maandag 28 april 2008

Reintegratie of dwangarbeid

In een bomvolle zaal - mensen zaten zelfs op de trap - hield het PEL op maandagavond 28 april 2008 haar avond over o.a. het thema: "Re-integratie of dwangarbeid ?" en verder over alles wat maar samenhangt met het krijgen of hebben van een bijstandsuitkering. Het aantal aanwezigen in de kleine bovenzaal van café Wouters aan de Sophialaan te Leeuwarden, werd door diverse aanwezigen ruw geschat als tussen de 60 en 80 mensen...
Het is duidelijk: re-integratie van mensen in de bijstand leeft als thema!

Na een korte inleiding door de avondvoorzitter - de voorzitter van vereniging PEL - was het woord aan de drie gastsprekers.

Theo Veenboer van de Amsterdamse bijstandsbond wees o.a. op het feit dat je bij re-integratie een soort hulpverlener tegenover je krijgt die het per definitie beter meent te weten dan de klant van de soos. Ofwel: je eigen suggesties en ideeën worden op voorhand verworpen...
Dit lijkt wat op mijn "ezelstheorie": wil je dat de ezel vooruit gaat, trek het beest aan de staart en hij gaat vooruit... Anders gezegd: het lijkt dat het soms nodig is het omgekeerde naar voren te brengen van wat je eigenlijk wilt...
Ik vond het heel herkenbaar wat hij op dit punt naar voren bracht.

Rinze Visser, raadslid voor de NCPN in Lemsterland noemde een aantal voorbeelden van klachten waar hij mee te maken had gehad en zei o.a. dat het respect voor mensen in de bijstand dreigt te verdwijnen. Een waar woord: al jaren zijn rechtse partijen en een deel van de pers bezig met een haat-offensief tegen iedereen die van een uitkering afhankelijk is en helaas met succes: in termen van "aanvalsplannen" wordt nu door de overheid gesproken en al jarenlang wordt de sociale zekerheid steeds verder afgebroken, zodat zij is ontaard in sociale onzekerheid...
Over de voortgaande flexibilisering van de arbeid heb ik het dan nog niet eens en over de rol van "europa" hierbij. Wellicht iets voor een andere thema-avond?
Visser noemde ook de verharding in het beleid van de soos in zijn gemeente, waar een samenwerkingsverband bestaat tussen meerdere gemeenten, zodat de mensen niet meer in Lemmer terecht kunnen, maar naar Bolsward moeten, waar de Sociale Dienst zit.
Ik dacht nog: je zult maar met je bijstandsuitkering ergens op het platteland wonen.

Na de pauze toen de drie sprekers een "deskundigenpanel" hadden gevormd om vragen vanuit de zaal te beantwoorden, reageerde Visser op een van de "ervaringsdeskundigen" die haar persoonlijke verhaal had gedaan met daarin o.a. 7 jaar GGZ-ervaring, met o.a. de opmerking: "in zeven jaar dus geen hulpverlener gezien..." En dat is eigenlijk diep-treurig.

Als laatste spreker voor de pauze kwam advocaat mr. Arno van Deuzen aan het woord die voor een klant van hem uit Arnhem een rechtszaak voert tegen in feite dwangarbeid. Zijn cliënt had de keuze bij "verplicht werken voor een bijstandsuitkering" tussen schoffelen van de begraafplaats - waar zijn pas overleden vriendin lag begraven - en tubes lijm inpakken.
Betrokkene had voordat hij in de bijstand raakte, altijd betaald werk gehad, dus geleuter over arbeidsdiscipline en werkhouding ed. was ook niet aan de orde.
Wat uiteraard enorm helpt als voortraject om betaald werk te vinden...
Uiteindelijk werd zijn cliënt weggestuurd vanuit dat "werk" (Presikhaaf Arnhem) en kreeg hij een strafkorting op zijn bijstandsuitkering.
Mr. Van Deuzen vertelde o.a. met behulp van een Power Point Presentatie welke wetsartikelen en bepalingen uit internationale wetgeving en verdragen hij had aangevoerd tegen deze dwangarbeid. Zie voor details de Power Point Presentatie.
Op 21 april jl. was deze zaak in beroep (nadat het bezwaarschrift door de gemeente Arnhem was afgewezen) door de Rechtbank te Arnhem behandeld.
Zie voor de brief van mr. Van Deuzen aan de Rechtbank te Arnhem het PDF-bestand. (Openen met Adobe Acrobat Reader)
De ABVAKABO FNV had naar aanleiding daarvan een persbericht uitgegeven. Het vonnis werd over 6 weken verwacht. Volgens Van Deuzen was de rechter niet erg gevoelig voor de aangevoerde wetsartikelen, maar wel voor het gebrek aan "maatwerk" bij het traject wat zijn klant moest doen.
Van Deuzen kondigde aan dat hij eventueel in beroep ging bij de Centrale Raad van Beroep te Utrecht en als dat niet hielp, bij het Europees Hof.
Een vonnis van het Europees Hof valt dan volgens hem pas in 2009 en 2010 te verwachten. Een zaak van lange adem dus, maar m.i. bittere noodzaak. Er schijnen intussen in Nederland ongeveer 5 min of meer vergelijkbare rechtszaken te lopen, waaronder de zaak van een man uit Vlaardingen. Die zaak wordt gedaan door advocatenkantoor Fischer te Haarlem.
Het laatste wat ik daarvan zag was een bezwaarschrift, dus die zaak zit nog in een pril stadium.

Na de pauze kwam o.a. aan de orde het feit, dat - zoals mr. Van Deuzen opmerkte - dat je bij de soos geen hulpverleners zult vinden. Toch hadden alle drie sprekers m.i. een deel van het gelijk: Theo Veenboer met zijn "hulpverlener" die moet proberen iemand zo snel mogelijk uit de bijstand te werken, Rinze Visser die wees op het belang van organisatie van mensen die met bijstand, re-integratie ed. te maken hebben en mr. Van Deuzen die wees op de juridische weg.

Naar mijn mening zijn zowel politieke organisatie bv. door lid van PEL of ABVAKABO FNV nodig als collectief en voor het individu de juridische weg. Van Deuzen zei op een vraag uit de zaal dat als je van ABVAKABO FNV juridische hulp wenste, de kwestie moest zijn ontstaan nadat je al lid was van de bond. Het verhaal van "je moet eerst een half jaar lid zijn voordat je juridische hulp kunt krijgen" klopt volgens hem niet.
Persoonlijk vond ik het goed van Rinze Visser dat hij het organisatie-principe noemde: ooit wist de toenmalige arbeidersklasse hier na veel strijd veel mee te bereiken. Dat lijken veel mensen nu te zijn vergeten. Het is m.i. een fout om uitsluitend individueel te vechten of uitsluitend collectief. Het is een en/en verhaal.

Vanuit de zaal werden door enkelen ook wat eigen wederwaardigheden met de soos en de re-integratietrajecten verteld en vertelden twee "ervaringsdeskundigen" hun verhaal. Mijn conclusie is dat de klappen en de schade die wordt aangericht op dit moment vooral die mensen betreft die lichamelijk en/of psychisch kwetsbaar zijn. Een verhaal ging over o.a. het "afschatten" van de WAO-uitkering: zelf is men niet anders of gezonder dan vroeger, maar de regels zijn veranderd en plotseling is men weer geheel "arbeidsgeschikt"...
Het andere verhaal ging o.a. over 7 jaar rondmodderen bij de GGZ en uiteindelijk ook naar de Werkacademie moeten. Daar had men betrokkene werk aangeboden bij de soos zelf, bij "frontoffice" met als doel andere mensen op de Werkacademie wat bepraten...
"Ïf you can't beat them, join them" was wellicht bij de Werkacademie de gedacte??
De absurditeit hierbij was dat betrokkene daar dan moest werken "met behoud van uitkering".
Kortom: beoordeel uw eigen bijstandsuitkering en kom ook bij de soos werken?! Betrokkene had nu net weer een uitkering nadat deze december vorig jaar geheel was ingetrokken omdat ze door allerlei (o.a. psychische) omstandigheden had verzuimd op een heronderzoeksgesprek te komen inzake haar eerdere vrijstelling van de arbeidsplicht. Het had tot medio maart 2008 geduurd voor dat ze weer een nieuwe uitkering kreeg en intussen bijna haar huis uitgezet was wegens oplopende huurschulden...

In het nieuwsjournaal van Omrop Fryslân "Hjoed" op 29/4/08 is betrokkene ook nog aan het woord geweest, evenals de voorzitter van het PEL en helaas ook een manager van Fourstar die wat leuterde over "huilende mensen die zo blij waren dat ze weer werk hadden" (over loon repte hij niet) en de onvermijdelijke Aukje de Vries van de VVD die het a-sociaal vond van het PEL "om mensen maar in de bijstand te laten zitten" en meer van dat soort demogogisch gepraat waar de VVD sterk in is. A-sociaal vind ik het echter om mensen te verplichten te werken zonder loon in ruil voor de bijstand.
Dat heet in het jargon: "het verlonen van de uitkering" en ik voorspel dat na de bijstand de WAJONG aan de beurt is omdat alle tekenen daar op wijzen.

Aan het einde van de avond waren alle boekjes die de Bijstandsbond had meegenomen en die niet meer terug hoefden, meegenomen zoals "Het perspectief van de baan", maar helaas ook onze intekenlijst voor de 7 artikelen die op een leestafel lagen. Omdat we niet rijk zijn hadden we een beperkt aantal kopieën neergelegd plus 1 inkijkexemplaar. Iets om de volgende keer anders te organiseren.

Vanuit de zaal gingen hier en daar stemmen op - o.a. van Houvast uit Heerenveen, ook een organisatie voor belangenbehartiging van mensen met een uitkering - om verdere actie. Zelf denk ik dat dit op zich een goed idee is, maar de vorm waarin en wat je dan gaat doen zal nog het nodige denkwerk vergen.
Maar al met al kan het PEL terugzien op een geslaagde avond met een grote opkomst!

Update 2/6/2008: Inmiddels is een groepje mensen aan de slag gegaan - zowel leden als niet-leden - om plannen te maken voor vervolgacties op deze avond.

secretaris PEL