Bestaanszekerheid door verhoging sociaal minimum en minimumloon?

 Solidariteit - Commentaar 492 - 13 aug 2023

Piet van der Lende

Onlangs, 30 juni, verscheen een rapport van een commissie die de regering adviseert over de verhoging van het sociaal minimum.Een zeker bestaan. Naar een toekomstbestendig stelsel van het sociaal minimum. De commissie van wetenschappers en vertegenwoordigers van onder meer het welzijnswerk, kende een belangrijke rol toe aan het budgetinstituut Nibud (directeur Arjan Vliegenthart, voorheen SP wethouder Sociale Zaken Amsterdam). De regering wilde weten of het sociaal minimum hoog genoeg was.

Kennelijk waren andere ontwikkelingen niet overtuigend, zoals de vele aanklachten over de huidige hoogte, de interviews met ervaringsdeskundigen, de acties ''Voor 14'' en het manifest dat een reeks organisaties, waaronder de FNV, 14 juni jongstleden publiceerde voor een wet bestaanszekerheid. Met als kern: die zekerheid is pas mogelijk door de verhoging van het sociaal minimum te verbinden aan de stijging van het minimumloon naar minstens 60 procent van het mediaan (doorsnee) inkomen.

Pieter Omtzigt, de grote man van het toeslagenschandaal, had blijkbaar ook niet genoeg aan alle kritiek en voorstellen. Hij vroeg de regering de commissie in te stellen. Zijn motie werd aangenomen. Geen wonder dat ook hij niet overtuigd was, want hij is tenslotte een ex CDA man die vele standpunten van die partij nog steeds deelt.

Zes miljard euro nodig

Omtzigt ging uit van de volgende probleemstelling. Gebleken is dat het systeem van toeslagen via de belastingen erg ondoorzichtig is. Velen zien door de bomen het bos niet meer, er zijn voortdurend problemen met terugvordering van voorschotten, het systeem is fraudegevoelig, enzovoort. Hervorming is nodig.

De regering is daarmee al bezig (bijvoorbeeld: systeemverandering van de huurtoeslag) en hier en daar is het standpunt te horen dat bepaalde toeslagen afgeschaft kunnen worden. Maar of dit kan, zal volgens de voorstanders van de hervorming eerst vastgesteld moeten worden of het sociaal minimum voldoende is. Vandaar die commissie.

De commissie kwam tot conclusies die allang bij velen bekend waren. Het sociaal minimum is veel te laag. Mensen die op dat minimum leven, komen fors geld te kort. Daarom adviseerde de commissie in haar eerste rapport: verhoging van het minimumloon, de bijstand en eventueel ook de huurtoeslag. Daarnaast moeten de kinderbijslag of het kindgebonden budget stevig omhoog, Hoeveel huishoudens tekortkomen, hangt af van hun samenstelling en woonplaats. Alleenstaanden en stellen zonder kinderen komen bijna 100 tot 200 euro per maand tekort, bij één of meer kinderen kan dat oplopen van ongeveer 200 tot bijna 500 euro. Bij alleenstaande ouders is het beeld wisselend, sommige huishoudens komen te kort, andere niet. Om het totaal van de tekorten op te lossen, is ongeveer 6 miljard euro nodig.

Maar alleen verhoging van het besteedbaar inkomen is volgens de nieuwe normen voor het sociaal minimum niet voldoende, zo stelt de commissie. Het hele stelsel moet meer voorspelbaar en toegankelijk worden, zodat huishoudens daadwerkelijk gebruik kunnen maken van de voorzieningen waarop zij recht hebben. Ook toegankelijke hulp en ondersteuning zijn belangrijk. Daarover gaat het tweede rapport van de 'commissie sociaal minimum'. Dat verschijnt na de zomer.

Voorstellen onvoldoende

Het (eerste) rapport laat problemen liggen. De commissie heeft een voorkeur voor een verhoging van de minimumuitkeringen, waarbij ze geen precieze uitspraken doet over de mate waarin het minimumloon moet meestijgen met de verhoging van de bijstand. De Commissie geeft in overweging om bij een minimumloonverhoging niet alle gekoppelde regelingen mee te verhogen. Ze neemt echter ook in ogenschouw dat het mogelijk niet uitvoerbaar is om het minimumloon of de bijstand in te voeren per 2024 en dat de huurtoeslagverhoging ook een aantal voordelen heeft ten opzichte van het verhogen van het minimumloon of de bijstand. Dat kunnen redenen zijn om te kiezen voor verhoging van de huurtoeslag.

Dus: een hogere huurtoeslag is een argument om de koppeling los te laten!.Bovendien accepteert de commissie dat de nodige maatregelen nog jaren kunnen duren! Een slechte zaak!

Het is mooi dat de commissie in het tweede rapport met voorstellen komt over de verhoging van het sociaal minimum en een hervorming van het stelsel van sociale zekerheid. Maar ze gaat niet in op het feit dat het lage minimum en de sociale zekerheid deel uitmaken van een uitgebreider systeem. Namelijk van een neoliberaal beleid om de beschikbaarheid van arbeidskrachten te bevorderen op de voorwaarden van werkgevers. Door een reeks van maatregelen in het stelsel van sociale zekerheid worden werklozen en een deel van chronisch zieken en gehandicapten gedwongen de pulpbanen te aanvaarden die werkgevers beschikbaar stellen. Hoe dit werkt, werd mij onlangs nog eens duidelijk bij het dagelijkse spreekuur van de Bijstandsbond.

Bestaanszekerheid

In Amsterdam biedt de klantmanager een 'klant' een lijst van driehonderd vacatures. Dat geeft een aardig overzicht van wat de WPI (Werk, Participatie, Inkomen), de sociale dienst, zoal in de aanbieding heeft. Vrijwel uitsluitend gesubsidieerd ongeschoold en laaggeschoold werk in laagbetaalde tijdelijke (deeltijd) 'banen'.

Van een aanpassing van de arbeidsplaatsen aan de mogelijkheden van de werkzoekenden is totaal geen sprake. Wel van op onmogelijke tijden aanwezig zijn, voldoen aan de eisen van de werkgevers en banen die voor een groot deel ver buiten Amsterdam zijn. Het betreft werk in de bouw, bewaking en beveiliging, detailhandel, agrarische sector (in de kassen en van het veld halen van gewassen), horeca, schoonmaak, transport en logistiek (pakjes rondbrengen), zakelijke dienstverlening. De 'klanten' worden door de sociale dienst opgeroepen en onder druk gezet de bovengenoemde baantjes te aanvaarden. Alle mogelijk denkbare manipulatie en gesprekstechnieken worden ingezet om de werkzoekenden over te halen.

Bestaanszekerheid kan hieraan bepaald niet ontleend worden. In feite wordt nog steeds het neoliberalisme gevolgd dat alle sectoren met zijn marktwerking doortrekt en zo elke bestaanszekerheid onder druk zet. Om een voorbeeld te noemen: Een fatsoenlijk dak boven je hoofd is ook bestaanszekerheid en dus zijn de terugdringing van de marktwerking in de huisvesting en een goed stelsel van sociale woningbouw noodzakelijk. De marktwerking in tact laten en de oplossing zoeken in verdere verhoging van de huurtoeslag om de armoede te bestrijden, is het paard achter de wagen spannen. En dan heb ik het over de gezondheidszorg nog niet gehad.

Oproep ervaringen met handhaving van WPI bij Bijstandsbond te melden

 In de MUG van april 2023 stond een stukje van Erik van Erp, waaruit blijkt dat ruim 14% van de uitstroom uit de bijstand wordt veroorzaakt door handhaven. De uitstroom is 700 per maand en daarvan dus 100 uitstroom door handhaven. Lees: extra controles van de rechtmatigheid van uitkeringen door handhavers van WPI). Jaarlijks worden er drieduizend handhavingsonderzoeken uitgevoerd door de afdeling Handhaving. In veertig procent van de gevallen leidt dat tot het stopzetten van de uitkering, en dat komt dus neer op zo’n honderd per maand. 

Bij zulke grote aantallen zou je verwachten dat er veel klachten zijn over het optreden van de afdeling handhaving, maar dat is niet het geval. Althans bij de Bijstandsbond komen klachten over de afdeling handhaving de laatste tijd sporadisch voor. Hoe kan dat? Om niet in speculatieve overwegingen te vervalen gaan we eerst onderzoeken of er inderdaad weinig klachten zijn over handhaving bij anderen ook. Daarom roepen wij iedereen die met handhaving te maken heeft gehad op dit bij ons te melden en roepen wij intermediairs zoals sociaal raadslieden en advocaten op hun ervaringen met ons te delen.

Bijstandsbond

Piet van der Lende

06-20367458

Da Costakade 162

1053 LC Amsterdam

pvdlende@dds.nl

sociale opstanden in Frankrijk

 Frankrijk kent momenteel sociale bewegingen zonder precedent. Zo als nu, is het nog nooit geweest. Miljoenen demonstranten gingen de straat op in het hele land, niet alleen in Parijs. Een dergelijke protestbeweging is de afgelopen 30 jaar niet voorgekomen. De kracht van de beweging is, dat alle vakbonden zich voor het verzet verenigd hebben op een gemeenschappelijke verklaring. In de protestbeweging worden niet alleen gepensioneerden gemobiliseerd, de deelnemers zijn van alle generaties. De protesten richten zich met name op het hervormingsplan van Macron van de pensioenen, waarbij de leeftijd waarop je met pensioen gaat wordt verhoogd van 62 jaar naar 64 jaar. Maar achter de acties komen vele andere dingen naar voren, zoals arbeidsvoorwaarden in de bedrijven, de hoogte van de lonen nu met de inflatie, en meer in zijn algemeenheid de arbeidsomstandigheden. Maar deze eisen blijven een beetje op de achtergrond. Het gaat echt om de hervorming van de pensioenen. 90% van de Fransen is tegen die hervorming.

De regering Macron lijkt door de protestbewegingen in grote moeilijkheden te komen, maar wil niet wijken. De acties van de Fransen gaan dus door. 7 maart gingen drie miljoen Fransen de straat op in 300 grotere plaatsen en in veel steden was het aantal demonstranten groter dan het aantal inwoners omdat ook mensen uit omliggende dorpen en regio's naar de demonstraties gingen. In Parijs gingen 500.000 demonstranten de straat op. De grote kracht van de beweging is de eenheid van de vakbonden, waarbij ook arbeiders die niet aan vakbonden gebonden waren in actie kwamen. De mobilisatie van jongeren valt nog een beetje tegen, maar er is goede hoop dat ook die in het verloop van de acties de straat op zullen gaan.

Maar demonstraties alleen zijn niet voldoende om Macron op de knieën te dwingen. Daarom ontwikkelen de vakbonden een politiek van blokkades en stakingen, waarbij het doel is, het hele land periodiek lam te leggen door het sluiten van bepaalde sleutelsectoren. Bij deze strategie stuiten de vakbonden echter op diverse moeilijkheden. Het is de vraag, of de stakingsbereidheid zo groot blijft als ie nu is. De Franse vakbonden hebben geen uitgebreide stakingskassen zoals in andere landen, en de arbeiders hebben -zeker nu met een inflatie van 20%- geen geld om de staking lang vol te houden. Een tweede moeilijkheid is, dat de stakers en de vakbonden nu de publieke opinie mee hebben, maar wanneer de blokkades lang duren, bijvoorbeeld van het openbaar vervoer, kan de steun van het publiek wel eens afnemen. Maar de acties van 7 maart waren een succes. Het openbaar vervoer lag grotendeels plat, scholen waren dicht, op veel plaatsen werd geen vuilnis opgehaald en vrachtwagenchauffeurs staakten. Bij de olieraffinaderijen van Esso en TotalEnergies werd de levering en de productie van brandstof verstoord en is de stroomvoorziening getroffen. Verder waren er wegblokkades en een treinstaking.

Hoe zit het met de besluitvorming in het parlement? Macron heeft geen meerderheid in het parlement. De oppositie onder leiding van Melanchon probeert het wetgevingsproces te saboteren door In de Senaat meer dan 2000 amendementen in te dienen bij het wetsvoorstel over de pensioenen. Die moeten allemaal één voor één worden behandeld. En over al die amendementen moet ook één voor één worden gestemd. Dat zou tot grote vertragingen leiden. Macron heeft aangekondigd dat als het parlement de wet op de pensioenhervorming, die overigens al hier en daar is gewijzigd, niet aanneemt hij een artikel uit de grondwet erbij sleept, paragraaf 94-3 genoemd. waarbij de president een wetsvoorstel kan doorzetten zonder een meerderheid in het parlement. De amandementen van de oppositie hoeven dan niet behandeld te worden. Voor de rest is de linkse oppositie verdeeld. Nu in deze tijden is eenheid buiten de nu bestaande eenheid van de vakbonden ver te zoeken. In het verslag van de acties in Frankrijk zei Michel Rousseau: in Frankrijk zijn sinds 1905 geen eenheidsfronten meer geweest tussen de civiele maatschappij, de vakbonden en de politieke partijen.

Ondertussen houdt de Rassemblement National van Le Pen zich stil. Ze hebben wel aangekondigd, tegen de pensioenhervormingen te zullen stemmen, maar hebben verder weinig activiteiten op dit gebied ontplooid. Ze hebben waarschijnlijk de stille hoop, dat als het tot nieuwe verkiezingen mocht komen, de partij stevig van de nu bestaande onrust en de verdeeldheid van links kan profiteren.

Macron wil het besluitvormingsproces voltooien en hij wil 16 maart stemmen, ook als er verder geen discussie in het parlement geweest is. De vakbonden hebben dus nog maar een week om nieuwe acties te organiseren. Men heeft de bevolking opgeroepen 15 maart deel te nemen aan nieuwe acties. De vakbonden willen Frankrijk dan helemaal lam leggen. Zoals gezegd: als er niks meer functioneert, kan de bevolking zich (gedeeltelijk) tegen de actievoerders gaan keren. Het zal moeilijk zijn voor de vakbonden de mensen bij de les te houden want nog steeds heeft maar een gedeelte van de bevolking zich in vakbonden georganiseerd. Er zijn wel gedachten of de vakbonden als antwoord de organisatie van de productie gedeeltelijk kunnen overnemen tijdens de stakingen en blokkades, waarbij bijvoorbeeld in het openbaar vervoer de dienstregeling in eigen beheer wordt genomen en op peil gehouden. Dit wordt echter algemeen niet als een reële mogelijkheid gezien. Je zou het voor heel Frankrijk moeten organiseren, en de organisatiestructuur van de kapitalistische economie is veranderd. Daardoor is dit vanuit vakbondsmacht organiseren moeilijk. De macht is niet langer gebaseerd op grote groepen arbeiders, die in zeer grote fabrieken samenwerkten. Vroeger zei men: als Renault niest, is heel Frankrijk verkouden, maar dat is niet meer. Er zijn geen grote centra van vakbondsmacht meer, alles is geïndividualiseerd, geprivatiseerd in flexibele productieketens van relatief kleine bedrijven waar mensen met losse contracten werken.

Gezien de massale en overtuigende afwijzing van de pensioenwet door de bevolking van Frankrijk is het waarschijnlijk, dat ook na het aannemen van de wet de acties blijven doorgaan. Velen zijn bereid ondanks de financiële beperkingen waarmee ze te maken hebben stakingen voor onbepaalde tijd te organiseren. Maar het gevaar bestaat ook dat ze door het complex van moeilijkheden die dit in het dagelijks leven met zich meebrengt bakzeil halen en zeggen 'er is toch niets tegen te doen'. Maar het is waarschijnlijk dat nieuwe protestacties op gang komen tegen de moeilijkheden in het dagelijks leven, zoals de gevolgen van de inflatie. Het zal in Frankrijk nog lang onrustig blijven. Belangrijk is ook hoe de ontwikkelingen in andere Europese landen zullen zijn. Vooralsnog lijken de ontwikkelingen in Frankrijk geen inspiratiebron om ook in andere landen iets op te zetten, zoals in 1997 het geval was.

(Rapportage van Michel Rousseau in een vergadering van het Europese netwerk van de Euromarsen. Uitwerking Piet van der Lende)

Wat moet ik stemmen bij de Provinciale Staten verkiezingen en de waterschapsverkiezingen?

 

Hallo,

Ik weet het niet hoor, wat moet ik stemmen bij de Provinciale Staten verkiezingen en al helemaal bij de waterschapsverkiezingen? Hebben jullie een advies? Of moet ik maar niet stemmen? Als een soort protest? Die proteststem gaat echter verloren omdat ie bij de berekening van het aantal zetels bij een andere partij ahw terechtkomt (de grote rechtse partijen) en bovendien heeft iedere stroming  zo zijn eigen interpretatie van het percentage niet stemmers en wat die willen. Het is geen inhoudelijk protest. Ook geldt wat mij betreft de Ostrogorski paradox: (Zie wikipedia) er is geen enkele partij die alleen maar standpunten inneemt waar jij het mee eens bent, en dan kun je de partij nemen die wat dat betreft het meest met je overeen komt maar dan stem je ahw toch voor dingen waar je het niet mee eens bent. Of je kunt een volgorde aanbrengen in wat je belangrijk vindt en dan op de partij stemmen die de belangrijkste punten waar jij het mee eens bent uitdraagt maar dan heb je ook al helemaal dat je stemt voor standpunten waar je het niet mee eens bent. Ik weet het niet, hoor. In theorie kan de partij die op geen enkel punt de meerderheid haalt toch bv 60% van de stemmen krijgen, omdat een combinatie van bepaald standpunten eruit springt. (Het VVD effect?) Is dat democratie?

met vriendelijke groet,

Piet van der Lende

Tijd voor municipalisme?

sociale opstanden in Frankrijk

 Sociale opstanden in Frankrijk

Frankrijk kent momenteel sociale bewegingen zonder precedent. Zo als nu, is het nog nooit geweest. Miljoenen demonstranten gingen de staart op in het hele land, niet alleen in Parijs. Een dergelijke protestbeweging is de afgelopen 30 jaar niet voorgekomen. De kracht van de beweging is, dat alle vakbonden zich voor het verzet verenigd hebben op een gemeenschappelijke verklaring. In de protestbeweging worden niet alleen gepensioneerden gemobiliseerd, de deelnemers zijn van alle generaties. De protesten richten zich met name op het hervormingsplan van Macron van de pensioenen, waarbij de leeftijd waarop je met pensioen gaat wordt verhoogd van 62 jaar naar 64 jaar. Maar achter de acties komen vele andere dingen naar voren, zoals arbeidsvoorwaarden in de bedrijven, de hoogte van de lonen nu met de inflatie en meer in zijn algemeenheid de arbeidsomstandigheden. 

De regering Macron lijkt door de protestbewegingen in grote moeilijkheden te komen, maar wil niet wijken. Wat is de volgende etappe in de acties? Op dit moment zijn er vakanties in Frankrijk maar 7 maart wordt de grote krachtmeting. De vakbonden willen een algehele blokkade van Frankrijk en er gaat een stakingsoproep de deur uit voor een algemene staking. Men constateert dat er een grote ongelijkheid in beloning is tussen mannen en vrouwen en daardoor zijn er ook grote verschillen in de pensioenen voor mannen en vrouwen. 8 Maart is de internationale vrouwendag, en vrouwen willen de acties aangrijpen om dit aan de kaak te stellen. 9 maart zijn er dan in alle bedrijven in Frankrijk samenkomsten van arbeiders en samenkomsten van burgers over hoe nu verder.

Probleem is, dat rechts en extreem rechts de meerderheid hebben terwijl links nog geen geloofwaardig alternatief heeft geformuleerd. Maar er is voor het eerst sinds 30 jaar veel hoop, maar ook veel onzekerheid over wat de toekomst gaat brengen. Sommigen zeggen"'Er zit een beetje mei ´68 in de lucht'. Anderen vergelijken de huidige opstanden in Frankrijk met de Arabische Lente wat ook een brede beweging was rond een concreet thema, dat werd uitgebreid. Slogan in de protestbeweging is o. a. 'we willen niet langer slaaf zijn van de maatschappij, maar een rechtvaardig deel van de rijkdom'. 

Ook speelt op de achtergrond een andere houding ten opzichte van betaalde arbeid. Sommigen willen een vierdaagse werkweek en de COVID pandemie heeft de opvattingen over de organisatie van de arbeid veranderd. Men heeft ontdekt dat men ook vaak  thuis kan werken en er is een meningentendens naar mogelijkheden om uit de oude tredmolen van de arbeid te stappen. 

Rapportage in de coördinatievergadering van het Europese netwerk van de Euromarsen. Uitwerking Piet van der Lende

TELEURSTELLING OVER WITGOEDREGELING STADSPAS IN AMSTERDAM

 Deze winter konden Amsterdammers met een smalle beurs gebruikmaken van een wel heel aantrekkelijke actie: de Stadspas met groene stip bood maar liefst € 275 korting bij de aanschaf van een energiezuinige wasmachine of koelkast bij BCC. De regeling gold voor wasmachines met label A en alle koelkasten met energielabel A, B en C met een verbruik minder dan 163 kWh. Ook tafelmodelkoelkasten met label D kwamen in aanmerking.

Voor veel mensen met een laag inkomen was dit een uitgelezen kans om energiebesparende maatregelen te treffen en hun oude, kapotte apparaten te vervangen. Helaas visten sommigen toch achter het net. Zo regende het in het begin van de actie klachten, omdat er helemaal geen tafelmodelkoelkasten beschikbaar waren, maar alleen grotere (en veel duurdere) koel-vriescombinaties. Niet alle geschikte types waren steeds voorradig, maar het risico hierop was van tevoren aangegeven. Bij de voorwaarden stond: ‘het kan zijn dat bepaalde modellen zijn uitverkocht’ en ‘op=op’. Het assortiment wisselde regelmatig, maar de kleinere koelkasten waren later wel beschikbaar. 

De teleurstelling was dan ook groot toen de eerste week van januari plotseling en onaangekondigd de actie werd stopgezet. Waren dan echt alle energiezuinige apparaten bij BCC compleet uitverkocht? Volgens de gemeente had ‘op=op’ betrekking op de hoeveelheid mensen die van de actie gebruik kon maken – en dus niet op de beschikbaarheid van het witgoed. Maar dit was helaas nergens duidelijk gecommuniceerd. 

Veel bezitters van de Stadspas met groene stip beklaagden zich dan ook over de gang van zaken. Sommigen waren nog bezig een weloverwogen keuze te maken tussen de beschikbare modellen. Anderen waren nog hard aan het sparen – want zelfs met € 275 korting moest er nog honderden euro’s worden bijbetaald; een bedrag dat de meeste minima niet zomaar hebben liggen. 

Bij de Bijstandsbond meldde zich ook iemand die meer dan drie maanden had gewacht op toezending van de Stadspas (er staat officieel een termijn van maximaal 8 weken voor). Door vroegtijdige beëindiging van de actie en de vertraging van haar Stadspas was zij de korting misgelopen. Volgens de gemeente jammer maar helaas: door personeelstekort en achterstanden was hier niets aan te doen. Een klacht indienen tegen de vertraging van de verstrekking van de stadspas en het mislopen van de witgoedregeling heeft weinig zin. Door personeelstekorten, werkachterstanden en andere calamiteiten zijn de klachtenregelingen van de gemeente slecht bereikbaar en is communicatie niet meer mogelijk. 

En Boze Stadspasbezitters waren op social media vooral niet te spreken over de manier waarop de actie van BCC is beëindigd. Zo is er nergens aangekondigd dat de kortingsregeling bijna ‘op’ was. En op de website waren plotseling de begin- en einddatum van de pagina verwijderd. ‘De gemeente heeft goede initiatieven voor minima zoals ik’, postte een teleurgestelde Amsterdammer. ‘Maar dit kan absoluut niet. Ze zouden een alternatief moeten bieden. Zo ga je niet met je burgers om.’

Let op! De regels voor kwijtschelding van gemeentelijke heffingen zijn gewijzigd. Meer mensen komen in aanmerking voor kwijtschelding.

Met name de vermogensgrenzen zijn verruimd. Dit is tien jaar geleden o.a. door de Bijstandsbond al aan de orde gesteld en na een intensieve lobby van verschillende groeperingen, die dus 10 jaar heeft geduurd, is het nu eindelijk zover, dat je een beetje spaargeld mag hebben. Tot nu toe gold de belachelijke regel, dat je spaargeld 0 moest zijn, zodat je niet kon sparen voor onvoorziene uitgevane. Maar hoewel die ruimere regels al in 2022 mochten worden ingevoerd, gaan veel gemeenten er pas per 1 januari 2023 toe over de ruimere regels toe te passen. Gemeenten zijn over 2022 dus strenger dan nodig bij kwijtschelding gemeentelijke belastingen voor minima. De NOS hield een enquete onder de gemeenten of ze de nieuwe regels al in 2022 uitvoeren. Ruim de helft van de gemeenten die reageerden op de NOS-enquête hanteerde in december de hogere grens niet. Opmerkelijk, want de regels konden al voor de belastingaanslag van 2022 worden uitgevoerd.In Amsterdam hanteren ze dus ook 1 januari 2023 de nieuwe regels.

 Je mag in Amsterdam m.i.v. 1 januri 2023 een beetje spaargeld hebben. Voor een alleenstaande: van € 1.300,- naar € 3.275,- Voor een alleenstaande ouder: van € 1.300,- naar € 3.950,- Voor gehuwden/samenwonenden: van € 1.600,- naar € 4.350,-

Burgers mogen nu dus meer spaargeld hebben. Hierdoor komen er waarschijnlijk meer burgers in aanmerking voor kwijtschelding. Maar wellicht ook burgers die hier voorgaande jaren geen recht op hadden omdat zij te veel spaargeld hadden.

Piet van der Lende

Raadsinformatiebrief over aan het werk helpen van bijstandsgerechtigden getiteld iedereen kans op werk

 Raadsinformatiebrief over aan het werk helpen van bijstandsgerechtigden getiteld iedereen kans op werk

De laatste ontwikkeling van de politiek in Amsterdam ten opzichte van de bijstandsgerechtigden is opmerkelijk. Er worden een aantal nieuwe regels voorgesteld door wethouder Groot Wassink sociale zaken aan de gemeenteraad. Het idee is de positie van de bijstandsgerechtigden te verbeteren. Het stuk is nogal gecompliceerd daarom is dit een korte impressie die later aangevuld kan worden. Het is niet mijn bedoeling het stuk af te schieten. Bovendien  kan ik gezien alle informatie die erin staat de consequenties niet totaal overzien van de wet en regelgeving die erin voorkomen. 

Jobcentres

De "Jobcentres"  zijn speerpunten in het komende beleid. Die waren al in eerder vormen van deze aanpak  aanwezig op de kantoren van de WPI. Je kon er in een soort kaartsysteem aangeboden banen zoeken. De nadruk viel op zoeken want veel van de aangeboden banen waren verouderd en vaak al voldaan. Uiteindelijk verdwenen die vorige "jobcentres."   Er wordt gerept over tekort sectoren maar niet genoemd welke dat zijn. Het aan werk helpen van mensen die dikwijls  tijdelijk werkloos zijn vereist veel expertise; dit geldt voor iedereen die werkloos raakt. Het is noodzakelijk dat er mensen zijn die dit werk doen met een breed blikveld zowel op de arbeidsmarkt als sociale positie van mensen die je spreekt. Het tijdelijk doen van werk met een bijstandsuitkering  is een  voortdurend terugkerend probleem omdat  digitale systemen wijzigingen slecht kunnen verwerken. Het speelt al tien tallen jaren; er is eigenlijk maar een optie dat verrekeningen fysiek deels worden gedaan. Loonkosten subsidies aan werkgevers hebben identieke  problemen als die van de verrekeningen van bijstandsgerechtigden. Het aantal mensen dat begeleiding wil worden is niet erg groot alleen geldt weer dat er vakwerk geleverd moet worden. De eisen voor betaald werk vooral in de commerciële sector zijn hoog en wie niet presteert gaat eruit het is niet realistisch om mensen met een beperking in die situatie te zetten. Dus de opleidingen zijn essentieel voor een goede re-integratie. 

taalcursus

Bovendien is er nog altijd geen fatsoenlijke taalcursus voor nieuwkomers. Op alle middelbare scholen een cursus organiseren voor nieuwkomers: dat noemen we gewoon : schakelklas Nederlands volwassenen.De term duurzame banen valt regelmatig. ik neem aan dat ermee bedoeld wordt een vast contract. Op bl 6 staat: iemand die werkloos raakt krijgt meteen ondersteuning. Maar wie doet dat en hoe is niet helder. Wat praktisch is als werkzoekenden snel een gesprek kunnen hebben met een eventuele werkgever. De laatste alinea bl 6 staat dat het bijstandsbestand is gedigitaliseerd. Hoe lang blijven bijstandsgerechtigden in het digitale bestand. Waarom gebruiken ambtenaren militaire termen: offensief, cohort. Op bl 9 wordt een plan gepresenteerd dat  er goed uitziet. Als werkgevers  hier in deelnemen kan het banen opleveren. Directe contacten, verbindingen met werkgevers zijn noodzakelijk om mensen aan werk te helpen. De Wpi moet gaan onderhandelen met werkgevers om toch banen als perspectief te hebben, loonsubsidie  kan een middel zijn maar dan moeten werkgevers garantie geven dat ze vaste contracten garanderen als mensen geschikt blijken te zijn. Het gevaar ligt op de loer dat loonsubsidies misbruikt worden door werkgevers. Directe contacten met werkgevers met de WPI zijn essentieel voor een betere dienstverlening naar de bijstandsgerechtigden. Anderzijds is mijn indruk dat een groot aantal werkgevers weinig belangstelling heeft voor mensen met een wat grotere afstand van de arbeidsmarkt. 

uitzendbureau’s

Op blz 10 wordt genoemd dat uitzendbureaus ingeschakeld worden om mensen te begeleiden tijdens een soort traject. Er wordt een bonus gegeven aan de uitzendbureaus, het wordt een interessant experiment. Op blz 11 tweede alinea wordt gerefereerd aan de sociale werkkoepel daar heb ik nog nooit eerder van gehoord de vraag is: wie zijn dit? Wisselend inkomen door tijdelijk werk blijft een terugkerend probleem. Bovendien is het zwabberend beleid van zowel lokale politiek als regeringspolitiek betreft bijvoorbeeld vrijlating van bijverdiensten; dat is een bron van ellende geweest en nu nog. Op blz 14 wordt een regeling opgevoerd de zgn  brijverdienpremie. Dat begrijp ik wel want het uitkeren van een premie is eenvoudiger als verrekening van bijverdiensten.  Nog eenvoudiger is het de bijverdiensten in een vrijlatingsregeling in te voeren Op pagina 15 en 16 wordt ingegaan op de participatie wet. Het wonderlijke is dat er weinig kritiek is geweest gedurende de uitvoering van de wet. Vrij snel blijkt dat die wet desastreuze gevolgen heeft voor een grote groep bijstandsgerechtigden. Dramatisch zijn de gevolgen voor mensen die te maken krijgen met de kostendelers regeling, die deel is van de participatie wet. Er zijn ouders die hun kinderen op straat hebben gegooid als gevolg van deze regeling. Als eerder heb ik in de commissie vergadering van de Tweede Kamer gezegd: dit is een gedrocht van een wet. We zullen dit kritisch blijven volgen. Ik hoop dat de Amsterdamse gemeenteraad dit ook doet. 

Met vriendelijke groet Henk Kroon

 

Solidariteit - Commentaar 475 - 18 december 2022

Linkse ambities op gemeentelijk niveau/rechts regeringsbeleid

Piet van der Lende

Kun je eigenlijk op gemeentelijk niveau wel echt een links beleid voeren dat zoden aan de dijk zet, als er een rechtse neoliberale regering is die de budgetten bepaalt? Bovendien op vele beleidsterreinen alle bevoegdheden heeft, waarvan het gemeentelijk beleid afhankelijk is?
Deze vraag is wel vaker gesteld, maar kwam ook bij mij op na lezing van de 'raadsinformatiebrief' aan de Amsterdamse gemeenteraad over 'aan het werk helpen' van bijstandsgerechtigden. Titel: Iedereen kans op werk.

Wethouder Rutger Groot Wassink doet er alles aan om binnen de marges die de rechtse regering openlaat, bijstandsgerechtigden perspectief te bieden. Er worden nieuwe plannen aangekondigd, waarvoor 20 miljoen euro wordt uitgetrokken. Uitbreiding van de jobcenters - begeleiding van arbeidskrachten op het werk die extra begeleiding nodig hebben - invoering van premies en loonkostensubsidies - ontwikkeling van loopbaanpaden - om/bijscholing - een doelgroepenbeleid - extra investeringen in het Regionaal Werkcentrum. Verder wordt beleid ontwikkeld om 'sociale ondernemingen' zonder winstoogmerk te steunen die zich richten op het creëren van aangepast werk voor gedeeltelijk gehandicapten.

Traditioneel arbeidsethos

In de praktijk is dit echter een marginaal gebeuren. De wethouder claimt dat op deze manier 1.700 mensen aan werk zijn geholpen. Over de marginale invloed van sociale ondernemingen schreef ik eerder een artikel. (1) Het zijn eigenlijk allemaal maatregelen aan de aanbodkant van de arbeidsmarkt. Dat wil zeggen, organisatorisch en beleidsmatig inzetten op het 'kneden' van werkzoekenden. zodat zij aan de eisen van de werkgevers kunnen voldoen. Andere instrumenten die de arbeidsmarkt beïnvloeden, heeft Groot Wassink niet.
De aanpak van de vorige collegeperiode om mensen op te roepen voor een gesprek over betaald werk of vrijwilligerswerk te doen, de cohortaanpak, wordt voortgezet (cohort: een groep mensen met gemeenschappelijke kenmerken). In de brief wordt overigens blijk gegeven van een traditioneel arbeidsethos: Betaald werk zorgt voor inkomen, maar is nog zoveel meer. Het draagt bij aan een gevoel van eigenwaarde, een sociaal netwerk en heeft daarmee ook een belangrijke maatschappelijke waarde. Het college gunt iedereen een kans op werk.

Nou, op die opmerkingen valt wel wat af te dingen. Veel betaald werk voldoet allang niet meer aan de kenmerken die hiervoor werden genoemd. Vooral laaggeschoold werk niet, waarop veel bijstandsgerechtigden zijn aangewezen. Om een voorbeeld te noemen. Uit onderzoek van de Erasmusuniversiteit blijkt dat de gezondheid van mensen die platformwerk doen, slechter is dan dat van mensen die dit werk niet doen. Platformwerkers zijn vaker uitgeput en minder enthousiast over hun werk; bij het bezorgen van maaltijden, taxiritten van Über of klus- en schoonmaakwerk. In het onderzoek komt naar voren dat platformwerkers weinig contact hebben met collega's en weinig emotionele steun ervaren. (2)

Eisen werkgevers

De wethouder lijkt zich van deze relativering bewust te zijn. De 'raadsinformatiebrief' somt ambitieus een reeks van maatregelen op. Maar legt tevens de vinger op de zere plek. Te weten, een analyse waarom bijstandsgerechtigden in bestaansonzekerheid leven en met hen vele andere minima, en waarom voor hen de kansen op betaald werk minimaal zijn.
Je kunt werkzoekenden kneden zoveel je wilt, maar als werkgevers hun eisen niet willen aanpassen aan de mogelijkheden van de betrokkene, levert dat bar weinig op qua kansen op goed en leuk werk voor de bijstandsgerechtigden.

De wethouder is zich hiervan bewust en heeft op sommige werkgevers en op de regering twee punten van kritiek. In de brief wordt daar uitgebreid op ingegaan. Een goed arbeidsmarktbeleid dat ook de werkgeverskant beïnvloedt, ontbreekt, ondanks allerlei rapporten met voorstellen. De wethouder zegt dat hij lobbyt voor fundamentele veranderingen. Maar vooralsnog komen die er niet. En zo zit hij vast aan de beperkte mogelijkheden die de rechtse regering biedt. In de 'raadsinformatiebrief' geen pleidooi voor een basisinkomen in plaats van de Participatiewet, hoewel de wethouder zich daar in het verleden wel voorstander van heeft getoond. Dat is een betere oplossing dan het 'kneden' van werkzoekenden, lijkt mij. (3)

Resultaten

Toch lijkt de doorgezette aanpak van de vorige collegeperiode Meer kansen op werk met de cohortaanpak, wel beperkte resultaten op te leveren.
De wethouder claimt dat het aantal bijstandsgerechtigden met 5.000 is gedaald en dat 1.000 mensen aan het werk zijn gegaan. Veel meer in de gebieden waar de cohortaanpak werd uitgevoerd dan waar dat niet het geval was. De wethouder heeft als redenering dat je mensen niet in de steek moet laten, aandacht aan hen moet besteden en gesprekken voeren over hun mogelijkheden. Hij noemt het van de gekke dat voor aanvang van het vorige college de Sociale Dienst geen idee had wie ze allemaal in het bestand hadden zitten. De mensen hebben recht op aandacht. Daarom de cohortaanpak van de vorige collegeperiode, waarover wij een zwartboek hebben geschreven en waarop de wethouder uitvoerig heeft geantwoord. (4)

Wij vinden nog steeds dat de redenering van de wethouder te volgen is. Het gevaar dreigt echter dat ze ontaardt in een repressie systeem waarbij de uitkeringsgerechtigde onder druk gezet wordt op straffe van ieder klote baantje te moeten aanvaarden. Een opjaag systeem om bijstandsgerechtigden te laten dansen naar de pijpen van de werkgevers. De wethouder en het management lijken maar beperkt invloed te hebben op wat er in de spreekkamers gebeurt tussen de bijstandsgerechtigde en de klantmanager. En dat terwijl zij soms niet over de kennis en vaardigheden beschikken die nodig zijn om met mensen om te gaan in complexe probleemsituaties.
Het aantal bijstandsgerechtigden is met 5.000 verminderd. Maar er zijn slechts 1.000 aan het werk gegaan. Waar komt die vermindering van 5.000 dan door?
In een persbericht wordt opgemerkt dat er ook uitkeringen zijn beëindigd, na de controles. Maar om hoeveel gevallen het hier gaat, wordt niet vermeld. Die telling van 1.000 uitstroom is ook aanvechtbaar. Wij kregen een werkzoekende op het spreekuur die hevig solliciteerde en bij een vacature werd opgeroepen voor een sollicitatiegesprek. Hij had het geheel zelfstandig gevonden. Net in dezelfde tijd kreeg hij een oproep voor een gesprek met een klantmanager (heten tegenwoordig anders) om te praten over aan het werk gaan. De werkzoekende deelde mee dat hij in een sollicitatieprocedure zat. Enige tijd later werd hij op de vacature aangenomen. Telt dit nu mee voor de uitstroom van de 1.000 bijstandsgerechtigden, dankzij de aanpak van de wethouder? Wij zouden dat niet terecht vinden.

Mijn conclusie: de wethouder zet een scala aan instrumenten in om de werkzoekenden aan te passen aan de eisen van de arbeidsmarkt. Andere instrumenten om de werkgeverskant te beïnvloeden, zodat het werk aangepast wordt aan de mensen in plaats van andersom, heeft hij niet. De effecten van dit beleid zijn beperkt of afwezig. Een links beleid op gemeenteniveau met een rechtse regering? Het lijkt onmogelijk.

(1) bijstandsbond.blogspot.com/2022/03/sociaal-ondernemen-in-de-marge
(2) www.eur.nl/nieuws/de-realiteit-van-platformwerkers-baanonzekerheid-uitputting-en-weinig-bevlogenheid
(3) research.tilburguniversity.edu/en/publications/een-basisinkomen-voor-alle-volwassenen
(4) bijstandsbond.org/post/zwartboek-cohortaanpak-in-de-bijstand-in-amsterdam

Uitkeringsbedragen per 1 januari 2023. Bijstand voor alleenstaanden omhoog met 89 euro per maand exclusief vakantiegeld.

 

Per 1 januari 2023 worden de Participatiewet, Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) en Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ), Algemene Ouderdomswet (AOW), Algemene Nabestaandenwet (Anw), Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong), Werkloosheidswet (WW), Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA), Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO), Ziektewet (ZW) en Toeslagenwet (TW) aangepast. Dit komt doordat deze uitkeringen gekoppeld zijn aan het wettelijk minimumloon.

Het minimumloon stijgt van € 1.756,20 naar € 1.934,40 bruto per maand. Tevens worden de minimumjeugdlonen per 1 januari 2023 herzien. Brutominimumlonen (exclusief vakantietoeslag) naar leeftijd: Per maand vanaf 21 jaar € 1.934,40 

Participatiewet

Per 1 januari 2023 stijgen de bijstandsuitkeringen. De (netto) uitkeringen voor mensen vanaf 21 jaar tot de AOW-gerechtigde leeftijd zijn (afhankelijk van leeftijd en situatie): Gehuwden/samenwonenden Per maand €1.622,68 Vakantie-uitkering € 85,40 Totaal  € 1.708,08

Alleenstaanden en alleenstaande ouders Per maand €1.135,88 Vakantie-uitkering 59,78 Totaal 1.195,66

De (netto) uitkeringen, voor mensen vanaf de AOW-gerechtigde leeftijd zijn (afhankelijk van leeftijd en situatie): Gehuwden/samenwonenden Per maand €1.716,84 Vakantie-uitkering 90,36 Totaal €1.807,20

Alleenstaanden en alleenstaande ouders Per maand €1.264,14 Vakantie-uitkering € 66,53 Totaal € 1.330,67

De economische recessie komt eraan.

 We hebben een grote inflatie. Economen zijn diep verdeeld over de oplossing daarvan. Analisten zijn het niet eens over de koers van de Europese Centrale Bank. Frankfurt trapt te hard op de rem terwijl de economie aan de vooravond van een stevige recessie staat, waarschuwen de 'duiven', die een rekkelijk monetair beleid aanhangen. Zij vinden dat de rente door de ECB niet teveel moet worden verhoogd om infaltie tegen te gaan. 'Haviken', die juist de harde lijn voorstaan, vinden dat de ECB de torenhoge inflatie veel te slap aanpakt en eisen verhoging van de rente. Een lage rente houdt de inflatie in stand, een hoge rente brengt het risico met zich mee van een recessie, omdat investeren voor ondernemers duur wordt en de huizenprijzen dalen. 

 Daaruit blijkt, dat er binnen de markteconomie van het kapitalisme eigenlijk geen werkelijke oplossing is voor het probleem. Ook minister Kaag waarschuwt voor een recessie. Alle seinen staan op rood. De recessie wordt gebruikt om de inflatie tegen te gaan. De rente verhogen maar wel een recessie. En Kaag waarschuwt meteen dat de comenserende maatregelen die de regering nu neemt veel geld kosten. En dat dat zo niet door kan gaan. Daarmee bereidt ze de (Nederlandse) bevolking voor op een situatie, waarin velen in diepe armoede zullen worden gestort, zonder dat er oplossingen worden aangedragen. Maar de marktfundamentlisten willen als oplossing juist meer markt, er zou teveel overheidsingrijpen zijn, terwijl het juist andersom is. De D'66 coryfeen en de VVD trekken niet de conslusie, dat de markt slecht werkt en gaan door met pappen en nathouden en tegenstrijdige maatregelen ten koste van veel mensen.

  Piet van der Lende