vrijdag 30 september 2016

27 oktober. Bijeenkomst strijd tegen bezuinigingen en dwangarbeid in Griekenland.

Op 27 oktober organiseert Doorbraak in Amsterdam een bijeenkomst met de Assemblee voor het Verbinden van Strijden (SKYA). Leden van die buitenparlementaire Griekse organisatie zijn actief in diverse bewegingen tegen kapitalisme en migratiebeheersing. Zo steunen ze onder meer de strijd van vluchtelingen en zijn ze actief tegen dwangarbeid. Sprekers van SKYA zullen op de bijeenkomst ingaan op de invoering van dwangarbeid als onderdeel van de kapitalistische herstructurering die momenteel plaatsvindt vanwege de crisis. De economische herstructureringen in Griekenland, die mede onder druk van de EU worden doorgevoerd, hebben enorme gevolgen voor de inwoners van Griekenland, en met name natuurlijk voor de arbeidersklasse en de vluchtelingen en migranten. Onderdeel van het neo-liberale veranderingspakket zijn de invoering van workfare-programma’s. Baanlozen krijgen nu van de staat tijdelijke ‘banen’ aangeboden tegen zeer lage vergoedingen en zonder enige arbeidsrechten. Omdat er verder geen enkele vorm van bijstand bestaat, zijn deze dwangarbeidtrajecten bijzonder gewild. Zo wordt er een nieuwe rechteloze arbeidersklasse gevormd, aldus SKYA. De Griekse activisten zullen vertellen over het verzet tegen de ‘hervormingen’ in het algemeen en tegen de dwangarbeid in het bijzonder. Hoe organiseren ze zich? En welke verhouding hebben ze met de vakbonden, met de linkse SYRIZA-regering en andere autoritaire linkse partijen en organisaties? Meer hier: http://www.doorbraak.eu/27-oktober-amsterdam-bijeenkomst-strijd-bezuinigingen-en-dwangarbeid-griekenland/ donderdag 27 oktober van 19:30 tot 22:00 Tet-Theater Bilderdijkstraat 165a Amsterdam

15 oktober aanstaande bestaat het woon en werk pand Tetterode in Amsterdam 35 jaar.

Feest met speciale aandacht voor de 40-jarige Bijstandsbond, de belangenorganisatie voor mensen met een minimuminkomen die in het pand gevestigd is. 35 jaar geleden is Tetterode gekraakt. Om dit heuglijke feit te vieren is er die dag in het pand van alles te beleven. Onder andere de Weiner wals, een doorlopende filmvoorstelling van en over Tetterode in het Tetlokaal, en tentoonstelling en film over het 40jarig bestaan van de Bijstandsbond, Tet Talks en een symposium over gentrification. De feestdag wordt geopend met de Weiner wals. Een groep zwierige dansers in hoepelrok zullen in onze marmeren hal dansen op walsmuziek. Maar er hoort meer bij. Er is een opmaat naar dit event. Eerst gaan met de een groep (streefgetal 15 paren) onder deskundige begeleiding leren walsen. Die dansles zal plaatsvinden in de eerste week van oktober in het pand in de marmeren hal. Daarna gaan we op 8 oktober onze kunsten laten zien. Dat doen we op de pleintjes in de buurt en een stukje verder. Hoogtepunt wordt een dans op de Dam. Terwijl we zwaaien en en zwieren zullen we ook flyeren om aandacht te vragen voor ons feest op 15 oktober. De bedoeling is dat we als grote groep, uitgedost in hoepelrokken veel aandacht trekken.

Op 26 mei 1976 werd de Bijstandsbond opgericht, de huidige Bijstandsbond Amsterdam komt daaruit voort. Dat betekent dat de Bijstandsbond Amsterdam dit jaar 40 jaar bestaat. Dat gaan we vieren!. Met een tentoonstelling en een documentaire. Ook is er een jubileumboek over 40 jaar belangenstrijd voor mensen met een minimuminkomen. Tentoonstelling 40 jaar strijd voor de belangen van mensen met een minimuminkomen in woord en beeld. Er zijn 40 overzichtsbladen samengesteld over de verschillende jaren. Van ieder jaar is een overzichtsblad. Op de bladen zijn pamfletten, foto’s, stickers, affiches, logo’s en ander illustratiemateriaal aangebracht. Deze worden opgehangen in Tetterode. Programma feestdag 35 jaar Tetterode en 40 jaar Bijstandsbond 08.00 uur. Zonnegroet Challenge 12.00 uur. Wiener wals. In de marmeren hal ludieke opening door 15 paren in gendervrije hoepeljurken 13.00 uur-15.00 uur. Tet Talks. Korte presentatie en films van bedrijven, organisaties, kunstenaars en bewoners van Tetterode. Speciale aandacht voor het 40-jarig bestaan van de Bijstandsbond in het Dijktheater. 16.00 uur-17.30 uur. Voorheen de Kinkerbuurt. Van de stad van de vrije geest naar de stad van de vrije markt. College en debat onder leiding van Rob van Engelsdorp Gastelaars (emeritus hoogleraar Sociale Geografie UvA). In het Dijktheater. Vanaf 19.00 uur. Music and Bites. Binnenplaats. Doorlopend films over Tetterode en muziek en Bijstandsbond en expositie Ina van den Heuvel en veel rood. Bilderdijkstraat 165- 1053 KP Amsterdam. woonwerkpandtetterode.nl en https://www.facebook.com/woonwerk.tetterode

dinsdag 20 september 2016

De miljoenennota


Commentaar van de Bijstandsbond op de miljoenennota

Regering kondigt nieuwe toekomstige bezuinigingen op de gezondheidszorg aan

Ook de verhoging van de huurtoeslag is een tijdelijke vreugde, want er wordt gebroed op bezuinigingen op die toeslag.

Vrijdag lekten de miljoenennota en de Macro Economische Verkenningen van het Centraal Plan Bureau uit. Deze plannen zullen officieel morgen op Prinsjesdag bekend worden gemaakt. Staatssecretaris Van Rijn had in juni al aangekondigd, dat geplande bezuinigingen uit het regeerakkoord op de gezondheidszorg (verpleeghuizen en gehandicapteninstellingen) van 500 miljoen niet doorgaan. Ook op andere terreinen waren er in de zaterdagkranten juichtonen over de nieuwe begroting van de regering. 'Cadeautjes voor iedereen' kopte NRC Handelsblad. Er zou meer geld beschikbaar zijn om de koopkracht van iedereen te verbeteren. Zo gaan de huurtoeslag en de zorgtoeslag omhoog. Maar tegelijkertijd worden nieuwe bezuinigingen in de gezondheidszorg toch noodzakelijk geacht. En er wordt gebroed op bezuinigingen bij de huurtoeslag.

nieuwe bezuinigingen op de gezondheidszorg

NRC Handelsblad meldt in de krant van zaterdag, dat volgens de miljoenennota een volgend kabinet weer onpopulaire maatregelen zal moeten nemen, omdat vanaf 2018 opnieuw een snelle stijging van de zorgkosten zou worden verwacht. Verschillende opiniemakers hebben al naar voren gebracht, dat de privatiseringen in de gezondheidszorg erg duur zijn. Nederland is mondiaal op de ranglijst van landen met de duurste gezondheidszorg gestegen van de achtste naar de vierde plaats. De bovenste landen op de ranglijst hebben allen een geprivatiseerde gezondheidszorg. De huidige regering kondigt aan, dat nieuwe maatregelen of nieuwe akkoorden nodig zijn om de stijging van de kosten in de gezondheidszorg te voorkomen. Dit zijn geen goede berichten voor de chronisch zieken en gehandicapten, die het de afgelopen 5 jaar ook financieel zwaar te verduren hebben gehad. Chronisch zieken en gehandicapten zijn er de afgelopen vijf jaar onder de kabinetten Rutte I en II financieel zwaar op achteruit gegaan. Ze zagen hun zorgkosten in die periode verdubbelen. Dat meldt het Nibud, het instituut voor budgetvoorlichting.

De stijging verschilt per inkomensgroep, maar is in alle groepen fors. Voor mensen met een bijstandsinkomen (1050 euro p/m) stegen de jaarlijkse zorgkosten met maar liefst 1378 euro. Voor iemand met anderhalf keer modaal (2750 euro p/m) stegen die kosten met 3455 euro. Het gaat hierbij om chronisch zieken en gehandicapten die zeer hulpbehoevend zijn. Het Nibud deed het onderzoek in opdracht van Ieder(in), de belangenorganisatie voor chronisch zieken en gehandicapten. Volgens Ieder(in) komt de stijging van de afgelopen vijf jaar bovenop de toch al zwaardere lasten voor gehandicapten en chronisch zieken. Hier kan nog aan worden toegevoegd, dat de inkomsten van chronisch zieken achteruit zijn gegaan. Zo is de Wet Tegemoetkoming chronisch zieken, de wtcg afgeschaft en zijn er alleen nog tegemoetkomingen voor deze groep op basis van gemeentelijk beleid. Maar de gemeenten, die met de invoering van de Participatiewet en de decentralisatie van de AWBZ te maken kregen met rijksbezuinigingen, hebben de tegemoetkomingen voor chronisch zieken sterk versoberd. Een voorbeeld daarvan is de gemeente Amsterdam. Chronisch zieken gingen er in die gemeente door die gemeentelijke versobering alleen al soms meer dan 100 euro per maand op achteruit.

Chronisch zieken en gehandicapten worden zwaar getroffen maar de mensen met midden en lagere inkomens die gezond zijn, en die nu hun zegeningen tellen moeten erop bedacht zijn, dat de regering de volksverzekering AWBZ heeft afgeschaft en vervangen door de veel beperktere wet Langdurige Zorg. Wat zij nu sparen van hun zuurverdiende centen mogen zij als ze hulpbehoevend worden of oud, mooi weer inleveren.

bezuinigingen op de huurtoeslag

En de huurtoeslag gaat omhoog? Die vreugde zou voor velen wel eens van korte duur kunnen zijn, want de regering laat haar ambtenaren broeden op verschillende scenario's om de huurtoeslag te beperken en bezuinigingen door te voeren. In juni werd de zaak tijdens een Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) nader bekeken. Vraag bij het broeden op die scenario's is onder andere, of je de huurtoeslag voor iedereen moet verlagen bijvoorbeeld, of dat je een differentiatie gaat maken voor verschillende doelgroepen, waarbij sommigen minder huurtoeslag krijgen. In 2015 bedroegen de uitgaven aan huurtoeslag 3,6 miljard euro en dat was 333 miljoen euro meer dan begroot. Die overschrijding is goed te verklaren, want de recessie heeft er flink ingehakt. De toename van het aantal mensen dat recht heeft op huurtoeslag is al een paar jaar gaande. In de periode 2010-2014 steeg het aantal huishoudens dat een beroep doet op die toeslag met 21 procent. Tegelijkertijd zijn de (aanvangs) huren van de sociale woningbouw door de corporaties in veel gevallen fors verhoogd. De huidige regering had in juni het plan, om de kosten van de huurtoeslag met 625 miljoen euro te verlagen.

Piet van der Lende

Voor meer informatie: Bijstandsbond 020-6898806 info@bijstandsbond.org

vrijdag 16 september 2016

De FNV en het basisinkomen

BASISINKOMEN, WAAR IS HET GOED VOOR?

VOORSTEL BASISINKOMEN DOOR UITKERINGSGERECHTIGDEN FNV

Wil jij weten wat het voorstel van uitkeringsgerechtigde vakbondsleden voor het basisinkomen inhoudt en erover meepraten? Kom dan naar het vakbondscafé!

WAT IS EEN BASISINKOMEN? Een basisinkomen is een vast (maand-)inkomen, dat de overheid aan iedere inwoner verstrekt of garandeert, ongeacht over welke overige inkomsten of vermogen deze beschikt. Het heet basisinkomen, omdat het (net) genoeg is om van rond te komen. Wie een hoger inkomen wil, blijft aangewezen op andere bronnen zoals inkomsten uit werk. De meningen zijn nog verdeeld over de ideale hoogte van een basisinkomen.

WAT EN VOOR WIE? Het lokaal netwerk FNV Amsterdam organiseert een vakbondscafé waarin we het voorstel van FNV Uitkeringsgerechtigden bespreken. Leden van de sector Uitkeringsgerechtigden van de FNV hebben het afgelopen jaar gewerkt aan een voorstel voor het invoeren van het basisinkomen. Dit voorstel zal op deze avond gepresenteerd worden. Meer lezen over het voorstel kan op de website.

We hebben journalist Koen Haegens uitgenodigd om zijn visie op het voorstel te geven. Hij heeft eerder het artikel ‘Linkse argumenten tegen het basisinkomen. Te mooi om waar te zijn’ geschreven. Dit kun je hier lezen.

Het vakbondscafé is voor iedereen toegankelijk, ook voor niet-leden.

HOE? Na de presentatie van het voorstel en de reactie van Koen Haegens op het voorstel is er ruimte voor vragen. Na de pauze gaan we het voorstel met zijn allen bespreken aan de hand van een aantal stellingen. Het vakbondscafé heeft een informeel karakter en is een open discussieavond. Het plan wordt deze avond besproken. De formele besluitvorming over het plan gaat via de vakbondsdemocratie en zal niet op deze avond plaatsvinden. We zien je graag op het vakbondscafé en horen daar graag je mening over het voorstel van FNV Uitkeringsgerechtigden over het basisinkomen.

Datum: Vrijdag 30 september 2016

Tijd: 20.00 uur-22.00 uur (inloop vanaf 19.30 en na 22.00 tot 23.00 uur tijd om na te praten)

Locatie: De Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201, Amsterdam

CONTACT Voor informatie over het voorstel: Johan Horeman, secretaris bestuur Lokaal FNV Amsterdam M 06 5247 2495 E johan@horeman.demon.nl

Willem Banning, bestuurder FNV Uitkeringsgerechtigden E Willem.Banning@fnv.nl T 0495 433184 (secretariaat) M 06 51256135

Voor meer informatie over het lokale netwerk van FNV-leden in Amsterdam: Lokaal FNV Amsterdam lokaalfnv.nl/amsterdam Tel: 020 5856433 of 020 5856132 E-mail: fnvlokaalamsterdam@gmail.com

De FNV lokaal monitor

De FNV Lokaal Monitor: broddelwerk in de polder
Commentaar van de Bijstandsbond

De FNV presenteert vandaag in de Burcht in Amsterdam de Lokale Monitor, waarin de vakbond iedere twee jaar het sociale beleid van gemeenten beoordeelt en toetst. Westland is de meest sociale gemeente van 2016. Amsterdam en Den Haag staan samen op de 2e plaats. Op 3 staan Oss, Smallingerland en Maastricht met omliggende gemeenten.

De rangorde en het aantal punten dat de gemeenten krijgen is een zeer beperkte weergave van het antwoord op de vraag, hoe sociaal de gemeenten zijn. Er worden slechts 6 indicatoren opgevoerd nl beschut werk, verdringing, tegenprestatie, gemiddelde wachttijd, individuele inkomenstoeslag en cliëntenondersteuning. Maar er zijn veel meer aspecten waarop je het kunt beoordelen, bijvoorbeeld hoe het beleid is m.b.t. bijzondere bijstand, beleid alleenstaande ouders die inwonen bij familie, boete beleid, de moeilijkheden die je kunt ondervinden om een eigen bedrijfje te beginnen, verrekening van bijverdiensten of het samenlopen van bijstand en inkomen uit werk, bejegening door en bereikbaarheid en toegankelijkheid van ambtenaren, chronisch ziekenbeleid, etc. Er is een enquête gehouden onder gemeenten en de gemeenten hebben het vragenformulier zelf ingevuld; de antwoorden zijn slechts in beperkte mate getoetst. Een beetje een slimme wethouder van een slecht scorende gemeente maakt er gehakt van.

Beleid in Amsterdam

Dat Amsterdam op de indicator individuele inkomenstoeslag nog 5 punten scoort (de helft van het maximaal aantal punten) vinden wij onbegrijpelijk. Amsterdam hoort wat dit betreft naar onze mening tot de slechtst scorende gemeenten, want er is alleen iets voor mensen met schulden, die een tegoedbon (geen geld) van enkele tientjes kunnen krijgen. In Leiden krijgt een gezin op een langdurig minimumniveau een individuele inkomenstoeslag van 575 euro. Amsterdam scoort op de 6 punten die de FNV heeft gekozen toevallig erg goed. Wat betreft het boetebeleid (niet bij de indicatoren) scoort Amsterdam naar onze mening redelijk. Maar ook op het punt van beleid voor chronisch zieken (niet bij de indicatoren) staat Amsterdam naar onze mening onderaan de ladder. Dit beleid heeft nogal gezwalkt en die veranderingen zijn in het verleden gedeeltelijk in strijd geweest met de wet, zoals de rechter heeft uitgesproken. In Amsterdam kun je als chronisch zieke nu hooguit een aantal modules krijgen, waardoor in de afgelopen jaren vele chronisch zieken er soms wel enkele honderden euro's op achteruit zijn gegaan.

Bijzondere bijstand

Ook op het punt van de verstrekking van individuele bijzondere bijstand (niet bij de indicatoren) is het beleid in Amsterdam moeizaam. Regelmatig worden wij op het spreekuur geconfronteerd met bezoekers, die via het algemene telefoonnummer te horen hebben gekregen 'u krijgt geen formulier, u komt niet in aanmerking'. Terwijl volgens ons zo'n formulier altijd verstrekt dient te worden, en de officiële procedure moet worden gevolgd van een eventuele schriftelijke afwijzing waartegen bezwaar open staat en waarbij je ingaat tegen de schriftelijk opgevoerde argumenten van de gemeente. De telefonist(e) van het algemene telefoonnummer kijkt in je elektronisch dossier, vraagt waarvoor je bijzondere bijstand wilt aanvragen en kijkt dan in een lijst met een opsomming en als het er niet bij staat, pech gehad. Een individuele benadering is ver te zoeken. Er blijft nu geld over in de pot van de bijzondere bijstand omdat sommige mensen telefonisch te horen krijgen u komt niet in aanmerking en het dan maar opgeven. Ook heeft Amsterdam bijvoorbeeld nog steeds geen beleid met betrekking tot alleenstaande ouders die inwonen bij familie. Zij hebben een zeer laag inkomen omdat ze niet in aanmerking komen voor de alleenstaande ouderkorting. In zo'n kort bestek kunnen wij natuurlijk niet alle aspecten van het Amsterdamse beleid behandelen. Maar dit is onze mening over het beleid. Al met al is er volgens ons geen plaats voor juichtonen van wat doet Amsterdam het goed in het land of propagandaverhalen en op de borst klopperij van de politieke partijen in het college. Dit geldt ook voor de andere gemeenten die hoog scoren.

Voor meer informatie: Bijstandsbond info@bijstandsbond.org 020-6898806 P. van der Lende

dinsdag 6 september 2016


Bestaat de markteconomie wel?

Tijdens de mondialiseringsbeweging ongeveer tien jaar geleden verbaasden veel actievoerders zich over de kloof die gaapt tussen de werkelijkheid van de economie die zij zagen en het geïdealiseerde model van de neo-klassieke economen, die in het kader van het neo-liberalisme een model ontwikkelden waarin de marktwerking een glansrol speelde. Hoe minder overheid, en hoe meer marktwerking, hoe meer welvaart en een harmonisch evenwicht tussen vraag en aanbod in het verschiet liggen. Veel actievoerders waren wars van kant en klare ideologische en modelmatige verklaringen van de werkelijkheid. Ze wilden zelf denken en geen van bovenaf opgelegde modellen, een pluralistische sociale beweging, waarin plaats was voor verschillende theoretische stromingen en interpretaties, waarbij de hoofddoelstelling moest zijn de kloof tussen de rauwe kapitalistische werkelijkheid en de analytische modellen te overbruggen. Studenten aan universiteiten, zoals in Frankrijk stelden aan de kaak dat ze alleen de neo-klassieke teorien kregen voorgeschoteld en zij eisten ook onderwijs in andere interpretaties. In dit kader kwam een nieuwe economische stroming op, die wel 'real world economics' genoemd wordt. De rauwe werkelijkheid beschrijven zoals die is en niet uitgaan van abstracte modellen. Een van de grote vragen van deze economische stroming is, of marktwerking wel bestaat en zo ja, in hoeverre. Als marktwerking maar beperkt bestaat, wat bepaalt dan de ontwikkelingen in de maatschappij?. De economische stroming van de real world economics' is sindsdien springlevend. In dit kader past ook een onlangs verschenen boek.

De grootste show op aarde

Coen Haegens maakt deel uit van de redactie economie van de Groene Amsterdammer en hij schreef het boek 'De grootste show op aarde. De mythe van de markteconomie'. Centrale these in het boek is, dat de markteconomie niet bestaat, dat markten volgens het model van de neo-klassieken in de economie niet bestaan en ook nooit bestaan hebben. De theorie van de naar evenwichten en harmonie neigende afstemming van vraag en aanbod is vals. Haegens beschrijft de geschiedenis van dit idee, hoe het opgekomen is, verschillende fasen heeft doorgemaakt en uiteindelijk dominant is geworden. Met empirisch onderzoek toont hij aan, dat de economie niet volgens dat model functioneert. De markten hebben een sterke overheid nodig, die regulerend en controlerend optreedt. Crises, machtsvorming, monopolievorming en bureaucratie staan niet tegenover markten, nee, ze worden er juist door opgeroepen en zijn dus niet alleen maar imperfecties van een op zich perfect systeem, maar zijn er onverbrekelijk mee verbonden. Ondanks de ontwikkeling van moderne technologieën en internet spelen persoonlijke contacten, groepsvorming en subjectief vertrouwen en wantrouwen van mensen naar elkaar toe een grote rol in de vorming van prijzen. Grote ondernemingen die de productie van bepaalde goederen en diensten beheersen kunnen beter een 'planeconomie' genoemd worden, dat niks te maken heeft met een markteconomie. Haegens toont aan, dat er vaak geen sprake is van concurrentie op een markt in het beste geval is er 'monopolistische concurrentie'. Een conclusie van zijn zoektocht naar de mechanismen die de prijzen van goederen en diensten bepalen.

paprika's

In hoofdstuk 6 beschrijft hij de vaststelling van de prijs van paprika's. Ook hier wil hij aantonen, dat er geen marktmechanisme bestaat. Er bestaat in feite een chronische overproductie, waardoor de prijs van paprika's constant erg laag is. Tuinbouwers investeren in een soort vlucht naar voren steeds meer in machines, automatisering en schaalvergroting en steken zich daardoor in de schulden om door schaalvoordelen, efficiëntere productie ondanks de lage prijzen van de paprika's toch de inkomsten op te voeren en de kosten te beperken. Andere tuinders houden het niet meer vol door alle schulden en moeten ermee ophouden of gaan failliet, waardoor het aantal paprikatelers de afgelopen jaren gehalveerd is. Maar omdat de overblijvenden dus investeren blijft de productie van paprika's hetzelfde. Daar komt bij dat niet zoals vroeger er vele kleine groenteboeren zijn, maar supermarkten, die machtig zijn en een lage prijs bij de producenten kunnen afdwingen. Daardoor is er geen marktwerking. Maar Haegens heeft gepraat met een tuinder, die zich ook verbaasde over de huidige ontwikkeling. Deze zegt echter, dat vroeger de prijs van de paprika schommelde, er waren goede en slechte tijden. Impliciet zegt hij daarmee, dat er toen dus wel iets van marktwerking was. Haegens noemt zelf de varkenscyclus, waarbij varkensboeren slechts vertraagd op de prijsontwikkeling kunnen reageren (het kost tijd om varkens vet te mesten en als je begint als de prijzen hoog zijn kun je niet stoppen als ze tijdens het vetmesten gaan dalen) Dan heb je dus de varkenscyclus van hoge en lage prijzen. Marktwerking? Haegens gaat in zijn boek ook in op de werking van financiële markten.

Toch marktwerking?

Ik vraag me af, hoe je conjuncturele ontwikkelingen en de lange golven van de Kondratieff moet verklaren als je ervan uitgaat, dat er geen marktwerking bestaat. Haegens benadrukt eenzijdig dat markt en staat onverbrekelijk bij elkaar horen, de markt wordt georganiseerd in die zin, dat vraag en aanbod voortdurend door de staat worden bijgestuurd en dat monopolievorming marktwerking uitschakelt. Zodat niet vraag en aanbod de prijs van goederen bepalen. Marktwerking speelt slechts een ondergeschikte rol. Misschien speelt marktwerking toch een grotere rol dan Haegens veronderstelt, ook al ben ik het ermee eens dat de neo-klassieke theorieën niet kloppen. Wat ik jammer vindt in dit verband is, dat hij niet ingaat op de veronderstellingen van de systeemtheorie, en dan met name een van de grondleggers ervan, de Franse historicus Braudel. Braudel verwerpt de gedachte dat kapitalisme en marktwerking op hetzelfde neerkomen. Ook voor hem is kapitalisme juist een systeem van de ‘contra-marche’, de anti-markt. In zijn visie bestaan er drie niveaus van economische bedrijvigheid. Het laagste niveau is dat van de ‘vie materielle’, het omvat de meest elementaire vormen van economische activiteiten waarmee mensen in hun behoeften voorzien. Daarboven ligt de economie, het niveau van de markt, een wereld die voor de deelnemers min of meer transparant is en een dagelijkse realiteit is, een wereld waarin de winsten dientengevolge klein zijn. Pas daarboven, op het derde niveau, is sprake van kapitalisme, als de zone van economische concentratie, van excessieve winsten, als gevolg van een relatief sterke mate van monopolievorming die zelf weer de uitkomst is van enerzijds politieke machtsvorming en anderzijds van het vermogen van de deelnemers aan dit spel om de schakels in het productieproces te beheersen en het spel ondoorgrondelijk te maken. Het is in onze tijd de wereld van de hedgefondsen en holdingmaatschappijen, die buiten de markteconomie om de onttrekking van grote hoeveelheden kapitaal van het tweede niveau te organiseren en reguleren en onwaarschijnlijke rendementen op hun geïnvesteerde kapitaal te realiseren, ook in tijden van crisis. Op het tweede niveau zou wel sprake zijn van een uitgebreide markteconomie, hoewel, dus ook van bovenaf georganiseerd.

Ideologische tegenstellingen

Haegens noemt Braudel wel kort, maar zegt er verder niets over. Misschien omdat hij niet wil aantonen, dat het kapitalisme georganiseerde uitbuiting is. Hij wil alleen aantonen, dat marktwerking niet bestaat. Als de markteconomie niet bestaat, of zoals ik ook vind van bovenaf georganiseerd wordt, bestaan ook bepaalde ideologische tegenstellingen niet. Er is geen tegenstelling tussen staat en markt, beiden hebben elkaar nodig. Ook een neo-marxist als Massimo de Angelis wijst op de onjuistheid van bepaalde dichotomieën, waarbij hij er verschillende noemt. i Staat versus markt, derde wereld versus het westen, planeconomie versus laissez faire, samenwerking en solidariteit, versus eigenbelang en competitie en concurrentie, protectionisme versus vrijhandel. Meestal is politiek rechts een aanhanger van de laatstgenoemden in de dichotomieën, links is voorstander van de eerstgenoemde. Daarmee bevestigen zij echter de juistheid van de dichotomie. Het gaat er echter om, dat beide polen in de dichotomieën in het kapitalisme bestaan, en dat ze een specifieke onderlinge dynamiek vertonen, en het gaat er in de eerste plaats om, die specifieke dynamiek te analyseren door het kapitalisme te beschrijven zoals het in de werkelijkheid is en zoals men ook in de 'real world economics' probeert te doen. Op deze wijze kan de ideologische discussie op basis van de valse dichotomieën als een onjuiste tegenstelling worden geanalyseerd. Het boek van Haegens is daaraan een bijdrage. Er bestaat in het kapitalisme bijvoorbeeld geen tegenstelling tussen concurrentie en samenwerking en solidariteit. De productie neemt een specifieke vorm aan, waarbij eigenbelang en concurrentie worden nagestreefd door organisaties waarin mensen in de productie samenwerken. De markteconomie wordt dus gecreeerd door de staat en vrijhandel en protectionisme van de machtigste staten die vrijhandel aan anderen opleggen vullen elkaar aan. Als ik de Angelis goed begrijp, kunnen we door een concrete beschrijving van het kapitalisme als uitbuitingssysteem (het eerste niveau van Braudel) schijndiscussies over valse dichotomieën vermijden en buiten de kapitalistische marktplanning om alternatieven organiseren voor dat kapitalisme vanuit het besef, dat kapitalisme georganiseerde uitbuiting is. De Angelis zegt dat het kapitalisme geen totaal systeem is, er is ook in de huidige wereld een 'buiten het kapitalisme', waarbij mensen samenleven en samenwerken en produceren op basis van andere waarden dan de kapitalistische. Op het niveau van het dagelijks leven, maar ook op wat Braudel het tweede niveau noemt, de organisatie van de productie.

strijd

De strijd in het dagelijks leven maar ook op het tweede niveau van Braudel gaat dan om de realisatie van een leven buiten de uitbuitingspraktijken van het kapitalisme om, waarbij vanuit het georganiseerde kapitalisme, door de staat maar ook grote ondernemingen wordt getracht deze manier van samenwerken, produceren en arbeid verrichten onder haar controle te brengen en in te voegen in de georganiseerde kapitalistische uitbuiting. De Angelis noemt dat produceren buiten het kapitalisme en de strijd om de realisatie van niet kapitalistische doeleinden de commons, van boeren die bossen en land in gemeenschappelijk bezit verdedigen tot de moderne beweging van internetactivisten die vrije software produceren. Maar het speelt ook op het niveau van het dagelijks leven, de velen die een individuele strijd voeren tegen ondoordringbare bureaucratie met hun absurde regels, van sociale dienst tot belastingdienst, van grote verzekeringsmaatschappijen tot de giganten in de geprivatiseerde gezondheidszorg. Duizenden mensen zijn in ons land op spreekuren waar zij juridisch advies geven met deze strijd bezig. Je kunt aangaande de organisatie van de productie ook denken aan de participatiemaatschappij van onderop zoals die door Tine de Moor wordt geanalyseerd. Terug naar het boek van Haegens. Een belangrijke bijdrage aan de discussie, maar toch nog enkele opmerkingen. Hij presenteert de geschiedenis van de neo-klassieke economie als een ideeëngeschiedenis. Impliciet wordt er daarbij van uitgegaan, dat grote ideeën of utopieën (het neoklassieke model is een utopie) de geschiedenis kunnen bepalen. Vraag voor mij blijft wel, hoe het neo-klassieke denken in de economie zo'n succes kon hebben.

Piet van der Lende



Momenteel werkt de Europese Unie aan een aantal handelsverdragen met andere delen van de wereld die vooral als doel hebben om de positie van multinationals te verbeteren. Die verdragen lijken voorbij te gaan aan het belang van werkenden, milieu en eerlijke handel voor kleinere ondernemers. Op zaterdag 22 oktober tijdens de Landelijke manifestatie in Amsterdam voert FNV met andere organisaties die de samenleving socialer en duurzamer willen maken actie vóór eerlijke handel. We willen daarom samen kijken naar de film “Requiem for the American dream” van Noam Chomsky, de wereldberoemde taalkundige, politiek activist en filosoof. Om hier inspiratie uit te halen. Chomsky is 87 en kijkt terug, maar ook vooruit. Hij ziet hoe wij de grip op ons leven en de samenleving verliezen en hoe de machtigste 1% in tien stappen hun eigen droomwereld schept:

1. Verminder de democratie 2. Schep een ideologie 3. Maak een nieuw ontwerp voor de economie 4. Schrap belasting voor de bedrijven 5. Val solidariteit aan 6. Regel zelf je regels en wetten 7. Regisseer de verkiezingen 8. Hou het gepeupel onder de duim 9. Produceer nutteloze consumptiegoederen 10. Marginaliseer het volk

Maar hij onderkent ook de kracht van organisatie met name in vakbonden. Aansluitend gaat het over die kracht in een paneldiscussie met sprekers van de FNV, actief tijdens de Maagdenhuis- en Bungehuis-bezettingen en actief rond de vrijhandelsverdragen TTIP, CETA en TISA.

Met informatie en discussie in een ongedwongen sfeer. WAAR: Nieuwe Achtergracht 170, Amsterdam, Crea Theaterzaal WANNEER: 21 september van 19:00 uur tot 23:00 uur Ko Hartman, voorzitter Lokaal FNV Amsterdam Lot van Baaren, lid Algemeen Bestuur FNV




Geachte belangstellenden van het basisinkomen,

Bij deze wil ik je uitnodigen voor de: Avond van het Basisinkomen op: Vr. 23 sep. 2016 vanaf 20:00-23:00 bij: Meneer de Wit, centrum voor kunst en cultuur Baarsjesweg 202, 1057 HS Amsterdam. https://www.facebook.com/events/101839923586582/
In het kader van de week van het basisinkomen, organiseer ik samen met Eric, Kees, Anouk en Wim van de Vereniging Basisinkomen een bijeenkomst over het basisinkomen. Ik doe de powerpoint presentatie over het basisinkomen, die ik heb gemaakt.
Ron Smit Landelijk Bestuurslid Basisinkomen Partij

Installeer de app van de overlevingsgids in de Google Play store. Gratis tips, informatie en dagelijks nieuws. Trefwoord overlevingsgids.