donderdag 29 oktober 2020

Zorgbonus van 1000 euro wordt vrijgelaten in geval van aanvullende bijstandsuitkering

Vorige week kreeg ik onderstaand anwoord op de vraag, of de zorgbonus van 1000 euro wordt vrijgelaten bij mensen die in de zorg werken en die een aanvullende bijstandsuitkering hebben. Het antwoord was, dat de bonus in principe wordt vrijgelaten. Ik kreeg vragen van mensen over hoe het beleid is in verschillende gemeenten. Is het rijksbeleid, of kan iedere gemeente zelf bepalen wat ze doen? Inmiddels heb ik ook een antwoord op die vraag. Dat antwoord staat onder de mededeling van vorige week.

Van de gemeente Amsterdam ontving ik onderstaand antwoord over de vraag, of de zorgbonus van 1000 euro wordt verrekend met de bijstandsuitkering. Nee, hij wordt vrijgelaten. 

Geachte heer Van der Lende,

Naar aanleiding van uw vraag over de zorgbonus in relatie tot bijstandsuitkeringen, informeer ik u langs deze weg.

Zorgmedewerkers die in hun werk direct of indirect de gevolgen van de uitbraak van het coronavirus hebben ondervonden hebben recht op een bonus van € 1.000 netto, van hun werkgever of opdrachtgever. De bonus is een netto bedrag en heeft geen invloed op toeslagen (inkomensafhankelijke regelingen). Er hoeft door de klant geen belasting over betaald te worden. De zorgaanbieders krijgen van het kabinet subsidie om de bonus te bekostigen en om er belasting over af te dragen.

De bonus wordt fiscaal toegerekend aan de werkkostenregeling. In dat kader is er een vrije ruimte voor werkgevers om belastingvrij vergoedingen te verstrekken. Dat is geregeld in de Wet op de loonbelasting. De bonus is daarom een eindheffingsbestanddeel als bedoeld in artikel 31, lid 1 onderdeel f van de Wet op de loonbelasting.

Vergoedingen op die basis vallen onder de vrijstelling als bedoeld in artikel 31, lid 2 onder g van de Participatiewet en moeten op die grondslag buiten beschouwing worden gelaten; worden vrijgelaten dus.

De medewerkers van WPI zijn hierover al geïnformeerd.

 Antwoord geldt dit ook in andere gemeenten.

Het Rijk heeft gemeenten (nog) geen uitvoeringsrichtlijnen gegeven over de vrijlating van de zorgbonus bij de beoordeling van het recht op bijstand.

In de FAQ die het Rijk op haar site heeft gepubliceerd en die bedoeld is voor werknemers die mogelijk recht hebben op de zorgbonus, schrijft het Rijk het volgende:

 ·        De bonus heeft voor u geen gevolgen voor de heffing van inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen. Ook heeft de bonus geen invloed op het inkomen dat relevant is voor inkomensafhankelijke regelingen zoals toeslagen.

 Het is redelijk het uitgangspunt te hanteren dat de bijstandsuitkering op grond van de Participatiewet een inkomensafhankelijke regeling is. Hieruit volgt de conclusie dat het Rijk beoogt de zorgbonus niet in aanmerking te laten nemen bij de beoordeling van het recht op bijstand.

 Er is geen beeld van de uitvoeringspraktijk van alle gemeenten in Nederland. Het Amsterdamse beleid, dus ook het gegeven dat de zorgbonus vrijgelaten moet worden, is opgenomen in de “Kennisbank Inzicht Sociaal Domein” van Stimulansz. Van deze dienst maken tussen de 200 en 250 gemeenten en samenwerkingsverbanden gebruik. Voor al die gemeenten en samenwerkingsverbanden geldt het beleid om de zorgbonus vrij te laten.

Piet van der Lende


woensdag 28 oktober 2020

Zorgbonus

 Onlangs beloofde het kabinet de eenmalige bonus van 1000 euro netto aan zorgpersoneel dat direct of indirect met de uitbraak van het coronavirus te maken heeft. Maar dit bedrag bleek niet bedoeld voor alle medewerkers in de coronazorg. Er werden uitzonderingen gemaakt voor bijvoorbeeld artsen, apothekers en administratief personeel. De bonus is belastingvrij en heeft geen gevolgen voor eventuele toeslagen die je ontvangt. Wel wordt een inkomensgrens van ongeveer 70.000 euro gehanteerd. Om wat licht te krijgen in de onduidelijkheden bel ik eerst de gemeente Amsterdam. Maar wat zijn het toch een stelletje flapdrollen bij het call center van WPI. Ik heb wel andere emailadressen en telefoonnummers maar dacht: laat ik het call center eerst maar eens bellen, die kunnen mij eventueel doorverbinden.

Algemene vraag

Ik bel met een algemene eerste vraag. Zorgmedewerkers krijgen een bonus van 1000 euro om hen te bedanken voor het vele werk wat ze doen in deze tijden van coronacrisis. Nu is de vraag: als die zorgmedewerker, bijvoorbeeld in de thuiszorg een (kleine) aanvullende bijstandsuitkering heeft, wordt die bonus dan wel verrekend met de bijstandsuitkering? Ik stel de vraag aan het call center.

Antwoord: ‘De persoon krijgt een vergoeding naast de bijstandsuitkering?’

‘Nee, dat hebt u niet goed begrepen. De persoon werkt in de thuiszorg en heeft loon uit haar werk. Maar met dat loon komt ze niet aan het sociale minimum. Daarom heeft die persoon een aanvullende bijstandsuitkering. Nu krijgt ze naast haar loon de bonus van 1000 euro’.

‘O ja. Ik weet het antwoord niet. Ik denk dat het wel wordt verrekend, maar ik weet het niet. Kunt u mij het burgerservicenummer en de naam van die persoon geven’?

‘Nee, dat kan ik niet. Het is een algemene beleidsvraag’.

‘Dan kan ik u niet helpen. Ik heb burgerservicenummer en naam nodig, om het voor te leggen aan de inkomensconsulent, want die gaat erover’.

‘Maar het is een algemene beleidsinformatievraag. Kunt u mij niet verbinden met de afdeling beleid?'

‘Nee, dat kan niet. De inkomensconsulent gaat erover, de bonus wordt verrekend met de uitkering’.

Ik heb geroepen ‘waardeloos’ en opgehangen. Je kunt geen algemene vraag stellen aan het call center. Als ze het niet weten, en je geeft geen burgerservicenummer van een concreet persoon, dan krijg je geen antwoord.

Ministerie

Ik bel andere nummers en ga emailen. Sommige telefoonnummers geven geen gehoor, anderen geven aan van niets te weten. Daarom het ministerie maar eens gebeld, het algemene nummer. Ik word vriendelijk te woord gestaan en de medewerkster neemt mijn vraag in behandeling. Ze gaat de regeling bekijken, maar het antwoord op mijn vraag staat er niet bij. Daarom wordt de vraag doorgezet naar het Ministerie van VWS. Maar ik moet erop rekenen dat de beantwoording van de vraag 14 dagen kan duren.

Gift

De advocaat van de Bijstandsbond zegt: ‘Het is een gift in het kader van de Participatiewet. (PW) Het is geen loon, er wordt geen belasting over betaald. En het heeft geen gevolg voor de toeslagen'. Hij verwijst naar het volgende:

'Giften kunnen ogv de PW worden vrijgelaten ogv artikel 31 lid 2 onderdeel m. 'giften en andere dan de in onderdeel l bedoelde vergoedingen voor materiële en immateriële schade voor zover deze naar het oordeel van het college uit een oogpunt van bijstandsverlening verantwoord zijn'.

In dit wetsartikel zijn de gemeenten vrij om een beleid te ontwikkelen, waarbij bepaalde bedragen aan giften niet verrekend worden met de bijstandsuitkering. Het is dus gemeentelijk beleid hoe met dit wetsartikel wordt omgegaan. De gemeente Amsterdam sluit min of meer aan bij de regels van de belastingdienst. Dan mag je als er geen familierelatie bestaat ongeveer 2200 euro belastingvrij schenken. Maar de gemeente Amsterdam hanteert wel lagere bedragen, wel boven die 1000 euro, die de zorgbonus is. Als in die gemeente de zorgbonus erkend wordt als gift wordt er dus niets verrekend met je bijstandsuitkering. Denken wij. Als de gemeente de zorgbonus althans erkent als gift. Maar… het is gemeentelijk beleid.

Andere gemeenten hebben op grond van dat wetsartikel helemaal geen algemeen beleid of hanteren andere grenzen. Zo bepaalt de gemeente Berg en Dal het volgende:

'Een eenmalige gift of een cumulatie van verschillende eenmalige giften, wordt vrijgelaten voor zover het totaal aan giften op jaarbasis maximaal 60% van de van toepassing zijnde maandelijkse bijstandsnorm inclusief vakantietoeslag, afgrond naar boven tot een veelvoud van €50,-, bedraagt’.

Dus dat is een grens van iets van 600 euro. Veel lager dan in Amsterdam. Maar als de gift een specifieke bestemming heeft, waarvoor eventueel ook bijzondere bijstand had kunnen worden verkregen, dan gelden in Berg en Dal weer andere regels. Zo heeft iedere gemeente zijn eigen ingewikkelde beleid.

Conclusie

Ik heb nog geen antwoord van het ministerie gekregen. Het zou wel eens kunnen, dat er geen beleid is op landelijk niveau, en dat het aan de gemeenten wordt overgelaten. Dan zal de ene gemeente het verrekenen met de bijstandsuitkering, en de andere niet. Dat is natuurlijk van de zotte qua rechtsongelijkheid. Wij gaan juridische procedures voeren als dit zo is.

Over de vraag wie wel en wie niet voor de bonus in aanmerking komt, is sinds het begin veel onduidelijkheid en ontevredenheid. Sommige ziekenhuizen zijn al begonnen de bonus uit eigen zak te betalen, omdat de betaling van het ministerie uitblijft. De discussie over de uitvoeringstechnische aspecten van de zorgbonus zal nog veel gevoerd worden. Wordt vervolgd.

Piet van der Lende

woensdag 21 oktober 2020

Nieuwe website over cliënt ondersteuning in Amsterdam in de lucht. De Bijstandsbond en de vakbonden zijn nergens bij betrokken.

 De gemeente heeft eind 2018 subsidie toegekend aan MEE Amstel en Zaan (als penvoerder van de uitvoerende organisaties MEE, Clientenbelang Amsterdam en de Straatalliantie) vanuit de beschikbare rijksmiddelen om cliéntondersteuning te versterken. Een van de beoogde resultaten van deze subsidie is om meer bekendheid te geven aan de cli€ntondersteuners onder Amsterdammers.

Onder de noemer “De Ondersteuners van Amsterdam” is door de 5 uitvoerende partijen van cliéntondersteuning gezamenlijk communicatiemateriaal ontwikkeld. Het materiaal in samenwerking met een extern bureau en in afstemming met ervaringsdeskundigen opgesteld.

De website https://www.deondersteunersvanamsterdam.nl/ is op 5 oktober live gegaan. Op de website wordt zowel aan cliénten als verwijzers informatie verstrekt over wat onafhankelijke clientondersteuning inhoudt en bij welke organisaties men welke deskundigheid kan vinden. Op de website staan ook ervaringsverhalen van Amsterdammers die onafhankelijke clientondersteuning hebben gekregen. In dekomende periode zal het communicatie en voorlichtingsmateriaal worden verspreid via fysieke folders en via posters en social media om de bekendheid van de Amsterdamse cliéntondersteuning een impuls te geven.

De gemeente ondersteunt deze campagne, bijvoorbeeld door een ATS item van de uitvoerders te faciliteren. Er is contact met communicatie van de gemeente over de campagne uitingen. Aangezien de kernboodschap gaat over onafhankelijke ondersteuning die los staat van de zorgaanbieders, indicatiestellers en de ambtelijke organisatie is er bewust gekozen voor een campagne door en vanuit de vijf uitvoerende organisaties.

De Bijstandsbond en de vakbonden zijn totaal niet bij dit project betrokken en we hebben er ook geen contact over gehad, hoewel we in de loop van 2019 en 2020 verschillende malen met vertegenwoordigers van de deelnemende organisaties gesproken hebben. 

Piet van der Lende

vrijdag 2 oktober 2020

Verarming van de Amsterdamse bevolking door de coronacrisis

 Veel flexwerkers die in Amsterdam hun werk verloren tijdens de coronacrisis komen niet in aanmerking voor bijstand omdat ze vaak niet voldoen aan de toetredingsvoorwaarden. Voorspelling: de toename van het aantal bijstandsgerechtigden in Amsterdam zal voorlopig beperkt blijven. Er treedt door de coronacrisis wel een aanzienlijke verarming van de Amsterdamse bevolking op zonder dat daar reguliere sociale voorzieningen tegenover staan om de klap enigszins op te vangen. Dit zal leiden tot een schuldenexplosie. En de werkelijke ramp van de werkloosheid moet nog komen. 

Onlangs publiceerde MUG Magazine opvallend nieuws op hun website. Het aantal bijstandsgerechtigden is de laatste weken in Amsterdam aan het dalen! In de periode maart tot en met mei was er een stijging van het aantal aanvragen, daarna trad er een stabilisatie op en nu dus een daling. De toename van het aantal bijstandsgerechtigden over het hele jaar gemeten blijft tot nu toe beperkt: Nu zijn er 40.000 op 1 januari waren dat er bijna 39.000. 

Hoeveel mensen verloren hun werk tijdens de coronacrisis?

Eerst iets over de aantallen mensen die hun werk in Amsterdam verloren tijdens de coronacrisis. Het kabinet riep de zogenaamde TOZO regeling in het leven, als overbrugging voor ZZP-ers die hun werk geheel of gedeeltelijk verloren. Deze regeling kende geen partnertoets en geen vermogenstoets. 40.000 mensen hebben in Amsterdam een beroep gedaan op die regeling. Zij zijn hun werk dus geheel of gedeeltelijk kwijtgeraakt. 10% van de  aanvragen werd afgewezen vanwege een te hoog inkomen. Met andere woorden: er is naast die 40.000 nog een categorie, die zijn inkomen wel aanzienlijk zag dalen door minder werk maar toch nog boven de bijstandsnorm is gebleven. Hoeveel dat er zijn is onbekend. Maar 10% afwijzingen betekent toch 4000. Daarnaast zijn er natuurlijk mensen, die geen aanvraag hebben gedaan omdat ze wel weten toch niet aan de inkomensnorm te voldoen. Verder zijn er nog de mensen, die in Amsterdam werkten en dat werk zijn kwijtgeraakt maar die in een andere gemeente wonen en daar de TOZO hebben aangevraagd. (Je moet de TOZO aanvragen in de gemeente waar je woont). Hoeveel dat er zijn is ook onbekend. 

Dan het aantal WW-uitkeringen. In juli 2020 zaten bijna 30.000 inwoners van groot Amsterdam in de WW. Dat is een toename van 10.000 ten opzichte van een jaar eerder. Het aantal mensen dat in die periode WW heeft gehad is echter groter, want er is instroom en uitstroom. Veel WW-ers die bij begin van de coronacrisis zijn ingestroomd zijn na drie maanden alweer uitgestroomd. Daar zijn veel studenten bij. Dan hebben we nog de Tofa regeling. Flexwerkers, oproep- en uitzendkrachten met inkomstenverlies door corona konden gedurende een beperkte periode een beroep doen op de Tijdelijke Overbruggingsregeling voor Flexibele Arbeidskrachten (TOFA). Ruim zeventig procent van de goedgekeurde aanvragen gaat naar werknemers tussen de 18 en 27 jaar. Met andere woorden: veel studenten. Ze mochten geen beroep op een andere regeling kunnen doen. Veel van hen werken via uitzendbedrijven of in de horeca. In totaal heeft UWV ruim 23.000 aanvragen voor de TOFA-regeling ontvangen. Hoeveel dat er zijn in de regio Amsterdam is onbekend, maar Amsterdam is een echte studentenstad met twee universiteiten en Hogescholen, en aangezien vooral in de regio Amsterdam landelijk gezien flexibele krachten hun werk verloren, zal een aanzienlijk deel van die 22.000 uit Amsterdam komen. Overigens kreeg maar de helft van die 23.000 daadwerkelijk een uitkering in het kader van de Tofa regeling. De andere helft voldeed niet aan de strenge voorwaarden. Dan is er nog een aanzienlijke groep studenten en flexwerkers, die niet voor enige regeling in aanmerking komt. 


Amsterdam heeft een beroepsbevolking van 469.000 in 2019. Van die beroepsbevolking heeft minstens 60.000 en misschien wel veel meer met een inkomensachteruitgang te maken gehad als gevolg van verlies van werk. Wat zal de toekomst brengen? Hiervoor kunnen we te rade gaan bij de NOW regeling. De NOW-regeling is bedoeld voor werkgevers die als gevolg van het coronavirus kampen met een substantieel omzetverlies (ten minste 20%). Zij kunnen bij het UWV een aanvraag indienen voor een tegemoetkoming in de loonkosten, en hiervoor een voorschot ontvangen. In totaal is landelijk gezien de NOW 2.0 regeling ruim 63.000 keer toegekend. De cijfers zijn gebaseerd op de stand van 4 september 2020 en hebben betrekking op de toegekende aanvragen sinds de start van de regeling op 6 juli 2020. In de regio groot Amsterdam was het aantal toekenningen iets minder dan 10.000. Gemiddeld hebben de bedrijven te maken met 46% omzet verlies en gemiddeld werken er in die bedrijven 24 werknemers. Dat betekent, dat in de regio groot Amsterdam voor bedrijven met 240.000 werknemers de NOW 2.0 regeling is aangevraagd. 240.000 werknemers in Amsterdam werken dus in bedrijven, die door de coronacrisis in moeilijkheden zijn gekomen en die door de loonkostensubsidies overeind worden gehouden. Dat is meer dan de helft van de beroepsbevolking! Op wat langere termijn, als ook de NOW regelingen aflopen, zullen niet alleen de flexibele krachten maar ook de mensen met een vaste aanstelling ontslagen worden. We zien daar nu al een stijging in. De werkelijke ramp moet nog komen. 

 Beroep op bijstand zal voorlopig beperkt zijn

Toch zal het toenemende beroep op bijstand voorlopig beperkt zijn. Studenten waarvan de WW afloopt of die in aanmerking kwamen voor de Tofa regeling komen sowieso niet in aanmerking voor bijstand omdat ze een studiebeurs hebben. (Voorliggende voorziening) Van de 40.000 die gebruik maakte van de TOZO 1 regeling zonder partnertoets en vermogenstoets bleek slechts 20.000 in aanmerking te komen voor de TOZO 2 regeling met partnertoets. Met andere woorden: die andere 20.000 hebben een verdienende partner of in ieder geval een partner met inkomen en komen ook niet in aanmerking voor bijstand. Ook de mensen met een terugloop van inkomen tot even boven de bijstandsnorm komen niet in aanmerking voor bijstand. De grens is voor een alleenstaande 70% van het minimumloon. Hoewel in de WW veel mensen zijn ingestroomd is er ook alweer een categorie uitgestroomd. Dit heeft nauwelijks geleid tot een grotere instroom in de bijstand. Ik vermoed dat veel WW-ers ook niet voldoen aan de toetredingsvoorwaarden van de bijstand, bijvoorbeeld omdat ze student zijn, een verdienende partner hebben of slechts gedeeltelijk werkloos zijn geworden. Ook onder de gebruikers van de Tofaregeling zijn veel mensen, die niet voldoen aan de toetredingsvoorwaarden tot de bijstand. De grote categorie die in aanmerking komt voor bijstand zit onder de TOZO 2 regeling. Een deel van deze 20.000 mensen zal een vermogen (spaargeld) boven de bijstandsnorm hebben. De gemeente schat hun aantal op 5000. Dit betekent, dat 15.000 in principe voldoen aan de toetredingsvoorwaarden tot de bijstand. Maar voor hen heeft de regering de TOZO regeling verlengd tot 1 april volgend jaar, de TOZO 3 regeling. Er zal ook in de TOZO 3 regeling geen vermogenstoets geleden. Dus die mensen stromen voorlopig ook niet in in de bijstand. 


In bovenstaand staatje kun je zien hoe de instroom naar de bijstand tot nu toe is verlopen. Er is een merkwaardige piek in het aantal aanvragen in week 13 tot en met 16. Ik heb daar geen verklaring voor. De daadwerkelijke instroom in de bijstand stijgt echter ook in die periode nauwelijks. Dit zou erop kunnen wijzen, dat veel mensen aan het begin van de coronacrisis dachten voor bijstand in aanmerking te komen terwijl dit niet zo was. Ook na week 16 is de kloof tussen het aantal aanvragers van bijstand en het aantal toekenningen groter dan in de periode voor week 13. Het aantal aanvragers waarvan de bijstand wordt afgewezen is dus aanzienlijk toegenomen.

Gevolgen

Uit het bovenstaande kun je concluderen, dat een grote verarming van de Amsterdamse bevolking is opgetreden maar dat er geen reguliere voorzieningen bestonden om dat op te vangen. Sociale zekerheid bestaat voor die mensen niet. De bijstand als laatste vangnet functioneert alleen in noodsituaties. De WW is een uitgeklede voorziening waarvoor je maar beperkt in aanmerking komt. Maar veel mensen die werk hadden zijn allerlei verplichtingen aangegaan die geld kosten. Bijvoorbeeld een koophuis of een huis met een zeer hoge huur. De TOZO 1 regeling zonder partnertoets en vermogenstoets is afgebouwd. De verarming zonder vangnet zal betekenen, dat velen in de schulden komen. De alarmerende cijfers over de NOW 2.0 regeling laten echter zien dat de grote ramp pas echt komt als de loonkostensubsidies worden afgebouwd. Hoe het dan met de instroom in de bijstand zal gaan valt niet te voorspellen. 

Piet van der Lende