Vakbond CNV opent in samenwerking met de Telegraaf de aanval op de arbeidsongeschiktheidsverzekeringen

Grootscheepse bezuinigingen op de sociale zekerheid voor de financiering van de bewapeningswedloop werpen hun schaduwen vooruit 

OP vrijdag 11 juli kopte de Telegraaf: ' Een op de tien werkenden is straks ziek. CNV wil ingrijpen voor het te laat is' . In de krant een uitgebreid interview met de voorzitter van het CNV, Piet Fortuin. Fortuin spreekt bij de arbeidsongeschiktheidsverzekeringen, de WIA, van een onhoudbare toestand. Volens Fortuin stevent ons land in een rap tempo af op 1 miljoen mensen in de WIA. Een op de tien werkenden is dan ziek.  Dit jaar al loop het aantal arbeidsongeschikten op naar 853.000. Bijna 60 procent van de arbeiders valt uit door psychische klachten. De meeste mensen die uitvallen zijn jonge vrouwen Ze bezwijken onder de combinatie van een ban, hun drukke prive leven en soms ook de zorg voor hun ouders. Ook onder jonge mannen neemt het aantal burn-outs en andere stress gerelateerde klachten toe. ‘Maatschappelijk is dat een drama’, aldus Fortuin. Fortuin constateert, dat sinds corona de werkdruk in veel organisaties hard is opgelopen. ‘Geen wonder’, zegt Fortuin, ‘dat mensen  de regie op hun werk zo belangrijk vinden. Dat staat bij de arbeidsvoorwaarden met stip bovenaan’. 

afbraak van de WIA

Maar in plaats van nieuwe maatregelen voor te stellen om de verdeling van arbeid tussen mannen en vrouwen te verbeteren en als vakbond te streven naar verbetering van de arbeidsvoorwaarden en omstandigheden, oorzaak van de WIA instroom, pleit de CNV voorzitter in feite voor afbraak van de WIA. ‘We moeten de huidige WIA niet hervormen, maar iets nieuws bedenken’, aldus Fortuin. Sociale partners moeten dat met een blanco papier voor hun neus doen. Dus de vakbonden moeten geen eisen vooraf stellen aan het overleg. Fortuin doet alvast de volgende voorstellen. Hij wil bespreekbaar maken of een WIA uitkering wel levenslang moet blijven, hij pleit voor een opsplitsing van het UWV, waar bij die alleen maar de uitkeringsverstrekking doen, en andere partijen (private organisaties??) moeten verantwoordelijk worden voor het vinden van passend werk, die moeten de mensen naar werk begeleiden. Bovendien wil hij meer druk uitoefenen op arbeidsongeschikten want Fortuin vindt dat iedereen op de arbeidsmarkt mee moet kunnen doen en dus moeten de arbeidsongeschikten aan het werk, al is het maar voor 5 of 10 uur per week. Deze voorstellen, in feite bezuinigingsvoorstellen, tovert Fortuin ui de hoge hoed omdat er straks voor de oplossing van de stikstofproblematiek en de bewapeningswedloop veel geld nodig is. Oorlogshitser Mark Rutte van de NAVO wordt door het CNV op zijn wenken bediend. Die heeft al gezegd dat voor de financiering van de bewapening uitdrukkelijk moet worden gekeken naar de sociale zekerheid. 

Gevolgen

De gevolgen van de voorstellen van Fortuin zijn desastreus. Nu al is de bijstand het afvoerputje voor arbeidsongeschikten, die toen ze arbeidsongeschikt werden niet verzekerd waren voor de WIA. Twee derde van het aantal bijstandsgerechtigden is arbeidsongeschikt. Zij leven zonder perspectief op een grotere bestaanszekerheid onder het strenge regime van de bijstand waarbij je vanwege de regel dat je alle andere inkomsten grotendeels moet inleveren, en de partnertoets je vastgepind wordt op het absolute sociale minimum zonder vooruitzicht op beter. Met een tijdelijke WIA en strengere keuringen zal de bijstand meer dan ooit het afvoerputje blijken te zijn en komen duizenden nieuwe mensen op het absolute minimum terecht. Deze mensen aan het werk zetten, zoals Fortuin wil, is een illusie. Fortuin toont zich een voorstander van de werk-werk-werk ideologie, als motivatie om mensen die langdurig werkloos zijn of arbeidsongeschikt onder druk te zetten. Arbeiders moeten gedisciplineerd worden om de laagbetaalde flexibele baantjes te nemen waaraan je geen bestaanszekerheid aan kunt ontlenen. Bovendien willen veel werkgevers geen gedeeltelijk arbeidsongeschikten in dienst nemen en velen kunnen helemaal niet meer werken en druk uitoefenen op arbeidsongeschikten die niet kunnen werken om weer aan het werk te gaan heeft een averechts effect. 

stress en wanhoop

Die druk levert vaak extra stress, angsten en wanhoop op, die de arbeidsongeschiktheid alleen maar erger maken. De Bijstandsbond heeft ervaren, dat het onder druk zetten van arbeidsongeschikten slecht is. Over dit onder druk zetten van arbeidsongeschikten in de bijstand in Amsterdam hebben wij twee zwartboeken geschreven. (Zie voetnoot)

Ook de opsplitsing van het UWV is een zinloze maatregel, die alleen maar organisatorische veranderingen met zich meebrengt zonder dat de kansen van WIA gerechtigden op betaald werk worden vergroot. Het onderbrengen van de arbeidsbemiddeling in een aparte (geprivatiseerde?) organisatie brengt geen verandering in de uitzichtloosheid die velen ervaren. In het verleden is al ervaring opgedaan met geprivatiseerde re-integratiebureaus en die reorganisatie werd een grote mislukking. Het onderbrengen van de arbeidsbemiddeling in een nieuw soort arbeidsbureau maakt de zaak alleen maar complexer. De vakbonden moeten zich sterk maken voor een preventief beleid, zoals beterde verdeling van arbeid tussen mannen en vrouwen, terugdringen flexibele arbeid en het beter mogelijk maken van de combinatie van privé met betaald werk. Maar in plaats daarvan pleit het CNV alvast voor afbraak van de WIA. Dit is de rol die het CNV altijd gespeeld heeft. De oorlogshitsers roepen dat bezuinigd moet worden op de sociale zekerheid om de bewapeningswedloop te financieren, en het CNV komt ze bij voorbaat al halverwege tegemoet tussen werkgevers, overheid en andere vakbonden

Piet van der Lende

De zwartboeken zijn te vinden via de volgende links: https://pvdlende.deds.nl/klachtenboek.pdf en https://pvdlende.deds.nl/klachtenboek2.pdf

Verslag van een bijeenkomst in juni van twee vertegenwoordigers van de Bijstandsbond met twee ambtenaren van het WPI over bijverdienen naast je uitkering

In juni heeft een overleg plaatsgevonden tussen twee ambtenaren van WPI en twee vertegenwoordigers van de Bijstandsbond. De vertegenwoordigers van de Bijstandsbond hadden drie voorbeelden meegenomen van onbegrijpelijke berekeningen bij mensen die werken naast hun uitkering of andere knelpunten. Wij ervaren, dat dikwijls berekeningen door WPI worden gemaakt die voor de betrokkenen klanten onbegrijpelijk zijn of waarbij fouten worden gemaakt. In een voorbeeld was de betaling van de uitkering aan een echtpaar gesplitst in twee bedragen. Ieder had recht op de helft en het geld werd naar twee bankrekeningen overgemaakt. Wij begrepen niets van die berekening. Het antwoord luidde dat de splitsing in twee bedragen op deze manier vrijwel nooit voorkomt. Dat was in dit geval gedaan omdat er in het gezin moeilijkheden waren tussen de partners. Vandaar dat het een beetje ingewikkeld was. Gevolg van de ingewikkelde situatie is, dat het maandelijks met de hand moet worden uitgerekend waarbij men afhankelijk is van een bepaalde inkomensconsulent. En deze gaat op vakantie zoals wij na het overleg ervoeren, zodat de uitkeringsgerechtigden op hun geld moeten wachten........

uitbetaling over meerdere jaren

In een tweede geval kwam een klassiek probleem aan de orde: iemand krijgt achteraf na bijvoorbeeld bezwaarprocedures over meerdere jaren een uitkering ineens uitbetaald waardoor het inkomen in het jaar van uitbetaling erg hoog is en de betrokkene veel belasting moet betalen. Bijvoorbeeld in jaqnuari 2025 wordt na een gewonnen bezwaarschrift een bedrag over 2024 uitbetaald. De WPI kan dan niet jaaropgaven over de verschillende jaren verstrekken maar wel een verklaring afleggen dat het uitbetaalde bedrag toeziet op meerdere jaren. Bij de belastingdienst kunnen de bedragen over 2024 zijn uitbetaald in 2025 als bijzonder inkomen worden opgegeven. Mocht er na de splitsing nog steeds een bedrag aan belasting worden betaald dan wordt  daarvoor bijzondere bijstand verstrekt. Wij constateerden, dat sommige klantbegeleiders niet van deze regeling op de hoogte zijn. Wij moeten soms hemel en aarde bewegen om die verklaring van het WPI te verkrijgen. De ambtenaren beloofden dat de desbetreffende instructie opnieuw onder de aandacht van de klantbegeleiders zal worden gebracht. Wij hebben een email toegestuurd gekregen van onze contactpersoon bij WPI waarin de procedure wordt uitgelegd. 

Hogere jaaropgave door een nabetaling over vorige jaren?

·       Neem contact op met uw contactpersoon inkomen.

·       Vraag om een schriftelijke verklaring voor de Belastingdienst.

·       U ontvangt een brief met waarin wordt verklaard dat het inkomen op de jaaropgave hoger is door een nabetaling over een vorig jaar· In de brief wordt opgegeven hoe hoog het belastbaar inkomen over de voorgaande jaren is. Dit inkomen kunt u als “bijzonder inkomen” bij de belastingdienst opgeven.

·       Een kopie van deze brief kunt u eventueel aan de Belastingdienst geven, zodat zij rekening kunnen houden met de nabetaling

automatisering

In het derde voorbeeld was bij de verrekening van inkomsten naast de uitkering volstrekt onduidelijk wat waarop toeziet. De ambtenaren zeiden dat we contact moesten opnemen met de inkomensconsulent om uitleg te vragen. Maar we hebben inmiddels een bezwaarschrift ingediend.

Vervolgens hebben wij gepraat over de komende automatisering van de inkomstenverrekeningen. In 2027 zal volgens de wetswijziging 'Participatiewet in Balans' bij de gemeenten een geautomatiseerd systeem van inkomstenverrekening ingevoerd worden. Bij de inkomsten naast je bijstandsuitkering zal in de toekomst nog maar 1 bijverdienregeling ingevoerd worden. Maar de regeling voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten blijft. De gemeente Amsterdam is steeds bezig om het proces van verrekenen van inkomsten te verbeteren. De bedoeling is om de inkomsten zo veel mogelijk op tijd, nadat ze zijn ontvangen te verrekenen en minder fouten daarbij te maken. Binnen Amsterdam wordt steeds meer gewerkt met automatisch inkomstenverrekening (AIV). Daarbij ontvangt de gemeente maandelijks de inkomsten van het Bureau InformatieDiensten Nederland (BIDN), voorheen het Inlichtingen Bureau. Werkgevers en uitkeringsinstanties geven de loonaangifte aan de UWV Polisadministratie door. Het BIDN kan over deze gegevens beschikken;

Het BIDN levert aan de gemeente alleen voor bijstandsgerechtigde alle nieuwe en/of gewijzigde inkomstenopgaven via een bestand dat heet Ondersteuning Inkomstenverrekening Bijstand (OIB);

De overige loongegevens worden ingevoerd in het uitkeringssysteem en gecorrigeerd of gekort op de uitkering. (zie ook onderstaand schematisch overzicht)

Op deze manier kan ongeveer 80% van de inkomsten bepaald worden via een automatische berekening. Het geldt niet altijd. Uit het OIB bestand worden inkomens, waar een inkomensconsulent naar moet kijken apart aangeboden, omdat er bijzonderheden zijn (bijv. IOAW of een netto berekening is niet mogelijk); inkomsten bijvoorbeeld uit handel op internet via Marktplaats of Bol.com worden niet op die manier verrekend. Wij gaven aan, dat wij denken dat nu op ambtenaren bezuinigd gaat worden die verstand hebben van verrekeningen. Wij begrepen, dat in de toekomst meer ambtenaren van WPI ingezet zullen worden bij de buurtteams. We kwamen op de verschillende veranderingen op basis van de 'Participatiewet in balans'.(Spoor 1).

Een overzicht van de maatregelen is te vinden op de site van de VNG: 23 wijzigingen Participatiewet in Balans (Spoor 1) | VNG. De gemeente is nu aan het kijken hoe deze maatregelen concreet uitwerken binnen Amsterdam. Dat moet eind 2025 duidelijk zijn.

Piet van der Lende