Het nieuws dat iedere dag aan je voorbijtrekt kent zijn uitgemolken thema's die telkens weer terugkomen, zonder dat in de discussie daarover enige vooruitgang wordt geboekt. Steeds wordt periodiek hetzelfde nieuws herhaald, met dezelfde reacties en argumenten.
Neem het begin van een vorst en sneeuwperiode. In het nieuws is dan de winteropvang van daklozen en het afsluiten van gas en licht bij mensen met schulden. Deze problematiek lijkt bij vorst een dramatische wending te nemen: niemand wil mensen achterlaten in de vrieskou. Het onderwerp staat even op de agenda, maar als de dooi inzet is de belangstelling voor een groot gedeelte weer verdwenen. Ik weet niet of het deze week gaat sneeuwen, maar als dat het geval is, krijgen we aan het eind van de week weer de discussie over het sneeuwruimen door werklozen. Ook bij de seizoensarbeid in de tuinbouw komt het aan het werk zetten van werklozen aan de orde: als de asperges de grond uitmoeten of de tomaten en aardbeien geplukt. Voor een deel volgt het nieuws slaafs de agenda van de Tweede Kamer: als in het parlement een wet wordt aangenomen is het onderwerp even in het nieuws, daarna verdwijnt het weer. Bijvoorbeeld bij de huisbezoeken.
Dat zijn de momenten die politici aangrijpen om de psychologische oorlogvoering tegen de mensen aan de onderkant op te voeren. Wie de meest boute uitspraken doet en zegt dat de mensen keihard aangepakt moeten worden komt het meest prominent in het nieuws. De achtergronden van dakloosheid en schulden of armoede worden nauwelijks belicht tijdens zulke hypes, hooguit worden de vele nieuwtjes en feiten over het aantal beschikbaar gestelde bedden in een stad of regio naar voren gebracht.
Groot thema tijdens deze hypes: de mensen die het echt moeilijk hebben moet je helpen, maar zijn er niet teveel die onterecht gebruik maken van de voorzieningen? Strenge controles zijn nodig, we helpen alleen onze 'eigen' daklozen, armen uit andere landen zijn niet welkom, etc. Waarna de discussie tussen journalisten, politici en de geinterviewden op straat zich volgens dezelfde sjablonen voltrekt en meestal uitloopt op een oproep tot het strenger onder druk zetten van mensen die het moeilijk hebben. Dus een uitbreiding van de neoliberale strafstaat. De mensen hebben het ook aan zichzelf te danken, dus we moeten streng optreden en controleren.
Tijdens de hype gaan journalisten op pad of beginnen te bellen om een dakloze of werkloze te spreken te krijgen. Ze willen dan het liefst een interview, waarbij alle priveomstandigheden van de geintervieuwde schaamteloos de revue passeren. Breng je hele leven maar in de publiciteit!. En wat blijkt? Mensen zijn helemaal niet zomaar de brave voorbeeldarmen die de gegoeden voor ogen hebben wanneer ze spreken over de 'mensen die het echt nodig hebben'. Er wordt een moreel oordeel geveld, over goed en kwaad, goed is goed en kwaad is kwaad en naar een politieke mening of een analyse van zijn positie in de maatschappij wordt de daklozen niet gevraagd. De maatschappelijke kontekst is uit de analyse verdwenen, alles wordt individueel beoordeeld en langs de meetlat van goed en kwaad gelegd. Hooguit worden zogenaamde deskundigen geraadpleegd, die vaal allerlei teorien hebben maar die werken voor onderzoeksinstituten die een maatschappij-kritische analyse allang uit hun rapporten hebben gezeefd. Dit is denk ik hoe veel mensen met weinig inkomen tegen het 'nieuws' aankijken.
PvdL
