Succesvolle bijeenkomst van PEL in Leeuwarden over criminalisering van bijstandsgerechtigden

In een propvolle zaal van het Oranjehotel in Leeuwarden hebben
donderdagavond de 60 aanwezigen gediscussieerd over de criminalisering
van bijstandsgerechtigden. Er werden inleidingen gehouden door Marc van
Hoof, advocaat van de Bijstandsbond, professor Vonk van de universiteit
van Groningen en Eric Krebbers als vertegenwoordiger van Doorbraak, een
landelijke linkse basisorganisatie die oa strijdt tegen de dwangarbeid
(werken met behoud van uitkering) die bijstandsgerechtigden wordt
opgelegd. De inleidingen vulden elkaar goed aan. Een visie vanuit de
wetenschap, de praktijk van het juridisch verzet en vanuit de strijd van
uitkeringsgerechtigden zelf in de praktijk. De bijeenkomst werd
georganiseerd door het Platform voor Een-en Tweepersoonshuishoudens
Leeuwarden (PEL). Thema was de criminalisering van bijstandsgerechtigden.

Professor Gijsbert Vonk uit Groningen: ,,Ambtenaren reageren te snel op
vooroordelen. Gemeentes zijn er niet op toegerust. Op staande voet
ontslagen? Eigen schuld, geen uitkering. Gelukkig oordelen rechters
anders.''

Volgens Advocaat Marc van Hoof van de Amsterdamse Bijstandsbond wordt de
gang naar de rechter bij problemen bijna onmogelijk gemaakt door de
stijgende griffierechten. Van Hoof: ,,Mensen moeten alles opgeven wat
van invloed op hun uitkering kan zijn. Als ze per ongeluk iets vergeten,
worden ze ongelooflijk hard gestraft en beboet. Vaak ten onrechte, zo
blijkt.''

Leeuwarden, 26 september: discussie over criminalisering van mensen in de bijstand

Leeuwarden, 26 september: discussie over criminalisering van mensen in de bijstand

Van het affiche.

Op donderdagavond 26 september organiseert vereniging PEL een openbare avond over “criminalisering van mensen in de bijstand. Worden mensen met een bijstandsuitkering gecriminaliseerd?” Advocaat Marc van Hoof van de Bijstandsbond is een van de sprekers. Uit de uitnodiging: “PEL merkt dat mensen met een bijstandsuitkering steeds negatiever benaderd worden en dat de overheid daarin meegaat, bijvoorbeeld door een tegenprestatie in ruil voor bijstand verplicht te stellen. Dus verplicht werken zonder loon. Denk hierbij ook aan de nieuwe Huisbezoekwet en Fraudewet.”

Thema-bijeenkomst
Donderdag 26 september
Van 19:30 tot 22:00 uur (zaal open vanaf 19:00 uur)
Kroonzaal Oranjehotel
Stationsweg 4, Leeuwarden
(tegenover het station)
Toegang gratis

Met een inleiding van de sprekers:

- Gijsbert Vonk, hoogleraar sociale zekerheidsrecht aan de Rijks Universiteit Groningen.
- Marc van Hoof, advocaat gespecialiseerd in sociale zekerheidsrecht, onder meer betrokken bij de Amsterdamse Bijstandsbond.
- Eric Krebbers, activist van Doorbraak, onder meer betrokken bij de strijd tegen dwangarbeid in Leiden.

De sprekers vormen na de pauze een “deskundigenpanel” waarbij gelegenheid is tot het stellen van vragen en het voeren van discussie over allerlei aspecten van de bijstand. Er is tevens gelegenheid voor mensen om iets te vertellen over hun ervaringen met de gemeentelijke sociale dienst. Bedoeling van de avond is onder meer om een groep te vormen die actie wil gaan voeren, maar bijvoorbeeld ook mensen wil leveren die meegaan met bijstandsgerechtigden naar gesprekken bij Sociale Zaken.

Eric Krebbers

Affiche voor de bijeenkomst.

Criminalisering van bijstandsgerechtigden

De neoliberale strafstaat van law and order is nu zover doorgeschoten, dat bijvoorbeeld bijstandsgerechtigden bij een kleine misstap zwaar worden gestraft en in een spiraal naar beneden terechtkomen van grote schulden en armoede. Het effect van het beleid is dat het bestaan aan de onderkant van de samenleving wordt bestendigd en een onderklasse wordt gecreëerd in plaats van tegengegaan. Een concreet voorbeeld uit de praktijk.

Een 59 jarige man in de bijstand loopt ongeveer een half jaar geleden met zijn rollator op straat, ’s morgens vroeg en hij ziet bij de Albert Heyn een stapel kranten liggen. De winkel is nog niet open en de man loopt naar de kranten en pakt een Telegraaf van die dag. Toevallig rijdt er een politieauto langs op surveillance. De auto stopt en de man wordt gearresteerd wegens diefstal en meegenomen naar het bureau. Hier wordt hij 12 uur opgesloten en pas daarna komt een agent hem halen om een verklaring af te leggen. De man werkt aan alles mee en ondertekent de verklaring, dat hij een Telegraaf heeft gestolen van een stapel kranten die voor de opening van de winkel bij de Albert Heyn lagen.

Daarop ontving de man een brief van de Officier van Justitie dat de politierechter hem veroordeeld had tot een boete van 250 euro. Betaling in termijnen was niet mogelijk. De man met de bijstandsuitkering heeft geen geld en betaalde niet omdat hij het simpelweg niet kon betalen. Daarop ontving hij diverse aanmaningen die hij ook niet kon betalen. Het bedrag werd steeds hoger. Uiteindelijk legde deurwaarder De Klerk en Vis beslag op zijn bijstandsuitkering. Het te betalen bedrag was inmiddels opgelopen tot 567,14 euro.

Daar bleef het echter niet bij want Albert Heyn had zich gesteld als benadeelde partij. De politierechter oordeelde dat AH een schadevergoeding moest krijgen van 70 euro. Ook daar is de deurwaarder aan te pas gekomen zodat dat bedrag nu is opgelopen tot 300 euro en ook daarvoor is beslag gelegd..

De man betaalt nu 46,79 euro per maand van zijn bijstandsuitkering om de schuld af te lossen. Als in mei 2013 het vakantiegeld wordt ingehouden is de man van zijn schuld en straf af.

Bijna 900 euro voor een Telegraaf van 1,50 euro en 12 uur in de bak. Terwijl je al op het absolute minimum zit en meer dan een half jaar beneden het bestaansminimum moet leven.

De gevaarlijke borreltafelpraatjes van Jos Dautzenberg

CWI projectleider probeert werklozen, werkenden, Polen, Nederlanders en illegalen tegen elkaar uit te spelen.

De gevaarlijke borreltafelpraatjes van Jos Dautzenberg

Enige tijd geleden kwamen Poolse slaplukkers in het nieuws, die weigerden na 12 uur arbeid voor 5 euro per uur nog eens 4 uur door te werken, en die daarop op staande voet werden ontslagen. Met de steun van FNV Bondgenoten hebben de slaplukkers actie gevoerd, en de rechter gaf hen gelijk, ze mochten niet ontslagen worden. De zaak geeft wel aan, dat het met de arbeidsvoorwaarden en omstandigheden in de tuinbouw niet best gesteld is. Langdurig zware arbeid op een tijdelijk contract en tegen een laag loon. Het project Seizoensarbeid van het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), gemeenten, uikeringsinstantie UWV en land en tuinbouworganisatie LTO poogt Nederlandse werkzoekenden te vinden voor het zware werk in de tuinbouw. Ruim 10.000 werklozen werden het afgelopen jaar benaderd om te werken als sla- of tomatenplukker, of als aspergesteker. Tegelijkertijd nam de regering de maatregel, dat voor Poolse arbeiders die naar Nederland komen om in de tuinbouw te werken een uitzondering geldt: zij ondervinden geen enkele belemmering meer die in andere sectoren nog wel geldt als overgangsmaatregel voor vrij verkeer van personen tussen de nieuwe EU-landen en Nederland. Er waren 850 Nederlandse werklozen die als slaplukker of in een andere functie in de land en tuinbouw aan de slag gingen.

Het CWI probeert in navolging van de maatregelen van de Nederlandse regering duidelijk de Nederlandse en Poolse werklozen tegen elkaar uit te spelen om hen te dwingen de slechte arbeidsvoorwaarden en omstandigheden te aanvaarden. Nederlandse werklozen worden bedreigd met strafkortingen of zelfs stopzetting van de uitkering als ze het zware werk onder de huisige omstandigheden niet aanvaarden, de Polen zijn wel gedwongen, gezien de massa-werkloosheid in eigen land, zonder goede werkloosheidsuitkering, de onaanvaardbare toestanden in de tuinbouw te aanvaarden.

Jos Dautzenberg, projectleider van het project Seizoensarbeid, geeft op 19-10 een interview aan de Telegraaf waarin hij de Nederlandse werklozen nog eens extra in een kwaad daglicht zet, om zo de druk verder op te voeren. Meneer Dautzenberg zegt dat de Nederlandse werklozen door de telefoontjes merkten dat ze aan de slag moesten. Ach, meneer Dautzenberg, dat was blijkbaar nog niet tot hen doorgedrongen met al die strenge maatregelen van tegenwoordig. 'Veel werklozen zagen een baan op het land niet zitten en solliciteerden gauw ergens anders' zegt meneer Dautzenberg. Hoe hij dat weet? 'We hebben geen exacte cijfers, maar het is opvallend dat mensen na maanden werkloosheid ineens weer werk vonden en geen uitkering meer hoeven'. Meneer Dautzenberg weet donders goed dat statistisch gezien al jaren een groot deel van de werklozen sowieso na verloop van tijd weer aan het werk gaat als ze eindelijk iets hebben gevonden. Dat is allang zo. Dus het is maar de vraag, wat dat ene telefoontje nu voor invloed heeft. Dat weet meneer Dautzenberg ook niet, want hij heeft geen exacte cijfers. Het is maar een vage impressie van meneer Dautzenberg om zijn eigen winkeltje als belangrijk naar voren te schuiven. Borreltafelpraat dus uit de categorie: ik ken verschillende werklozen uit mijn omgeving die niet willen werken, dus de werklozen willen niet werken. Maar er zijn inderdaad werklozen die een strafkorting hebben gekregen of wier uitkering werd stopgezet omdat ze weigerden. En terecht.

De borreltafelpraatjes van Jos Dautzenberg zijn niet zonder gevaar. Zijn opmerkingen dragen bij aan het tegen elkaar opzetten van verschillende groepen, om hen te dwingen de soms onaanvaardbare arbeidssituaties in de land en tuinbouw te aanvaarden door hun onderlinge concurrentie te verscherpen. Daar trappen wij niet in. Samen strijden voor betere arbeidsvoorwaarden en omstandigheden. De Nederlandse werklozen, die weigeren onaanvaardbare arbeidsomstandigheden te aanvaarden en de Poolse actievoerders, die strijden voor verbetering van hun situatie. Duidelijk is dat ze daarvoor niet bij meneer Dautzenberg moeten zijn.

Piet van der Lende

Bijstandsbond
Da Costakade 158
1053 XC Amsterdam
020-6181815
info@bijstandsbond.org

Arbeidsmarktbeleid, vakbonden en allochtonen.

Krant voor Aktieve baanlozen in Amsterdam- augustus 1995.

Op woensdagavond 31 mei organiseerde het HTIB (een turkse
migrantenorganisatie) een discussiebijeenkomst in de Rode
Hoed. Het thema van de bijeenkomst was 'migratie, werk en
toekomst'. De vraag die op de bijeenkomst aan de orde gesteld
kwam was: In hoeverre bestaat er voor allochtonen kans op
betaald werk?. In Amsterdam is sprake van een etnisering van
de werkloosheid. De werkloosheid van migranten is vele malen
hoger dan bij nederlanders. Er werd vooral gediscussieerd over
het overheidsbeleid en de positie van de vakbonden. In het
forum vertegenwoordigers van oa NCB en FNV, onder voorzitter-
schap van N. Demirbas van het HTIB.

Mevrouw Gardeslen van het FNV betoogde, dat het beleid te
eenzijdig gericht is op de onderkant van de arbeidsmarkt. De
regering probeert goedkope lage lonenbanen te scheppen, door
banenpools, Melkertbanen en verlaging van de loonkosten voor
werkgevers. Het effect van deze maatregelen is, dat je een
onderklasse cre‰ert, die langs de kleurlijn loopt. Want het
zijn vooral allochtonen, die in dergelijke baantjes terechtko-
men. Bovendien hebben praktische ervaringen zowel als theore-
tische onderzoekingen aangetoond, dat de effecten op de werk-
gelegenheid miniem zijn.

Bij het arbeidsmarktbeleid zou men zich moeten richten op het
middenniveau. Door daar banen te creeren, komt er ook meer
ruimte voor ongeschoolden, omdat ze dan niet met hoger ge-
schoolden hoeven te concurreren om de banen voor ongeschool-
den. Verder is herverdeling van arbeid noodzakelijk. En ten-
slotte zouden de vakbonden moeten proberen, meer invloed uit
te oefenen op de functie en selectie-eisen van de werkgevers.
De nieuwe wet op de registratie van alochtonen biedt volgens
de FNV-vertegenwoordigster kansen voor de vakbonden, om die
invloed op het wervings- en selectiebeleid te krijgen.

De volgende spreker was R.S. Gowrichan, beleidsmedewerker van
de gemeente Rotterdam. Het huidige overheidsbeleid voor
verlaging van loonkosten aan de onderkant werkt niet, want de
verhouding tussen de waarde van het ingezette kapitaal en de
waarde van de loonkosten is veranderd. Dit betekent zelfs dat
sommige werkgevers iemand niet in dienst nemen, als ie gratis
is. Dit omdat je machines en gebouwen moet hebben om die
werknemer te kunnen laten werken, en dat kost veel geld.

experimenten

Mevrouw M. Utku, medewerkster van het NCB bracht naar voren,
dat het NCB schoon genoeg heeft van telkens weer nieuwe expe-
rimenten, waarbij de oude worden afgeschaft, ook als ze goed
draaien. En waarbij iets nieuws wordt opgezet, zonder het
voorgaande grondig te evalueren. De verschillende experimenten
werken niet. Als voorbeeld noemde ze werkervaringsprojekten in
de gezondheidszorg. In de gezondheidszorg werd een project
opgezet, waarbij gedurende twee jaar een opleiding gericht was
deels op de werkplek, deels op een zogenaamd voorschakeltra-
jekt met scholing. Na twee jaar zou dan de desbetreffende
persoon moeten doorstromen bij dezelfde werkgever. En wat
bleek, terwijl de werkgever invloed heeft op de opleiding en
op de functie-eisen die aan de kandidaat gesteld worden,
bleken de meesten na twee jaar nog niet te voldoen aan de
funktie-eisen van de werkgever. Het experiment is daardoor
mislukt.

Een ander voorbeeld van het zwalkend en onsamenhangend beleid
is het Bureau Topaaz, ook in de gezondheidszorg, die 3000
allochtonen aan werk moest helpen. Tegelijkertijd werden
echter 300 Poolse verpleegkundigen geworven, om het werk in de
gezondheidszorg te doen. Goedkoper voor de werkgevers?. En nu
komt het ministerie weer met een ander plan.
Gorincham betoogde, dat een verlenging van bedrijfstijden op
zich goed is. De werkgevers moeten dan meer ploegen in dienst-
nemen, die in principe misschien wel evenveel produceren als
twee ploegen. Je zou de huishoudens meer gelegenheid moeten
geven tot flexibiliseren. Laat hen de werk en rusttijden
kiezen en laat hen schuiven met de mogelijkheden. Er wordt
bijvoorbeeld bij het Ministerie van Verkeer en Waterstaat een
experiment gehouden, met flexibilisering van werktijden, dat
goed werkt. Daar werd tegenin gebracht, dat als iedereen be-
taald werk had, de welvaart zou afnemen, om dat er dan veel
hogere milieu- en energiekosten komen. Economen hebben dit
onderzocht. En toen kwam in de discussie een meer essentiele
vraag aan de orde, waar verder weinig op werd ingegaan. Voor
veel werklozen zal er nooit meer betaald werk zijn. Moeten we
wel krampachtig vasthouden aan het zoeken naar betaald werk?.
Arbeidstijdverkorting is ook geen oplossing; het leidt alleen
maar tot verhoging van de produktiviteit per werknemer. Vooral
de werkgevers hebben hier in het verleden baat bij gehad.

De vakbonden

Wat de positie van de vakbonden betreft: de vakbonden hebben
bij de cao-onderhandelingen ingezet op herverdeling van werk,
met de bedoeling, nieuw werk te cre‰ren. In sommige sectoren
is zelfs een vierdaagse werkweek afgesproken. Dus nieuwe banen
afgesplitst van de al bestaande. Dit beleid is mislukt. Het
heeft wel gewerkt om werk te behouden, bijvoorbeeld wanneer de
werkgever wilde reorganiseren en daarover onderhandelde met de
vakbonden. Maar het is niet gelukt, het aantal banen uit te
breiden op die manier.
De vakbonden hebben nauwelijks greep op de ontwikkeling van de
werkgelegenheid. Zij richten zich op de sectoren en de be-
drijfstakken, om daar afspraken te maken met de werkgevers en
niet op de individuele bedrijven. Juist op dat niveau wreekt
zich, dat mensen in marginale sectoren, vooral allochtonen,
niet georganiseerd zijn en de vakbonden besteden weinig aan-
dacht aan hen. Eigenlijk zou je kunnen zeggen, dat de bonden
zich vooral richten op mensen met een sterke positie. Wat
betreft de banenplannen van Melkert is er bij het voorjaars-
overleg wel een intentieverklaring gemaakt, dat al de tijde-
lijke banen omgezet worden in vaste contracten, maar meer dan
een intentieverklaring is het niet.

kritiek

Op de bijeenkomst werd veel kritiek geleverd op de vakbonden;
zelfs de vertegenwoordigster van de FNV deed dat. De situatie
is zo, dat de werkgevers geen concrete afspraken willen maken
over herverdeling van arbeid en positieve discriminatie, en
dat de leden geen aandacht willen besteden aan de positie van
de allochtonen. Er zijn wel uitzonderingen, bijvoorbeeld bij
Bruna, maar over het algemeen is het daarmee slecht gesteld.
De FNV bestuurders richten zich op de witte middenklasse die
al een goede positie heeft.

Drie jaar geleden is er een onderzoek geweest naar de houding
van bestuurders bij de Industrie-
bond FNV over allochtonen. Dit was een vernietigend rapport,
waaruit bleek, dat het met die houding slecht gesteld was. Ook
het personeel van de arbeidsbureaus probeert vooral haar eigen
positie veilig te stellen. Daarom wordt er niet bezuinigd op
personeel en wel op de arbeidsmarktprojekten. De FNV verte-
genwoordigster deed, alsof de bezuinigingen op de vakbonden
afkwamen. Maar vanuit de zaal werd gezegd, dat de FNV mede-
verantwoordelijk is. De FNV zit immers in de Regionale Bestu-
ren Arbeidsvoorziening, die de bezuinigingen moet uitvoeren.
Geconcludeerd werd, dat in het verleden de allochtonen en hun
organisaties de vakbonden teveel als bondgenoot hebben gezien,
weinig kritiek hebben geleverd. Ze zijn ook "tegenstander' dwz
je moet druk uitoefenen om te zorgen, dat ze ook aandacht
besteden aan achtergestelde groepen.

Piet van der Lende