Bijeenkomst FNV over de Participatiewet voor Amsterdammers op 28 augustus

Amsterdam, 16 augustus 2019 UITNODIGING 28 AUGUSTUS 2019 HOE GAAT HET NOU MET JOU? AMSTERDAMMERS IN DE BIJSTAND/PARTICIPATIEWET Beste vakbondsleden, Hierbij nodigen we je uit voor een achterbanraadpleging door en voor Amsterdammers in de bijstand/participatiewet. Kom en praat mee over de inzet vanuit de FNV.

Andree van Es, wethouder werk en Inkomen in Amsterdam voor Groen Links wil voor bepaalde groepen de bijstand afschaffen

Zie voor update de nieuwe bijdrage. 

In de begrotingsstukken voor het jaar 2014 die in november en december in de gemeenteraad besproken worden staat een zinsnede, waaruit blijkt dat Van Es wethouder Werk en Inkomen in Amsterdam de bijstand voor bepaalde groepen wil omzetten in een tijdelijke bijstand. Wanneer je bijstand aanvraagt, omdat je werkloos bent, of in een scheiding ligt of vanwege andere onvoorziene omstandigheden een beroep moet doen op bijstand dan wordt tegen je gezegd: je krijgt bijvoorbeeld drie maanden bijstand, dan heb je tijd om betaald werk te zoeken en lukt dat niet, dan heb je pech gehad. Je zoekt het dan maar uit. Ga maar in de goot liggen. Je kunt opnieuw bijstand aanvragen en de gehele administratieve procedure opnieuw doorlopen maar of je het krijgt is maar de vraag.

Letterlijk luidt de passage in de begrotingsstukken: ‘Het college wil het tijdelijke karakter van de bijstand als vangnetfunctie in de uitvoering meer benadrukken. In 2014 wordt in kaart gebracht of, en zo ja, voor welke klanten de bijstand tijdelijk kan worden toegekend op basis van een inschatting vooraf van de maximale uitkeringsduur’.

Het is onmiddellijk duidelijk dat dit in strijd is met de huidige wet, maar er bestaat een kans dat de staatssecretaris van sociale zaken Amsterdam bijvoorbeeld via een Algemene Maatregel van Bestuur de mogelijkheid geeft als gemeente aangewezen te worden waar uitzonderingen gelden.

De pilot die Van Es in Amsterdam wil is belangrijk, omdat zij een flinke vinger in de pap heeft bij het tot stand komen van de nieuwe participatiewet, die de huidige bijstand, Wajong en WSW moet gaan vervangen en die op 1 januari 2015 moet worden ingevoerd. In het kader van het sociaal akkoord is in de Stichting van de Arbeid de zogenaamde werkkamer opgericht, waar vakbonden en werkgevers met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten tot een akkoord hopen te komen over inrichting en uitvoering van de nieuwe participatiewet. Nu bestaan er grote belangentegenstellingen tussen de genoemde drie partijen, die allemaal een grote invloed willen in de uitvoering. Wethouder Andree van Es is voorzitter geworden van deze werkkamer.

De staatssecretaris heeft in het verleden ook al laten blijken, wel gecharmeerd te zijn van een tijdelijke bijstand en daarna zoek je het maar uit.  In Nederland bestaat sowieso een sterke lobby voor het invoeren van het Amerikaanse systeem in de bijstand. Je kunt in je leven maar voor 5 jaar bijstand ontvangen, en voor de rest ga je maar naar de voedselbank of wordt een systeem van voedselbonnen ingevoerd. In het dagblad Trouw verscheen een artikel  over een snoepreisje van prominente sociaal-democraten, waaronder Klijnsma, naar de Verenigde Staten, waar men voordelen zag in een tijdelijke bijstand.

http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1178815/2009/12/03/Warm-worden-van-de-Amerikaanse-aanpak.dhtml

Daaruit bleek, dat behalve de staatssecretaris ook Eric ten Hulsen, directeur van de dienst Werk en Inkomen in Amsterdam 'interessante kanten'  zag aan een tijdelijke bijstand.

In een debat in de Rode Hoed, waar de journaliste Clairy Polak gespreksleidster was, heeft wethouder Van Es zich in vergelijkbare bewoordingen uitgelaten. ‘En aan de andere kant zou ik wel een pleidooi durven doen dat ook de bijstandsuitkering in principe tijdelijk is en dat als je daarin terecht komt dat dat een tijdelijk vangnet is, het is de bedoeling om daar zo snel mogelijk uit te komen en dat betekent he, dat je toch iedere keer, nou, laten we zeggen een keer in het jaar eh opnieuw door de molen zal moeten, van is dit nog terecht, moet je niet eh weer een ronde solliciteren, moet je niet op de een of andere manier weer zelf het initiatief nemen om toch aan het werk te komen dus wat dat betreft strenger dan nu’.

Polak: ‘Ja, want als je zegt je moet een nieuwe ronde solliciteren, goed, dat moet je doen, maar als je zegt hij is tijdelijk, dan zeg je ook na – laten we even zeggen na een paar jaar – en nu, nu houden we ermee op’.

Van Es: ‘Ja, maar dat ik denk dat je… ik zou graag out of the box willen springen maar.. ja, nee, maar dat zou ik wel willen, maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat je dat niet haalt. Als mensen geen andere bron van inkomsten hebben, de bijstand is toch terecht en natuurlijk ook echt de bottom line, de bodem, maar nu lijkt het wel alsof het is, of, he via een werkloosheidsuitkering kom je in de bijstand, en daar blijf je dan. En ik zou in die zin zou ik het vervolgens terecht vinden om het besef, dat dat een tijdelijk vangnet is waar je echt zelf alles aan moet doen om daar weer uit te komen, die druk zou ik graag willen opvoeren, en als dat dan zou moeten door te zeggen ja, het is tijdelijk, dat betekent ook dat we na een jaar of twee jaar echt gaan kijken heb jij dit nog wel nodig, dat dat misschien zelfs ook nog wel als consequentie zou kunnen hebben dat je ervoor mensen mee stopt’.

Het is duidelijk dat er een sterke sociaal-democratische lobby bestaat die in de nieuwe Participatiewet het principe van de tijdelijkheid in wil voeren. Wat dit betreft lijkt er bij sommige gemeenten ook een koerswending op komst. Men wil geen langdurige reintegratietrajecten meer, van een jaar of langer, waar mensen met behoud van uitkering = dwangarbeid werken. Dergelijke trajecten leiden nauwelijks tot uitstroom en veel protesten en onderzoek van Jessie Koen van de Universiteit van Amsterdam bij de DWI zou uitwijzen, dat alleen kortdurende trajecten werken en effectiever zijn. Ook de gedachtegang van de gemeenten, dat ze besparingen op de bijstand kunnen doorvoeren door de inzet van langdurig werklozen bijvoorbeeld in de tuinbouw en de bezuinigingen kunnen opvangen door de inzet van dwangarbeiders of toegenomen participatie van de bevolking lijkt een illusie. Experimenten van de wethouder van Rotterdam, Marco Florijn zijn in dat opzicht op niets uitgedraaid. Men focust nu op kortdurende motivatietrajecten in combinatie met een tijdelijke bijstand waar de kersverse werklozen gebrainwashed moeten worden om zich werkend met de ellebogen als de ware neoliberale concurrent om de schaarse arbeidsplaatsen te gedragen. Bezuinigingen wil men nu binnenhalen door de bijstand, die straks ook gaat gelden voor veel mensen die nu nog in de Wajong zitten, nog veel strenger te maken dan nu en de toegang tot het laatste vangnet verder te beperken. Op deze wijze hoopt men ook de druk op de werklozen op te voeren om maar ieder rot baantje te accepteren zonder te kijken naar de arbeidsomstandigheden en voorwaarden.

Voor meer informatie: Bijstandsbond
020-6898806
info@bijstandsbond.org

Wethouder van Amsterdam Van Es over de toekomst van de bijstand

03-08-2013. Vandaag staan in Het Parool enkele berichten over voorstellen  van de VVD om op grote schaal vrijwilligers in te zetten, oa in de zorg en een bericht, dat 800 WSW-ers gaan werken als vakkenvuller bij Jumbo. Daarnaast hebben we de steeds strengere controlestaat: onaangekondigde huisbezoeken, een maand wachttijd voor je uitkering gaat lopen als je die aanvraagt, etc. In Amsterdam staat wethouder van Es van Groen Links centraal in het gevoerde beleid. Hoe kijkt zij aan tegen de nieuwe ontwikkelingen, en wat kunnen we in de toekomst nog meer verwachten? Een tipje van de sluier werd opgelicht tijdens een debat op maandagavond 13 mei 2013 in de Rode Hoed. Ik heb het een paar jaar geleden al geschreven: de bijstand als generieke regeling waarop je in je leven altijd een beroep kunt doen, mocht het nodig zijn,  gaat eraan. Van Es maakt dat in het onderstaande duidelijk, en tevens, wat de argumenten zijn om op den duur een meer tijdelijke en beperkte bijstand in te voeren.  Wethouder Van Es is niet zomaar iemand. Als wethouder van een van de vier grote steden heeft zij ongetwijfeld een flinke vinger in de pap bij de standpuntbepaling van de Vereniging van Nederlandse gemeenten, die moeizame onderhandelingen voeren met de regering, de vakbonden en de werkgevers over de inrichting van de nieuwe participatiewet, die 1 januari 2015 moet worden ingevoerd. Ook staatssecretaris Klijnsma heeft wel oren naar het standpunt van Van Es. In het dagblad Trouw verscheen een artikel  over een snoepreisje van prominente sociaal-democraten naar de Verenigde Staten, waar men voordelen zag in een tijdelijke bijstand.
http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1178815/2009/12/03/Warm-worden-van-de-Amerikaanse-aanpak.dhtml

Eric ten Hulsen, directeur van de dienst Werk en Inkomen zag 'interessante kanten' aan een tijdelijke bijstand. Terug naar het debat in de Rode Hoed.

Het debat in de Rode Hoed ging over heden, verleden en toekomst van de verzorgingsstaat toegespitst op de sociale zekerheid. Dit debat werd gehouden naar aanleiding van de verschijning van een bundel met essays over de verzorgingsstaat onder de titel  ‘Mij een zorg. De toekomst van de sociale zekerheid’. De essays werden geschreven door verschillende wetenschappelijke bureau ’s van politieke partijen in Nederland.

Het debat stond onder leiding van Clairy Polak. Deelnemers waren oud-premier Ruud Lubbers, wethouder werk, inkomen en participatie van de gemeente Amsterdam Andree van Es, Eimert Muilwijk, voorzitter CNV jongeren en Dennis Wiersma, voorzitter FNV Jongeren.

Clairy Polak nodigde de deelnemers aan het debat uit voortdurend ‘out of the box’, d.w.z. buiten de gebaande paden te denken en dit leverde m.i. verhelderende inzichten op over de analysetrant en de standpunten van de deelnemers. 

 Zoals gezegd concentreer ik mij in dit stukje op wat Van Es gezegd heeft.

Clary Polak vroeg eerst aan Van Es ‘wat komt u als wethouder van werk, en inkomen als problemen van de verzorgingsstaat in de praktijk tegen’?. ‘Nou, een van de moeilijkste, lastigste of slechtste dingen vind ik dat door de verfijning of de regelzucht, vooral uiteindelijk van de landelijke overheid, dat we te maken hebben met heel veel verschillende regeltjes en dus verschillende manieren om mensen te benaderen, met verschillende problemen, terwijl eigenlijk, eigenlijk het basaal gaat het over hetzelfde. Dus een enorme verfijning heeft er plaatsgevonden om net even een uitzondering te maken, of net even daar iets aan tegemoet te komen, of daar juist weer iets aan af te doen, en uiteindelijk kom ik daar heel dicht bij Ruud Lubbers als het gaat om: wat is nou echt van waarde, ben ik ervan overtuigd dat voor verreweg de meeste mensen van waarde is om mee te kunnen doen in de samenleving en ook nog eens een keer mee te kunnen doen door betaald werk. En de kunst is dus, om, dat vind ik als wethouder werk, inkomen en participatie, om dat voor zoveel mogelijk mensen te doen en daarbij te kunnen kijken naar wat ze kunnen en niet naar wat ze niet kunnen’. Polak: ‘dus een verdergaande decentralisatie’? ‘Ja, dat zou voor mij heel veel meer mogelijk maken’.

Van Es verdedigt hier het standpunt van de Vereniging Nederlandse Gemeenten VNG, die vindt dat er drastisch moet worden gedecentraliseerd met meer macht aan de gemeenten, zonder al te veel controle en sturing vanuit Den Haag, en dat verschillende regelingen zoals de Wajong, de WSW en de bijstand moeten worden samengevoegd. De VNG heeft een flinke onderhandelingsvinger in de pap als het gaat om de totstandkoming van de nieuwe participatiewet, en het standpunt van Van Es is dus niet alleen maar het standpunt van een wethouder van een grote stad.

Van Es vond dat werk centraal moet staan in de verzorgingsstaat. Zij vindt het stelsel van sociale zekerheid nog wel van betekenis in die zin, dat er in deze tijd van crisis een bodem is voor mensen die dat nodig hebben, maar zij vindt het stelsel niet meer van deze tijd in de zin dat zij het stelsel veel te weinig activerend vindt, veel te weinig vindt uitgaan van mensen in hun eigen kracht en mogelijkheden zetten en dat het stelsel in een aantal opzichten veel te paternalistisch is geworden.

‘Ja, dat zou ik heel simpel kunnen maken, dat heeft niet zoveel te maken met een grote visie voor de toekomst, maar ik heb best moeite moeten doen om de opstelling van de klantmanagers in dit opzicht te wijzigen’.

En dan volgt een betoog over het omzetten van ‘de mind’ van de klantmanager die de mensen meer moet activeren.

Clairy Polak nodigde van Es uit ‘out of the box’ te denken. ‘Als jij nu de verzorgingsstaat zou willen reorganiseren, wat zouden dan de basiszaken zijn die je zou willen regelen’. Van Es: ‘dan zou ik om te beginnen aan de werkkant met werkgevers goeie afspraken maken over arbeidsomstandigheden en arbeidsproductiviteit in die zin dat er veel meer mensen zouden kunnen meedoen aan het arbeidsproces’. Polak: ‘ Hoe dan’?. Van Es: ‘Nou door hetzij part time werken of van hen minder productiviteit te vragen dan ze aan anderen zouden vragen’. Polak: ‘minder productiviteit maar dat vindt u wel belangrijk’. Van Es: ‘Ja, dat is heel belangrijk. En dan ben ik ervan overtuigd dat er veel meer mensen mee kunnen doen op hun eigen niveau en dus ook inkomen kunnen verwerven waardoor ze geen beroep hoeven te doen op wat voor uitkering dan ook. Dat vind ik een heel belangrijke eh aan die kant vind ik dat echt essentieel’.

 ‘En aan de andere kant zou ik wel een pleidooi durven doen dat ook de bijstandsuitkering in principe tijdelijk is en dat als je daarin terecht komt dat dat een tijdelijk vangnet is, het is de bedoeling om daar zo snel mogelijk uit te komen en dat betekent he, dat je toch iedere keer, nou, laten we zeggen een keer in het jaar eh opnieuw door de molen zal moeten, van is dit nog terecht, moet je niet eh weer een ronde solliciteren, moet je niet op de een of andere manier weer zelf het initiatief nemen om toch aan het werk te komen dus wat dat betreft strenger dan nu’. 

Polak: ‘Ja, want als je zegt je moet een nieuwe ronde solliciteren, goed, dat moet je doen, maar als je zegt hij is tijdelijk, dan zeg je ook na – laten we even zeggen na een paar jaar – en nu, nu houden we ermee op’.

Van Es: ‘Ja, maar dat ik denk dat je… ik zou graag out of the box willen springen maar.. ja, nee, maar dat zou ik wel willen, maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat je dat niet haalt. Als mensen geen andere bron van inkomsten hebben, de bijstand is toch terecht en natuurlijk ook echt de bottom line, de bodem, maar nu lijkt het wel alsof het is, of, he via een werkloosheidsuitkering kom je in de bijstand, en daar blijf je dan. En ik zou in die zin zou ik het vervolgens terecht vinden om het besef, dat dat een tijdelijk vangnet is waar je echt zelf alles aan moet doen om daar weer uit te komen, die druk zou ik graag willen opvoeren, en als dat dan zou moeten door te zeggen ja, het is tijdelijk, dat betekent ook dat we na een jaar of twee jaar echt gaan kijken heb jij dit nog wel nodig, dat dat misschien zelfs ook nog wel als consequentie zou kunnen hebben dat je ervoor mensen mee stopt’.

Polak: ‘dat is een geheel nieuwe invulling van het begrip solidariteit, he want eh ik waardeer het zeer, hoor, out of the box, dus dat ga ik je niet verwijten, helemaal niet, maar wel de constatering, dat dit bijvoorbeeld iets is wat de rechtse partijen al enige tijd roepen, om niet te zeggen al jaren, en u vindt dat ook. En dat die linkse partijen zeg ik nu maar even in het algemeen dat die riepen ja, maar solidariteit. Dit is een nieuwe invulling van solidariteit’.

Van Es: ‘ja, ik vind het ook aanmerkelijk solidairder om ervoor te zorgen dat mensen dus aan die werkkant de gelegenheid krijgen om aan het werk te zijn dan om ze in een gelegenheid te stellen hun leven lang in de bijstand te blijven’.

Polak: ‘En dat is dan de verantwoordelijkheid van de werkgevers, die mensen meer gelegenheid moeten geven om te doen wat hun capaciteiten zijn waarna een werkgever natuurlijk roept: ja hallo hoe zit het met mijn winst’.

Van Es: ‘Ja, dat zeggen de werkgevers, maar dan, dan zou je daarin moeten afspreken dat een beetje minder winst toch eigenlijk wel kan een dat ook een vorm is van solidariteit invullen, of verantwoordelijkheid invullen richting samenleving en mensen die ook recht hebben om mee te doen en dat dat een veel betere vorm is dan steeds maar de productiviteit zo op te drijven, dat je a priori al veel mensen uitsluit van het arbeidsproces’.

In de loop van de discussie werd duidelijk, dat van Es totaal geen instrumentarium heeft, als gemeentelijk bestuurder, om werkgevers inderdaad ergens ook toe te brengen. Ze wil dat er stageplaatsen komen, dat er een quoteringsregeling komt waarbij werkgevers arbeidsgehandicapten in dienst nemen, de werkgevers moeten van de mensen minder productiviteit vragen, maar hoe de werkgevers daartoe gebracht kunnen worden blijft vaag. Het enige is dat werkgevers in goed overleg en misschien subsidies ertoe verleid worden zo te gaan werken. Want tenslotte is er het compromis met de liberalen, in de gemeente en op nationaal niveau, over de zelfstandigheid van de werkgevers in hun personeelsbeleid. Blijft deze kant van het verhaal vaag, aan de andere kant is van Es heel duidelijk. Ze gebruikt de redenering dat er arbeidsplaatsen voor gehandicapten moeten komen en voor mensen met verminderde arbeidsproductiviteit alvast als argument, om een pleidooi te houden voor het afbreken van de bijstand. 

Van Es wil wel een coalitie met de vakbonden, samen naar Den Haag en naar de werkgevers toe, om betere arbeidsvoorwaarden, en plekken voor arbeidsgehandicapten te realiseren en het personeels en arbeidsproductiviteitsbeleid van die werkgevers te beïnvloeden, misschien ook middels acties in de bedrijven. Vraag is wel, hoe die vakbonden mensen met een verminderde arbeidsproductiviteit moeten organiseren, die door het ontbreken van een sociaal vangnet gedwongen zijn hun arbeidskracht tegen elke prijs te verkopen in een situatie van grote massawerkloosheid.

Piet van der Lende

Onderzoek SP onthullend

31-07-2013. We wisten het eigenlijk wel, zeggen het al jaren en andere onderzoeken hebben het ook aangetoond, maar er staan ook nieuwe dingen in het SP rapport op basis van een enquete onder 1700 bijstandsgerechtigden die van april tot juli werd gehouden. Het rapport geeft een waarschijnlijk vrij getrouw beeld van de ervaringen van de totale populatie bijstandsgerechtigden. Het is toch is het weer een schokkend rapport.

Bijstandsgerechtigden worden vaak met de nek aangekeken door de rest van de maatschappij, de uitkering is te laag om van rond te komen, bijna de helft is ziek of arbeidsongeschikt terwijl de sociale diensten daar weinig of geen rekening mee houden, mensen zijn niet op de hoogte van mogelijke aanvullende inkomensmogelijkheden en worden daar ook niet over voorgelicht want dan gaat het de gemeenten teveel geld kosten, er wordt sowieso geen maatwerk geleverd door de sociale diensten, mensen  worden als nummers behandeld, de gemeenten bieden werkzoekenden geen daadwerkelijke effectieve ondersteuning bij het zoeken van werk en er wordt misbruik gemaakt van het feit, dat het overgrote deel van de bijstandsgerechtigden graag (aangepast) werk wil en daar ook actief naar zoekt door mensen met mooie beloften te werk te stellen met behoud van uitkering of beneden het minimumloon.

geen uitzicht

De meerderheid van die tewerkgestelden geeft aan geen enkel uitzicht te hebben op beter en al jaren in die situatie te zitten. Bijstandsgerechtigden met hun goede wil worden op grote schaal misbruikt als extra goedkope arbeidskrachten, die anderen van de arbeidsmarkt moeten verdringen om zo door concurrentie de lonen omlaag te krijgen. In plaats van werkzoekenden te helpen duurzaam uit de uitkering te komen wordt de meerderheid van de uitkeringsgerechtigden met sollicitatieplicht alleen maar onder druk gezet eenmaal of vaker in de week te solliciteren, zijn er geen vakopleidingen en cursussen, wordt voortdurend gedreigd met sancties en strafkortingen die ook worden uitgedeeld om op die manier de uitstroom te bevorderen door mensen uit de uitkering te pesten. Zodat mensen uit wanhoop onderbetaalde flexibele baantjes nemen of een beroep doen op hun naaste omgeving of hun spaarcenten opmaken om maar van het gelazer van de sociale dienst af te zijn.

schokkend

Ik zeg het een beetje in mijn eigen bewoordingen, zo staat het niet letterlijk in het rapport, maar daar komt het wel op neer. Ronduit schokkend is om te lezen dat 21 procent van de respondenten werkt voor de uitkering. Bijna een op de drie respondenten van die groep (31 procent) al langer dan twee jaar. Zij blijven hiermee afhankelijk van de bijstandsuitkering en hebben geen mogelijkheid om door te stromen naar een reguliere baan. Daarmee is duidelijk dat het langdurig werken met behoud van uitkering reeds een hoge vlucht heeft genomen. Opmerkelijk is dat meer dan de helft van de respondenten (55 procent) die werkt met behoud van uitkering, werk verricht dat normaal gesproken door iemand in loondienst wordt gedaan.
Vierendertig procent zegt dat het om additioneel werk gaat. Opvallend is dat er opnieuw veel reguliere werkzaamheden worden verricht door mensen die met behoud van een uitkering aan het werk zijn. Bijstandsgerechtigden werken in de groenvoorziening, in de huishoudelijke zorg bij de kinderopvang, als receptionist, in een restaurant en in de administratie en verkoop.

Drie kwart (76 procent) van de bijstandsgerechtigden die werkt met behoud van een uitkering zegt dat er geen uitzicht is op een betaalde baan met een vast contract. Voor slechts 10 procent van de respondenten is er de mogelijkheid om via het werken met behoud van uitkering uiteindelijk uitkerings onafhankelijk te worden. Het streven van het werken met behoud van uitkering om mensen na zes maanden uit te laten stromen naar een baan op de reguliere arbeidsmarkt lijkt slechts incidenteel te worden behaald.

aanbevelingen en oorzaken

De aanbevelingen van het rapport liggen een beetje in het verlengde van het bovenstaande, namelijk het omgekeerde. Er moet rekening worden gehouden met de mogelijkheden van bijstandsgerechtigden, maatwerk geleverd, vakopleidingen moeten worden opgestart, de voorlichting moet verbeteren, etc. In het rapport wordt niet ingegaan op de nieuwe Participatiewet, waarbij ik geloof anderhalf miljard op de Wajong, de WSW en de bijstand moet worden bezuinigd. Uit het rapport blijkt, dat de gemeenten de verantwoordelijkheden van de steeds verder gaande decentralisatie onder druk van de bezuinigingen helemaal niet aankunnen, en dat door die decentralisaties de rechten van de burgers zwaar onder druk komen te staan, waarbij iedereen ook nog verschillend behandeld wordt, moet je dat wel willen? Ik wil geen zwartkijker zijn, maar als de Partcipatiewet met nog verdergaande decentralisatie doorgaat kunnen we over vier jaar een rapport maken dat het allemaal nog veel erger is geworden.

tenzij....

Tenzij... de werklozen in opstand komen tegen waar het allemaal om draait, de massawerkloosheid, er zijn geen banen, de bezuinigingen op de mensen die het minste hebben en het in de steigers zetten van de repressieve controlemaatschappij om de mensen op de onderste treden van de maatschappelijke statusladder eronder te houden. Het ziet er niet naar uit dat de bijstandsgerechtigden na jarenlang gekoeionneerd te zijn nu eindelijk massaal in opstand komen, maar je weet nooit, als bestuurder zijnde. Het is die geheimzinnige 'stille kracht' of het gevaar in Laboewangi waar je als onderdrukkende bestuurder voor op moet passen. Tenslotte hebben we op 21 september om maar eens wat te noemen weer een demonstratie in Amsterdam die begint op het Beursplein en naar de Dokwerker voert. Je weet maar nooit.
Door die bezuinigingen moeten klantmanagers targets halen, uitstroomcijfers, het geeft niet hoe, en andere targets, bij een grote caseload, dwz het aantal klanten dat je hebt als casemanager, en dan krijg je dat mensen behalve door de rest van de maatschappij ook door de overheidsinstanties slecht behandeld worden. De relatie met de massawerkloosheid wordt in het rapport niet gelegd. Je kunt de mensen nog zo goed begeleiden, en scholen, maar als die banen er niet zijn houdt het ook op.

Piet van der Lende

Het onderzoek is te downloaden op http://www.sp.nl/

Koffieochtend Amsterdamse bijstandsvrouwen

Het Comite Vrouwen en de Bijstand/EVA Amsterdam is een stichting die de belangen van bijstandsvrouwen behartigt. Wij proberen vrouwen hulp te bieden wanneer ze moeilijkheden hebben met hun uitkering. Op 8 oktober is er een koffieochtend van 10.00 uur tot 12.00 uur op de Da Costakade 162. Telefoon: 020-6246666. De koffieochtend kan over vele onderwerpen gaan die de vrouwen zelf aandragen. Bijvoorbeeld bijstandsvrouwen die elkaar willen leren kennen, over de Dienst Werk en Inkomen, huisbezoeken, bijzondere bijstand, etc. Elke maandag van 11.00 uur tot 13.00 uur is er open spreekuur. Je kunt ook medewerkster worden bij het Comite.

Een brood stelen, of zwart werken, mag dat?

Op het spreekuur van de Bijstandsbond druppelen steeds vaker mensen binnen die de wanhoop nabij zijn. Per 1 januari is de toets op het huishoudinkomen bij mensen in de bijstand ingevoerd. Voor bestaande gevallen gaat de toets per 1 juli in, voor mensen die nu een uitkering aanvragen geldt de toets nu al. Kort gezegd komt de nieuwe maatregel erop neer, dat alle bloedverwanten in de eerste graad die tot een huishouden behoren bij het gezin worden gerekend.

Tot nu toe kon zich bijvoorbeeld de situatie voordoen, dat ouders een bijstandsuitkering voor samenwonenden hadden en een inwonende meerderjarige zoon of dochter met inkomen uit arbeid. In de nieuwe situatie kan dat niet meer. Zoon en/of dochter die een inkomen uit arbeid hebben moeten voor hun ouders gaan zorgen. De ouders verliezen de bijstandsuitkering. In de nieuwe situatie worden de inkomens van grootouders, ouders, kinderen die eventueel onder een dak wonen bij elkaar opgeteld en als bijvoorbeeld het inkomen van de zoon 1350 euro meer bedraagt, moet hij voor de hele familie zorgen en hebben de anderen nergens recht op. Dezelfde situatie kan zich voordoen bij een ouder gezinnen. Er zijn veel situaties waarbij kinderen samenwonen met hun ouders. Dat komt door de grote woningnood onder mensen met een minimuminkomen.

Donderdag 23 februari was de lokale televisiezender At5 bij de Bijstandsbond op bezoek. Ze interviewden verschillende mensen, waaronder iemand die te maken heeft met die huishoudtoets. De man kwam op het spreekuur omdat hij tot tweemaal toe een aanvraag heeft gedaan voor een aanvullende bijstandsuitkering en in beide gevallen werd aanvraag afgewezen of buiten behandeling gesteld. De man heeft enige maanden WW gehad en werkte daarvoor in een technisch beroep bij een gemeentelijke instelling. Vanwege de bezuinigingen bij de gemeente Amsterdam is hij ontslagen. Zijn zoon en schoondochter en twee kinderen van zijn zoon wonen bij hem in. De zoon had een inkomen als ZZP-er in de bouw, maar is door de malaise in die bedrijfstak ontslagen en heeft geen inkomen. (ook geen recht op ww). De dochter verdient 700 euro bruto per maand. De vader die uit de WW kwam wilde bijstand aanvragen. Hij gaat vallen onder de huishoudtoets. Ze hebben met de hele familie bestaande uit 3 volwassenen en twee kinderen recht op maximaal 1350 euro. De schoondochter verdient 700 euro. Dus de aanvullende bijstand is maximaal 650 euro volgens de nieuwe toets op het huishoudinkomen. Daar moeten ze alles van betalen, huur, gas en licht, ziektekostenpremies voor 3 volwassenen, etc. En de opvoeding van de kinderen.

In de oude situatie, voor de invoering van de toets op het huishoudinkomen hadden ze recht op 650 euro in de maand meer. De man en zijn zoon solliciteren zich suf maar zijn tot nu toe niet aan de bak gekomen. 'Ik ben 55 zegt de man, mij nemen ze niet meer'. De zoon moest de boekhouding overleggen van zijn werk als zzp-er. Daarvoor moet je de boekhouder vragen een overzicht te maken, met de meest recente gegevens. Deze boekhouding kon niet binnen 1 week worden aangeleverd, waarop de aanvraag prompt buiten behandeling werd gesteld. Ze zitten al 2 maanden op het inkomen van de schoondochter en de schulden lopen op. 'Ik word dakloos' zegt de man. En mijn zoon, schoondochter en twee kinderen ook’.

At5 vroeg mij onder andere hoever wij als Bijstandsbond gaan in onze adviezen aan mensen. Ik heb gezegd heel ver. Op een vraag dienaangaande heb ik gezegd dat ik mij levendig kan voorstellen dat bovengenoemde vader die uit de WW komt een brood gaat stelen. Als je geen eten hebt, ga je dood. Hij staat met de rug tegen de muur. Dan mag je dat doen. Ik kan me ook voorstellen dat werklozen in bovengenoemde situaties zwart gaan werken onder Bulgaarse of Poolse arbeidsvoorwaarden. Dat is wat ze willen in Den Haag. Want er is de Europese dienstenrichtlijn, door Nederland goed gekeurd, die inhoudt dat bedrijven uit een bepaald land ook actief mogen zijn in andere landen van de Europese Unie, en dat als ze de hoofdvestiging bijvoorbeeld in Bulgarije hebben, dat ze zich dan niet aan de Nederlandse wet hoeven te houden maar aan de Bulgaarse. Dus ze hebben niks te maken met het wettelijk minimumloon in Nederland maar met de arbeidsvoorwaarden die in Bulgarije gelden.

De champignonboeren richten een Bulgaarse BV op en verkopen die champignons op stam aan die Bulgaarse BV. Vervolgens nemen ze Bulgaren in dienst onder zeer slechte arbeidsvoorwaarden waarbij ze geen Nederlands minimumloon hoeven uit te betalen. En de gemeente Rotterdam maar roepen dat Rotterdamse werklozen in de kassen moeten gaan werken waar dit soort praktijken zich voordoen. Ik kan me levendig voorstellen, dat ze dit gaan doen, maar in situaties zoals in het begin geschetst dan wel zwart, desnoods tegen Bulgaarse arbeidsvoorwaarden.

Dat is wat de gemeente Rotterdam en minister Kamp, eigenlijk willen. En ja als zoals nu met de toets op het huishoudinkomen niet alleen de Bulgaarse arbeidskrachten door armoede, werkloosheid en ellende in eigen land worden gedreven, en tegen hongerlonen gaan werken, waar ze overigens niet om gevraagd hebben, dan kan ik me voorstellen dat Nederlandse werklozen zeggen dit moeten wij ook want wij worden er ook toe gedwongen. Maar dan wel zwart, zou ik zeggen.

Bisschop Muskes heeft gezegd: 'een arme die honger heeft mag een brood stelen'. En zo is het maar net.
De verschillende onderdelen van het uitbuitingssysteem grijpen wel mooi in elkaar vind ik. Eerst hebben de Ministers De Jager en Kamp en hun collega’s en voorgangers de Europese Dienstenrichtlijn bedacht, toen hebben de rovende speculanten Griekenland naar de rand van de afgrond gebracht en vervolgens leggen hun medestanders in de Europese regeringen Griekenland een zogenaamd ‘reddingspakket’ op, waarbij de gewone Grieken gedwongen worden zo drastisch te bezuinigen op hun uitgaven voor voedsel, kleding en huisvesting dat velen in feite niet meer te eten hebben.

Wat gaan die Grieken doen? Door armoede, werkloosheid en ellende gedreven werken in de Nederlandse tuinbouw, lijkt mij. Want er is vrij verkeer van goederen en personen in de EG. En o ja, daar is de dienstenrichtlijn weer, die De Jager en consorten eerste bedacht hebben. Dus die Grieken gaan in Nederland werken onder Griekse arbeidsvoorwaarden, die De Jager c.s net aan Griekenland hebben opgelegd. En nu maar hakken op Nederlandse en Griekse werklozen, dat het luie donders zijn die geen recht hebben op een uitkering en daar meldpunten over openen.

PvdL

Succesvolle bijeenkomst Bijstandsbond en stichting Wereldse Wijk in het Dijktheater in Amsterdam

Op maandag 30 januari hebben ongeveer 50 mensen op verschillende tijdstippen de activiteiten van de Bijstandsbond en de stichting Wereldse Wijk bijgewoond die georganiseerd werden in het Dijktheater aan de Da Costakade. Het programma begon om 15.00 uur met een inleiding van Marc van Hoof, advocaat, over de nieuwste veranderingen in de bijstandswet. De belangrijkste veranderingen per 1 januari werden over het voetlicht gebracht. Daarbij gaat het vooral om de toets op het huishoudinkomen, de veranderingen op het gebied van vakantieregels, de verplichting een tegenprestatie te leveren als je een bijstandsuitkering hebt en de gevolgen voor jongeren door opheffing van de Wet investeren in Jongeren (wet WIJ).  In de discussie die volgde kwam nog een vrijwel onbekende maatregel op tafel, waaraan in de publiciteit nauwelijks aandacht is besteed, maar die wel schrijnend is. In Osdorp is een instelling gevestigd die jonge moeders met een licht verstandelijke handicap ondersteunt in een begeleid wonen project. Wanneer deze vrouwen geen betaald werk hebben kwamen ze in aanmerking voor een bijstandsuitkering. Per 1 januari is deze uitkering drastisch verlaagd, tot iets van 200 euro per maand. Deze jonge moeders hebben daardoor bijna geen eigen inkomen meer.

Marc van Hoof en enige andere advocaten zijn aan het nadenken over een proefproces in verband met de toets op het huishoudinkomen en aan de rechter voor te leggen of dit zo wel kan. De aanwezigen constateerden, dat de nieuwe maatregelen erg ingewikkeld zijn met vele uitzonderingen. De toets op het huishoudinkomen wordt voor nieuwe gevallen per 1 januari ingevoerd, voor ‘oude’ gevallen op 1 juli. We verwachten dan veel problemen bij de uitvoering door de gemeenten. Er zullen door de complexiteit van de regelgeving in eerste instantie veel fouten gemaakt worden bij de bepaling van de nieuwe uitkeringsrechten. Bovendien betekent de maatregel dat in veel gezinnen spanningen gaan ontstaan tussen kinderen en ouders. Dit kan leiden tot gebroken gezinnen, zwerfjongeren, toename van huiselijk geweld en andere problemen. De sombere verwachting is dat het hulpverleningscircuit hierdoor zal worden overspoelt.

Na de discussie volgde een pauze met muziek en daarna was er een discussie over projecten van de Bijstandsbond en Stichting Wereldse Wijk om in 2012 concreet vorm te geven aan de ondersteuning van mensen die door de vele maatregelen van de regering Rutte en oa de gemeenten worden getroffen. Uitgangspunt is daarbij, dat ervaringsdeskundigen elkaar op basis van solidariteit ondersteunen in activiteiten die ze zelf organiseren. Daarbij proberen we niet zozeer aan charitas te doen, dat wil zeggen a-politieke projecten waarbij mensen nog wat geld en/of goederen kunnen krijgen als druppel op de gloeiende plaat. Er zijn al veel van die projecten. We proberen een verband te leggen met belangenbehartiging, dwz dat mensen collectief opkomen voor hun rechten en belangen in de maatschappij. En de ontwikkeling van activiteiten om de rechten die er nog wel zijn ook daadwerkelijk te realiseren en fouten van uitvoeringsinstanties te corrigeren, zoals die bijvoorbeeld zullen ontstaan bij de invoering van de toets op het huishoudinkomen. Aan de orde kwam echter, dat de meer a-politieke charitas projecten en wat wij willen elkaar niet bijt en dat we elkaar over en weer kunnen ondersteunen in samenwerkingsverbanden en netwerken.

We denken bij de projecten van de Bijstandsbond aan een pool van vrijwilligers die met anderen meegaan naar instanties, een publiciteitsgroep om de gevolgen van onrechtvaardige maatregelen meer in de publiciteit te brengen, een stedelijk spreekuuroverleg van vrijwilligersorganisaties en een ‘overlevingsgids voor de mensen met een minimuminkomen’ met praktische tips hoe te handelen in noodsituaties, die door het regeringsbeleid ongetwijfeld meer zullen ontstaan.

Vervolgens was er de presentatie van een buurtproject in Amsterdam West van de Wereldse Wijk in samenwerking met de Bijstandsbond en andere organisaties. Dit project van Wereldse Wijk bestaat uit de viering van wereldvrouwendag op 7 maart, de wereldse keuken waarbij er bijeenkomsten worden georganiseerd waar mensen van verschillende culturen met elkaar een maaltijd bereiden en gezamenlijk eten en een muziekfeest op 21 juni, zoals in Frankrijk het ‘fete de la musique’  op deze dag georganiseerd wordt. In samenwerking met de Bijstandsbond worden vier bijeenkomsten georganiseerd in de vorm van wat we een ‘cultureel cafe’  noemen. Buurtbewoners die met kunst en muziek bezig zijn, als professional of als amateur, worden uitgenodigd tijdens de culturele cafe’s  een activiteit te organiseren. Maar er wordt tijdens de culturele cafe’s ook plaats ingeruimd voor discussie over bijvoorbeeld de projecten van de Bijstandsbond die hierboven staan genoemd. Zo hopen we dat de solidariteit tussen mensen  kan groeien op basis van onderling begrip en respect voor elkaars leefwijzen en culturen.
Na de presentaties en discussies was er een borrel voor de bezoekers, waar  informeel kon worden doorgepraat. Verschillende mensen gaven zich op voor deelname aan de projecten van de Bijstandsbond.
Zie voor een alternatief verslag de website van Doorbraak.

PvdL

Centrale Raad van Beroep zet de gang van zaken bij bijzondere bijstand nog eens op een rijtje

De Centrale Raad van Beroep heeft in een uitspraak/CRvB 20/12/2011, nr 10-2513 WWB, LJN BV0080- de gang van zaken bij het verlenen van bijzondere bijstand nog eens op een rijtje gezet. Het maakt maar weer eens duidelijk, dat in dagelijkse gesprekken vaak wordt gezegd als je krap zit, kun je toch bijzondere bijstand aanvragen. Maar dat dit in de praktijk dat nog niet zo eenvoudig is. De Centrale Raad deed uitspraak naar aanleiding van een geval, waarin de gemeente een aanvraag om bijzondere bijstand voor de kosten van een wasmachine had afgewezen omdat de kosten niet voortvloeien uit bijzondere omstandigheden.
De CRvB baseert zich voor de criteria op artikel 35 lid 1 WWB

• Eerst beoordeeld dient te worden of de kosten waarvoor bijzondere bijstand wordt gevraagd zich voordoen
• Vervolgens of die kosten in het individuele geval van de alleenstaande of het gezin noodzakelijk zijn
• Daarna of die kosten voortvloeien uit bijzondere omstandigheden.
• Tenslotte dient de vraag te worden beantwoord of de kosten kunnen worden voldaan uit de bijstandsnorm, de langdurigheidstoeslag, het vermogen en het inkomen voor zover dit meer bedraagt dan de bijstandsnorm. 

De CRvB oordeelt dat de kosten van een wasmachine tot de incidenteel voorkomende algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan behoren die in beginsel dienen te worden bestreden uit het inkomen op bijstandsniveau, hetzij door middel van reservering, hetzij door middel van gespreide betaling achteraf. Met andere woorden± je maakt eerst maar eens schulden, en dan zien we wel verder. Belanghebbende had een inkomen dat meer bedroeg dan de voor hem geldende bijstandsnorm en had voor de kosten van een wasmachine kunnen reserveren of op een lening voor een wasmachine kunnen aflossen. Het ontbreken van (voldoende) reserveringsruimte of aflossingsruimte in verband met schulden en de daaruit voortvloeiende betalingsverplichtingen, is niet aan te merken als een bijzondere omstandigheid in de zin van artikel 35 lid 1 WWB. Dat aan belanghebbende eerder bijzondere bijstand voor duurzame gebruiksgoederen was toegekend, houdt niet een toezegging in dat in de toekomst aanvragen om bijzondere bijstand voor duurzame gebruiksgoederen worden ingewilligd. Dit is een betreurenswaardige uitspraak volgens mij want tot nu toe was het beleid bijvoorbeeld in Amsterdam dat je met een afwijzing van een lening bij de Kredietbank wel bijzondere bijstand kon krijgen. Dat wordt hier onderuit gehaald. Ook als je al schulden hebt, kom je niet voor bijzondere bijstand in aanmerking.
P vdL

Voor 2012: onderlinge steun, zelfredzaamheid en een goed samenleefklimaat

30 januari: Nieuwjaarsborrel buurtbewoners Amsterdam West, de Bijstandsbond en Wereldse Wijk

Alle buurtbewoners van Amsterdam West en leden en sympathisanten van de Bijstandsbond zijn van harte uitgenodigd voor een bijeenkomst over onderlinge steun, zelfredzaamheid en een goed samenleefklimaat. Eerst krijgen we informatie van advocaten over de nieuwe regels betreffende minimuminkomens en de bijstandswet. Daarna praten we met de Bijstandsbond en stichting Wereldse Wijk over hoe we als buurtbewoners in Amsterdam West en sympathisanten van de Bijstandsbond meer onderlinge steun en zelfredzaamheid kunnen ontwikkelen.

Wil je meedoen en meedenken, kom naar de bijeenkomst op maandag 30 januari met na afloop een borrel. Het programma is als volgt:

15.00 uur. Gesprek met advocaten van advocatenkantoor VHM advocaten:

• De veranderingen in de bijstandswet
•Invoering huishoudtoets
• Nieuwe vakantieregels
• Beleid huisbezoeken
• Afschaffing wet investeren in jongeren
• Andere maatregelen

16.00 uur. Gesprek met de Bijstandsbond en stichting Wereldse Wijk over terugblik 2011 en hun project voor 2012.
17.00 uur-19.30. Borrel. Informeel kunnen we doorpraten over wat we in 2012 kunnen doen en hoe we kunnen samenwerken om de crisis te lijf te gaan. Met muziek, cultuur, etc.
> Maandag 30 januari, 15.00 tot 19.30
Dijktheater. Da Costakade 160. Tram 7 en 17 halte Bilderdijkstraat
Georganiseerd door buurtbewoners in samenwerking met de Bijstandsbond en stichting Wereldse Wijk. Voor meer informatie: 020-6898806

Eerste Kamer gaat akkoord met strengere bijstandswet. Explosie van zwerfjongeren verwacht.

20 december 2011 besliste de Eerste Kamer over de invoering van belangrijke wijzigingen in de Wet Werk en Bijstand (WWB). Bij het CDA in die kamer bestonden evenals bij de oppositie grote bezwaren tegen de invoering van een toets op het huishoudinkomen. Tot nu toe was er een partnertoets in de bijstand. Het inkomen van twee samenwonenden wordt opgeteld, om te bepalen of het inkomen van de beide partners voldoende is, dwz gelijk is aan of meer dan het sociale minimum. Is dit niet het geval, dan heeft men recht op (aanvullende) bijstand. Bij de nieuwe regels, die 1 januari ingaan wordt ook het inkomen van een meerderjarig kind meegerekend. Dus het inkomen van het totale huishouden wordt als uitgangspunt genomen. Het gaat daarbij wel om bloedverwanten in de eerste graad, dus bloedverwanten in de tweede graad (broers en zusters) vallen er buiten. Door de bezwaren van het CDA in de Eerste Kamer was er grote onduidelijkheid ontstaan over wat er ging gebeuren. Duizenden bijstandsgezinnen verkeerden daardoor in onzekerheid.Aan die onzekerheid is een einde gekomen in negatieve zin. De Eerste Kamer gaat akkoord met het kabinetsvoorstel voor een strengere bijstand.Staatssecretaris De Krom wil uitgaan van het gezinsinkomen. Zoals gezegd, behalve de oppositie maakte ook het CDA zich zorgen over de gevolgen van het plan. Als een volwassen inwonend kind gaat werken,zouden ouders hun uitkering kunnen kwijtraken.

Op een bijeenkomst in Bos en Lommer, georganiseerd door FNV lokaal kwam zondag naar voren, dat er bij hulpverleners een explosie van zwerfjongeren wordt verwacht, omdat als ouders geen uitkering meer krijgen en ze moeten leven van het baantje van zoon of dochter veel ouders zullen besluiten de kinderen uit hun huis te zetten. Met name in gezinnen waar de verhoudingen verstoord zijn zou dit het geval zijn. Ook kunnen de jongeren zelf besluiten het oduerlijk huis te evrlaten, zonder dat ze een andere vaste woon- of verblijfplaats hebben. Naar schatting van de regering zelf zullen minstens tienduizend gezinnen in Nederland op die manier worden gesplitst. In 8000 andere gezinnen zal de maatregel van toepassing zijn. Dit zijn officiele cijfers. De precieze omvang van de gevolgen is onbekend. Daarvoor heeft in veel gemeenten nog geen uitgebreid dossieronderzoek plaatsgevonden. Wajongers die gaan werken en thuis wonen, moeten dan van hun inkomen uit werk plotseling hun oduers gaan onderhouden. Daardoor zullen Wajongers al helemaal niet aan het werk gaan. (Wajongers met een Wajong uitkering die thuis wonen hoeven hun ouders niet te onderhouden). Er werden oa door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten nog veel meer bezwaren naar voren gebracht, oa dat de maatregel belastingtechnisch onuitvoerbaar is omdat daar een heel andere definitie van huishoudinkomen wordt gehanteerd. De Krom beloofde dat hij gaat praten met de gemeenten om werk meer lonend te maken, zonder dat hij iets verandert aan de uitgangspunten van zijn plan. Na die toezegging ging ook het CDA akkoord.

Piet van der Lende

Nieuw Wetsontwerp voor de Wet Werk en Bijstand

Het wetsvoorstel Werken naar Vermogen dat als het wet wordt als uitgangspunt zal gaan dienen voor de samenvoeging van de Wajong, de huidige Wet Werk en Bijstand en de Wet Investeren in Jongeren (Wet WIJ) en de Wet Sociale Werk Voorziening (WSW) is voorzover ik kan zien nog steeds niet openbaar. Wel zijn een reeks van belangrijke wijzigingen van de Wet Werk en Bijstand WWB  bij de Tweede kamer aanhangig gemaakt.  Daarbij wordt de Wet WIJ afgeschaft en een toets op het huishoudinkomen ingevoerd. Wanneer dit wet wiordt weet ik niet, het moet nog in de Eerste en Tweede Kamer behandeld worden, en dus kan het op zijn vroegst 1 januari 2012 zijn lijkt mij. De verplichtingen voor uitkeringsgerechtigden op zoek te gaan naar een baan worden aangescherpt oa. De Raad van State vat het wetsontwerp als volgt samen
´De belangrijkste maatregelen zijn het aanscherpen van de regels ten aanzien van jongeren tot 27 jaar die thans in de Wet investeren in jongeren (WIJ) zijn opgenomen, en deze over te hevelen naar de WWB, het afschaffen van de bijstand voor inwonenden, het vervangen van de toets op het inkomen van de partner door een toets op gezinsniveau (huishoudinkomen), het vervallen van de specifieke ontheffing van de arbeidsverplichting voor alleenstaande ouders met jonge kinderen, de maximering van het gemeentelijke minimabeleid en de introductie van de mogelijkheid om de verplichting op te leggen om maatschappelijk nuttige werkzaamheden te verrichten als tegenprestatie voor bijstandsverlening.´.

Aan dit laatste en ook aan de loondispensatie dus werken onder het minimumloon, wijdt de Raad van State een hele beschouwing in het kader van EVRM en de ILO verdragen, waarbij zij in feite met zoveel woorden zegt dat het wetsvoorstel daarmee in strijd is.

Piet


Het persbericht van het Ministerie van Sociale Zaken.

Het wetsvoorstel

Advies van de Raad van State

Regering Rutte gaat gemeentelijk minimabeleid drastisch inperken

En nu gaat het hard. De concrete voorstellen van de regering Rutte om bijstandsgerechtigden en andere minima keihard te pakken terwijl de rijken rijker worden buitelen over elkaar heen. Gemeentelijk minimabeleid wordt drastisch ingeperkt

01-03-2011. Uit de special over sociale zekerheid van het blad Binnenlands Bestuur van deze week blijkt dat na de voorstellen om mensen die slecht Nederlands spreken uit te sluiten van de bijstand, mensen te laten werken onder het minimumloon (loondispensatie) en een herziening van de partnertoets waardoor duizenden uitgesloten worden van de bijstand, nog een concreet voorstel in de ministerraad op tafel ligt: drastische inperking van het gemeentelijk minimabeleid. Lees hier de special van het blad Binnenlands bestuur. Je moet wel kijken in de week van 1-8 maart want de special is maar 1 week volledig online in pdf.

Praot ie allienig Stellingwarfs, Achterhoeks, Twents of Limburgs?. Daolik gien recht meer op een uutkering

Over de kromme praot van staotssecretaoris De Krom

Staotssecretaoris De Krom van A-sociale zaken het besleuten, da'j allienig recht hem' op een bijstandsuutkering, a'j wat nuumd wodt 'Algemien Beschaofd Nederlaands praoten. De staatssecretaoris wol eerst de maotregel alliennig laoten gelden veur buutenlaanders maor de Raod van Staote het zegt dat zoiets discriminaosie is. Daoromme het de staotssecretaoris veurstelt dat de maotregel veur iederiene gelden moet. Dus ok veur Nederlaanders die slecht Nederlaands praoten. Dus de mensen die thuus Algemien Beschaofd Saksisch praoten en die niet zo goed Nederlaaands kunnen, kriengen daolik gien uutkering meer. En dat geldt ok veur Friezen, Limburgers, mensen die plat Haags praoten, etc. A'j de reactie van de staotssecretaoris op het advies van de Raod van Staote lezen willen, moe'j hier klikken.

Thuus praotte ik allienig Stellingwarfs, en dan nog een specifieke variant ervan, et Westhoekers. Tot mien zesde kon ik helemaol gien Nederlaands. Dat het de juffrouw in de eerste klasse er insluugen deur mij mit de lineaal op de vingers te slaon. Daornao hebbe ik een grondige hekel kregen an cultuur-imperialisten as de krom praotende staotssecretaoris van A-sociale Zaken De Krom. Zie nuumen et 'Algemien Beschaofd Nederlaands' maar ik vraoge mij of wat dit mit beschaoving te maken het. As ik de staotssecretaoris ooit teugenkom, praot ik allien Westhoekers. Dat zal em beschaoving leren.

Piet van der Lende

Afschaffing van sociale zekerheid voor grote groepen en van solidariteit in de Nederlandse samenleving nabij

Verklaring Bijstandsbond

Vanavond om half 9 belangrijke uitzending van het programma uitgesproken van de Vara over de afschaffing van bijstand voor duizenden inwoners

Regering van PVV, VVD en CDA met gedoogsteun van de SGP laat mensen met een minimuminkomen verrekken. Stem 2 maart in ieder geval wat anders!

De Vara heeft de hand gelegd op het wetsvoorstel de bijstand te wijzigigen. Op vrijdagavond 25 februari wordt in het VARA programma ‘Uitgesproken’ aangetoond, dat door een nieuw wetsvoorstel duizenden bijstandsgerechtigden hun uitkering zullen verliezen. In het regeerakkoord is al voorzien, dat in de WWB de bijstand voor inwonenden wordt afgeschaft en dat de toets op het partnerinkomen wordt vervangen door een toets op het huishoudinkomen. Daarmee komt bijvoorbeeld te vervallen dat er geen gezamenlijke huishouding is als je die voert met bloedverwanten in de eerste lijn. Nu hebben een vader en een moeder die een inwonende zoon van 23 hebben met een eigen inkomen nog 90% van het wettelijk minimumloon aan bijstand. In de nieuwe regeling zal de inwonende zoon met zijn inkomen voor zijn vader en moeder moeten zorgen. De ouders hebben geen recht meer op bijstand. Ook in andere leefsituaties zal de bijstand, met name bij een-ouder gezinnen met inwonende –soms gedeeltelijk studerende kinderen- komen te vervallen.
Ook duizenden Wajongers zullen hun uitkering binnen 2 jaar verliezen

De regering is ook bezig met een wetsvoorstel, om de Wajong, de bijstand en de sociale werkvoorziening samen te voegen in 1 regeling. Deze maatregel gaat op zijn vroegst 1 januari 2012, maar waarschijnlijk iets later in. Dan zal de nieuwe toets op de inwonenden ook van toepassing zijn op thuiswonende gedeeltelijk arbeidsongeschikten in de Wajong. Ook zij zullen hun uitkering verliezen. De regering is nog in overleg met sociale partners en de vereniging van Nederlandse Gemeenten VNG, maar loopt nu alvast vooruit op dat overleg door met afzonderlijke maatregelen te komen. Hierdoor worden de overlegpartners geschoffeerd en de armstejn ind e samenleving een perspectief op een uitweg uit de armoede ontnomen.

Er is in de Tweede kamer ook een wetsvoorstel ingediend door de VVD om iedereen die geen Nederlands spreekt uit te sluiten van de bijstand. Dit gevoegd bij andere maatregelen, zoals het gedwongen tewerkstellen van werklozen voor een loon dat beneden het wettelijk sociaal minimum ligt geeft aan, dat het deze regering ernst is om vooral de mensen die financieel het moeilijkst zitten keihard te pakken. Dan kan de hoogste schijf van het belastingtarief wel naar beneden. Om misselijk van te worden.
Voor een samenvatting van het wetsvoorstel klik hier.

Automatiseringssysteem Dienst Werk en Inkomen werkt nog steeds niet goed

Niemand weet hoeveel mensen financieel de dupe zijn.

Per 1 januari 2010 werd door de Dienst Werk en Inkomen een nieuw automatiseringssysteem ingevoerd, dat sindsdien veel kinderziektes kende. Het nieuwe computersysteem is een samenwerkingsverband in het kader van de G4, de vier grote steden in Nederland. Dus in andere steden moeten de hier gesignaleerde problemen ook zijn. Zo werden in januari in Amsterdam uitkeringspecificaties te laat verstuurd, werden verrekeningen van eigen verdiensten niet goed berekend en kregen mensen in juni onterecht geen vakantiegeld omdat het DWI in het verleden een vordering op hen had gehad.

systeem werkt nog steeds niet goed

En nog steeds werkt het systeem niet goed. Er komen mensen op ons spreekuur met een beschikking van de gemeente waarin wordt gesteld dat de gemeente cq het DWI een vordering op hen heeft. In de beschikking wordt verwezen naar een terugvorderingsbesluit van 1 januari 2011. (Nieuwjaarsdag) Het blijkt nu dat alle terugvorderingsbesluiten van 2010 op 1 januari door de computer automatisch zijn gebruteerd. De computer heeft vervolgens automatisch een brief verzonden. Dus die mensen moeten behalve de netto uitkering ook de ingehouden belasting aan DWI terugbetalen. Terwijl de gemeente als beleid heeft, dat wanneer er geen sprake is van verwijtbaarheid (bv de persoon in kwestie heeft eigen verdiensten wel opgegeven, maar de DWI heeft fouten gemaakt) de terugvordering niet wordt gebruteerd. Maar de computer weet dat niet. Nogmaals, de verzonden beschikkingen zijn automatisch door de computer aangemaakt, daar is geen mens aan te pas gekomen.
andere knelpunten

Dit heeft bij terugvordering nog andere gevolgen. Zo wordt in beschikkingen van een terugvordering soms verwezen naar voorgaande brieven, waarvan de datum wordt genoemd. Ook hier komt geen mens aan te pas. De functionaris van het DWI vult wat basisgegevens in, en de rest gaat automatisch. Uitvoeren berekeningen, opstellen van teksten en verwijzen naar eerdere brieven, versturen van brieven naar de klant via de centrale computer in Utrecht. Wanneer klanten een bezwaarschrift schrijven blijkt in bezwaar, dat die brieven waarnaar wordt verwezen soms helemaal niet bestaan en dus ook niet zijn verzonden. Bovendien vult de computer willekeurige bedragen in, waarvan niemand weet hoe de computer eraan is gekomen. Fictieve bedragen, die zomaar uit de lucht lijken te vallen. In bezwaar moet men dan erkennen, dat bij het DWI niemand weet hoe men aan die bedragen is gekomen en dat de berekeningen opnieuw handmatig moeten worden uitgevoerd. Maar wee degene, die niet in bezwaar gaat en denkt het zal wel kloppen. Vaak betaal je dan bedragen terug die onterecht zijn. Bij de automatische berekeningen van de computer wordt ook geen rekening gehouden met de persoonlijke omstandigheden, zoals de hoogte van het actuele inkomen, de computer berekent zonder dat er een mens aan te pas komt eenvoudigweg uit, het is zoveel, binnen die en die termijn terugbetalen. Hoezo individuele beoordeling.
Ter illustratie hieronder een tekst uit een beslissing op bezwaar.

‘Voor wat betreft uw vragen en opmerkingen tot het in het bestreden besluit genoemde bedrag van 2006,06 euro en het besluit van 1 januari 2011 merken wij het volgende op.

Het is volstrekt onduidelijk waar het bedrag van 2006, 06 euro genoemd in het besluit van 3 december 2010 en het bedrag van 1.461,04 euro genoemd in het besluit van 1 januari 2011 op stoelen.

In de besluiten van 21 september 2010 wordt verwezen naar een besluit van 8 juni 2010 en een besluit van 15 april 2010. Er bestaan echter geen besluiten van 8 juni 2010 en 15 april 2010.

Het betreft hier waarschijnlijk bedragen verkregen uit inkomsten die niet met uw uitkering verrekend kunnen worden en later als terugvorderingsbedragen in het systeem zijn opgenomen. Voorzover is te achterhalen zijn die inkomsten door u opgegeven en mag van brutering geen sprake zijn.

Wij zijn, na overleg met de afdeling handhaving, tot de conclusie gekomen dat u niet op een juiste wijze van vorderingen die DWI op u heeft in verband met niet verrekende inkomsten en andere vorderingen niet op de juiste wijze bent geïnformeerd middels een besluit of besluiten.

In overleg met de afdeling Handhaving is besloten dat aan u een degelijk besluit zal worden gestuurd waaruit blijkt om welke bedragen en redenen van terugvordering het gaat.’. Einde citaat.

Erfenissen en de bijstand

We krijgen veel vragen op het spreekuur over erfenissen en de bijstand. Vandaag belde een mevrouw die ziek is en die in maart 2011 AOW krijgt. Haar vader is begin december 2010 overleden en ze heeft nu bijstand. Ze vraagt wat er nu gaat gebeuren. Het kan nog wel enige tijd duren, voor ze geld krijgt. Ze heeft wel een brief van de notaris gekregen dat ze erfgenaam is. Maar ze heeft de erfenis nog niet aanvaard. Wat zeer vaak voorkomt bij mensen in de bijstand is, dat haar relaties met de rest van de familie, gedeeltelijk ook erfgenamen, ernstig verstoord is. Ze is naar eigen zeggen het zwarte schaap van de familie. Ze heeft dus geen contact met andere familieleden over de voorliggende zaken. Het is haar verder niet bekend of er meer bezittingen zijn dan schulden bij de erflater. Ze zit vol met vragen.

Eerste vraag na enig praten: moet ik de sociale dienst melden dat ik misschien recht heb op een erfenis?. Het antwoord luidt: ja. De officiële procedure is, dat de bijstandsgerechtigde meldt, dat de erflater is overleden en wanneer. Dan wordt vanaf die datum de bijstand omgezet in leenbijstand. Je uitkering wordt dan dus wel uitbetaald, maar je moet hem later terugbetalen als de erfenis vrijvalt.

Tweede vraag: welk bedrag moet ik terugbetalen? Daarbij geldt een grens van een vrij te laten vermogen, voor een alleenstaande iets meer dan 5000 euro. Dat mag je altijd hebben in de bijstand. Eerst wordt uitgerekend, hoeveel vermogen je had voordat de erfenis vrijviel (bezittingen minus schulden) en dan mag je tot de grens van het vrij te laten vermogen de erfenis houden. Dus als je vermogen 2000 euro was, dan mag je van de erfenis 3000 euro houden. Maar als je schulden had, bijvoorbeeld 3000 euro, dan mag je van de erfenis iets meer dan 8000 euro houden. Het gaat bij de uitgangssituatie altijd om bezittingen minus schulden. Deze mevrouw krijgt in maart AOW. Haar vader is begin december overleden. Dus ze moet drie maanden en tien dagen bijstand terugbetalen als de erfenis vrijvalt. Tenzij ze minder dan 5000 krijgt en ze bij het verkrijgen van de erfenis beneden de grens van het vrij te laten vermogen in de bijstand blijft. Dan hoeft ze niks terug te betalen. In de AOW hoeft ze niks terug te betalen, want in de AOW is het vermogen vrij. Die uitkering is vermogensonafhankelijk. Dus deze mevrouw hoeft nooit meer dan drie maanden en tien dagen bijstand terug te betalen.

De notaris, die ze daarover gebeld had, formuleerde het wat cryptisch, waar ze niets van begreep. Hij zei: ‘u bent nu al aan het interen’. De mevrouw begreep daar niets van. Ze had toch nog geen geld ontvangen? Maar het gaat er dus om, dat na melding bij de sociale dienst de bijstand wordt omgezet in leenbijstand en dat die later van de erfenis moet worden terugbetaald. Wij ervaren wel vaker, dat notarissen zich tegenover bijstandsgerechtigden zeer onduidelijk uitdrukken en van de hier behandelde materie eerlijk gezegd ook niet zoveel verstand hebben.

Derde vraag. Ik heb de erfenis nog niet aanvaard. Mag ik de erfenis weigeren? Het antwoord luidt: nee, tenzij. De bijstandsgerechtigde is verplicht alles te doen wat in zijn of haar vermogen ligt om uit de bijstand te blijven of uit de bijstand te geraken. Dus als je in principe recht hebt op een erfenis als erfgenaam, mag je die niet weigeren, zonder gevolgen voor je bijstandsuitkering. Tenzij.. ….de schulden van de erflater groter zijn dan de bezittingen. Het zou een beetje raar zijn als je verplicht zou zijn in de bijstand schulden van een erflater te aanvaarden als die groter zijn dan de bezittingen. Dan kom je zelf in de schulden. Dus dat hoeft niet. Deze mevrouw weet nog niet of er meer bezittingen zijn dan schulden, ze heeft nog geen overzicht. Daar zal ze de notaris naar moeten vragen, want als je een erfenis aanvaard, aanvaard je ook de schulden. Voor je de erfenis aanvaard, moet je dat wel zeker weten.

Deze mevrouw had nog veel andere vragen, zoals: wat gebeurt er met de langdurigheidstoeslag? Ik heb als chronisch zieke ook bijzondere bijstand en maak gebruik van minimaregelingen wat gebeurt daarmee? Wat gebeurt er met mijn zorgtoeslag, moet ik die later ook terugbetalen? Etc. Deze vragen zal ik een andere keer beantwoorden bij een andere case.

Piet van der Lende

raadsadres aan gemeente Amsterdam over vrijwilligerswerk door bijstandsgerechtigden

Raadsadres

Aan de gemeenteraad van Amsterdam,

Wij constateren dat de gemeente Amsterdam bezig is met de ontwikkeling van een beleid ter bestrijding van zowel verarming als sociaal isolement, naast en in samenhang met- een beleid waarin voor bijstandsgerechtigden de kansen op betaald werk moeten worden vergroot.

Sleutelwoorden in deze aanpak zijn casemanagement, sociale activering en uitstroom naar betaald werk. Onder deze vlag wordt tegenwoordig een veelheid aanprojecten opgezet die dit alles mogelijk moeten maken, onder andere middels het instellen en benutten van diverse begeleidingsinstrumenten en ook het ruim beschikbaar stellen van subsidieregelingen voor werkgevers, WIW en ID banen.

Onder het mom van de groeiende vraag op de arbeidsmarkt worden steeds meer uitkerings -gerechtigden ineens op het matje geroepen terwijl zij jarenlang zijn afgescheept met een karig inkomen en er nauwelijks enige positieve bemoeienis met hun situatie was.

Een heleboel mensen hebben ondertussen (noodgedwongen) ontdekt dat hun situatie ook voordelen heeft en nieuwe kansen biedt voor hun eigen leven en hun individuele ontwikkeling, onafhankelijk van betaald werk. Wij leven ook in een tijd waarin steeds meer mensen gehoor leren geven aan hun innerlijke en meer persoonlijke waarheid, behoeften en drijfveren, meer dan aan de eisen die van buitenaf aan hen worden gesteld. Kortom, er is meer in het leven dan ‘ Werk, werk, werk!’ en het wordt volgens ons tijd dat politieke acceptatie gaat ontstaan voor loskoppeling van arbeid en inkomsten. Iedereen heeft immers in principe dezelfde noden, kosten  en rechten wat betreft wonen, eten en ontplooing.

De bovenstaande gedachtenwereld heeft zowel in Amsterdam als elders in het land tot verschillende waardevolle projecten geleid, die slechts kunnen bestaan buiten de gevestigde orde van de geldeconomie en de daaraan gekoppelde arbeidsmoraal om. De levendigheid in de stad komt deels voort uit dit soort vrijwilligersprojecten die vaak zijn opgezet op initiatief van de betrokkenen zelf. Wij willen politieke erkenning van de waarde van dergelijke projecten en dus ook van de erin geinvesteerde energie door maatschappelijk voelende mensen die hun eigen geldelijke belangen ondergeschikt maken aan het belang van allen.

Veel bijstandsgerechtigden die de spil vormen van allerlei vrijwilligersinitiatieven worden onder druk gezet een sociale activeringstraject of een traject richting arbeidsmarkt te aanvaarden, waardoor het voortbestaan van die collectieven waarin ze reeds actief zijn in gevaar komt.

Het is in onze ogen niet zinvol het voortbestaan van deze projecten onmogelijk te maken omdat de vrijwilligers elders sociaal moeten worden geactiveerd. Sociale activering van mensen die al actief zijn is slechts werkgelegenheid voor arbeidsbemiddelaars. Sollicitatieplicht levert volgens ons dan ook geen wezenlijke bijdrage op, niet aan de persoonlijke ontwikkeling van individuele levens, noch aan inhoudelijke waardevergroting van bestaande of nog te ontwikkelen projecten.

Wij vragen u dan ook om een regeling te treffen waarbij mensen die met behoud van uitkering op vrijwillige basis werk doen als in onderstaande Amsterdamse projecten, voor onbepaalde tijd vrij te stellen van de sollcitatieplicht en te vrijwaren van verplichtingen inzake keuringen en trajectbemiddeling.

Werklozen belangen Vereniging Amsterdam (WBVA)

Vereniging Bijstandsbond Amsterdam (VBA)

Komitee Vrouwen en de Bijstand

Vereniging voor Ecologische Leef en Teeltwijze (VELT) afdeling Noord-Holland

Autonoom Centrum

Stichting Theaterstraat

Documentatie en Onderzoekscentrum Kernenergie (LAKA)

World Information Service on Energy Amsterdam (WISE)

Geen bijzondere bijstand en ook geen lening.

Gedeeltelijk gepubliceerd in het maandblad MUG

Onlangs kwam een mevrouw op het spreekuur van de bijstands­bond, die al meer dan tien jaar een bijstandsuitkering had. In die tijd had ze als hoofd van een een-ouder gezin haar kinde­ren opgevoed. Haar jongste zoon was inmiddels 12 jaar. Door de minimale uitkering was ze al die tijd niet met vakantie ge­weest, en ook de inrichting van het huis was in al die tijd niet vernieuwd. Daar wilde ze wat aan doen. Ze had de voor­lichtingscamapgne van de G.S.D. gevolgd over de mogelijkheden voor bijzondere bijstand. Op de trams waren leuzen te zien als: "Bijzondere kosten? Vraag bijzondere bijstand aan!. Ze stapte naar de G.S.D. om bijzondere bijstand aan te vragen voor het opknappen van haar woning en voor een nieuwe inrich­ting. De bank was versleten en een nieuw behangetje was na al die jaren ook wel nodig. De aanvraag werd afgewezen. 

De G.S.D. ambtenaar deelde daarbij mondeling mee, dat bijzondere bij­stand voor inrichtingskosten alleen werd gegeven bij een verhuizing in bijzondere omstandigheden. Dit was het zoveelste bewijs, dat de term "bijzondere omstandigheden" door de G.S.D. zeer eng wordt geinterpreteerd, zodat er in de pot die voor dit doel bestemd is steeds geld overblijft. Als reden voor het niet gebruiken van bijzondere bijstand wordt door politci altijd aange­voerd, dat de clien­ten niet op de hoogte zijn van de mogelijk­heden en dat er dus meer voorlichting moet komen. Het mag waar zijn, dat er aan de voorlichting het nodige schort, er zijn andere redneen voor het niet gebruiken van bijzondere bijstand, waaronder de hierboven genoemde enge interpretatie van de regels, zodat bijna niemand voor bijzon­dere bijstand in aanmerking komt.

Op de voorlichtingsbijeen­komsten over de nieuwe bijstandswet die het Komitee Amsterdam Tegen Verarming heeft gehouden werd echter duidelijk, dat er nog een andere reden is. Veel clienten krijgen angst gevoelens als ze naar de G.S.D moeten, of ze zijn kwaad over de behande­ling door de ambtenaren. Men wil zo weinig mogelijk met de dienst te maken hebben. Sommige clienten ervaren het als vernederend, om bijzondere bijstand aan te vragen waarbij weer allerlei formulieren moeten worden ingevuld, bewijsstukken overlegd, etc. Wanneer het om niet al te grote bedragen gaat, betalen sommigen het liever uit de uitkering, ook al is die laag en ook al heeft men recht op bijzondere bijstand. Dit heeft misschien te maken met opvattingen die in de maatschap­pij leven ( bijstand aanvragen is eigenlijk a-sociaal je hand ophouden) maar de behandeling door sommige ambtenaren is daar ook debet aan.

De mevrouw die ik aan het begin van het stukje noemde kreeg dus geen bijzondere bijstand. Dan maar een lening. Een oude lening bij de Kredietbank (tegenwoordig Crediam geheten) liep in augustus af. Ze had dan rente en aflossing keurig betaald. Ze twijfelde echter, of ze een lening zou aanvragen voor herinrichtingskosten of om na al die jaren eens met vakantie te kunnen. Het werd het laatste. Ze was 20 jaar niet naar het land van herkomst geweest. Dus naar Crediam om een nieuwe lening aan te vragen van fl 3000,-. Deze lening werd haar geweigerd. Crediam stelde zich op het standpunt, dat een lening om met vakantie te kunnen gaan geen consumptief krediet betrof, waarvoor duurzame gebruiksgoederen werden aanga­schaft.  Daarom zou de G.S.D. eerst een soort garnatieverklaring moeten afgeven, waarbij ze zich garant stelde voor afbetaling van de schulden. De G.S.D weigerde deze verklaring. De motivatie: mevrouw is 20 jaar niet naar het land van herkomst geweest, en het weerzien met familie en oude bekenden kan bij haar zoveel emoties losmaken, dat ze besluit daar te blijven. Er zijn dan geen mogelijkheden om de lening terug te vorderen. Daarom geven wij geen garantverklaring. Tegenargumenten telden niet.

Er waren verschillende argumenten voor haar om terug te keren naar Nederland. Haar kinderen woonden in Nederland en die waren niet van plan naar het land van herkomst te gaan. Wan­neer ze die wilde blijven zien zou ze terug moeten. Ze had in Amsterdam een huis en ze zou in het land van herkomst helemaal zonder inkomsten komen te zitten, zodat het niet mogelijk was daar te blijven. Het was allemaal niet van be­lang. De garant­stelling kwam er niet.

Crediam verstrekt in dit soort situaties alleen een krediet en de G.S.D geeft alleen een garantstelling als de client naar het land van herkomst moet in verband met het overl;ijden van een familielid. "Dan willen wij onze hand nog wel eens over het hart strijken" aldus een woordvoerder van Crediam.

Ondanks alle fraaie armoederapporten en intentieverklaringen van politici over maatregelen in het kader van een minimabe­leid die de financiele ruimte van mensen met een laag inkomen wat moeten vergroten en de noodzaak van een individule beoor­deling blijkt in de praktijk telkens weer, dat allerlei alge­meen toegepaste regels ook een incidentele vergroting van de financiele ruimte in de weg staan.

Piet van der Lende

Voorlichtingsbijeenkomsten over de nieuwe bijstandswet.

In de afgelopen maanden hield het comité Amsterdam Tegen Verarming voorlichtings­bij­eenkomsten over de nieuwe bij­standswet in verschillende buurten. Ik ben bij drie van die bijeenkomsten geweest. De opkomst was wat wissel­end, zo waren er in Osdorp ongeveer 40 mensen, in andere buurten was de opkomst minder.

Wat mij vooral opviel was, dat sommige cliënten erg geëmotioneerd waren. Sommigen waren kwaad, omdat ze onredelijk door een ambtenaar van de sociale dienst behan­deld werden, of omdat ze het initiatief namen om een eigen bedrijfje te begin­nen en vervolgens geconfronteerd worden met zinloze bureau­cra­tische procedu­res en regels, die ieder initi­atief dood slaan. Bij andere cliënten overheerste de angst. Sommige cliënten zijn bang, omdat ze niet weten, wat er met hun uitkering gaat gebeu­ren. Gaat mijn uitkering omlaag, of blijf ik hetzelfde houden? Hoewel cliënten vaak niet bekend zijn met de nieuwe regels, begrijpt men wel, dat men steeds afhankelij­ker wordt van de goede wil van de behandelend ambte­naar. Bijstand is steeds minder een recht en steeds meer een gunst.

Daar komen alle verhalen in de pers over frauderende uitke­ringsgerechtig­den dan nog bij, waarbij soms de indruk wordt gewekt, dat de meeste bijstandsgerechtigden eigenlijk maar fraudeurs zijn, die er met de pet naar gooien. Bestuur­ders reageren op die verhalen soms met de formule­ring van een nieuw flinks be­leid; er komen meer sociale rechercheurs, de socia­le dienst krijgt een poortwach­tersfunc­tie waarbij de ambtenaren om nog meer papieren moeten vragen. En er worden meer straf­kortingen uitgedeeld. (Het aantal strafkortingen verdubbeld momenteel ie­der jaar).

Het is steeds meer een beleid, waarbij de uitkeringsgerechtig­de de schuld krijgt van het feit, dat hij/zij afhankelijk is van een uitkering. Dan had je maar zus of zo moeten doen, voor mensen die willen, is er wel werk, etc. Een oudere mevrouw zei, dat ze het niet kon opbrengen om naar de sociale dienst te gaan. Ze had een nieuwe bril aange­schaft, en had daarvoor eigenlijk recht op bijzondere bij­stand, maar ze had het niet aangevraagd. "ik heb de laatste tijd veel meegemaakt, en ik kan het nu niet meer opbrengen naar de sociale dienst te gaan. De behandeling van de ambtena­ren, de formulie­ren die je moet invullen, de lange wachttij­den, de emoties die met het aanvra­gen van zo'n uitkering gepaard gaan, ik doe het niet".

Wanneer je politici vraagt, waarom ze dat nieuw flinkse beleid zo formuleren is het antwoord vaak, dat men de solidariteit tussen de werkenden en de uitkeringsgerechtigden in stand wil houden. Het moet de werkenden duidelijk zijn, dat alleen mensen die het "echt" nodig hebben een uitkering krijgen. Dan willen de werkenden nog wel premies betalen. Dit is een onzin­nige redenering, omdat de solidariteit van werkenden met en het begrip voor uitkeringsgerechtigden veel groter is dan politici ons willen doen geloven. Dat blijkt telkens weer uit allerlei enquêtes. Bovendien heeft die medaille een keerzijde: uitkeringsgerechtigden voelen zich daardoor onder druk gezet, zonder dat ze instrumenten krijgen aangereikt om iets aan hun situatie te veranderen, en sommigen worden bang. "Mijn uitke­ring is geen zekerheid maar een gunst. Ik moet zo weinig mogelijk met die sociale dienst te maken hebben, want ze kunnen je maken en breken".

Dit plaatst het niet gebruik van de bijzondere bij­stand in een ander daglicht. Meestal zeggen politici, dat de mensen er geen gebruik van maken, omdat het schort aan een goede voorlichting, en dat ze die zullen verbe­teren. Nu is er met die voorlichting inderdaad het nodige mis, veel cliënten bleken op de voorlichtingsbijeenkomsten niet op de hoogte van de nieuwe regels, de sociale dienst heeft te weinig voorlich­ting gegeven. Maar de bijeenkomsten maken duidelijk, dat er ook andere redenen zijn voor het niet ge­bruiken van de bijzon­dere bijstand. Veel cliënten voelen zich onzeker door de verhalen over strengere controles, de behande­ling van de ambtenaren en de steeds grotere betekenis van de individuele beoordeling. Zij gaan maar liever niet naar de sociale dienst als het niet perse nodig is. 

Het grote belang van de voorlichtingsbijeenkomsten is m.i. dan ook tweeërlei: in de eerste plaats natuurlijk voorlichting over hoe de nieuwe bijstandswet feitelijk in elkaar zit. Voor de meeste cliënten verandert de hoogte van de uitkering niet. In de tweede plaats om duidelijk te maken, dat de solidariteit van de maatschappij, dus van mensen die geen uitkering hebben met uitkeringsgerechtigden groter is dan misschien uit de verhalen in de kranten en van politici lijkt. Het is nog steeds wel degelijk mogelijk via belangenor­ganisaties voor je rechten op te komen. Dat kan op politiek niveau, door te lobbyen voor je standpunten, maar je kunt er ook op individu­eel niveau gebruik van maken: als je je ondanks alle emoties probeert weerbaar op te stellen en steun zoekt bij anderen, is er wel degelijk het een en ander mogelijk. Als je niet alleen naar de sociale dienst durft, zijn er in veel buurten solidai­re mensen, die daar spreekuren organiseren, die van alles willen uitzoeken, en die wel met je mee willen naar de sociale dienst.

Ik heb het in dit stukje vooral over de gevoelens van de clienten gehad. Maar hoe zit het met de ambtenaren? Ze worden gekonfronteerd met een steeds grotere werkdruk vanwege de bezuinigingen en de reorganisaties. Op het spreekuur worden ze gekonfronteerd met boze en/of wanhopige uitkeringsgerech­tig­den, waarvoor ze dikwijls niets kunnen doen. Uit de organi­satie van de voorlichtingsbijeenkomsten blijkt, dat men op de rayonkantoren duidelijk niet gewend is, op wat grotere bijeen­komsten in buurten voorlichting te geven. Op een van de bij­eenkomsten draaide de ambtenaar een verhaal af dat een copie kon zijn van de verhalen, die bestuurders bijna iedere dag op de televisie en in de kranten vertellen. De Melkertbanen zijn een godsgeschenk, alles wordt strenger, etc. Op een ander rayonkantoor wilde eerst niemand komen, men vond het een taak van het hoofdkantoor. Na veel heen en weer gebel lukte het toch, de toezegging te krijgen dat er iemand zou komen. De persoon in kwestie belde echter de dag van te voren af. Er kwam niemand van de sociale dienst. Op de bijeenkomst in Osdorp liep het beter, omdat de aanwezige ambtenaar meer begrip toonde voor de positie van de clienten.

Piet van der Lende.

Ik ben op drie bijeenkomsten geweest; in Osdorp, Oost en de staatsliedenbuurt. Wat kwam op die bijeenkomsten naar voren?

1. Een man, die als kleine zelfstandige wou beginnen, maar die nergens steun kreeg. De afdeling zelfstandigen van de sociale dienst doet pas wat, als je een kant en klaar plan inlevert, en de stew helpt bij het opstellen van het plan. Wat was dan het probleem? De man wou overleggen met de afdeling zelfstan­digen, om te weten, waar hij op moest letten.

2. Een oudere vrouw, die in aanmerking kwam voor bijzondere bijstand voor een bril, maar die dit niet wilde aanvragen. Ze kon het niet opbrengen naar de sociale dienst te gaan.

3. Een vrouw, ide over de buitenlanders begon.

4. Een man, die een korting had gekregen wegens onvoldoende solliciteren.

5. Veel onduidelijkheid over de nieuwe bijstandswet. De mensen weten niet, waar ze aan toe zijn. De voorlichting van de sociale dienst in deze is onvoldoende, of bereikt de mensen niet.

6. Ambtenaren reageren heel verschillend op de voorlichtings­bijeenkomsten. De ambtenaren van Oost draaiden het bekende werk werk werk verhaal af; de Melkertbanen is een godsge­schenk, de mensen moeten zoveel mogelijk gestimuleerd worden betaald werk te aanvaarden, dat is het hoofddoel. Alles staat in dit teken. De bijstand is bedoeld als een tijdelijke voor­ziening. De ambtenaar in Osdorp was was soepeler. De ambtenaar van het rayonkantoor in de Staatsliedenbhuurt kwam niet opda­gen, hoewel toegezegd was dat er iemand zou komen.

7. De mensen zoeken naar mogelijkheden, om zelf initiatieven te nemen, maar stuiten op de bureaucratische regels, en op onwillige ambtenaren, die bureaucratische plannen bedenken. Men wil konkreet iets doen op buurtniveau. Met name de aanwe­zige vertegenwoordigers en kaderleden zeiden: wat kunnen wij op buurtniveau nou doen, om de inkomenspositie van de mensen te verbeteren. In dit verband waren er veel vragen over de nieuwe premieregelingen, over bijzondere bijstand en over de onkosten vergoeding voor vrijwilligers. Bood dit misschien perpsectieven?.

8. Dan volgt het verhaal over de redenering van de politici, die alles in het kader van de werk-werk werk ideologie plaat­sen. Controles worden steeds strebger, alleen de mensen die het echt nodig hebben komen voor een uitkering in aanmerking, de armen worden geschift. Er staan berichten in de krant over frauderende bijstandsgerechtigden, over uitbreiding van het aantal sociale rechercheurs, over dat de regering en de andere politici er alles aan doen om de mensen aan het werk te hel­pen, maar dat de werklozen niet willen, en dat daarom strenge sancties nodig zijn om die werklozen over een drempel te helpen. Sommige mensen worden gepusht aan trajectbegeleiding mee te doen, de papierwinkel wordt niet minder, ondanks dat men zegt dat de nieuwe bijstandswet eenvoudiger is. Je bent afhankelijk van de goedwillendheid van de ambtenaar, of je wat krijgt of niet, bijstand wordt een gunst in plaats van een recht. Veel mensen maken geen gebruik van de bijzondere bij­stand, er blijft in die pot veel geld over. De redenering van de bestuurders is dan altijd, dat het schort aan de voorlich­ting. De cliënten weten niet, dat ze er een beroep op kunnen doen. Afgezien van het feit, dat de regels voor bijzondere bijstand bijzonder streng zijn, is het ook zo, dat veel mensen maar liever zo weinig mogelijk met de sociale dienst te maken hebben. De mensen zijn bang en kwaad.