“Gemeente Zaanstad, hebben jullie niets geleerd van de toeslagenaffaire?”

 

Geplaatst op 20 juni 2025

De FNV, DIDF en de Bijstandsbond voerden gisteravond actie bij het stadhuis van Zaanstad. De gemeente Zaanstad is op oorlogspad om mensen in de wijk Poelenburg, en meer in het algemeen bijstandsgerechtigden, aan de schandpaal te nagelen. Dat via het publiceren van privégegevens van bijstandsgerechtigden op wie de gemeente een vordering zegt te hebben. Ook keurt men de onwettige praktijken van het “interventieteam” in de wijk Poelenburg goed. De drie organisaties lieten gisteravond hun tegengeluid horen bij de gemeenteraad.

Ze demonstreerden bij de ingang van het stadhuis en deelden de open brief aan de gemeenteraad uit aan het langskomende publiek. Namens de organisaties gaven drie mensen een inspreekreactie. De gemeenteraadsleden mochten na afloop van ieder praatje vragen stellen. Daarbij toonden ze zich behoorlijk vijandig tegenover de insprekers. De naar voren gebrachte feiten werden in twijfel getrokken. Roland Siebe concludeerde dat de gemeenteraad haar controlerende taak verzaakte en dat inspreken zo geen zin had. “De burgemeester, die het interventieteam in de wijk Poelenburg op pad heeft gestuurd, heeft zo geen kind aan de gemeenteraad”, aldus Siebe.

Na afloop van het praatje van Wil Roode klonk een donderend applaus vanuit de bomvolle publieke tribune. De voorzitster van de raadsvergadering was daar zeer verbolgen over. Ze zei dat het niet de bedoeling was dat de mensen op de publieke tribune gingen applaudisseren of andere geluiden gingen maken. Er waren ook drie insprekers die het optreden van het interventieteam goedkeurden, maar hun precieze status als inwoner van de wijk was een beetje onduidelijk. Al met al een strijdbare actie die een vervolg krijgt.

Piet van der Lende

Hieronder de inspreekreacties van Kitty Jong (FNV Netwerk Wereldburgers), Roland Siebe (FNV Lokaal) en Wil Roode (FNV Uitkeringsgerechtigden)

Het praatje van Kitty Jong

Geachte aanwezigen,

Mijn naam is Kitty Jong, en ik spreek hier namens het FNV Netwerk Wereldburgers. Een FNV-netwerk dat strijdt tegen racisme en discriminatie. Op de werkvloer, maar ook daarbuiten.

Enkele weken geleden publiceerde de gemeente Zaanstad een schokkend overzicht in het Zaans Stadsblad: 24 bijstandsgerechtigden – mensen zonder bekend verblijfadres – werden met naam, geboortedatum, cliëntnummer en schuldsaldo publiekelijk “gemaand” om hun onbetaalde uitkeringsschuld alsnog te voldoen. De persoonsgegevens van kwetsbare mensen werden in de openbaarheid getrokken. Een extreem vergaand middel, ook volgens de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), die stelde dat “het niet vaak voorkomt dat een overheid mensen aan de schandpaal nagelt” en dat hiervoor “geen wettelijke basis lijkt te zijn”. Ook de regionale Ombudsman en anderen uitten zich in harde bewoordingen en klopten bij Zaanstad aan om opheldering te vragen over de proportionaliteit en rechtmatigheid van deze actie.

Zaanstad probeerde via deze publicatie onvindbare personen alsnog tot terugbetaling te bewegen: zonder pardon werd zowel het feit dat betrokkenen een uitkering hadden als hun schuld kenbaar gemaakt via de krant. Disproportioneel en stigmatiserend. En mensen werden bij voorbaat verdacht gemaakt, terwijl ze dat naar alle waarschijnlijkheid helemaal niet zijn. Het is immers algemeen bekend dat er maar zelden bewust wordt gefraudeerd in de bijstand. Zelfs het huidige demissionaire kabinet, toch niet bekend om zijn medemenselijkheid, erkent dat. Maar we hebben in ons land een regime dat uitgaat van hoe kwetsbaarder de mens, hoe ingewikkelder de regelgeving. Een fout is dus snel gemaakt. Maar ook dat telde voor de gemeente niet mee.

Bovendien werden mensen met een migratieachtergrond onevenredig zwaar getroffen, en ook dat lijkt in Zaanstad een patroon te zijn. Follow the Money signaleerde onlangs namelijk dat deze harde lijn past binnen een veelomvattender beleid in Zaanstad: hele wijken – met name migrantenwijken – worden al “verdacht” verklaard via interventieteams ondermijnende criminaliteit, met schimmige en onethische werkwijzen. De FNV verzet zich hier al veel langer tegen.

Terug naar de publicatie van de lijst. De rol van staatssecretaris Nobel was vervolgens verwerpelijk. Hij erkende zwaarheid van de methode, maar verklaarde dat naar zijn oordeel Zaanstad “zorgvuldig juridisch onderzoek” had verricht en dat de methode binnen wettelijke kaders viel. Daarmee legitimeert hij een schadelijk precedent dat in veel gevallen mensen met migratieachtergrond extra raakt.

De steun van staatssecretaris Nobel aan Zaanstad bevestigt dat dit kabinet een klimaat schept van wantrouwen en uitsluiting van burgers. De maatregelen die Zaanstad trof, drijven de samenleving uiteen in plaats van dat ze verbinden, verzwakken onze rechtsstaat en saboteren onze democratische basisprincipes. Ze versterken institutioneel racisme, en bevorderen het idee dat hele wijken, vaak met mensen met een migratieachtergrond, “verdacht” zijn – zonder enig bewijs.

Een overheid die zich beroept op digitale schandpalen om mensen met weinig middelen of zonder vaste verblijfplaats publiekelijk te beschamen. Dit tast de fundamentele waarden van onze samenleving aan: empathie, privacy, rechtsbescherming en waardigheid. En aan alle mensen die nu luisteren en denken dat het allemaal wel meevalt, en die vooral denken dat het hen nooit zal overkomen: verdiep u eens in de regelgeving rond de bijstand, de verkorting van de ww-duur waardoor mensen eerder in de bijstand komen, de wetgevingsplannen van dit kabinet die uitgaan van wantrouwen in mensen. Gecombineerd met een diepe vreemdelingenhaat is dat een giftige cocktail. Waar we allemaal waakzaam op moeten zijn.

Mijn oproep aan de gemeente is de volgende:

• 1. Stop met dit soort schandpalen. Er is onvoldoende bewijs dat het iets oplevert, en grote kans dat het toch al kwetsbare mensen schaadt.
• 2. Win altijd advies in onafhankelijke instanties, zoals de AP en de Ombudsman.
• 3. Herstel de schade: bied excuses aan, vergoed psychisch leed, en wis de informatie uit openbare registers.
• 4. Voorkom systeemfouten: onderzoek of Zaanstads plannen rondom ondermijning en interventies racistisch of discriminerend zijn.
• 5. Versterk empathie en solidariteit: onze samenleving moet zich blijven richten op mensenrechten, menswaardigheid en rechtsgelijkheid.

We staan voor de keuze over wie we willen zijn als samenleving. De wethouder zegt van dit incident te willen leren. Maar hadden we dan al niet collectief geleerd van de toeslagenaffaire? Hoeveel mensen moeten nog beschadigd worden, voordat het ook doordringt in mijn geboorteplaats? Leer van al die gemeenten die wel pal voor hun kwetsbare inwoners gaan staan, die voor menselijkheid, rechtvaardigheid en verbinding kiezen. Soms tegen de klippen van het kabinetsbeleid op. We hebben visionaire wethouders nodig die de samenleving verder willen brengen, en niet meewerken aan verdere polarisering en haat. Die zich aan de geest van de wet houden, niet de mazen ervan opzoeken om mensen te schaden. Wees een overheid die beschermt in plaats van beschaamt. Kies voor een samenleving die begrip toont, niet veroordeelt.

Dank u wel.

Kitty Jong

Het praatje van Roland Siebe

Geachte leden van het college en de gemeenteraad,

Op verzoek van FNV Lokaal Zaanstreek-Waterland mag ik reageren op uw beleid van opsporing, fraude en illegaliteit. U richt zich hierbij met name op Zaandam-Oost, de wijken Peldersveld en Poelenburg. Wijken waarin heel veel mensen van zeer weinig moeten zien rond te komen. Wijken waar zich als gevolg van politiek beleid en een diepgaande sociaal-economische ongelijkheid meerdere crisissen concentreren. Waar veel inwoners zullen werken in precaire – flexibele – arbeid. Gekenmerkt door zwaar, ongezond en onzeker werk. Tegen een laag inkomen en een groot risico om elk moment werkloos te kunnen worden. Dit naast het ontbreken van voldoende basisvoorzieningen voor een leefbaar bestaan, zoals betaalbare huisvesting, betaalbare zorg- en opvangvoorzieningen, betaalbaar en gezond eten, hoge energiekosten en de steeds stijgende kosten van het openbaar vervoer, die inmiddels de pan uitrijzen. Privatisering van nutsvoorzieningen, vermarkting van van alles en nog wat, gecombineerd met een jarenlange sociale afbraak: het heeft veel mensen sociaal en economisch met de rug tegen de muur gezet.

Dat hierop niet de focus van de politiek heeft gelegen is veelzeggend. De ongekende aandacht voor asiel en migratie functioneert feitelijk als een politieke bliksemafleider. Met als uitkomst het verdelen en tegen elkaar opzetten van groepen mensen. Racisme, het was er al, is veel explicieter geworden en neemt toe. Bureau Discriminatiezaken weet er alles van. Ik haal deze zaken bewust aan om context te geven aan de problematiek waar het hier over gaat.

Als vakbond hebben wij hier zo’n twee jaar geleden ook ingesproken. Dit betrof ook toen onrechtmatige fraude-opsporingen. Met behulp van algoritmen, gebaseerd op discriminerende criteria, zocht u tegen gerechtelijke uitspraken in naar fraudegevallen van mensen met een bijstandsuitkering. Deze keer is onze verbijstering over uw schandpaalpublicatie de aanleiding geweest om in actie te komen. Door de contactgegevens van een groep mensen met een bijstandsuitkering bekend te maken begaat u een ongekende en schaamteloze privacyschending. Dat wij hierin niet alleen staan, heeft u gemerkt aan de reacties die u ontving van de Autoriteit Persoonsgegevens en de Ombudsman. Dit naast vele andere publieke reacties van verontwaardiging.

Opsporing en handhaving horen tot uw taak en bevoegdheid als lokale overheid, natuurlijk. Dat dit noodzakelijk en onvermijdelijk is om een veilige en leefbare omgeving te creëren voor iedereen, dat is duidelijk. Het is dan wel geen bronaanpak, het lost geen oorzaken op. Dat is een ander belangrijk verhaal dat hier niet aan de orde is.

Hoe logisch is het om gemeentegeld zo nadrukkelijk in te zetten voor de opsporing van bijstandsfraude? Over heel 2024 is hiermee het indrukwekkende resultaat behaald van maar liefst 46 beëindigde uitkeringen. Ligt handhaving en vervolging van het soort fraudes en corruptie die de gemeenschap veel meer schade doen niet voor de hand? Is het de politieke keuze: haal het bij de armen en ontzie de rijken? Met gebruikmaking van hele of halve illegale methoden? Het negeren van wetten en regels, dan wel de geest hiervan? Met als resultaat een rechteloze aanpak van mensen. Waar is dit bestuur mee bezig?

In de raadsbrief van de burgemeester lezen wij vooral over wat de organisatie zou moeten zijn, uitgangspunten en intenties zoals:

• Gelijke behandeling van alle Zaanse inwoners en werken binnen wettelijke kaders.
• Voorkomen van discriminatie en onrechtmatigheid.
• Serieus nemen van twijfel, vragen en kritiek, en de aanpak aanpassen waar nodig.

De uitkomsten van het Follow The Money-onderzoek staan hier vooral haaks op:

• Het handelen en de gedragingen van het interventieteam: racisme en discriminatie, zoals “Polen en Bulgaren snappen het toch niet”, enzovoorts.
• Huiszoekingen onder valse voorwendselen.
• Ambtelijke collega’s die wijzen op misstanden, tegenwerken, uitsluiten, intimideren en laten vertrekken met ondertekende zwijgplicht.
• De integriteitscoördinator negeren en passeren, enzovoorts.

Het beeld is overduidelijk: zeker vanaf 2022, vermoedelijk langer, is er intern sprake van ernstig machtsmisbruik door de top van de gemeentelijke organisatie. Onrecht en (sociale) veiligheid gaan niet samen. Dat is wat inwoners nu ervaren, evenals kritische ambtenaren die niet willen marchanderen met eigen rechten en regels, ten koste van de inwoners. Zijn er aanwijzingen dat dit gemeentebestuur nog schoon schip kan maken? Gaat onze gemeenteraad dit onderwerp adequaat en met volle inzet oppakken? Wij hopen de benodigde moed en strijdbaarheid hiervoor mee te gaan maken. Als FNV Lokaal gaan wij dit verder vervolgen en onze invloed laten gelden. De campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen 2026 staat ook op onze agenda. Als bond staan wij voor gelijke rechten in een solidaire wereld, desnoods tegen elke stroom in.

Roland Siebe

Het praatje van Wil Roode

Geachte voorzitter, raadsleden, burgemeester, collegeleden en aanwezigen,

Vandaag spreek ik als kaderlid FNV Uitkeringsgerechtigden en ook als gepensioneerd rechercheur van politie. En namens een groeiende groep inwoners van Zaanstad. Mensen die zich afvragen: wanneer is het toezicht op orde, en wanneer is het een schending van onze rechten? De situatie in Zaandam-Oost, zoals beschreven door Follow the Money, is geen incident. Het is een alarmsignaal. Een diep signaal van bewoners die niet alleen met sociale problemen kampen, maar ook met een overheid die haar eigen grenzen is gaan oprekken.

Verschil tussen politie en gemeentelijke handhavers

Laat me helder zijn. In Nederland is het onderscheid tussen de politie en gemeenteambtenaren geen detail, het is een fundament van onze rechtsstaat. Volgens artikel 3 van de Politiewet 2012: “De politie heeft tot taak, in ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag en in overeenstemming met de geldende rechtsregels, te zorgen voor de daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde en het verlenen van hulp aan hen die deze behoeven.”

De politie werkt dus onder het gezag van de burgemeester of het Openbaar Ministerie, binnen duidelijk vastgelegde bevoegdheden, en mét toezicht van de rechterlijke macht. Zij mogen bijvoorbeeld onder strikte voorwaarden een woning binnentreden – en dan nog alleen met een machtiging van een rechter-commissaris bij strafrechtelijke verdenking.

Maar gemeentelijke handhavers of ambtenaren hebben die bevoegdheden niet. Zij mogen administratief controleren op zaken als vergunningen, woonfraude of brandveiligheid, maar geen strafbare feiten opsporen en niet “op jacht” gaan naar verdachten zonder concrete aanleiding.

Wat gebeurt er nu in Zaandam-Oost? In Zaandam-Oost zien we ambtenaren die woningen betreden onder een smoes, bijvoorbeeld brandveiligheid, maar ondertussen op zoek gaan naar signalen van drugs, uitkeringsfraude of prostitutie, zonder dat bewoners weten waar ze aan toe zijn of zich kunnen verdedigen. Dat is geen bestuursrechtelijke controle meer. Dat is verkapte opsporing zonder wettelijke basis. En dat ondermijnt niet alleen het vertrouwen van burgers – het ondermijnt de rechtsstaat.

Wat zegt de burgemeester? De burgemeester zou hebben gezegd: “Ik heb liever dat we een keer de grens overgaan, dan dat we keurig binnen de lijntjes blijven.” Maar ik zeg u: die lijntjes zijn er niet voor niets, ze beschermen mensen tegen willekeur en ze garanderen dat de overheid zichzelf ook aan de wet houdt. En als de burgemeester ambtenaren opdrachten geeft die in feite politiebevoegdheden impliceren, dan is hij niet langer de hoeder van het recht, maar degene die het risico van machtsmisbruik aanstuurt.

Waarom is dit extra schrijnend in Zaandam-Oost? Omdat we weten dat deze aanpak niet wordt toegepast in de rijkere delen van Zaanstad. In Assendelft, in Westerwatering, in Krommenie, daar komt niemand onaangekondigd de woning binnen met een speurhond. Daar wordt de burger benaderd met vertrouwen.(1) Maar in Zaandam-Oost lijken mensen bij voorbaat verdacht. Dat is geen veiligheidsbeleid, dat is institutioneel wantrouwen. Daarom roep ik u op, als volksvertegenwoordigers, als bestuurders, als medeburgers:

* Herstel de scheiding tussen politie en ambtenarij.

* Laat geen enkele ambtenaar optreden als pseudo-rechercheur.

* Zorg dat machtigingen transparant en rechtmatig worden gebruikt.

* En bescherm bewoners in álle wijken, arm of rijk, tegen onwettig binnendringen en angstpolitiek.

We willen allemaal veiligheid. Maar veiligheid zonder recht is geen veiligheid. Dat is intimidatie. En dat mag nooit de manier zijn waarop een democratische overheid met haar inwoners omgaat. Laten we Zaandam-Oost behandelen als een wijk vol mensen met recht op bescherming, op privacy en op respect, en niet als een plek waar regels opgerekt mogen worden omdat het “toch maar daar” is.

Dank u wel.

Wil Roode

---

Noot van de redactie.

(1) Er zal ongetwijfeld verschil zijn in aanpak richting arme en rijkere wijken, maar het klopt niet dat de mensen in Krommenie altijd met “vertrouwen benaderd” worden.

Een ethisch verantwoord algoritme bij de opsporing van fraude in de bijstand is onmogelijk

 

In februar hebben vertegenwoordigers van de Bijstandsbond gepraat met Gabriel Geiger, een journaliste van Ligthhouse Reports. Zij was helemaal vanuit Los Angeles naar Amsterdam gekomen om onderzoek te doen naar de ‘slimme checq’ die de gemeente Amsterdam wilde invoeren bij potentiële fraudeurs onder bijstandsgerechtigden die een uitkering aanvragen. Van het gesprek heb ik een verslag gemaakt. Zij werkte samen met journalisten van Trouw om enkele artikelen te schrijven, die nu gepubliceerd zijn. een artikel in Trouw kun je hier vinden Verder verschenen er Engelstalige artikelen bij Ligthouse Reports en bij het tijdschrift Technological MIT Review. Je kunt ze wel vertalen met Google translate.

Algoritme

De ‘slimme checq’ was een algoritme, dat toegepast werd, waarbij 15 kenmerken van een aanvrager in de computer ingevoerd werden, en het algoritme moest dan bepalen, of er een vergoot risico is op fraude en dan moet een uitgebreider onderzoek in die gevallen plaatsvinden. De gemeente Amsterdam heeft besloten, die ‘slimme checq voorlopig niet in te voeren, omdat er teveel fouten in het systeem zitten. Lighthouse reports was geïnteresseerd in de ‘slimme checq’ omdat ze aan het onderzoeken zijn of die algoritmen sowieso wel geschikt zijn om in te voeren bij het opsporen van fraude in de bijstand. Is er eigenlijk wel een systeem mogelijk waarin geen fouten zitten? Daarvoor hebben ze ook het algoritme onderzocht dat in Rotterdam functioneerde, en dat naar zeggen van de journaliste nog veel slechter was dan het Amsterdamse. Het Rotterdamse systeem discrimineerde oa een ouder gezinnen.

Hoe werkt het algoritme?

Nu wordt dus bekend hoe het algoritme werkt na onderzoek van Light house reports. En wat blijkt uit de conclusies die de gemeente Amsterdam ic de wethouder Groot Wassink ook al eerder getrokken hadden? Een algoritme bouwen om fraude op te sporen is niet te ontwikkelen zonder een bias, dwz dat bepaalde groepen sterker als mogelijke fraudeurs naar voren komen dan andere. Een 'ethisch verantwoord' selectiesysteem met algoritmen in de sociale zekerheid is niet mogelijk. Eerst was er in het Amsterdamse experiment sprake van, dat migranten onevenredig veel gecontroleerd werden, toen men 'nationaliteit' uit de variabelen haalde, bleken Nederlanders en vrouwen onevenredig veel uit het systeem te komen als mogelijke fraudeurs. Wat overigens ook gevonden werd is dat er in de handmatige afhandeling van de bijstandsaanvragen een bias zit, nl dat bepaalde bevolkingsgroepen verhoudingsgewijs vaker voor nader onderzoek naar handhaving gestuurd worden dan andere groepen. De gemeente probeert nu bij een experiment, waarbij at random steekproeven worden gedaan, die bias te voorkomen. Algoritmen zijn dus blijkens het uitgebreide onderzoek van Light House Reports niet geschikt om fraude op te sporen f een slectie te maken van wie wel of niet ergens voor in aanmerking komt.

Piet van der Lende

Afschaffing van de Amsterdamse kliklijn voor bijstandsfraude: van de regen in de drup

 

Geplaatst op 7 juni 2025

Rutger Groot Wassink

Het is voor Amsterdammers voorlopig niet meer mogelijk om anoniem bij de gemeente een melding te doen van mogelijke bijstandsfraude. Het doen van deze meldingen via het Meldpunt Bijstandsfraude Amsterdam (MBA) wordt voor de duur van twaalf maanden gesloten. Door de sluiting wil het stadsbestuur ervoor zorgen dat Amsterdammers met een bijstandsuitkering zich niet onveilig voelen doordat mensen, al dan niet anoniem, melding over hen kunnen maken.

“De mogelijkheid voor Amsterdammers om anoniem melding te kunnen doen over andere Amsterdammers straalt niet het vertrouwen uit dat het college beoogt binnen de dienstverlening aan Amsterdammers met een bijstandsuitkering”, schrijft wethouder Rutger Groot Wassink (Sociale Zaken) aan de gemeenteraad. Volgens Groot Wassink houden “veruit de meeste” bijstandsgerechtigden zich aan de regels. De Bijstandsbond had in gesprekken met de wethouder aangedrongen op afschaffing van de kliklijn, en ook gemeenteraadsleden hadden daarom gevraagd. Maar de afschaffing van de kliklijn op basis van bovenstaande overwegingen gaat gepaard met nieuwe strenge regels die daarmee in strijd zijn.

Met de afschaffing van de kliklijn komen we van de regen in de drup. In de eerste plaats wordt de kliklijn maar gedeeltelijk afgeschaft. Voor “ketenpartners”, bijvoorbeeld het UWV, de Belastingdienst en de politie, blijft de kliklijn gewoon bestaan. Verder blijkt de afschaffing maar tijdelijk, voor twaalf maanden. Bovendien neemt Groot Wassink tal van andere maatregelen, in plaats van de kliklijn, om bijstandsgerechtigden te controleren. Het komende jaar zal het college onderzoeken in welke mate elders binnen de organisatie meldingen gaan binnenkomen over mogelijke onrechtmatige bijstandsuitkeringen en wat de aard is van die meldingen. In de evaluatie van de sluiting zal het college hier nader bij stilstaan.

Extra drukmiddelen

Er komt dus een nader onderzoek naar hoe het tegengaan van bijstandsfraude door strenge controles kan worden geperfectioneerd. Het is onzeker of de kliklijn niet weer wordt ingevoerd. Het college zal de komende periode “thematisch toezicht” in de vorm van steekproefonderzoek op lopende bijstandsuitkeringen ontwikkelen en inzetten. Zo komen er dus steekproeven om uitkeringsgerechtigden te controleren. Er worden willekeurig mensen uitgekozen om extra gecontroleerd te worden, waaronder voornamelijk mensen die niets verkeerds hebben gedaan. Bovendien worden verschillende categorieën extra streng gecontroleerd, zoals uitkeringsgerechtigden met “perspectief op betaald werk” die langer dan een jaar een uitkering hebben. Een beperkte categorie uitkeringsaanvragen wordt automatisch geselecteerd voor een extra toets. Het betreft de volgende categorieën:

• Wanneer het aanvraagadres afwijkt van het in het BRP bekende adres;
• Wanneer er sprake is van kamerbewoning;
• Wanneer de uitkering binnen zes maanden voorafgaand aan de aanvraag is beëindigd op grond van de rechtmatigheid.

Vooral de categorie “perspectief op betaald werk” zal de negatieve gevolgen van deze maatregelen ondervinden. In de eerste plaats: wat is “perspectief op betaald werk”? Dat is een subjectief begrip. Wij als medewerkers van de Bijstandsbond ervaren dat er veel conflicten zijn tussen klantmanagers die vinden dat iemand “perspectief heeft op betaald werk”, en uitkeringsgerechtigden die zeggen dat ze arbeidsongeschikt zijn. Die mensen worden vaak op een grove en onrechtvaardige manier onder druk gezet, waarbij keuringen worden geweigerd. Dat zal met deze maatregelen alleen nog maar meer worden, omdat ze extra streng op de rechtmatigheid van de uitkering worden gecontroleerd.

Een extra drukmiddel dus voor de klantbegeleiders om het bijstandsgerechtigden lastig te maken. Hoe de afschaffing van de kliklijn in andere gemeenten verloopt, bijvoorbeeld in Leiden, weet ik niet, Het lijkt erop dat de bestuurders de roep om afschaffing van de kliklijn aangrijpen om daar zogenaamd aan tegemoet te komen, maar ondertussen allerlei aanvullende strenge maatregelen invoeren.

Piet van der Lende

Hieronder de tekst van de brief van de FNV, DIDF en de Bijstandsbond aan het gemeentebestuur en de gemeenteraad van Zaanstad.

 De FNV, DIDF en de Bijstandsbond Amsterdam zijn geschokt en verontwaardigd hoe de gemeente Zaanstad keer op keer de grenzen van de wet en vooral van de menselijkheid overschrijdt. In een verbeten jacht op eventuele ondermijners van de rechtsstaat nagelt de gemeente Zaanstad niet alleen bijstandsgerechtigden met naam en toenaam publiekelijk aan de schandpaal wegens vermeende schulden, maar legt men ook een heel stadsdeel met onschuldige inwoners onder een microscoop van controle, intimidatie en strafbare interventie.

Wie ondermijnt nu de rechtsstaat, gemeente Zaanstad? Niet de mensen wiens uitkering wordt betwist, maar de gemeente zelf. Het artikel in Follow the money geeft een duidelijk beeld dat klachten die eerder geuit zijn over de aanpak door het interventieteam volkomen terecht waren. Maar die klachten werden door de verantwoordelijken, waaronder de burgemeester zelf, ontkend, genegeerd en terzijde geschoven. Mensen die het niet met deze aanpak eens zijn, werd de mond gesnoerd. Zo werd ook nog eens een onveilige werksituatie op het stadhuis gecreëerd.

Ook het schandaal rond de openbare schandpaal valt heel duidelijk in dit kader. In een land waar zelfs veroordeelde, zware criminelen maximaal met hun initialen aangeduid mogen worden, heeft de gemeente Zaanstad namen, geboortedata, cliëntnummers en de hoogte van de vermeende vorderingen gepubliceerd op de bekendmakingspagina van de gemeente. Een enorme overschrijding van de grenzen van het recht op privacy en fatsoenlijke bejegening door de overheid. Wie ondermijnt hier de rechtsstaat, gemeente Zaanstad? Niet de mensen van wie het nog maar zeer de vraag is of zij de gemeente überhaupt geld schuldig zijn.

Wij denken dat dit alles te maken heeft met het opzoeken van wettelijke grenzen en de overschrijding daarvan. Alles in het kader van zogenaamde ‘criminele ondermijning’, die al een aantal jaren big business is in Zaanstad. Niet alleen onderzoek met algoritmen en fraude-risicofactoren, zoals onder andere plaatsgevonden heeft in de Brandaris, maar ook het dwingen van mensen in de bijstand tot gratis arbeid en vorige maand het aan de schandpaal nagelen van mensen met naam en toenaam. En nu dan het grensoverschrijdende gedrag in het kader van Pact Oost, waarbij wederom alle rechten van mensen die in Poelenburg of Peldersveld wonen, aan de laars van topambtenaren en politiek verantwoordelijken worden gelapt.

De gemeente creëert geen vertrouwen bij inwoners door het stigmatiseren van mensen in de bijstand, stigmatiseren van mensen in de armste wijken van de stad en stigmatiseren van mensen die vaak een allochtone afkomst hebben. Dit wantrouwen leidt tot inwoners die bang zijn voor de gemeente, dit leidt tot inwoners die de gemeente niet meer durven te vertrouwen.

Op deze wijze creëert Zaanstad een stad vol angstige en wantrouwige inwoners, die te bang zijn om gebruik te maken van de mogelijkheden die iedere inwoner gewoon heeft. En dat is de ondergang van een leefbare stad. Op deze wijze creëert de gemeente Zaanstad precies de stad die de meerderheid van Zaanstad niet wil zijn.

Daarom eisen wij van de gemeente Zaanstad:

• Herstel zo snel mogelijk de veroorzaakte schade bij de inwoners;
• Bied namens de gemeente excuses aan;
• Vergoed psychisch leed dat de mensen is aangedaan;
• Wis de informatie uit de registers.

De gemeente Zaanstad moet stoppen met:

• Het zoeken naar grenzen om de grondwettelijke rechten van mensen aan te vallen;
• Het op voorhand wantrouwen, stigmatiseren en criminaliseren van mensen op grond van woonadres, inkomen en afkomst;
• Te acteren op onbewezen onderbuikgevoelens;
• Het intimideren en aan de openbare schandpaal nagelen van mensen op basis van vermeend (niet bewezen) onrechtmatig gedrag;
• Het schenden van de privacy van mensen door in focusgebieden de data te verzamelen van alle inwoners;
• Het creëren van een onveilige werksituatie voor mensen die terecht aangeven dat dit gedrag niet mag.

Stop in de aanpak van ondermijning van de rechtstaat zelf met het ondermijnen van de rechtstaat!

FNV Lokaal Zaanstreek Waterland
FNV Senioren Zaanstreek Waterland
FNV Uitkeringsgerechtigden
FNV Netwerk Wereldburgers
DIDF Zaanstad

19 juni, Zaandam: protestactie tegen criminalisering en schending van privacy door gemeente Zaanstad

 Geplaatst op 10 juni 2025

Stadhuis Zaandam (foto: harry_nl op Flickr/CC BY-NC-SA 2.0)

De gemeente Zaanstad heeft de privégegevens gepubliceerd van bijstandsgerechtigden op wie de gemeente een vordering zegt te hebben. De verblijfplaats van de bijstandsgerechtigden is onbekend. Dit aan de schandpaal nagelen van bijstandsgerechtigden heeft geleid tot forse verontwaardiging. Vanuit de FNV, DIDF en de Bijstandsbond wordt er daarom op 12 juni een protestactie georganiseerd bij het stadhuis van Zaanstad, voorafgaand aan de gemeenteraadsvergadering. De activisten gaan een brief (zie hieronder) geven aan de raadsleden en aan het gemeentebestuur, en ze gaan ook inspreken bij de raadsvergadering.

Donderdag 19 juni
Vanaf 17:30 uur
Stadhuis Zaanstad
Stadhuisplein 100, Zaandam

En er is in Zaanstad nog meer aan de hand dan schending van de privacy van bijstandsgerechtigden. Volgens een artikel op de journalistieke onderzoekssite Follow the Money is de aanpak van “ondermijnende criminaliteit” in Zaandam-Oost “ontspoord’”. Bij die aanpak zouden door het “interventieteam ondermijnende criminaliteit” nogal wat “ethische en wettelijke grenzen” zijn overschreden. Dat interventieteam zou zijn uitgegroeid tot een soort “gemeente binnen een gemeente”, met eigen regels.

Over de privacyschending en over het interventieteam wordt er op 19 juni tijdens de raadsvergadering een interpellatiedebat gehouden.

Harry Westerink

Gemeente Zaanstad nagelt 24 bijstandsgerechtigden aan schandpaal met publicatie van naam en geboortedatum

 

Geplaatst op 11 mei 2025

Groen, sociaal en schandpaal

Onlangs verscheen in Zaanstad een nieuwe editie van het gemeentelijke stadsblad, de krant waarin de gemeente haar besluiten opneemt. Tot verbazing en woede van velen waren in het blad 24 bijstandsgerechtigden met naam, voorletters, geboortedatum en cliëntnummer gepubliceerd van wie de gemeente Zaanstad nog iets te vorderen heeft. Het terugvorderingsbedrag werd ook gepubliceerd. Het gemeenschappelijk kenmerk van al die namen is dat hun verblijfadres onbekend is. De gegevens van de personen zijn inmiddels ook digitaal verspreid via foto’s van de namenlijst.

Dat is een walgelijke ontwikkeling. Het postadres van deze bijstandsgerechtigden is bij de gemeente niet bekend, dus er zullen veel daklozen tussen zitten. Daklozen die vaak alleen de kleren aan hun lijf bezitten, en soms zelfs dat niet, en die grote moeilijkheden hebben, nog verder de stront in trappen door hun namen en privégegevens te publiceren. Het past in de trend om bijstandsgerechtigden die toch al gestigmatiseerd worden, nog verder in een kwaad daglicht te zetten. Het geeft voeding aan onderbuikgevoelens van racisme, waarbij bijstandsgerechtigden worden gediscrimineerd.

Het kan jou ook overkomen

Pas op, het kan jou ook treffen. Als dit de nieuwe trend is, dan kan de overheid bij iedereen van wie men iets te vorderen heeft, overgaan tot publicatie van privégegevens. Heb je een klein verwaarloosbaar vergrijp gepleegd, bijvoorbeeld een boete wegens iets te hard rijden, hup, je komt met naam en toenaam in de krant. Bij de namenlijst zaten ook mensen van wie de gemeente honderd euro te vorderen heeft. En bij zo’n gering bedrag worden je privégegevens gepubliceerd. Bijstandsgerechtigden, ja, alle burgers van wie de overheid iets te vorderen heeft en van wie het recente adres onbekend is, worden gecriminaliseerd en gestigmatiseerd. Het heeft grote gevolgen voor de betrokkenen. Het is mensen een strafblad verschaffen, zonder dat er een rechter aan te pas komt. Zware criminelen en mensen die een klein vergrijp hebben gepleegd, worden over één kam geschoren. En vaak is er bij terugvordering niet eens sprake van een vergrijp. Er kunnen talloze redenen zijn waarom de overheid iets van je te vorderen heeft.

Zzp-ers

Het valt op dat tussen de namen diverse zzp-ers en mensen met een eigen bedrijfje zitten. De bijverdiensteberekeningen in de Participatiewet zijn erg ingewikkeld, en het is algemeen bekend dat gemeenten veel fouten maken bij de berekening van de verworven inkomsten naast de bijstandsuitkering. Maar de uitvoerende macht oordeelt zonder tussenkomst van de rechter dat men iets te vorderen heeft en zet mensen op een strafblad, bekend bij iedereen. “Dit is een extreem zwaar middel”, zo reageert de Autoriteit Persoonsgegevens. “Op basis van de informatie die wij nu hebben, lijkt hier geen wettelijke basis voor. Maar die conclusie kunnen wij niet trekken op basis van alleen de berichtgeving hierover. Daarom vragen wij de gemeente Zaanstad om opheldering.” De gemeente beroept zich op een bepaling in de Algemene Verordening Gegevensbescherming AVG die in uitzonderlijke gevallen de verwerking en publicatie van persoonsgegevens toestaat als mensen onvindbaar zijn.

Discussie in gemeenteraad

Naar aanleiding van de publicatie was er een discussie in de gemeenteraad van Zaanstad. Volgens wethouder Natasja Groothuismink (ROSA) probeert de gemeente niet via “schandpaalpublicaties” geld terug te krijgen van mensen die wellicht ten onrechte bijstand hebben gekregen. “De opbrengst is niet de belangrijkste drijfveer”, beweert de wethouder. Het zou vooral “een juridische kunstgreep” zijn om iedereen die nog bijstand moet terugbetalen, “gelijk” te behandelen. De Zaanse politieke vereniging ROSA werd in maart 1995 opgericht door een groep jonge mensen die actief waren in onder meer de milieu-, vredes-, mensenrechten- en kraakbeweging, aldus de website van ROSA (5). Nou, die zijn met deze wethouder wel erg ver afgedreven van de standpunten van de oorspronkelijke oprichters, denk ik. Het is een gotspe dat de wethouder ook nog zegt dat het niet gaat om het terug te vorderen bedrag, maar om “gelijke behandeling” ten opzichte van bijstandsgerechtigden op wie de gemeente iets terug te vorderen heeft en van wie het woonadres wel bekend is.

Hoezo “gelijke behandeling”? Het blijkt dat de wethouder de raadsleden niet vantevoren heeft ingelicht of om toestemming heeft gevraagd. Als de Autoriteit Persoonsgegevens dit toestaat, omdat er misschien sprake is van een leemte in de AVG, dan is het hek van de dam.

Piet van der Lende

Strenge rechtbanken en minder strenge rechtbanken bij de voorlopige voorziening in noodsitaties

 Strenge rechtbanken en minder strenge rechtbanken bij de voorlopige voorziening in noodsituaties. 

Een voorlopige voorziening is een spoedprocedure bij de rechtbank als iemand door een overheidsbesluit in een noodsituatie terechtkomt. Rechtbanken blijken het spoedeisend belang dat door de advocaat moet worden aangetoond zeer verschillend te interpreteren. Sommige rechtbanken zijn streng en erkennen dat belang alleen, als er bijvoorbeeld sprake is van huisuitzetting, andere rechtbanken zijn coulanter. Strenge rechtbanken oordelen vaak onrechtvaardig. 

Soms verkeren bijvoorbeeld bijstandsgerechtigden in een acute noodsituatie tot aan huisuitzetting toe, bijvoorbeeld omdat hun uitkering is stopgezet en een procedure van bezwaarschrift bij de gemeente tot de gang naar de rechter kan vele maanden duren. En ondertussen zit je zonder geld en kun je soms niet eten en de huur betalen. In dat geval kan een advocaat in een noodsituatie een verzoek om een voorlopige beslissing aan de voorzieningenrechter doen (dus als er een bezwaar- of beroepsprocedure loopt) omdat er sprake is van een spoedeisende situatie. Een voorlopige voorziening is een zelfstandige procedure op basis van de Algemene Wet Bestuursrecht. De rechter beslist dan bijvoorbeeld dat hangende de bewaarschriftprocedure tegen stopzetting van de uitkering de uitkering moet worden toegekend. Je hebt dan binnen enkele weken een beslissing. De advocaat moet dan het spoedeisend belang voor de rechter aantonen. 

verschillend beleid

Nu ervaren advocaten, dat rechtbanken heel verschillend met dat spoedeisend belang in bijstandszaken omgaan. De ene rechtbank is aanzienlijk coulanter dan de andere. 

In ECLI:NL:RBNHO:2024:9854 overweegt de rechtbank Noord-Holland het volgende, Spoedeisend belang. Nu verzoeker sinds 1 juli 2024 niet over de aanvullende bijstandsuitkering beschikt acht de voorzieningenrechter voldoende aannemelijk dat hij een spoedeisend belang heeft bij het treffen van een voorlopige voorziening.

Zier ook rechtbank Noord-Nederland: ECLI:NL:RBNHO:2025:3980, waarin de lat voor het aannemen van een spoedeisend belang ook laag ligt. De Rechtbank Amsterdam kent soms een voorlopige voorziening toe alleen al vanwege het feit, dat de uitkering is stopgezet. 

strenger beleid

De Rechtbank Midden-Nederland (Utrecht) is veel strenger, daar moet er al sprake zijn van dreigende huisuitzetting wil er naar het oordeel van de rechter sprake zijn van een spoedeisend belang en een voorlopige voorziening worden toegekend. De voorzieningenrechter van de rechtbank Midden-Nederland is zeer terughoudend bij het aannemen van een spoedeisend belang. In een recente uitspraak: ECLI:NL:RBMNE:2025:1262 overweegt de rechter daarover nog het volgende:  De voorzieningenrechter treft op grond van artikel 8:81, eerste lid, van de Awb alleen een voorlopige voorziening als "onverwijlde spoed" dat vereist. Bij een financieel geschil, zoals in deze zaak, is dat niet snel het geval. In beginsel kan namelijk na afloop van de bodemzaak het bedrag waarover het geschil gaat, alsnog worden (terug)betaald, zo nodig met vergoeding van de wettelijke rente. Als er geen onomkeerbare situatie dreigt, bijvoorbeeld faillissement, of acute financiële nood is, neemt de voorzieningenrechter aan dat spoedeisend belang ontbreekt, zodat hij alleen al daarom geen voorlopige voorziening treft De rechtbank Midden Nederland denkt dus anders over een spoedeisend belang dan een aantal andere rechtbanken zoals Amsterdam en Noord-Holland. De rechtbank Oost-Brabant ligt voor wat betreft het aannemen van een spoedeisend belang op de lijn van de rechtbank Midden Nederland en is dus ook zeer streng 

onrechtvaardig

Deze rechtsongelijkheid is onrechtvaardig. Rechtbanken voeren in dezen hun eigen beleid. Het moet niet zo zijn dat het in Nederland uitmaakt waar je woont voor wat betreft de toepasselijkheid van het aannemen van een spoedeisend belang maar helaas is dat wel het geval.

Sommige rechtbanken nemen sneller een spoedeisend belang aan. Anderen zijn zeer streng en gaan voorbij aan het feit, dat sommige bijstandsgerechtigden geen eten meer hebben als hun uitkering wordt stopgezet en ze moeten kiezen tussen huur betalen of eten. Er moet dan echt acuut huisuitzetting dreigen of afsluiting van gas en licht. De rechters hebben in hun uitspraken de mond vol over dat het bestuur naar de menselijke maat moet kijken en niet te streng moet zijn op basis van de vele regeltjes. Maar sommige rechtbanken mogen wat dit betreft ook wel eens naar zichzelf kijken.

Mark van Hoof

Piet van der Lende

 

De Bijstandsbond organiseert: Voorlichtingsbijeenkomst over kwijtschelding van gemeentelijke heffingen en waterschapslasten

 De Bijstandsbond organiseert: Voorlichtingsbijeenkomst over kwijtschelding van gemeentelijke heffingen en waterschapslasten

De regels op het gebied van kwijtschelding van gemeentelijke heffingen zijn tamelijk ingewikkeld. Er doen allerlei geruchten over die regels de ronde. Op deze bijeenkomst gaan we na hoe het precies zit met de teamleider kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen in Amsterdam.

Wanneer: woensdag 14 mei
Waar: kantoor Bijstandsbond
Da Costakade 162
Amsterdam

Wij willen graag dat je je van te voren opgeeft om inzicht te hebben in het aantal mensen dat komt.

Hoe laat: van 14.00 uur tot 16.00 uur

Bijstandsbond
Da costakade 162
1053 XD Amsterdam
info@bijstandsbond.org
020-6898806

Uitsluiting van de Bijstandsbond bij de Adviesraad Participatiewet

 Open brief aan de sollicitatiecommissie voor de nieuwe Adviesraad Participatiewet

Onderwerp: Uitsluiting van de Bijstandsbond bij de Adviesraad Participatiewet

Geachte leden van de sollicitatiecommissie,

Met verbazing en teleurstelling heeft de Bijstandsbond kennisgenomen van de gang van zaken rondom de selectieprocedure voor de nieuwe Adviesraad Participatiewet. Als organisatie die al 50 jaar opkomt voor mensen die leven rond of onder het bestaansminimum, vinden wij het onbegrijpelijk dat onze kandidaat niet is geselecteerd.
Gebrek aan transparantie en inspraak
De totstandkoming van de nieuwe adviesraad begon veelbelovend met bijeenkomsten waarin maatschappelijke organisaties hun input konden geven. Tijdens deze bijeenkomsten hebben wij benadrukt dat openbaarheid en inspraak cruciaal zijn voor de effectiviteit van de adviesraad. Toch kregen wij in de maanden die volgden nauwelijks informatie over het verdere proces. Achter gesloten deuren werd door ambtenaren en Cliëntenbelang een nieuwe verordening opgesteld en gepresenteerd aan de gemeenteraad zonder dat maatschappelijke organisaties zoals de onze hier invloed op hadden.
Oneerlijke selectieprocedure
Toen wij vernamen dat er een sollicitatieprocedure zou komen, besloten wij alsnog een kandidaat voor te dragen. Onze kandidaat beschikt over ruime ervaring als spreekuurmedewerker, belastingdeskundige en begeleider van kwetsbare burgers in hun contact met instanties. Desondanks werd hij afgewezen op grond van twee discutabele redenen:
    1. Zijn woonplaats in stadsdeel Oost, terwijl er al voldoende vertegenwoordiging uit dat stadsdeel zou zijn. Maar de Bijstandsbond is een stedelijke organisatie, die in de loop der jaren duizenden mensen helpt. De buurt waar de vertegenwoordiger woont is dan niet relevant.
    2. Twijfel over zijn inzetbaarheid voor de volledige termijn van drie jaar, ondanks zijn jarenlange betrokkenheid en expertise.
Deze argumenten wijzen op een selectieprocedure die niet gebaseerd is op inhoudelijke geschiktheid, maar op willekeurige en ondoorzichtige criteria. De samenstelling van de sollicitatiecommissie, bestaande uit een medewerker van Cliëntenbelang en een vertegenwoordiger van het Amsterdams Netwerk Ervaringsdeskundigen (ANE), wekt de indruk dat een selecte groep organisaties de zeggenschap over de adviesraad naar zich toe heeft getrokken.
Flexibele en representatieve constructie
Er zijn voor de organisatie van de adviesraad andere constructies mogelijk. Deze hadden graag willen bespreken. Daarnaast zou de organisatie kunnen overwegen om regelmatig een plenaire vergadering te organiseren, waaraan alle belangstellenden, inclusief de leden van de raad en de organisaties, kunnen deelnemen en met elkaar kunnen discussiëren over de standpunten die de adviesraad zou moeten innemen. Dit zou een veel bredere en inclusievere aanpak van participatie mogelijk maken, wat ten goede zou komen aan de effectiviteit en legitimiteit van de adviesraad.
Gevolgen voor de geloofwaardigheid van de adviesraad
Wij vrezen dat de adviesraad, zoals deze nu wordt ingericht, onvoldoende representatief zal zijn en zich in de praktijk zal ontwikkelen tot een gesloten netwerk zonder brede maatschappelijke inbedding. Inspraak en kritische geluiden lijken op voorhand te worden ontmoedigd. Dit verhoogt het risico op onderlinge conflicten en een gebrek aan effectiviteit, zoals eerder het geval was bij de voormalige Participatieraad WPI.
Oproep tot heroverweging
De Bijstandsbond verzet zich tegen deze gang van zaken en roept op tot een heroverweging van de selectieprocedure. Wij verzoeken om een transparante toelichting op de gehanteerde criteria en een eerlijke kans voor maatschappelijke organisaties om vertegenwoordigd te zijn in de adviesraad. Alleen op deze manier kan de raad haar functie als onafhankelijke adviesorgaan daadwerkelijk vervullen.
Wij zien uw reactie met belangstelling tegemoet.
Met vriendelijke groet,
Petar Kapralov
Vertegenwoordiger, Bijstandsbond Amsterdam
Voor reacties:
Bijstandsbond
Da Costakade 162
1053 XD Amsterdam
020-6898806
info@bijstandsbond.org

­Problemen met bewindvoerders. Een vaak onmenselijk streng regime.

Op het spreekuur van de Bijstandsbond komen steeds meer bezoekers die problemen hebben met hun bewindvoerder. Bewindvoerders communiceren vaak niet, zijn onbereikbaar, willen niet dat een derde hulpverlener contact met hen zoekt en willen vaak geen documenten opsturen die nodig zijn om bepaalde problemen op te lossen. Mensen worden door de bewindvoerder vaak op een onmenselijke 60 euro in de week gezet waar ze van moeten leven, en we hebben meegemaakt, dat de desbetreffende persoon helemaal geen leefgeld kreeg. Die moest het maar bij de voedselbank zien te redden. Extra schrijnend is dat deze persoon al jaren onder bewind stond zonder uitzicht dat hij er vanaf kwam. Op verzoeken het leefgeld ietsje te verhogen wordt vaak niet gereageerd. Een ander voorbeeld. Iemand staat vanaf 2016 onder bewind en hij heeft een bijstandsuitkering. De persoon in kwestie ontdekte, dat zijn uitkering door de sociale dienst was stopgezet. De dienst had hem om inlichtingen gevraagd, maar aangezien alle post naar de bewindvoerder gaat, had de man de post nooit ontvangen en was zijn uitkering beëindigd. Wij hebben voor elkaar gekregen dat de uitkering weer ging lopen, maar de bewindvoerder weigerde vragen over de brieven van de sociale dienst te beantwoorden. De man heeft alle vertrouwen in zijn bewindvoerder verloren en een verzoek ingediend bij de Rechtbank Amsterdam voor een andere bewindvoerder.

Wat is een bewindvoerder?

Je kunt een periode in uw leven meemaken waarin je niet meer goed voor je eigen geldzaken kunt zorgen. Je hebt bijvoorbeeld schulden die zijn ontstaan in of na een periode van werkloosheid, ziekte of echtscheiding. De rechter kan voor jouw een bewindvoerder benoemen die helpt om alle geldzaken weer op orde te krijgen. De bewindvoerder kan bijvoorbeeld een familielid, vriend of kennis zijn. Maar er zijn ook talloze commercële bewindvoerders bureau’s.

Sinds 1 januari 2021 geldt dat in geval van schulden de rechter het bewind alleen voor bepaalde duur mag uitspreken. Bij bewind om een andere reden dan schulden of verkwisting geldt dit in principe niet.

De kantoonrechter benoemt de bewindvoerder en controleert jaarlijks of de bewindvoerder het wel goed doet. Als je geldzaken onder bewind komen, kun je verdriet, angst, boosheid, schuldgevoel of schaamte voelen doordat je niet meer zelfstandig over je geldzaken kunt beslissen. Werkt je bewindvoerder digitaal? Je kunt zien welke verslagen en verzoeken de bewindvoerder heeft ingediend. Log in Mijn CBM in met je eigen DigiD. Curatele, beschermingsbewind en mentorschap zijn verschillende maatregelen om mensen te beschermen die zelf niet goed beslissingen over hun financiën of hun verzorging kunnen nemen. Bijvoorbeeld door een geestelijke handicap, problematische schulden, verslaving of dementie. Er is een onderscheid tussen vrijwilige en gedwongen bewindvoering. Iemand kan het aanvragen bij de kantonrechter, soms een familielid, maar je kunt ook vrijwillig het tracject ingaan. Mensens mogen dan in principe hun eigen bewindvoerder kiezen. Maar ook bij vrijwillige bewindvoering heb je vaak niets te kiezen, als je financieel en anderszins met de rug tegen de muur staat. Je kunt ook een bewindvoerder krijgen in het kader van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP). Dit in het kort wat bewindvoering is. Uitgebreider uitleggen in dit artikel is onmogelijk zonder dat het een ellenlange tekst wordt

meldpunt bewindvoering

Zoals gezegd komen op het spreekuur van de Bijstandsbond mensen die problemen hebben met de bewindvoerder. Die problemen hebben we hierboven kort uitgelegd. Dat klachten over bewindvoerders vaak voorkomen blijkt uit het volgende. Op internet -facebook is zelfs een meldpunt bewindvoering waar klachten gemeld kunnen worden. Van het meldpunt: ‘verschillende clienten hebben te maken met disfunctioneren van hun bewindvoerder die is aangesteld door de rechtbank. Het is lastig om een slecht functionerend bewindvoerder\mentor te laten ontslaan dan wel te laten vervangen door de rechtbank. Wat er allemaal bij komt kijken is voor veel cliënten zelf gewoon niet te doen en kan voor veel stress zorgen en het kan als je niet goed weet wat je doet ook nog eens veel geld i.v.m. griffiekosten of de kosten die moeten worden voldaan aan de ontslagen bewindvoerder en natuurlijk ook aan de vervangende bewindvoerder , dit alles kan al snel oplopen tot boven de 2000 euro en dan moet je maar hopen dat je nu wel een eerlijke bewindvoerder dan wel mentor hebt gekregen’. Einde citaat. De kosten van de bewindvoering (Het salaris voor de bewindvoerder) worden gefinancierd uit de bijzondere bijstand, eigenlijk belachelijk, want in veel gemeenten leggen de kosten van bewindvoering een onevenredig groot beslag op het bijstandsbudget, waardoor minder geld overblijft om bijzondere kosten van minima te kunnen vergoeden. Het hele systeem van bewindvoering werkt dus niet zo goed. Vaak kijken rechters maar beperkt naar de jaarverslagen van de bewindvoerders, ze kijken naar het totale financiële plaatje of er genoeg wordt afgelost en doen niets als iemand op bijvoorbeeld 60 euro in de week gezet wordt.

Gronings model

Omdat het systeem slecht werkt en de kosten uit de bijzondere bijstand betaald moeten worden, hebben ze een aantal jaren geleden in Groningen een ander systeem bedacht. Mensen met een externe bewindvoerder mochten bij die partij blijven en kregen daarvoor een vergoeding via de bijzondere bijstand, maar alle nieuwe cliënten moesten dat via de gemeente (de gemeentelijke kredietbank) doen of anders zelf betalen. 'Bewindvoering is voor inwoners met een laag inkomen in principe gratis. Door het via de kredietbank te laten lopen heeft de gemeente meer grip p de kwaliteit van de bewindvoering en kan de bijzondere bijstand gebruikt worden voor andere doeleinden. Het beleid van de gemeente Groningen wordt door de rechter op verschillende gronden afgestraft. Het belangrijkste bezwaar tegen het standpunt van de gemeente is dat het de kantonrechter is die bepaalt welke bewindvoerder per individueel geval het meest geschikt is, en niet de gemeente. De werkwijze van de gemeentelijke kredietbank bemoeilijkt de door de kantonrechter te maken afwegingen. In feite mag in het Groningse model iemand ook niet meer zelf beslissen wie hij/zij als bewindvoerder neemt. Ga je niet in zee met de gemeentelijke kredietbank dan moet je de bewindvoerder zelf betalen.

conclusie

Het hele systeem van bewindvoering moet op de schop. Zowel de wijze van financiering als het systeem van commerciële bewindvoerders, die behoren tot het leger van personen (incasso bureau’s, bewindvoerders, deurwaarders, (commerciële )schuldhulpverleners) die veel geld verdienen in de schuldenindustrie. De schulden van de een zijn zoals het nu gaat kassa voor anderen waarbij de reeël gemaakte schulden soms meer dan verdubbeld worden door bijkomende kosten om de schuldenindustrie te kunnen betalen. Piet van der Lende

'Marokkaan in Mokum' Tentoonstelling en debatten in het kader van 750 jaar Amsterdam

 15 november 2024 was er een debat in de Mozes en Aäronkerk in Amsterdam over 50 jaar Marokkaanse zelforganisaties en de strijd voor rechtvaardigheid, anti-racisme en tegen islamofobie
Tevens was er in de kerk de reizende een tentoonstelling ‘Marokkaan in Mokum’ te zien in het kader van Amsterdam 750 jaar en 50 jaar Marokkaanse gemeenschap. Deze reizende tentoonstelling zal het gehele jaar 2025 op verschillende plaatsen te zien zijn. In het kader van het project ‘Marokkaan in Mokum’ en Amsterdam 750 jaar zijn er vele discussiebijeenkomsten. Zie voor het programma de website van het project. Op 15 november was er een paneldiscussie onder leiding van Fenna Ulchiki met Abdou Menebhi van Emcemo, historicus Nadia Bouras en zelfstandig onderzoeker Ewoud Butter. Nadia had een mooie kritische analyse van het feit dat politici zeggen dat er een integratieprobleem is met de migranten zoals de Marokkanen, waartoe ook de soms al vierde generatie in Nederland wordt gerekend.
Daarmee wordt een specifieke bevolkingsgroep-de Marokkanen- apart gezet, de vierde generatie wordt niet gezien als Nederlands maar als Marokkaan gelabeld, en daarmee worden zij vastgepind op een minderheidspositie. Dat gebeurt om verdeeldheid te zaaien en disciplineringsmaatregelen te nemen om de arbeidersklasse te onderwerpen aan het kapitalistisch systeem. Ik herinner me dat we in de tachtiger jaren vergelijkbare kritieken op het integratiebegrip hadden Nadia vertelde dat ze historisch onderzoek had gedaan naar het Komitee Marokkaanse Arbeiders Nederland en dat het archief bij Abdu thuis was en dat ze bij hem thuis dat archief heeft bestudeerd en dat dit archief nu in het IISG is, en dat het wordt gedigitaliseerd. Zodat zei ze, komende generaties vanuit hun stoel thuis de geschiedenis kunnen bestuderen. Abdu had een heel betoog over de gang van zaken bij de anti-racisme strijd in de zeventiger en tachtiger jaren en de verhouding tussen hem als leider van de Marokkaanse gemeenschap, en de Joodse organisaties. Er was ook een panellid van een jongere generatie, die een boek heeft geschreven en aan wie de geschiedenis van de tachtiger en negentiger jaren geheel voorbij is gegaan. Het boek heet van dankbaar naar strijdbaar. Emancipatie als antwoord op extreemrechts populisme. Auteur: Bilal Ben Abdelkarim. Ziehier een recensie van het boek

Piet van der Lende