Wat doen de stadsdelen achter de voordeur?

PERSBERICHT REKENKAMER AMSTERDAM

Resultaten en kosten van huisbezoeken onduidelijk

Amsterdamse stadsdelen bellen, in het kader van armoedebeleid, bij burgers aan. Met deze directe aanpak wil men contacten leggen met hulpbehoevende bewoners. De 5 onderzochte stadsdelen lijken niet goed te weten wat ze willen met deze aanpak. Duidelijke doelstellingen ontbreken. De kosten per succesvol huisbezoek variëren sterk: van € 513 in stadsdeel Westerpark tot € 5.914 in Bos en Lommer. Informatie over behaalde resultaten en gemaakte kosten voor de huisbezoeken is beperkt en kan deze verschillen niet goed verklaren. Dit schrijft de rekenkamer in haar rapport
Achter de voordeur in Amsterdam.

Achtergrondinformatie

De rekenkamer onderzocht de ‘achter de voordeur’ aanpak bij 5 voormalige stadsdelen van de gemeente Amsterdam: Westerpark, De Baarsjes, Bos en Lommer, Slotervaart en Oost-Watergraafsmeer. De omvang en de werkwijze van de aanpak in deze stadsdelen zijn verschillend. Jaarlijkse kosten van de aanpak variëren, grofweg, tussen € 80.000 en ruim € 400.000 per stadsdeel. Het aantal bewoners dat in een jaar benaderd wordt door de stadsdelen varieert tussen 30 en 1.300.

Geen duidelijke keuzes bij de ‘achter de voordeur’ aanpak.

De ambities bij de ‘achter de voordeur’ aanpak zijn duidelijk. De stadsdelen willen de sociaal-economische positie van bewoners verbeteren en hanteren jaarlijkse prestatiedoelstellingen voor de bezoeken. Het bredere perspectief ontbreekt bij alle stadsdelen en de verdere aanpak wordt daardoor onvoldoende duidelijk. Stadsdelen maken geen duidelijke keuzes wat men concreet wil bereiken met de bezoeken. Elk stadsdeel pakt het uiteindelijk ook weer anders aan.

Informatie over resultaten en kosten beperkt

Uit informatie van de stadsdelen blijkt dat bewonersadviseurs erin slagen om in contact te komen met bewoners. Vanwege tekortkomingen in de beschikbare informatie is het moeilijk om de behaalde resultaten en de kosten van de aanpak te bepalen. Bij 4 van de 5 stadsdelen worden jaarlijkse prestatiedoelstellingen niet gehaald of is dit onduidelijk. Een bewoners-adviseur in stadsdeel De Baarsjes en Westerpark benadert ongeveer 7 keer meer bewoners dan in stadsdeel Bos en Lommer. Dit grote verschil kunnen de stadsdelen niet verklaren.
Meer inzicht in kwaliteit dienstverlening nodig
De stadsdelen kiezen bewust voor een laagdrempelige uitvoering van de ‘achter de voordeur’ aanpak met lage administratieve lasten. Hierdoor kunnen bewonersadviseurs en welzijns-instellingen zich richten op de problemen van bewoners in plaats van gemeentelijke procedures. Om de kwaliteit van de dienstverlening aan bewoners te waarborgen is echter meer inzicht nodig in wat er gebeurt bij het bezoek achter de voordeur. De rekenkamer is niet voor gedetailleerdere informatie, maar wel voor duidelijkere informatie. Ook vraagt de rekenkamer meer aandacht voor de implicatie van privacywetgeving bij de ‘achter de voordeur’ aanpak.

Vanaf dinsdag 30 november 2010 om 11.00 uur is het rapport digitaal beschikbaar op de website www.rekenkamer.amsterdam.nl. Voor meer informatie: de heer drs F. Bongaerts of mevrouw Y. Huizinga, tel: 020-552 2897

Uitspraak 65: Mag een stel in de bijstand huisbezoek van de sociale dienst weigeren?

dinsdag 2 november 2010 door Folkert Jensma van NRC Handelsblad

Mag je de sociaal rechercheur de deur weigeren als je met je gescheiden man dagelijks samen eet en nog een kind kreeg? Met commentaar van NJB-redacteur en hoogleraar bestuursrecht Tom Barkhuysen en van NJB-medewerker Guus Heerma van Voss, hoogleraar sociaal recht. Beiden in Leiden.

De Zaak. Een moeder met drie kinderen en een bijstandsuitkering voor alleenstaanden weigert de Sociale Dienst toegang tot haar woning. Een rechercheur en haar ‘klantmanager’ wilden controleren of haar ‘woonsituatie’ wel klopte met wat zij had opgegeven. De gemeente neemt haar weigering hoog op en trekt de uitkering in. Ze gaat in hoger beroep bij de bestuursrechter waar ze aanvoert dat een redelijke grond voor een huisbezoek ontbrak.

Meer.......

‘Pas op uw voordeur’ op het blog van Karin Spaink over de onaangekondigde #huisbezoeken

‘Pas op uw voordeur’ op het blog van Karin Spaink over de onaangekondigde #huisbezoeken Sinds enige dagen staat er op het weblog van Karin Spaink een draad met de titel ‘Pas op uw voordeur’. Die gaat over de dreiging dat ambtenaren van de SD enz in het vervolg ook zonder dat sprake is van een reele verdenking op bezoek kunnen komen, tenminste als de Tweede Kamer met het voorstel accoord gaat. Zij - KS - staat aan onze kant. Er zijn al ruim 60 reacties op dat artikel bijgekomen. Ik denk dat het voor alle tegenstanders van de huidige voorstellen ook interessant is om hier de nodige posts te plaatsen, want hoe meer ophef erover ontstaat hoe beter. De link naar die draad is deze:   http://www.spaink.net/2010/01/16/voordeur/#comment-31616

Vandaag op radio 1 Villa VPRO 15.00 uur discussie over onaangekondigde huisbezoeken controleurs

Vandaag 18 januari op radio 1 Villa VPRO om 15.00 uur met discussie over de onaangekondigde huisbezoeken van controleurs

Willekeurige huiszoekingen maken Big Brother mogelijk’

Van de website FNV Lokaal

Dit is dus weer een stap richting George Orwell’s 1984”, fulmineert FNV-hoofdbestuurder Leo Hartveld. Hij is kwaad over het aangekondigde wetsvoorstel dat het mogelijk moet maken om bij elke Nederlander met een uitkering onaangekondigde huiszoekingen te doen. Wie de controleur niet wenst binnen te laten, raakt een deel van zijn bijstand of kinderbijslag kwijt.

Let wel: het gaat hierbij niet om redelijke vermoedens van fraude. Iedereen met een uitkering, ook kinderbijslag, kan hiervan het slachtoffer worden. “Dat vind ik veel te ver doorslaan”, zegt Hartveld. “Het kan nu alleen als er een vermoeden is van fraude, en dan moet dat bezoek op een fatsonlijke manier gebeuren. Wat nu wordt voorgesteld is dat er willekeurig, ook zonder enige verdenking, een huiszoeking moet worden geaccepteerd. Dat is een schending van de privacy."

"Het toezicht op het gebruik van sociale voorzieningen is al behoorlijk aangescherpt, zoals met de koppeling van bestanden. De FNV is niet van de privacy-politie die elke maatregel afschiet met een beroep op de privacy, maar dit gaat veel te ver.”

De gelijkenis dringt zich op met het beklemmende beeld van de totalitaire politiestaat zoals George Orwell die beschreef in zijn beroemde boek 1984, waarin Big Brother iedereen tot in de woonkamer bespioneerde. Hartveld: “Wat Orwell heeft beschreven is ondertussen mogelijk; dit zijn allemaal stapjes in die richting. Dit is ook zo’n stap, die volstrekt onnodig en ongewenst is. Als je de controleurs niet binnenlaat, loop je het risico dat je een deel van je uitkering of kinderbijslag kwijtraakt. Dat is echt de waanzin ten top.”

Hartveld kondigt verzet aan van de FNV. “Als het wetsvoorstel er ligt zullen we zeker van ons laten horen!” Het wetsvoorstel lijkt in strijd met de Grondwet en het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Ambtenaar mag toegang tot woning eisen (Nederlands Dagblad 15 januari 2010)

Filmpje van onaangekondigde huisinval in Rotterdam (‘GemeenteGestapo Rotterdam’)

TV programma NOVA zoekt mensen die bezoek hebben gehad van sociale recherche of handhavers

Voor het actualiteitenprogramma NOVA hebben we een reportage in voorbereiding over de aanstaande uitbreiding van de bevoegdheden aangaande huisbezoeken. Zoals u wellicht weet ligt er een wetsontwerp, dat na het kerstreces behandeld gaat worden, waarin huisbezoeken mogelijk worden bij alleenstaande aanvragers en ontvangers van een AOW, AKW, ANW of bijstandsuitkering.

Bij weigering van zo’n huisbezoek gaat het mogelijk worden de aanvrager te korten op de uitkering, iets dat nu, mits er geen directe verdenking van fraude is, niet mogelijk is. Omdat de gemiddelde Nederlander die er nooit mee te maken heeft gehad zich waarschijnlijk weinig bij zo'’n huisbezoek kan voorstellen, welke impact het heeft, hoe men zich gedraagt etc., zijn wij op zoek naar mensen die te maken hebben gehad met een huisbezoek. Hoe gaan de controleurs te werk? Bent u volledig geïnformeerd over uw rechten en plichten? Hoe bent u behandeld? Graag zouden we hierover met u spreken.

Hieruit kan voortvloeien dat we met u op camera willen spreken. Wij kunnen ons voorstellen dat u wel uw verhaal wilt doen, maar niet herkenbaar in beeld wilt. Graag wil ik bij voorbaat aangeven dat wij u onherkenbaar in beeld kunnen brengen. ‘Normaal’ in beeld geniet de voorkeur, maar onherkenbaar is zeker mogelijk.

 Ik hoop dat u spoedig contact met mij wilt opnemen via de mail (marjolein.schut at novatv.nl) of 035-6772840 of 035-6773121. Alvast bedankt voor uw reactie. Wij gaan uiteraard zorgvuldig met uw gegevens en verhaal om. Met vriendelijke groet, Marjolein Schut Redactie NOVA

Handhaving wel voor bijstandsgerechtigden, maar niet voor werkgevers

Werkgevers ontduiken massaal regels op gebied ontslagrecht. Minister Donner in overleg met het UWV
Commissie van de Tweede Kamer Sociale Zaken roept om strengere controles en aanpassing van de privacywetgeving voor uitkeringsgerechtigden. De staatssecretaris gaat het onderzoeken

Naleving CAO’s wordt door niemand gecontroleerd.
Kamerlid Spekman van de partij van de Arbeid wil een CAO-politie
Steeds meer buitenlandse bedrijven in Nederland die hun personeel meenemen die onder de regels van het land van herkomst vallen

19 november vond om 10.00 uur in het gebouw van de Tweede Kamer met enige tijdsvertraging het Algemeen Overleg plaats tussen staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en de Tweede Kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid over Handhaving van regels in de sociale zekerheid en op het gebied van arbeidsvoorwaarden en omstandigheden van werkenden. Slechts drie partijen vonden het overleg belangrijk genoeg om aanwezig te zijn. Want er waren slechts drie commissieleden, nl de heer Paul Ulebelt van de SP, Hans Spekman van de Partij van de Arbeid en de heer van Dijk van het CDA. Verder zat een batterij van wel zeven ambtenaren aan tafel, die driftig aantekeningen maakten maar wier bijdrage aan het debat slechts bestond uit het met het hoofd schudden of knikken wanneer de staatssecretaris een vragende blik in hun richting wierp. In de zaal verder een twintigtal FNV-ers, opgeroepen door een bestuurder, om blijk te geven van hun belangstelling voor het debat.

Lees meer… http://tinyurl.com/y9sqrzv

Oproep. 19 november gaan we naar Den Haag waar in de TK de huisbezoeken op de agenda staan

Donderdag 19 november behandelt de commissie van de Tweede Kamer voor Sociale Zaken de evaluatie van de huisbezoeken bij uitkeringsgerechtigden op basis van een rapport over handhaving in 2008. De aanvang van het overleg is 10.00 uur. Wij gaan daar als Bijstandsbond naartoe met enkele mensen om onze eisen op dat gebied kracht bij te zetten. De FNV zal ook met een groot aantal mensen aanwezig zijn. Wanneer je mee wilt, geef je dan op bij de Bijstandsbond, tel. 020-6898806. Reiskosten kunnen worden vergoed. Vergeet niet een legitimatie mee te nemen! Zie voor een overzicht http://www.bijstandsbond.org/huisbezoeken/index2.htm

Waarom? Dwang en drang richting uitkeringsgerechtigden wordt verder opgevoerd, ook naar uitkeringsgerechtigden waarbij de kans dat gefraudeerd wordt nihil is.
Uitkeringsgerechtigden die niks fout doen worden ten onterecht gecriminaliseerd.
Kortingen op de uitkering als uitkeringsgerechtigden de deur dicht laten en niet meer werken aan een huisbezoek
Omgekeerde bewijslast voor uitkeringsgerechtigden.
Dit is in strijd met de rechten van de mens.
Omdat er alternatieven zijn voor de controle, zoals het goed voorlichten van cliënten bij aanvang van de uitkering.
De controle gebeurt op basis van een ingewikkelde wet- en regelgeving met betrekking tot ’samenwonen’, die voor de cliënt niet logisch/onnavolgbaar zijn (zie bijvoorbeeld AOW).

Reeds in 2005 voerden wij als Bijstandsbond actie tegen de invoering van onaangekondigde huisbezoeken bij bijstandsgerechtigden, ook bij degenen die nergens van verdacht werden. De toenmalige wethouder Achmed Aboutaleb voerde die huisbezoeken in. Toen hij staatssecretaris van Sociale Zaken werd bevorderde hij, dat ook andere gemeenten de maatregel zouden invoeren. Inmiddels was er de nodige jurisprudentie over de huisbezoeken ontstaan met als resultaat dat mensen die nergens van verdacht werden verzoeken om huisbezoeken de eerste maal mochten weigeren. Pas bij een tweede verzoek, als er concrete verdachtmakingen waren, moet je een huisbezoek toestaan. Aboutaleb kondigde aan, met een wetswijziging te zullen komen, waarbij in een reeks van sociale zekerheidswetten wijzigingen werden aangebracht waarbij het weigeren van een huisbezoek ook bij het eerste verzoek bij mensen die nergens van verdacht worden gevolgen heeft voor je uitkering.

Dit wetsvoorstel ligt nu ter behandeling bij de Tweede Kamer. Wanneer dit wetsvoorstel is aangenomen zullen er opnieuw de nodige juridische gevechten worden geleverd, omdat het de vraag is of het wetsvoorstel niet in strijd is met artikel 8 Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM). Ondertussen wordt het aantal doelgroepen van mensen die een huisbezoek kunnen verwachten uitgebreid. Maandag 9 november 2009 maakte minister Plasterk van Onderwijs bekend, dat ook studenten een onaangekondigd huisbezoek kunnen verwachten in verband met fraude op het terrein van de studiebeurzen. Vooral het kamerlid Spekman van de Partij van de Arbeid had hierop aangedrongen. Een nieuwe ontwikkeling is ook, dat er vragen zijn gerezen over de wettelijke basis van buurtonderzoeken (ondervragingen van buren en familieleden van uitkeringsgerechtigden) die bij een voorgenomen huisbezoek ook worden uitgevoerd. Hierover waren vragen gerezen naar aanleiding van formuleringen in de memorie van tioelichting op het nieuwe wetsvoorstel over de huisbezoeken. De rechter is van mening, dat wanneer dergelijke buurtonderzoeken sterk ingrijpen in de privacy, dergelijke wettelijke basis inderdaad ontbreekt. U kunt meer over de huisbezoeken vinden op de website van het Ministerie van Sociale Zaken. Van de acties in 2005 en 2006 is een aparte website gemaakt, die nog steeds in de lucht is maar niet meer wordt aangevuld. Zie http://www.xs4all.nl/bijstbnd.

De Ministerraad is op 10 oktober 2008 akkoord gegaan met het wetsvoorstel. Op 21 april 2009 is het wetsvoorstel aan de Tweede Kamer aangeboden.

Wat verandert er?

Uitkerende instanties (gemeente UWV, SVB) krijgen meer mogelijkheden om de informatie die een uitkeringsgerechte geeft over zijn leefsituatie te checken. Dit kan onder meer via een huisbezoek. Als een uitkeringsgerechtigde niet meewerkt aan een huisbezoek heeft dit gevolgen voor de uitkering. Ook wanneer er geen concreet vermoeden van fraude is, mogen controles worden uitgevoerd om de leefsituatie na te gaan, bijvoorbeeld of iemand wel echt alleenstaand is.
Deze extra controlemogelijkheid geldt voor alle sociale uitkeringen waarbij de uitkering is gerelateerd aan de samenstelling van het huishouden (bijvoorbeeld AOW, Bijstand en Kinderbijslag).

Waarom doet het kabinet dit?

Het kabinet geeft met dit voorstel de uitvoerende instanties de mogelijkheid om relevante feiten voor een uitkering te checken. Dit moet garanderen dat uitkeringen terecht worden verstrekt en fraude wordt teruggedrongen.

Wie krijgen er mee te maken?

Mensen die een sociale uitkering aanvragen.

Wanneer gaat de verandering in?

Na behandeling en goedkeuring in de Tweede en Eerste Kamer kan de wet in werking treden.

Het kabinet streeft ernaar het wetsvoorstel in 1 januari 2010 in te voeren
(Zie voor meer informatie: www.szw.nl (kijk onder actueel, wetgevingskalender))
Agenda Vaste Kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid

19 november 2009

Openbaar
Tijd:
10:00 -13:00 uur

Plaats:
Suze Groenewegzaal

Soort:
Algemeen overleg

Voortouwcommissie:
Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Handhaving


Agendapunten:
1.
Toezeggingen gedaan tijdens het AO van 5 februari 2009 over handhaving sociale zekerheid

2.
Integrale Rapportage Handhaving 2008


Zie voor meer informatie en achterliggende stukken die besproken worden www.tweedekamer.nl

Geen onaangekondigde huiszoekingen, weg met het opjaagbeleid van de gemeente Amsterdam

Onderstaande oproep was de start van een campagne in 2004 tegen de onaangekondigde huisbezoeken van sociale dienst ambtenaren bij bijstandsgerechtigden thuis. De campagne liep een jaar. Van deze campagne is een website gemaakt, http://stophuisbezoeken.nl  die nog wel op internet te vinden is maar niet meer wordt bijgehouden. Actuele informatie over de huisbezoeken vindt u op deze weblog en de site www.bijstandsbond.org

Protestbijeenkomst Dijktheater 24 september om 14.00 uur

Hebben de onaangekondigde huiszoekingen van de sociale dienst in Amsterdam, de afschaffing van VUT,  prepensioen en de WAO en de sterke inperking van de WW iets met elkaar te maken? Het gaat om een opjaag beleid dat bewust bedoeld is om zoveel mogelijk, ook arbeidsongeschikte en oudere mensen ertoe te brengen welk flexibel rot baantje dan ook waar dan ook snel mogelijk te aanvaarden. Dit beleid kent zo langzamerhand geen grenzen meer. Als u dit een wat sterke uitspraak vindt, willen wij u de ervaringen van mensen in de bijstand in Amsterdam niet onthouden.

Koppeling van computerbestanden, strenge controles op de sollicitatieplicht, uitbreiding van de sociale recherche, invoering van een klantmanager die mensen in de bijstand van dag tot dag moet volgen, het is allemaal niet genoeg. De staat gaat steeds verder in haar criminalisering van bijstandsgerechtigden. Daarom de invoering van een onaangekondigd huiszoekingen. Zoveel mogelijk cliënten die al een uitkering hebben krijgen in  het kader van het project ‘klant in beeld’ te maken met een onaangekondigde huiszoeking. Bij iedere persoon die een uitkering komt aanvragen wordt standaard een huiszoeking uitgevoerd, ook als je nergens van wordt verdacht. Het bezoek wordt afgelegd door twee medewerkers, een gewone sociale dienst medewerker en een medewerker van de afdeling Handhaving.  Met deze onaangekondigde huiszoekingen heb je geen privacy meer. Je wordt aan zeer strenge controles onderworpen. Criminelen en corrupte bestuurders en ambtenaren krijgen een minder strenge behandeling of gaan in dit land geheel vrijuit. Tijdens de onaangekondigde huiszoeking wordt je het hemd van het lijf gevraagd. In de concept werkvoorschriften voor de ambtenaren staat dat de maat van de kleding in de wasmand in een rapport genoteerd moet worden om te controleren of dit wel overeenstemt met het postuur van degene die in het huis zegt te wonen. Rommelen in wasmanden, laden en kasten opentrekken, na in het voorbijgaan vluchtig gezegd te hebben: ‘ik mag zeker wel even kijken’?, opmerkingen maken als: ‘in die la ligt een gouden ring, dat kost een paar duiten’.  In de concept werkvoorschriften staat dat ‘omsingelingstechnieken’ toegepast dienen te worden bij het vragen stellen. In sommige gevallen komen de ambtenaren met een fotocamera om foto’s en een plattegrond te maken van je huis, wat tezamen met een uitgebreide beschrijving van de huisraad (aantallen stoelen, tafels en bedden, aanwezige planten, wel of niet verzorgd, etc.) wordt opgenomen in een rapport dat je moet tekenen. Als de bezoekende ambtenaren ter plaatse denken dat er iets niet klopt wordt mondeling onmiddellijk meegedeeld dat de aanvraag van de uitkering of de voortzetting ervan wordt afgewezen. Het regiem van de bijstand wordt onleefbaar.  Er wordt totaal geen rekening meer gehouden met persoonlijke omstandigheden, ondanks de retoriek die daarover steeds naar voren wordt gebracht. Een uitkering van de sociale dienst betekent voor iedereen iedere dag leven in angst dat er ambtenaren aan de deur staan, om je te controleren. En iedere dag leven in angst dat er misschien administratief iets fout is gegaan, door welke oorzaak dan ook, en je uitkering wordt stopgezet als gevolg van het zeer strenge opschortingsbeleid zonder aanzien des persoons.

Het wordt tijd dat de bestuurders gaan beseffen dat de regelgeving van de bijstandswet onuitvoerbaar en oncontroleerbaar is. Men probeert het toch door steeds verdere opvoering van steeds strengere controles, waarbij mensen op onaanvaardbare wijze in hun persoonlijke integriteit worden aangetast. Ook als je niet voor de radicale oplossing van een basisinkomen bent zijn er oplossingen denkbaar die al deze onmenselijke controles overbodig maken, zoals een beleid gericht op individualisering van de bijstand of invoering van een volksverzekering tegen werkloosheid, waarvoor de vakbonden tien jaar geleden al een plan hebben gemaakt dat geheel paste binnen de toen geldende budgettaire kaders. Bezuinigingsargumenten kunnen er dus niet zijn. Maar zoals in het begin al gezegd, het afbraak en controle beleid, dat zo langzamerhand geen grenzen meer kent, heeft andere bedoelingen.

Geen onaangekondigde huiszoekingen

Bijstandsbond

Werklozen Belangen Vereniging

Komitee Vrouwen en de Bijstand

bijstbnd@xs4all.nl

020-6898806

Protestbijeenkomst Dijktheater, 24 september, Da Costakade 160 Amsterdam Oud West. Aanvang 14.00 uur. Tramlijnen 7,17,10,3.