Raadsinformatiebrief over aan het werk helpen van bijstandsgerechtigden getiteld iedereen kans op werk

 Raadsinformatiebrief over aan het werk helpen van bijstandsgerechtigden getiteld iedereen kans op werk

De laatste ontwikkeling van de politiek in Amsterdam ten opzichte van de bijstandsgerechtigden is opmerkelijk. Er worden een aantal nieuwe regels voorgesteld door wethouder Groot Wassink sociale zaken aan de gemeenteraad. Het idee is de positie van de bijstandsgerechtigden te verbeteren. Het stuk is nogal gecompliceerd daarom is dit een korte impressie die later aangevuld kan worden. Het is niet mijn bedoeling het stuk af te schieten. Bovendien  kan ik gezien alle informatie die erin staat de consequenties niet totaal overzien van de wet en regelgeving die erin voorkomen. 

Jobcentres

De "Jobcentres"  zijn speerpunten in het komende beleid. Die waren al in eerder vormen van deze aanpak  aanwezig op de kantoren van de WPI. Je kon er in een soort kaartsysteem aangeboden banen zoeken. De nadruk viel op zoeken want veel van de aangeboden banen waren verouderd en vaak al voldaan. Uiteindelijk verdwenen die vorige "jobcentres."   Er wordt gerept over tekort sectoren maar niet genoemd welke dat zijn. Het aan werk helpen van mensen die dikwijls  tijdelijk werkloos zijn vereist veel expertise; dit geldt voor iedereen die werkloos raakt. Het is noodzakelijk dat er mensen zijn die dit werk doen met een breed blikveld zowel op de arbeidsmarkt als sociale positie van mensen die je spreekt. Het tijdelijk doen van werk met een bijstandsuitkering  is een  voortdurend terugkerend probleem omdat  digitale systemen wijzigingen slecht kunnen verwerken. Het speelt al tien tallen jaren; er is eigenlijk maar een optie dat verrekeningen fysiek deels worden gedaan. Loonkosten subsidies aan werkgevers hebben identieke  problemen als die van de verrekeningen van bijstandsgerechtigden. Het aantal mensen dat begeleiding wil worden is niet erg groot alleen geldt weer dat er vakwerk geleverd moet worden. De eisen voor betaald werk vooral in de commerciële sector zijn hoog en wie niet presteert gaat eruit het is niet realistisch om mensen met een beperking in die situatie te zetten. Dus de opleidingen zijn essentieel voor een goede re-integratie. 

taalcursus

Bovendien is er nog altijd geen fatsoenlijke taalcursus voor nieuwkomers. Op alle middelbare scholen een cursus organiseren voor nieuwkomers: dat noemen we gewoon : schakelklas Nederlands volwassenen.De term duurzame banen valt regelmatig. ik neem aan dat ermee bedoeld wordt een vast contract. Op bl 6 staat: iemand die werkloos raakt krijgt meteen ondersteuning. Maar wie doet dat en hoe is niet helder. Wat praktisch is als werkzoekenden snel een gesprek kunnen hebben met een eventuele werkgever. De laatste alinea bl 6 staat dat het bijstandsbestand is gedigitaliseerd. Hoe lang blijven bijstandsgerechtigden in het digitale bestand. Waarom gebruiken ambtenaren militaire termen: offensief, cohort. Op bl 9 wordt een plan gepresenteerd dat  er goed uitziet. Als werkgevers  hier in deelnemen kan het banen opleveren. Directe contacten, verbindingen met werkgevers zijn noodzakelijk om mensen aan werk te helpen. De Wpi moet gaan onderhandelen met werkgevers om toch banen als perspectief te hebben, loonsubsidie  kan een middel zijn maar dan moeten werkgevers garantie geven dat ze vaste contracten garanderen als mensen geschikt blijken te zijn. Het gevaar ligt op de loer dat loonsubsidies misbruikt worden door werkgevers. Directe contacten met werkgevers met de WPI zijn essentieel voor een betere dienstverlening naar de bijstandsgerechtigden. Anderzijds is mijn indruk dat een groot aantal werkgevers weinig belangstelling heeft voor mensen met een wat grotere afstand van de arbeidsmarkt. 

uitzendbureau’s

Op blz 10 wordt genoemd dat uitzendbureaus ingeschakeld worden om mensen te begeleiden tijdens een soort traject. Er wordt een bonus gegeven aan de uitzendbureaus, het wordt een interessant experiment. Op blz 11 tweede alinea wordt gerefereerd aan de sociale werkkoepel daar heb ik nog nooit eerder van gehoord de vraag is: wie zijn dit? Wisselend inkomen door tijdelijk werk blijft een terugkerend probleem. Bovendien is het zwabberend beleid van zowel lokale politiek als regeringspolitiek betreft bijvoorbeeld vrijlating van bijverdiensten; dat is een bron van ellende geweest en nu nog. Op blz 14 wordt een regeling opgevoerd de zgn  brijverdienpremie. Dat begrijp ik wel want het uitkeren van een premie is eenvoudiger als verrekening van bijverdiensten.  Nog eenvoudiger is het de bijverdiensten in een vrijlatingsregeling in te voeren Op pagina 15 en 16 wordt ingegaan op de participatie wet. Het wonderlijke is dat er weinig kritiek is geweest gedurende de uitvoering van de wet. Vrij snel blijkt dat die wet desastreuze gevolgen heeft voor een grote groep bijstandsgerechtigden. Dramatisch zijn de gevolgen voor mensen die te maken krijgen met de kostendelers regeling, die deel is van de participatie wet. Er zijn ouders die hun kinderen op straat hebben gegooid als gevolg van deze regeling. Als eerder heb ik in de commissie vergadering van de Tweede Kamer gezegd: dit is een gedrocht van een wet. We zullen dit kritisch blijven volgen. Ik hoop dat de Amsterdamse gemeenteraad dit ook doet. 

Met vriendelijke groet Henk Kroon

 

Solidariteit - Commentaar 475 - 18 december 2022

Linkse ambities op gemeentelijk niveau/rechts regeringsbeleid

Piet van der Lende

Kun je eigenlijk op gemeentelijk niveau wel echt een links beleid voeren dat zoden aan de dijk zet, als er een rechtse neoliberale regering is die de budgetten bepaalt? Bovendien op vele beleidsterreinen alle bevoegdheden heeft, waarvan het gemeentelijk beleid afhankelijk is?
Deze vraag is wel vaker gesteld, maar kwam ook bij mij op na lezing van de 'raadsinformatiebrief' aan de Amsterdamse gemeenteraad over 'aan het werk helpen' van bijstandsgerechtigden. Titel: Iedereen kans op werk.

Wethouder Rutger Groot Wassink doet er alles aan om binnen de marges die de rechtse regering openlaat, bijstandsgerechtigden perspectief te bieden. Er worden nieuwe plannen aangekondigd, waarvoor 20 miljoen euro wordt uitgetrokken. Uitbreiding van de jobcenters - begeleiding van arbeidskrachten op het werk die extra begeleiding nodig hebben - invoering van premies en loonkostensubsidies - ontwikkeling van loopbaanpaden - om/bijscholing - een doelgroepenbeleid - extra investeringen in het Regionaal Werkcentrum. Verder wordt beleid ontwikkeld om 'sociale ondernemingen' zonder winstoogmerk te steunen die zich richten op het creëren van aangepast werk voor gedeeltelijk gehandicapten.

Traditioneel arbeidsethos

In de praktijk is dit echter een marginaal gebeuren. De wethouder claimt dat op deze manier 1.700 mensen aan werk zijn geholpen. Over de marginale invloed van sociale ondernemingen schreef ik eerder een artikel. (1) Het zijn eigenlijk allemaal maatregelen aan de aanbodkant van de arbeidsmarkt. Dat wil zeggen, organisatorisch en beleidsmatig inzetten op het 'kneden' van werkzoekenden. zodat zij aan de eisen van de werkgevers kunnen voldoen. Andere instrumenten die de arbeidsmarkt beïnvloeden, heeft Groot Wassink niet.
De aanpak van de vorige collegeperiode om mensen op te roepen voor een gesprek over betaald werk of vrijwilligerswerk te doen, de cohortaanpak, wordt voortgezet (cohort: een groep mensen met gemeenschappelijke kenmerken). In de brief wordt overigens blijk gegeven van een traditioneel arbeidsethos: Betaald werk zorgt voor inkomen, maar is nog zoveel meer. Het draagt bij aan een gevoel van eigenwaarde, een sociaal netwerk en heeft daarmee ook een belangrijke maatschappelijke waarde. Het college gunt iedereen een kans op werk.

Nou, op die opmerkingen valt wel wat af te dingen. Veel betaald werk voldoet allang niet meer aan de kenmerken die hiervoor werden genoemd. Vooral laaggeschoold werk niet, waarop veel bijstandsgerechtigden zijn aangewezen. Om een voorbeeld te noemen. Uit onderzoek van de Erasmusuniversiteit blijkt dat de gezondheid van mensen die platformwerk doen, slechter is dan dat van mensen die dit werk niet doen. Platformwerkers zijn vaker uitgeput en minder enthousiast over hun werk; bij het bezorgen van maaltijden, taxiritten van Über of klus- en schoonmaakwerk. In het onderzoek komt naar voren dat platformwerkers weinig contact hebben met collega's en weinig emotionele steun ervaren. (2)

Eisen werkgevers

De wethouder lijkt zich van deze relativering bewust te zijn. De 'raadsinformatiebrief' somt ambitieus een reeks van maatregelen op. Maar legt tevens de vinger op de zere plek. Te weten, een analyse waarom bijstandsgerechtigden in bestaansonzekerheid leven en met hen vele andere minima, en waarom voor hen de kansen op betaald werk minimaal zijn.
Je kunt werkzoekenden kneden zoveel je wilt, maar als werkgevers hun eisen niet willen aanpassen aan de mogelijkheden van de betrokkene, levert dat bar weinig op qua kansen op goed en leuk werk voor de bijstandsgerechtigden.

De wethouder is zich hiervan bewust en heeft op sommige werkgevers en op de regering twee punten van kritiek. In de brief wordt daar uitgebreid op ingegaan. Een goed arbeidsmarktbeleid dat ook de werkgeverskant beïnvloedt, ontbreekt, ondanks allerlei rapporten met voorstellen. De wethouder zegt dat hij lobbyt voor fundamentele veranderingen. Maar vooralsnog komen die er niet. En zo zit hij vast aan de beperkte mogelijkheden die de rechtse regering biedt. In de 'raadsinformatiebrief' geen pleidooi voor een basisinkomen in plaats van de Participatiewet, hoewel de wethouder zich daar in het verleden wel voorstander van heeft getoond. Dat is een betere oplossing dan het 'kneden' van werkzoekenden, lijkt mij. (3)

Resultaten

Toch lijkt de doorgezette aanpak van de vorige collegeperiode Meer kansen op werk met de cohortaanpak, wel beperkte resultaten op te leveren.
De wethouder claimt dat het aantal bijstandsgerechtigden met 5.000 is gedaald en dat 1.000 mensen aan het werk zijn gegaan. Veel meer in de gebieden waar de cohortaanpak werd uitgevoerd dan waar dat niet het geval was. De wethouder heeft als redenering dat je mensen niet in de steek moet laten, aandacht aan hen moet besteden en gesprekken voeren over hun mogelijkheden. Hij noemt het van de gekke dat voor aanvang van het vorige college de Sociale Dienst geen idee had wie ze allemaal in het bestand hadden zitten. De mensen hebben recht op aandacht. Daarom de cohortaanpak van de vorige collegeperiode, waarover wij een zwartboek hebben geschreven en waarop de wethouder uitvoerig heeft geantwoord. (4)

Wij vinden nog steeds dat de redenering van de wethouder te volgen is. Het gevaar dreigt echter dat ze ontaardt in een repressie systeem waarbij de uitkeringsgerechtigde onder druk gezet wordt op straffe van ieder klote baantje te moeten aanvaarden. Een opjaag systeem om bijstandsgerechtigden te laten dansen naar de pijpen van de werkgevers. De wethouder en het management lijken maar beperkt invloed te hebben op wat er in de spreekkamers gebeurt tussen de bijstandsgerechtigde en de klantmanager. En dat terwijl zij soms niet over de kennis en vaardigheden beschikken die nodig zijn om met mensen om te gaan in complexe probleemsituaties.
Het aantal bijstandsgerechtigden is met 5.000 verminderd. Maar er zijn slechts 1.000 aan het werk gegaan. Waar komt die vermindering van 5.000 dan door?
In een persbericht wordt opgemerkt dat er ook uitkeringen zijn beëindigd, na de controles. Maar om hoeveel gevallen het hier gaat, wordt niet vermeld. Die telling van 1.000 uitstroom is ook aanvechtbaar. Wij kregen een werkzoekende op het spreekuur die hevig solliciteerde en bij een vacature werd opgeroepen voor een sollicitatiegesprek. Hij had het geheel zelfstandig gevonden. Net in dezelfde tijd kreeg hij een oproep voor een gesprek met een klantmanager (heten tegenwoordig anders) om te praten over aan het werk gaan. De werkzoekende deelde mee dat hij in een sollicitatieprocedure zat. Enige tijd later werd hij op de vacature aangenomen. Telt dit nu mee voor de uitstroom van de 1.000 bijstandsgerechtigden, dankzij de aanpak van de wethouder? Wij zouden dat niet terecht vinden.

Mijn conclusie: de wethouder zet een scala aan instrumenten in om de werkzoekenden aan te passen aan de eisen van de arbeidsmarkt. Andere instrumenten om de werkgeverskant te beïnvloeden, zodat het werk aangepast wordt aan de mensen in plaats van andersom, heeft hij niet. De effecten van dit beleid zijn beperkt of afwezig. Een links beleid op gemeenteniveau met een rechtse regering? Het lijkt onmogelijk.

(1) bijstandsbond.blogspot.com/2022/03/sociaal-ondernemen-in-de-marge
(2) www.eur.nl/nieuws/de-realiteit-van-platformwerkers-baanonzekerheid-uitputting-en-weinig-bevlogenheid
(3) research.tilburguniversity.edu/en/publications/een-basisinkomen-voor-alle-volwassenen
(4) bijstandsbond.org/post/zwartboek-cohortaanpak-in-de-bijstand-in-amsterdam

Uitkeringsbedragen per 1 januari 2023. Bijstand voor alleenstaanden omhoog met 89 euro per maand exclusief vakantiegeld.

 

Per 1 januari 2023 worden de Participatiewet, Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) en Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ), Algemene Ouderdomswet (AOW), Algemene Nabestaandenwet (Anw), Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong), Werkloosheidswet (WW), Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA), Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO), Ziektewet (ZW) en Toeslagenwet (TW) aangepast. Dit komt doordat deze uitkeringen gekoppeld zijn aan het wettelijk minimumloon.

Het minimumloon stijgt van € 1.756,20 naar € 1.934,40 bruto per maand. Tevens worden de minimumjeugdlonen per 1 januari 2023 herzien. Brutominimumlonen (exclusief vakantietoeslag) naar leeftijd: Per maand vanaf 21 jaar € 1.934,40 

Participatiewet

Per 1 januari 2023 stijgen de bijstandsuitkeringen. De (netto) uitkeringen voor mensen vanaf 21 jaar tot de AOW-gerechtigde leeftijd zijn (afhankelijk van leeftijd en situatie): Gehuwden/samenwonenden Per maand €1.622,68 Vakantie-uitkering € 85,40 Totaal  € 1.708,08

Alleenstaanden en alleenstaande ouders Per maand €1.135,88 Vakantie-uitkering 59,78 Totaal 1.195,66

De (netto) uitkeringen, voor mensen vanaf de AOW-gerechtigde leeftijd zijn (afhankelijk van leeftijd en situatie): Gehuwden/samenwonenden Per maand €1.716,84 Vakantie-uitkering 90,36 Totaal €1.807,20

Alleenstaanden en alleenstaande ouders Per maand €1.264,14 Vakantie-uitkering € 66,53 Totaal € 1.330,67

De economische recessie komt eraan.

 We hebben een grote inflatie. Economen zijn diep verdeeld over de oplossing daarvan. Analisten zijn het niet eens over de koers van de Europese Centrale Bank. Frankfurt trapt te hard op de rem terwijl de economie aan de vooravond van een stevige recessie staat, waarschuwen de 'duiven', die een rekkelijk monetair beleid aanhangen. Zij vinden dat de rente door de ECB niet teveel moet worden verhoogd om infaltie tegen te gaan. 'Haviken', die juist de harde lijn voorstaan, vinden dat de ECB de torenhoge inflatie veel te slap aanpakt en eisen verhoging van de rente. Een lage rente houdt de inflatie in stand, een hoge rente brengt het risico met zich mee van een recessie, omdat investeren voor ondernemers duur wordt en de huizenprijzen dalen. 

 Daaruit blijkt, dat er binnen de markteconomie van het kapitalisme eigenlijk geen werkelijke oplossing is voor het probleem. Ook minister Kaag waarschuwt voor een recessie. Alle seinen staan op rood. De recessie wordt gebruikt om de inflatie tegen te gaan. De rente verhogen maar wel een recessie. En Kaag waarschuwt meteen dat de comenserende maatregelen die de regering nu neemt veel geld kosten. En dat dat zo niet door kan gaan. Daarmee bereidt ze de (Nederlandse) bevolking voor op een situatie, waarin velen in diepe armoede zullen worden gestort, zonder dat er oplossingen worden aangedragen. Maar de marktfundamentlisten willen als oplossing juist meer markt, er zou teveel overheidsingrijpen zijn, terwijl het juist andersom is. De D'66 coryfeen en de VVD trekken niet de conslusie, dat de markt slecht werkt en gaan door met pappen en nathouden en tegenstrijdige maatregelen ten koste van veel mensen.

  Piet van der Lende