Er is nog lang geen akkoord met het sociaal akkoord.

Het ledenparlement van de FNV heeft gisteren ingestemd met het sociaal akkoord. In een eerder artikel heb ik geschreven, dat dit akkoord bijzonder vaag is over wat er moet gebeuren met de Participatiewet. Het ziet ernaar uit, dat na het sociaal akkoord deze wet die al in kannen en kruiken was, toch weer in de ijskast wordt gezet, waarbij men met frisse moed alle onderhandelingen opnieuw begint. In de Participatiewet werden bijstand, Wajong en WSW samengevoegd. Dit betekende, dat voor iedereen die als werkzoekende of arbeidsongeschikte een beroep moest doen op deze wet een middelentoets werd ingevoerd. Er zijn nu nog 350.000 mensen in de bijstand, maar met de nieuwe Participatiewet zouden op den duur nog vele honderdduizenden meer onder dezelfde voorwaarden moeten leven. Vermogenstoets, partnertoets, toets op extra inkomen en dus strenge mensonterende controles middels huisbezoeken en maatregelen als het leveren van een tegenprestatie voor je uitkering (dwangarbeid). WSW-ers hebben nu nog een cao loon, en Wajongers hebben een geïndividualiseerde uitkering zonder partner en vermogenstoets. Bij invoering van de nieuwe Participatiewet zoals die er nu ligt zou voor nieuwe groepen van vele honderdduizenden dus een middelentoets wordt ingevoerd, en de nieuwe Participatiewet wilde mensen aan het werk zetten ook in het reguliere bedrijfsleven, onder het minimumloon of zelfs geheel gratis (werken met behoud van uitkering). Het betekende dat op den duur vele honderdduizenden meer zouden moeten leven onder een onleefbaar bijstandsachtig regime, ook al hebben ze geen kansen op de arbeidsmarkt, waarbij de invoering van d e Participatiewet in feite een creatie en legalisering was van een tamelijk rechteloze onderklasse zonder perspectieven. De vraag doet zich voor, of de vakbonden bij de onderhandelingen die nu weer opnieuw beginnen medeverantwoordelijk worden hiervoor en meer nog – of ze medeverantwoordelijk worden voor het nu al bestaande repressieve systeem van de uitvoeringsorganisaties om die onderklasse er ook inderdaad onder te houden.

Plan van het sociaal akkoord

Het sociaal akkoord is bijzonder vaag over wat er moet gebeuren, en je moet echt tussen de regels doorlezen om uit te vinden wat ze nu eigenlijk willen in dit compromis, maar volgens mij staat de sociale partners het volgende plan voor ogen. De bijstand, de WSW en de Wajong blijven naast elkaar bestaan. Maar daar zijn ze vaag over. Nu nog is het UWV verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wajong. Dit moet veranderen. De gemeenten moeten ook verantwoordelijk worden voor de uitvoering van de Wajong, zoals ze nu al verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de WSW en de bijstand. De gemeenten krijgen dan 1 ongedeeld budget voor de uitvoering van die 3 regelingen. Daarmee wordt bijvoorbeeld voorkomen, dat verschillende instanties met verschillende financieringsstromen de verantwoordelijkheden afschuiven naar een ander. (Van de Wajong bij het UWV naar de bijstand bij de gemeenten en omgekeerd). Op verschillende plaatsen wordt in het sociaal akkoord genoemd dat dit een groot nadeel is van de huidige situatie. En-belangrijk voor de vakbonden- de mogelijkheid blijft bestaan, dat een deel van de arbeidsongeschikten die niet verzekerd waren voor de werknemersverzekeringen toch in een regeling terecht kunnen komen die geïndividualiseerd is en waar geen middelentoets bestaat. Maar zo duidelijk staat het niet in het sociaal akkoord. Laten we er dus maar eens de kabinetsbrief bijhalen, die de regering naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Daarin wordt in ieder geval duidelijk, dat de Participatiewet in zijn huidige vorm er niet komt en dat de invoering inderdaad opschuift naar 2015 en niet op 1 januari 2014 wordt ingevoerd. Hierover had ik nog twijfels bij alleen lezing van het sociaal akkoord. De regering gebruikt hetzelfde argument als de sociale partners dat er wat moet veranderen: nu schuiven teveel instanties die over verschillende financieringsstromen gaan verantwoordelijkheden op elkaar af. Maar het kabinet geeft daarbij uitdrukkelijk aan, dat de huidige regelingen vergaand zullen moeten worden ‘gestroomlijnd”. Dus dat de huidige regelingen WSW, Wajong en bijstand moeten worden gewijzigd. Hoe of wat wordt weer niets over gezegd. Het is duidelijk dat tussen de sociale partners onderling en met de regering hierover nog lang geen overeenstemming bestaat. Ook over andere belangrijke punten bestaat geen overeenstemming.

Het voorstel van de sociale partners is, dat het UWV in zijn huidige vorm wordt opgeheven en opgaat in een Rijksinstituut, waarin ook het CIZ opgaat, dat alle keuringen van mensen organiseert en uitvoert voor een veelheid van wetten en regelingen. (bijstand, Wajong, AWBZ, WMO, etc.) Daardoor hebben de mensen nog maar met 1 keuringsinstantie en 1 eenduidige keuring te maken. Daarmee wordt voorkomen dat er een wildgroei op lokaal niveau ontstaat van een veelheid van strenge en minder strenge keuringscriteria en bijvoorbeeld de belachelijke situatie waarin iemand zich kan bevinden die bij de ene instantie arbeidsongeschikt wordt verklaar den bij de andere niet. Hierover bestaat ook geen akkoord. Het kabinet zegt zuinigjes dit voorstel te zullen ‘onderzoeken’.

Maar nu komt het. In het plan van de sociale partners dat ik hierboven heb beschreven maar dat dus niet zo duidelijk in het sociaal akkoord staat, worden de gemeenten wel volledig financieel verantwoordelijk voor de uitvoering van die 3 regelingen maar ze verliezen een deel van de zeggenschap over de centen. Sociale partners willen, dat zij bij de besteding ervan ook een flinke vinger in de pap krijgen, vooral over de besteding van de reintegratie gelden, die nu nog aan ieder van de 3 regelingen verbonden zijn. Deze reintegratiegelden moeten worden ingebracht in op te richten 35 regionale Werkpleinen en 35 op te richten Werkbedrijven, waar- daarover is het sociaal akkoord tegenstrijdig- in ieder geval de werkgevers en de wethouders uit de regio samenwerken en overleggen over de doelstellingen van het re-integratiebeleid, de voorwaarden waaronder mensen in trajecten worden geplaatst en de controle daarop. En wellicht worden ook de vakbonden hierbij betrokken. De invloed van de sociale partners zal in deze structuur niet gering zijn. Zij gaan op sectoraal niveau afspraken maken over re-integratie en arbeidsmarktbeleid en het begeleiden van mensen van werk naar werk. Het regionaal beleid- uitgevoerd in de 35 regionale Werkpleinen waar ook de gezamenlijke regionale gemeenten iets te zeggen hebben) moet afgestemd worden op dit sectorale beleid.

Gaat dit gebeuren?

Als inzet hebben de werkgevers, dat ook zij bereid zullen moeten zijn afspraken te maken met gemeenten over de inzet van financiële middelen voor de Werkpleinen. Maar zeker de grote gemeenten, die nu nog alleen de zeggenschap hebben over de WSW en de bijstand, zowel het inkomensdeel als het werkdeel, en die bij een effectief uitstroombeleid de revenuen in eigen zak steken zullen niet gauw bereid zijn hun positie op te geven. In de Stichting van de Arbeid is de ‘Werkkamer’ opgericht, waarin werkgevers en werknemers met de VNG tot een akkoord hopen te komen. Op korte termijn wil men dat zelfs al, binnen een paar maanden. Als inzet hebben de sociale partners ook, dat ze hebben afgesproken met het kabinet dat er strengere keuringen komen voor Wajongers, waarbij ook het zittende bestand zal worden herkeurd, terwijl nota bene op basis van de Participatiewet door de regering was besloten, dat het zittende bestand nu volledig arbeidsongeschikt verklaarde Wajongers niet zou worden herkeurd en dat zij hun Wajong zouden behouden. Op deze wijze hopen de sociale partners wellicht tegemoet te komen aan de eis van de regering, dat bij de reorganisatie van de regelingen een fors bedrag aan bezuinigingen wordt gerealiseerd.  

De soap wordt voortgezet

Vooruitlopend of eigenlijk in plaats van een fundamentele reorganisatie van een regeling voor mensen met een minimuminkomen is vanaf 2008 in de bestaande wetgeving een reeks van wijzigingen en bezuinigingen doorgevoerd. Het is al begonnen in 2008 met de voorstellen van de zogenaamde commissie De Vries over de WSW. Daarna kwamen de voorstellen van de VVD over wat zij ook de Participatiewet noemden en in het najaar van 2010 werd een ‘programmateam’ geïnstalleerd bij het ministerie van Sociale Zaken die wat toen de Wet Werken naar Vermogen heette moest voorbereiden. Moeizame onderhandelingen met de gemeenten hebben toen in feite niet geleid tot een akkoord. Het nieuwe kabinet heeft de contouren van de WWNV overgenomen en daar een quoteringsregeling voor werkgevers aan toegevoegd, die hen zou verplichten een bepaald percentage arbeidsgehandicapten in dienst te nemen. Dat en in feite de gehele Participatiewet is inmiddels weer van tafel. Nieuwe wetgeving komt er in ieder geval niet voor 1 januari 2015. En dan is het weer tijd voor nieuwe verkiezingen zullen we maar zeggen.

Piet van der Lende

Wat zegt het sociaal akkoord over de nieuwe Participatiewet? Komt die er nu wel of niet?

In het sociaal akkoord trekken de samenstellers een grote broek aan. Ze vinden het een historisch akkoord, al wordt dat niet zo gezegd. Impliciet verwijst men in de inleiding naar het historische akkoord van Wassenaar uit 1982. ‘’We kunnen ons in termen van welvaart, inkomen en productiviteit meten met de best presterende landen ter wereld. Dit is mede te danken aan structurele hervormingen in de afgelopen decennia op de markten van goederen, diensten  en arbeid. Hervormingen waarvoor de basis is gelegd in de overlegeconomie”.

Lezing van het sociaal akkoord levert op, dat de lezer met veel nieuwe maar soms vage plannen wordt geconfronteerd, met name op het gebied van het arbeidsmarktbeleid en de opzet van instituties die het arbeidsmarktgebeuren moeten structureren, op het gebied van de flexibilisering van de arbeidsrelaties en de ontslagbescherming en de opzet van de Wet Werkloosheid (WW). Ondanks de uitgebreide behandeling van deze onderwerpen blijft het vaag wat de gevolgen van het sociaal akkoord zullen zijn voor mensen in de Wajong, de WSW en de bijstand. De regering heeft de nieuwe Participatiewet in voorbereiding, maar dit woord komt in de tekst van het sociaal akkoord niet voor. Tussen de regels door kun je het een en ander opmaken over hoe de sociale partners daarover denken. De participatiewet heeft de bedoeling, bijstand, Wajong en WSW samen te voegen in een wet en door middel van werken met behoud van uitkering (dwangarbeid) , loondispensatie, subsidiering van werkgevers en andere arbeidsmarktinstrumenten te pogen werkzoekenden met of zonder handicap aan het werk te krijgen. Daarbij worden de gemeenten verantwoordelijk voor uitvoering van de wet. Van dit laatste neemt het sociaal akkoord duidelijk afstand. Wat betreft het arbeidsmarktinstrumentarium (nu het werkdeel van de WWB dat door gemeenten wordt uitgevoerd) moeten er op regionaal niveau publiek-private samenwerkingsvormen komen en wel landelijk gezien 35 Werkpleinen en 35 Werkbedrijven. Op de Werkpleinen moeten de werkzoekenden worden begeleid die geen handicap hebben en een WWB of WW uitkering hebben. In de werkbedrijven worden Wajongers en WSW-ers tewerk gesteld. Op de Werkpleinen werken regionale werkgevers, vakbondsbestuurders en wethouders van gemeenten in de regio samen om een regionaal arbeidsmarktbeleid tot stand te brengen en een verknoping te bewerkstelligen tussen sectorafspraken van werkgevers en werknemers (in de bouw, de metaal, de schoonmaak, etc., vroeger bedrijfstakken genoemd) en het regionaal arbeidsmarktbeleid van de Werkpleinen. Dit laatste is een antwoord op de veelgehoorde klacht, dat sectorale afspraken op dit moment totaal niet aansluiten op een arbeidsmarktbeleid of arbeidsbemiddelingsbeleid dat door de gemeenten wordt ontwikkeld. De gelden die nu het werkdeel van de WWB zijn zullen voor de Werkpleinen moeten worden ingezet. De gemeenten blijven dus niet meer alleen verantwoordelijk voor de inzet van die gelden. De werkgevers en de vakbonden krijgen een flinke vinger in de pap. Dat is ook het geval bij de Werkbedrijven, die dezelfde samenwerkingsstructuur krijgen als de Werkpleinen, terwijl nu de gemeenten verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de WSW.

Tussen de regels

Uit het bovenstaande blijkt al, dat de samenstellers van de tekst van het sociaal akkoord er tussen de regels door van uitgaan, dat WSW, Wajong en WWB naast elkaar blijven bestaan. In de inleiding wordt er nadrukkelijk op gewezen, dat wij in Nederland oorspronkelijk een onderscheid kenden tussen volksverzekeringen, werknemersverzekeringen (waarvoor vakbonden en werkgevers qua uitvoering verantwoordelijk waren) en sociale voorzieningen. De werknemersverzekeringen werden gefinancierd door premies van werkenden, de sociale voorzieningen uit de belastingen. In de loop van de tijd zijn deze onderscheidingen vager geworden, oa door fiscalisering van de WW en veranderingen in de ziektewet. Het sociaal akkoord wil terug naar bovengenoemd helder onderscheid. “ Nodig is een consistente ordening van de verantwoordelijkheden voor de sociale zekerheid, met een helder afgebakend onderscheid tussen volksverzekeringen, werknemersverzekeringen en sociale voorzieningen (met middelengetoetste uitkeringen). Daarbij fungeren werknemersverzekeringen als risicoverzekeringen. Zij zijn in eerste instantie gericht op de compensatie van schade als gevolg van het intreden en voortbestaan van sociale risico’s zoals werkloosheid en arbeidsongeschiktheid”. In het sociaal akkoord heeft dat meteen al gevolgen voor de financiering van de WW: dat moet weer meer een risicoverzekering worden gefinancierd uit oa premies van de werknemers. Maar ik lees er ook in- ik kan me vergissen- dat daarom samenvoeging van Wajong, WSW en bijstand niet wordt goedgekeurd. De Wajong is een volskverzekeringsachtige regeling, zonder middelentoets, de bijstand is een sociale voorziening met middelentoets. In het sociaal akkoord staat: “In de praktijk stellen sociale partners, vast dat er steeds meer sprake is van vervaging tussen werknemersverzekeringen, volksverzekeringen en voorzieningen. Daardoor is sprake van een diffuse verdeling van verantwoordelijkheden en worden verantwoordelijkheden niet (volledig) gedragen of mogelijk afgewenteld. Het blijkt echter ook, dat men er wat de participatiewet nog niet uit is, al wordt dat niet expliciet zo gezegd. “gelet op de complexiteit van dit vraagstuk en de nauwe samenhang met de overheidsfinancien zullen sociale partners naar aanleiding van een gerichte adviesaanvraag van het kabinet meewerken aan een voor 1 mei 2014 uit te brengen advies over een consistente ordening van de verantwoordelijkheden van de sociale zekerheid”.

Wordt de Wajong nu wel of niet afgeschaft?

Maar dan stuiten we op bladzijde 13. En dan weet ik het niet meer. Ik heb de bladzijde vier keer gelezen en ik kan niet concluderen of de Wajong nu wel of niet moet worden afgeschaft en of de WSW, de Wajong en de Bijstand nu wel of niet moeten worden samengevoegd. Het staat er niet in. Eerst wordt geconstateerd dat bij “ongewijzigd beleid” het aantal Wajongers zal toenemen van ruim 200.000 in 2013 tot ruim 400.000 in 2040. Men zegt dat deze groei moet worden omgebogen. Hoe? “er kan niet meer worden volstaan met het verstrekken van een vaak levenslange minimumuitkering (welke?) aan werknemers met een beperking. Men wil de mensen met een functiebeperking aan het werk hebben en zo de groei van het aantal Wajongers tegengaan. In de tweede alinea wordt het helemaal vaag. “per 1 januari 2015 komt er nieuwe wetgeving gericht op werken met een functiebeperking”. Ik snap het niet. De nieuwe participatiewet zou toch 1 januari 2014 ingaan, waarin dit geregeld is?. Of wordt gedoeld op andere wetgeving? Of vindt men dat de nieuwe regelingen een jaar moeten worden uitgesteld? Dan: “De verantwoordelijkheid voor het aan het werk helpen en houden van Wajongers en SW-ers is voortaan voor rekening van 35 regionale Werkbedrijven. Wethouders en regionale werkgevers worden hiervoor bestuurlijk verantwoordelijk.”. De vakbonden zijn hier plotseling wat dit betreft uit beeld verdwenen. En dan: “Gemeenten ontvangen van de rijksoverheid een totaalbudget voor de uitvoering van de WWB, SW en Wajong. Daaruit bekostigen zij hun aandeel van de activiteiten van het regionale Werkbedrijf”. Zorgvuldig wordt de term “participatiewet” vermeden en gesproken over drie afzonderlijke regelingen. Conclusie: ik kan er wat betreft bijstandsgerechtigden, Wajongers en WSW-ers geen spek van brouwen.

Ook over de loondispensatie en het werken met behoud van uitkering wordt helemaal niets gezegd. Wel komen op bladzijde 36 projecten aan de orde waar gewerkt gaat worden met “mentorbanen, stage banen, snuffelbanen in een andere sector en dergelijke”. Het schijnt dat de stichting van de Arbeid mbt dit soort banen een uitwerking heeft opgesteld. Het sociaal akkoord is in veel opzichten een vage tekst, waar je alle kanten mee uit kunt. Een historisch akkoord op basis van een springlevend poldermodel, waarin  de sociale vrede hoog in het vaandel staat?. Slechts een tussenfase in een zich chronisch voortslepende en verlammende machtsstrijd aan de onderhandelingstafel en in wandelgangen, van een reeks belangenorganisaties, instituties, werkgevers en verschillende bestuurslagen bij de overheid over hoe verarming moet worden bestreden en de maatregelen die mbt de mensen op een minimaal inkomen (werkenden en uitkeringsgerechtigden) moeten worden genomen en wie daarbij de macht krijgt over de uitvoering en vooral: het geld.  Deze machtsstrijd- waar bestuurders van verschillende politieke kleur in verschillende functies jarenlang een rol spelen,  zoals Marco Florijn, eerst onderhandelaar namens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten VNG en nu wethouder in Rotterdam, duurt nu al minstens twee jaar. Het is begonnen toen voor het eerst de reorganisatie van regelingen voor de minima onder het vorige kabinet op de politieke agenda kwam. Daarbij hebben de rechtse krachten door het in de publiciteit brengen van schandalige aantijgingen in de richting van de verarmden en een voortdurende stroom van incidentele maatregelen in het verengde daarvan zoals de invoering van de huisbezoeken en de invoering van een generieke tegenprestatie voor je bijstandsuitkering, politiek de overhand. Deze situatie kan zonder protest van de mensen die getroffen worden nog jaren voortduren. Werkgevers en werknemers denken zoals we zagen in de zomer van 2014 een advies uit te brengen over verdeling van verantwoordelijkheden……… De instituties en verschillend lagen bij de overheid strijden om de macht en het geld ter wille van hun eigen voortbestaan, de mensen die in armoede leven hebben het nakijken.

Piet van der Lende

Vakgroep A en O, het Employabilitycomplex

Toen ik een interview met Jessie Koen over haar proefschrift las, die zij 4 april verdedigde, dacht ik dat het om een sollicitatietraining ging. Vijf jaar aan gewerkt? Koen zelf verklaart over Prepare and pursue: Routes to suitable (re-)employment op FoliaWeb, platform voor hoger opgeleid Amsterdam: ‘Stel, je wilt graag aan de slag bij een consultancybureau, vraag jezelf af waarom je daar graag wilt werken’. ‘Lukraak zoeken werkt niet, slim zoeken wel’. Ze ontwikkelde daarom een training waarmee werknemers adaptability kunnen ontwikkelen.

Haar Job-search strategies zijn universeel toepasbaar, die gelden voor jong, oud, hoog of laag opgeleid, kort of langdurig werkloos. Niet geheel onverwacht werkt het vooral bij jonge pas afgestudeerde academici van een ‘grote universiteit in Nederland’. En niet alleen Nederland. Koen deed ook onderzoek aan de universiteiten van Toronto en Minnesota. Wetenschappelijk doorslaggevend is wel dat haar training zelfs effectief blijkt voor langdurig werklozen in de bijstand boven de vierenveertig jaar.

Toen zij in 2008 voor Dienst Werk en Inkomen (DWI) haar onderzoeken naar re-integratie startte, vermoedde ik de zoveelste jonge academica die wilde scoren ten koste van de laag opgeleide onderkant van de arbeidsmarkt. (Klik op deze weblink, tik de term re-integratie in, zie de rapporten verschijnen en weet dat dit minder dan de helft is.) Nu haar onderzoeken zijn afgerond, besef ik dat de geesten (nog) rijper gemaakt moeten worden voor de flexwerkmarkt, waar sociale rechten iets van de vorige eeuw zijn. Flexfilosofie zou je de bestaansreden van vakgroep Arbeids & Organisatiepsychologie kunnen noemen. En gunstig voor DWI op wiens kosten Koen de doctorstitel mocht behalen.

Verschafte Koen aan DWI een alibi wat betreft verplicht werken met behoud van uitkering? Ze verklaart: ‘Ik heb geconcludeerd dat verplichte banen niet nadelig hoeven te zijn’. Ze geeft toe dat verplicht werken soms niet werkt. Ze raakt hier even de oorzaak aan waarom veel werknemers, vooral laag opgeleide ouderen, vast zitten in de zwaar onderbetaalde flexmarkt (van DWI) en van de ene onderbetaalde baan in de andere worden gedrukt. Haar gedachte is echter dat ze dan meer adaptable zullen worden. Dan pas kom je verder.

Zoals gewoonlijk verdwijnt de werkelijkheid voor het gemak achter een muur van statistiek. Over getallen praat het immers makkelijker. Maar factoren als leeftijd, opleiding, achtergrond, sociale zekerheid, interacties op de werkvloer, machtsverschillen in het bedrijf en het loon, waar Koen weinig over schrijft, zijn ook van belang. Die bepalen eveneens de motivatie en inzetbaarheid. Dat zou je de blinde vlek van Employability kunnen noemen. Werknemers die weten dat ze nooit uit de onderbetaalde banencarrousel kunnen ontsnappen, zullen weinig hebben aan Employability als het E=mc² van de arbeidsmarkt.

Dit betreft een typisch neoliberale HR ideologie die Koen overnam van professor Nauta, waar ze menigmaal naar verwijst en die in de promotiecommissie zat. Als buitengewoon hoogleraar Employability promoot Nauta voor (voormalig) werkgever Randstad de flex ideologie; aan de UvA bekleedt ze een extern door de NSvP gefinancierde leerstoel voor wie ze zich eveneens inzet voor de flexibele arbeidsmarkt. Daarnaast is Nauta met prof. dr. Baarsma van dezelfde universiteit, waar Koen ook veel naar verwijst, kroonlid in de SER. Econoom Baarsma bedient zich overigens minder van versluierde taal. Kort geleden pleitte ze nog in Nieuwsuur voor gedwongen arbeid met behoud van uitkering. Want goed voor de economie.

Koen is dan wel cum laude geslaagd, maar toch zijn er wat kleine aanmerkingen te maken. Zoals een procedure met vragenlijsten voor langdurig bijstandsgerechtigden die anoniem zouden blijven (2008), terwijl opgeven van het administratienummer verplicht was. Omdat angst voor de DWI vertekende antwoorden tot gevolg had, verklaart Koen ‘sociaal wenselijke antwoorden te hebben verwijderd’. Waarom je dan een representatieve onderzoeksgroep krijgt, legt ze niet uit. Verder verklaart ze met klantmanagers te hebben gesproken, maar een verslag ontbreekt.

En: In de zeven hoofdstukken van het eindonderzoek, ‘met dank aan CFO Niels van Tent van DWI, re-integratiebedrijf Pantar en Randstad HR Solutions’, verwijst Koen veel naar haar artikel in de Journal of Vocational Behavior (2010). Ze behandelt hierin een onderzoek uit 2007 onder 1250 langdurig bijstandsgerechtigden met een gemiddelde leeftijd van 43.5 jaar, waarvan 248 deelnemers overbleven. De training van de juiste adaptability in het (verplichte) re-integratietraject was natuurlijk een succes en ze leefden nog lang en gelukkig in flexland. Alleen jammer dat ook hier de vragenlijsten ontbreken in de Bijlagen. Maar een kniesoor die daar op let.

Ron Kretzschmar

22 april, Amsterdam: bijeenkomst van comité Dwangarbeid Nee

Als vervolg op de protestactie van 25 maart tegen dwangarbeid voor werklozen organiseert het Amsterdamse comité Dwangarbeid Nee op 22 april een bijeenkomst voor dwangarbeiders en andere uitkeringsgerechtigden. Door zich bij het comité aan te sluiten kunnen werklozen samen sterk staan in de strijd voor respect en erkenning van hun rechten.

Bijeenkomst
Maandag 22 april, vanaf 19:00 uur
Stadhuis/Stopera, zaal 0233 (Joop den Uyl-zaal)
Amstel 1, Amsterdam
(vooraf opgeven kan: info@dwangarbeidnee.nl)

Aan het comité Dwangarbeid Nee doen naast bijstandsgerechtigden zelf ook organisaties mee: de Abvakabo FNV, FNV Bondgenoten, SP Amsterdam, de Anarcho-Syndicalistische Bond (ASB), Bijstandsbond, comité Vrouwen en de bijstand/EVA, en Doorbraak. Leden en sympathisanten van het comité deelden op 25 maart pamfletten uit aan mensen die in het Praktijkcentrum van de Dienst Werk en Inkomen van de gemeente Amsterdam aan de Laarderhoogteweg verplicht onbetaald werk verrichten of vanuit dat centrum naar andere plekken in de stad worden gebracht om gedwongen gratis te werken.

Vaak werkt men onder slechte voorwaarden en zonder perspectief op betaald werk. Ook worden hier uitkeringsgerechtigden geselecteerd om met behoud van uitkering te gaan werken. Dit is dwangarbeid, vindt het actiecomité. Je moet er gedwongen aan mee doen. Als je dat niet doet, wordt je uitkering gekort, of zelfs stopgezet. Door met behoud van uitkering te werken, verdwijnen er banen waar wel loon tegenover staat. Dan wordt het voor bijstandsgerechtigden nog moeilijker om een betaalde baan te vinden. Dit moet stoppen! Bijstandsgerechtigden verdienen geen armoede, maar fatsoenlijke behandeling en gewoon goed werk met loon voor wie dat wil en kan.

Veel werkende werklozen gingen ter plekke met de actievoerders in gesprek en bleken flink boos te zijn over het onrecht dat hen wordt aangedaan. Met het systeem van dwangarbeid wordt het minimumloon stelselmatig ontdoken en worden arbeidsrechten verkwanseld. Dat blijkt ook uit de ervaringen van bezoekers van het spreekuur van de Bijstandsbond, uit een onlangs gepubliceerd zwartboek over werken in de bijstand van de FNV en uit de verhalen van werklozen op de site van Doorbraak.

In het centrum zelf mogen de werkers zonder loon ook tijdens de pauzes het terrein niet verlaten. Voortdurend wordt gedreigd met stopzetting of verlaging van hun uitkering. Er heerst een sfeer van intimidatie en repressie. 

Ben je dwangarbeider en heb je steun nodig? Wil je samen met anderen in Amsterdam in actie komen tegen het onrecht? Kom dan naar de bijeenkomst op 22 april.

Inventarisatie van projecten waar wordt gewerkt met behoud van uitkering oftewel dwangarbeid

Inventarisatie van mensen die werken met behoud van uitkering

De Bijstandsbond en Doorbraak Amsterdam zijn bezig met het inventariseren van ervaringen van mensen die met behoud van uitkering werk verrichten in bepaalde projecten. Vaak wordt er druk uitgeoefend waarbij de uitkeringsgerechtigde dit verplicht moet doen. Anders verliest hij/zij de uitkering of krijgt een strafkorting. Wij noemen dit dwangarbeid. Graag willen wij weten onder wat voor voorwaarden mensen daar werken en hoe ze behandeld worden. 22 april is er een actievergadering van het comite dwangarbeidnee om te discussieren over hoe we de misstanden aan de kaak kunnen stellen en protesten organiseren. Sluit je aan!. info@dwangarbeidnee.nl
Je kunt het formulier invullen en opsturen

Oproep voor ondersteuning van actievoerende zorgwerkers bij zorginstelling Amsta in Amsterdam

Zoals u wellicht weet zijn zorgwerkers bij de zorginstelling Amsta acties aan het voeren voor een kwalitatief goede zorg. Onlangs nog bezetten zij het Sarphatiehuis. Zij willen net als bij zorginstelling Osira, waar de acties al wel gelukt zijn vorig jaar, meer handen aan het bed. De werkdruk is hoog en daardoor kunnen zorgwerkers niet de zorg verlenen die ze willen verlenen. Vanaf 2012 heeft de regering 3,5 miljoen euro op jaarbasis ter beschikking gesteld voor Amsta om meer personeel in te kunnen zetten. Hiervan hebben de zorgwerkers echter nog niets gezien. Wel weten ze dat het geld ondermeer besteed is aan managementcursussen.

De zorgwerkers hebben met de bezetting afgedwongen dat de voorzitter van de raad van bestuur met hen hierover in gesprek ging. Dit heeft echter nog niet tot het gewenste resultaat geleid. Daarom gaan de acties door.

http://www.abvakabofnv.nl/nieuws/nieuws/zorgmedewerkers-amsta-opnieuw-in-actie 

Het is belangrijk dat zorgwerkers de komende dagen steunverklaringen ontvangen.

De voorzitter van de Raad van Bestuur Ben de Valk laat zich laatdunkend en intimiderend uit over zijn personeel in de media: door de lange reeks van werkonderbrekingen en de daarop volgende negatieve publiciteit heeft het verpleeghuis nu te maken met leegstand en loopt Amsta inkomsten mis, stelt de Valk in De Telegraaf. Ook de AbvaKabo FNV die de acties leidt ligt onder vuur.

Daarnaast worden talloze bezuinigingsvoorstellen gedaan door de huidige regering waardoor de druk op de directies van verzorgingshuizen wordt vergroot, waar nu al het personeel de dupe van wordt.

Bovendien kijkt de voorzitter van de werkgevers de heer Wientjes over de schouder van Ben de Valk mee dat onder druk van acties niet wordt toegegeven. Een overwinning van het personeel van Amsta ervaart Wientjes als een nederlaag. Dat kan hij niet gebruiker, want er staat heel wat op het spel de komende maanden in Den Haag.

Wij stellen daarom:

Hun strijd is onze strijd en als ze winnen is dat een overwinning van ons allemaal en wel om de volgende redenen:

1.    Goede zorg hebben we op lange of korte termijn allemaal nodig.

2. Er gaan miljarden worden bezuinigd op de zorg onder andere in de thuiszorg wat 100.000 thuiszorgwerkers hun baan gaat kosten. Wij betalen straks meer geld aan eigen risico voor veel minder zorg.

3.    Amsta houdt nu al rekening met wetgeving rond de afschaffing van de thuiszorg waarover nog niet is beslist. Dat kost mensen nu al hun baan.
De directie van Amsta zou zich hard moeten maken voor behoud van de thuiszorg. De AbvaKabo FNV heeft een landelijke actiebijeenkomst op 6 april georganiseerd om de bezuinigingen op de thuiszorg van tafel te krijgen.

4.    Het geld binnen Amsta is steeds meer gaan zitten bij de top en de bureaucratie. Zorgwerkers weten heel goed hoe ze cliënten moeten verzorgen. Het is het personeel een doorn in het oog dat het top management meer verdient dan een minister. Als zorgwerkers bij Amsta winnen laat dat zien dat deze trend gestopt kan worden.

5.    De AbvaKabo FNV is zwaar onder vuur komen te liggen met name doordat ze consequent voor de belangen opkomt van haar leden en ook naar haar leden luistert zoals een democratische vakbond behoort te doen. Dat is voor werkgevers echter een brug te ver. De aanval vanuit werkgeverskringen en de media van de laatste weken heeft alles te maken met hun drang om de acties van de zorgwerkers in diskrediet te brengen.
En de vakbeweging als geheel medeverantwoordelijk te maken voor sociale afbraak rond de duur van de WW, het ontslagrecht, de nullijn voor ambtenaren en de diverse bezuinigingen van het kabinet.

Daarom bij deze de oproep om de komende dagen steunverklaringen op te sturen namens de OR, de organisatie waar je lid van bent, namens familieleden of gewoon namens jezelf. Bespreek deze mail met je collega’s of je vakbondsgroep of OR en stuur de steunverklaring naar Martin Wijnen zie email onder.

"Beste zorgwerkers,

Bij deze laat ik jullie (namens...naam organisatie/OR bedrijfsnaam) weten dat ik jullie strijd bij Amsta voor meer handen aan het bed steun! Ga vooral door met de acties. Goede zorg is in het belang van ons allemaal."

Bovenstaande verklaring kan gemaild worden naar vertegenwoordiger Amsta personeel:

msa.wijnen@zonnet.nl

En een kopie naar:

Vakbond2020@gmail.com

Dit is het email adres van het vakbondscafé Amsterdam

Met vriendelijke groet,

Rob Marijnissen

Namens de zorgwerkers en de programmaraad Vakbondscafé Amsterdam

Zaak over verboden verplichte arbeid of dwangarbeid volgens Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM) niet ontvankelijk verklaard bij Europees Hof.

Twee en een half jaar geleden diende een zaak van een Amsterdamse bijstandsgerechtigde voor de Centrale Raad van Beroep over verplichte tewerkstelling in een disciplineringstraject, het Hoya project, genoemd naar de Hoyaplant die in het tuinbouwproject gekweekt werd. In het disciplineringsproject werkten werklozen voor straf omdat zij naar het oordeel van de uitkerende instantie onvoldoende hun best hadden gedaan om aan betaald werk te komen, dan wel onvoldoende hun best hadden gedaan in een toeleidingstraject naar de arbeidsmarkt. Het Hoyaproject bestaat niet meer. De betreffende bijstandsgerechtigde kreeg met stopzetting van de uitkering te maken. De Centrale Raad van Beroep formuleerde in deze zaak voor het eerst aan welke criteria voldaan moet zijn wil er geen sprake zijn van dwangarbeid of verboden verplichte arbeid. De Centrale Raad verlaagde ook de straf voor de bijstandsgerechtigde van een maand geen uitkering tot 200 euro boete. Zie het persbericht van de Bijstandsbond. http://www.bijstandsbond.org/activiteiten/persberichten/opsommingfebruari2010/dwangarbeid3.htm en de pleitnota van Mr M. van Hoof, advocaat van de bijstandsgerechtigde. http://www.bijstandsbond.org/activiteiten/persberichten/opsommingfebruari2010/dwangarbeid2.htm
De bijstandsgerechtigde besloot samen met zijn advocaat in beroep te gaan bij het Europees Hof, om ook die instantie op Europees niveau tot een uitspraak te brengen over hoe het EVRM op het punt van verboden verplichte arbeid en dwangarbeid geinterpreteerd moet worden. Zie daarvoor het persbericht van de Bijstandsbond. http://www.bijstandsbond.org/activiteiten/persberichten/opsommingjuli2010/dwangarbeid2.html

Nu, twee en een half jaar later, komt er bericht uit Straatsburg: het Europees Hof heeft de zaak niet ontvankelijk verklaard vanwege onvoldoende financieel belang. Onlangs nog heeft het Europees Hof de minimumbedragen waar het om moet gaan bij rechtszaken verhoogd vanwege de grote toestroom aan zaken. Wanneer de Centrale Raad de stopzetting van de uitkering niet had omgezet in 200 euro boete was de zaak wellicht wel ontvankelijk verklaard, maar dat blijft koffiedik kijken. Zoals de zaak er nu voorstaat zullen wij -voorzover ons bekend is- nooit weten hoe de Europese rechters denken over de interpretatie van het EVRM in verband met verplichte arbeid of dwangarbeid.

Voor meer informatie:
Bijstandsbond
Piet van der Lende
Mark van Hoof
020-6898806
info@bijstandsbond.org

Congres van werklozen in Algiers

28-02-2013

Algerije – Tunesie – Marokko – Mauretanie

Een congres van werklozen uit de Magreb landen kwam vorige week bijeen in Algiers. Het congres werd slachtoffer van harde politionele onderdrukking

Op woensdag 20 februari vroeg in de morgen werd het vakbondshuis in Algiers door een grote politiemacht omsingeld. Binnen vond op dat moment een congres plaats dat de deelnemers ‘Eerste Forum uit de Maghreb landen tegen werkloosheid en precariteit’ noemden. Er waren vertegenwoordigers van werklozenorganisaties uit alle Maghreb landen aanwezig, dus uit Tunesie, Algerije, Marokko en Mauretanie. Gastheer voor het congres was de Algerijnse zelfstandige vakbond van openbare diensten, de SNAPAP. (Deze vakbond is onafhankelijk van het aan de staat gelieerde vakbondskoepel UGTA)

Door de omsingeling van de politie werd het congres op brute wijze onderbroken. De omsingeling begon ‘s morgens tegen 08.00 uur. Omstreeks 09.45 uur werden ook de hotels aangevallen, waar de delegaties uit de verschillende landen ondergebracht waren. Leden van de Marokkaanse en de Tunesische delegatie, een vertegenwoordiger van Mauretanie en drie bestuursleden van de SNAPAP werden gearresteerd en onder politiebewaking weggevoerd.

De delegatie uit Mauretanie kon dezelfde dag nog terugreizen naar huis, en diplomaten van Tunesie in Algiers intervenieerden succesvol voor de vrijlating van de delegatieleden uit Tunesie, zodat ook die na enige uren vrijkwamen. Alleen de diplomaten van het koninkrijk Marokko deden niets voor de delegatieleden uit dat land; donderdagavond werd een gedeelte van de Marokkaanse delegatie nog op het vliegveld van Algiers geblokkeerd. Zij werd daarbij nog steeds door een politiemacht omsingeld. De Marokkaanse delegatieleden die werden vastgehouden behoorden tot de vereniging ANDCM, een nationale vereniging van werklozen met hogere opleiding in Marokko en die daar een van de actiefste sociale bewegingen is.

Een groot aantal verenigingen en belangenorganisaties en vakbonden in vele landen heeft geprotesteerd tegen deze repressie van de politiestaat. Daaronder de reeds genoemde SNAPAP, de Marokkaanse demokratische arbeiders organisatie ODT, die zelf begonnen is werklozen te organiseren, de ATMF (vereniging van arbeiders uit de Maghreb in Frankrijk) en de Franse vakbond Union Solidaires. Verder oa de Spaanse CGT. De internationale en democratische vakbondsbeweging kan deze provocatie niet over haar kant laten gaan en op zijn beloop laten, enige weken voor het Wereld Sociaal Forum, dat dit jaar voor het eerst in een land aan de Middellandse Zee plaats zal vinden. (Van 26-30 maart in Tunis) Het verzoek is solidariteitsbetuigingen via Labournet te laten lopen.

Zie voor de Duitse tekst op internet: http://www.labournet.de/internationales/algerien/algerien-tunesien-marokko-mauritanien-arbeitslosenkongress-des-maghreb-tagte-in-algier/

Uitnodiging Actiecomité Dwangarbeid Nee

Tijdens de hoorzitting werkzoekenden in de uitverkoop van 14 december 2012 hebben we een actiecomité opgericht. Jullie hebben aangegeven hieraan deel te willen nemen. Daarom nodigen we jullie van harte uit voor een bijeenkomst van het actiecomité op:

Datum: maandag 25 februari 2013

Tijd: 19.00-21.00 uur

Plaats: Stadhuis, Amstel 1, 1011 PN Amsterdam

Zaal 0244

We gaan dan met elkaar aan de slag met hoe we misstanden voor uitkeringsgerechtigden die gedwongen met behoud van uitkering aan het werk gezet worden bestrijden / voorkomen en wat hiervoor nodig is. Aan het einde van de avond hebben we een concreet actieplan en afspraken over wie, wat en wanneer gaat doen.

Graag horen we of je er op 25 februari a.s. bij bent. Dat kan door te bellen met mw. Q. de Vogel, telefoon 020 5856 225 of via e-mailadres q.devogel@bg.fnv.nl door te geven of je komt.

Met vriendelijke groet,

Piet van der Lende, Bijstandsbond

Maureen van der Pligt, SP

Bob Wester, Doorbraak

Maaike Zorgman, FNV Bondgenoten

'Werken in de bijstand leidt tot misstanden'

Uitzending nieuwsuur dinsdag 12 februari 2013 om 22.00 uur

Verplicht werken voor een uitkering

AFP Toegevoegd: dinsdag 12 feb 2013, 15:28

De Melkertbaan, participatiebaan, re-integratieplaats, de tegenprestatie. Allemaal termen en wetten voor hetzelfde: hoe krijgt de overheid mensen uit de bijstand weer aan het werk? Maar wat zijn de resultaten?

Droom

De 24-jarige Marion droomt van een toekomst als activiteitenbegeleider van jongeren. Ze heeft er voor geleerd en wil aan de slag. Maar nu brengt ze elke dag de post rond in een wijk buiten Emmen. "Best leuk hoor, zegt ze, beter dan thuis zitten." Maar het brengt haar droom niet veel dichterbij.

Bij de post kan ze niet aan de slag en ervaring voor een baan in het jongerenwerk doet ze ook niet op. Ze vindt het erg dat ze de plaats inneemt van mensen van de sociale werkplaats die dit werk prima zouden kunnen doen.

Weinig kans

Sjeng uit Born werkt als stratenmaker. Vroeger werden de noodreparaties door professionele stratenmakers gedaan. Maar nu maken Sjeng en andere mensen met een bijstandsuitkering de stoepen. Sjeng hoopt aangenomen te worden. Maar daarop is weinig kans.

Verdringing

Het zijn twee voorbeelden van bijstandsgerechtigden die werken met behoud van uitkering. Het zijn mensen die jarenlang allerlei functies vervullen die een gewone werknemer ook zou kunnen doen. En dat mag niet. Er mag geen sprake zijn van verdringing of concurrentievervalsing.

Onvermijdelijk

Maar in de praktijk is de bijstandsgerechtigde een goedkope arbeidskracht voor gemeenten, zeggen FNV en SP. De FNV heeft inmiddels een zwartboek gemaakt met tal van voorbeelden.

Bijzonder hoogleraar marktwerking en mededingingseconomie Barbara Baarsma noemt de pogingen om mensen met behoud van uitkering verplicht te laten werken onvermijdelijk. "De verzorgingsstaat zoals we hem kenden, is niet meer te betalen. Als gemeentes bepaalde taken weg moeten bezuinigen terwijl er een groot aantal bijstandsgerechtigden beschikbaar is om de taken op zich te nemen, is dat een win-win-situatie. De bijstandsgerechtigde doet ervaring op, de gemeente voert zijn taken uit en de burger profiteert."

Intimidatie

Maar Mark van Hoof is kritisch. Hij is al twintig jaar advocaat voor mensen in de bijstand en zegt dat bijstand en fraude bijna synoniemen zijn geworden. De gemeenschap betaalt werk waar de maatschappij baat bij heeft. Hij noemt het verkapte dwangarbeid waarbij zelfs sprake is van intimidatie. "Als je niet luistert, raak je je uitkering kwijt".

Vragen en/of opmerkingen? Mail: Nicole.le.Fever@Nieuwsuur.nl