De Sociale Dienst en participweren vanuit de bijstand. Een reactie op een brief van wethouder Groot Wassink van Amsterdam

Op 4 maart 2024 stuurde wethouder Groot Wassink van Amsterdam een raadsinformatiebrief naar de gemeenteraad getiteld ‘Proces visie participeren vanuit de bijstand’. In de brief worden uitgangspunten geformuleerd voor overleg met sociale en lokale partners om in samenwerking met WPI te komen tot activering van mensen in de bijstand. 

Het is een vaag stuk, waaruit niet blijkt wat de wethouder nu precies wil. Samenwerking met lokale partners wordt genoemd, maar niet wie dat dan volgens de wethouder moeten zijn. Wij vinden, uitgangspunt moet zijn dat vrijwilligerswerk, het volgen van een therapie, deelname aan cursussen en gespreksgroepen vrijwillig moet zijn. Druk vanuit de WPI moet niet uitgeoefend worden. Toch ziet de wethouder het vrijwilligerswerk en allerlei andere activiteiten in het verlengde van de gang naar betaald werk, het is daarvoor een opstapje. Hij erkent niet echt dat voor het overgrote deel van de bijstandsgerechtigden betaald werk nooit meer weggelegd zal zijn en dat daar dan ook niet naar gestreefd moet worden. Verder: er mag geen relatie bestaan tussen het wel of niet deelnemen aan bovengenoemde activiteiten en het recht op een bijstandsuitkering. Daar mag bij bijstandsgerechtigden die niet weg naar betaald werk op kunnen gaan, niet aan de orde zijn. Wij vrezen, dat die druk toch uitgeoefend gaat worden. Onze ervaring is, dat er klantmanagers zijn, die weinig ervaring of kennis hebben in het omgaan met arbeidsongeschikten in de bijstand en die toch druk uitoefenen en weinig ruimte laten voor initiatieven van de bijstandsgerechtigde zelf. Daarbij plaatsen wij vraagtekens bij de communicatie tussen de hogere en lagere niveaus van WPI. We komen af en toe een klantmanager tegen die in feite zijn eigen regeltjes maakt. Daarnaast beschikken de klantmanagers maar beperkt over een sociale kaart van Amsterdam. Zij kunnen de bijstandsgerechtigde vaak niet zo goed adviseren.  Bovendien is het de vraag, of bijstandsgerechtigden wel verantwoording moeten afleggen aan klantmanagers over het vrijwilligerswerk dat zij doen of bijvoorbeeld de therapie die zij volgen. Vrijwilligerswerk is een eigen keuze. Het gevaar bestaat, dat het nieuwe beleid de kant opgaat van de verplichte tegenprestatie, waar de wethouder zelf tegen is. Het gevaar bestaat verder, dat het nieuwe beleid in feite het ontwikkelen van werken met behoud van uitkering wordt. 

Complicaties

De wethouder heeft als uitgangspunt, dat de bijstandsgerechtigden niet in de steek moeten worden gelaten, en daarom opgeroepen moeten worden om hen te steunen, activeren voor vrijwilligerswerk, etc. Het is de vraag, of dat via de weg van WPI moet gebeuren. Neem als voorbeeld de buurtcirkels Dat zijn gespreksgroepen in de buurten om eenzaamheid te bestrijden. De buurtcirkels kunnen verschillende activiteiten ontplooien, zoals spelletjes doen, of andere activiteiten zoals museumbezoek. Ze worden begeleid door professionele ambulante begeleiders van HVO Querido, Leger des Heils en andere welzijnsorganisaties. De begeleiders werven kanididaten voor de buurtcirkel. Zo zijn er in iedere buurt meerdere en ook in andere steden. Er wordt dus qua werving en begeleiding al het nodige gedaan om bijstandsgerechtigden niet in de steek te laten. Deze manier van werven heeft het voordeel, dat ook Wia en AOW-gerechtigden in beeld komen. Interventie van WPI kan de zaak compliceren. Bijvoorbeeld het verhaal van een klant, die aan een buurtcirkel deelnam, en die daarmee moest stoppen, omdat hij van de WPI een ander activeringstraject moest volgen. Wij denken dat activering van klanten op een andere manier moet worden ingevuld dan via de WPI. Met name arbeidsongeschikten op psychische gronden schieten vaak in de stress als ze een oproep van WPI krijgen. Zij zijn vaak ook niet in staat om veel activiteiten te ontplooien, omdat ze een burnout hebben of andere klachten. Maar dit geldt ook voor veel lichamelijk gehandicapten. Vaak is het beste dat de WPI die mensen met rust laat en dat via andere wegen hulpverlening of ondersteuning of activering wordt ingezet. 

Piet van der Lende

Datauitwisseling om zwart geld circuit tegen te gaan

 Platformbedrijven zoals Marktplaats moeten gegevens doorgeven aan de belastingdienst. Die geeft het door aan het inlichtingenbureau en die weer aan de gemeenten. Gevolgen voor mensen met uitkeringen

Sinds 1 januari vorigjaar is een Europese wet van kracht, die platformbedrijven zoals Marktplaats verplicht om inkomsten van deelnemers aan het platform door te geven aana de belastingdienst. De wet heeft onder andere de bedoeling zwarte inkomsten bloot te leggen. Waarschijnlijk zal de belastingdienst een seintje aaan gemeenten, cq sociale diensten geven, dat een bijstandsgerechtigde op een platform geld verdiend heeft. Centralae rol in dit proces heeft het inlichtingenbureau, een stichting die aan niemand veranatwoording hoeft af te leggen. Het BSN nummer van een uitkeringsgerechtigde kan door het Inlichtingenbureau op verzoek van de gemeente aan de belastingdienst toegestuurd worden. Daar onderzoeken ze of er iets is veranderd in het inkomen of vermogen van de uitkeringsgerechtigde. Als de belastingdienst antwoord geeft dat er iets is veranderd, wordt dit door het inlichtingenbureau doorgegven aan de gemeente. Dit kan voor de gemeente aanleiding zijn een nader onderzoek in te stellen. Markplaats hoeft zijn gegevens echter pas door te geven als een uitkeringsgerechtigde 30 keer per jaar of meer iets heeft verkocht en ook als er iets is verkocht van meer dan 2000 euro. Het nadere onderzoek kan leiden tot terugvordering en/of een boete wegens verzwegen inkomsten. In veel gevallen zullen de inkomsten worden verrekend met de bijstandsuitkering. De nieuwe wet, die al vanaf 2022 van kracht is, komt vanwege de complexiteit nu pas tot uitvoering bij de Belastingdienst.