Het landelijk beeld: duizenden ontslagen dreigen of zijn al gerealiseerd voor mensen met een ID-baan. De positie van bijstandsgerechtigden is wisselgeld in de onderhandelingen over samenvoeging van regelingen.
De gemeenten worden dit jaar drastisch gekort op hun re-integratiebudgetten door het bezuinigingsbeleid van de nieuwe regering. Een reeks van gemeenten heeft daarom besloten het aantal arbeidsplaatsen in de wsw en vooral het aantal mensen met een Instroom-Doorstroom baan drastisch te verminderen. Deze laatste banen zijn ontstaan toen het Rijk alweer een aantal jaren geleden de regeling van de ID-banen- de Melkertbanen afschafte. In veel gemeenten deden deze ID-ers onmisbaar werk, als schoolconciërge, in de wijkopbouw en in vele andere functies. Gemeenten besloten daarom –zij het in beperkte mate- deze ID-banen te blijven financieren uit de re-integratiebudgetten. (Het W-deel van de Wet Werk en Bijstand).
De huidige vermindering van het aantal ID-banen in veel gemeenten en in sommige gemeenten de gehele afschaffing ervan betekenen landelijk gezien opnieuw werkloosheid voor duizenden die tot nu toe zeer nuttig werk deden. Het is een van de eerste vele gevolgen van het afbraakbeleid van deze regering, die zich langzaam maar zeker beginnen af te tekenen. Maar om hoeveel banen het gaat daar heeft landelijk gezien niemand een overzicht van; de gemeenten voeren het beleid uit, en de discussie over de ID-banen en de bezuinigingen op de WSW blijven dan ook meestal op lokaal niveau steken. Een globale inventarisatie die met enig googlen wel te vinden is levert op, dat vanaf oktober vorig jaar tot nu toe actie gevoerd werd in Nijmegen, Groningen, Haarlem, Rotterdam, Leiden, Apeldoorn en verschillende andere gemeenten.
Discussies over de bezuinigingen op ID-ers in gemeenteraden kun je nog veel meer vinden, oa in Tilburg. Als je het aantal banen optelt dat op de tocht komt te staan heb je het over duizenden. Er zijn verschillende demonstraties en stakingen geweest. Wat mij daarbij opvalt is, dat al vanaf oktober vorig jaar overal in den lande actie gevoerd wordt door ID-ers, maar dat van een landelijke coördinatie in het geheel geen sprake is. De duizenden ontslagen in deze groep dringen dan ook nauwelijks door in de landelijke pers en een meer algemene-nationale- discussie over het nut van ID-banen komt niet van de grond. De actievoerders richten zich uitsluitend op het lokale niveau, en proberen door onderhandelingen met de gemeente te redden wat er te redden valt.
Een van de redenen voor het gebrek aan coördinatie van acties op landelijk niveau is het beleid en de positie van grote landelijke organisaties die voor de ID-ers kunnen opkomen, zoals de linkse politieke partijen en de ABVA/KABO. Enerzijds voeren de linkse politieke partijen oppositie tegen de bezuinigingen van het kabinet. Anderzijds zitten zij op lokaal niveau in het bestuur en zijn de plaatselijke partijbestuurders gedwongen de rigoureuze bezuinigingen van het kabinet door te voeren en de definitieve volledige afbouw van de ID-banen te regelen. Wat daarbij ook een rol speelt, is het steekspel dat op dit moment plaatsvindt over de door de regering aangekondigde samenvoeging van de Wet Werk en Bijstand, (WWB) de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) en de Wet Arbeidsongeschiktheid Jong Gehandicapten. (Wajong).
Over deze samenvoeging en de door de regering al in het regeerakkoord aangekondigde maatregelen zijn op allerlei niveaus onderhandelingen gaande. Met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten wordt onderhandeld over een bestuursakkoord en de vakbonden lobbyen in de wandelgangen voor een zo gunstig mogelijke regeling voor de betrokkenen. In deze situatie zoeken de onderhandelaars vanuit het lokale niveau en in het kader van de VNG en in de vakbonden naar posities in de onderhandelingen waarin prioriteiten worden gesteld. Niet alle eisen vanuit het lokale niveau kunnen worden gerealiseerd. Men gaat dus kijken welke insteek men moet laten vallen en voor welke groepen men zich sterk wil inzetten, omdat men inschat dat daarvoor het maatschappelijk draagvlak en de ideologische rechtvaardiging het sterkst is en de organisatiegraad het hoogst is.
In dit kader lijken vooral de bijstandsgerechtigden en de ID-ers het kind van de rekening te worden. De onderhandelaars van de VNG hebben in feite al een bestuursakkoord met de regering alleen de financiering van de WSW en de positie van de WSW-ers is nog een knelpunt. Met andere woorden: men zet zich in dit steekspel op de WSW-ers en ook de Wajongers. De Wajong is in feite een arbeidsongeschiktheidsverzekering en voor de arbeidsongeschiktheidsverzekeringen hebben de vakbonden -met een hoge organisatiegraad van WAO’ers en Wajongers- en de linkse politieke partijen zich altijd ingezet. Mooi bijkomend punt voor de linkse partijen is, dat de Wajong nu niet door de gemeenten wordt uitgevoerd en de lokale bestuurders niet in de knel kunnen komen als er landelijk voor wordt opgekomen.
In Amsterdam hebben de ID-ers ervaringen met de steun van de vakbonden. Enige jaren geleden voerde het college met Groen Links en de Partij van de Arbeid in de gemeente een afbouwregeling voor de ID-ers in. Toen er protesten tegen de afbouw op gang kwamen, haakte de ABVA/Kabo af. De afbouwregeling zou een goede zaak zijn omdat ID-ers tot in lengte van dagen in de ID-regeling zouden blijven hangen, en het is een onvolwaardige gesubsidieerde baan en de mensen moeten doorstromen naar een echte baan, dus moest worden ingezet op het regulier in dienst nemen van de ID-ers door de werkgevers waar zij werkten. Daarbij moest de afbouwregeling van de gemeente worden aanvaard. Bijkomend argument van de ABVA was, dat de banen op een oneigenlijke manier werden gefinancierd: uit de re-integratiebudgetten en niet uit de reguliere begroting. Dat daarbij ook weer een grote groep op straat kwam te staan omdat de werkgevers (veelal eveneens door de gemeente gesubsidieerde welzijnsinstellingen) geen geld hadden om de mensen in dienst te nemen nam de vakbond op de koop toe. De ID-ers die indertijd in deze strategie van de ABVA/Kabo meegingen komen nu van een koude kermis thuis: de banen van veel voormalige ID-ers komen in het kader van de nieuwe bezuinigingsrondes op het welzijnswerk weer op de tocht te staan. En trouwens niet alleen de banen van de ID-ers. Veel ID-ers zijn indertijd in de strategie van de ABVA/Kabo meegegaan om hun eigen individuele hachje te redden.
Het lijkt erop dat in de huidige situatie de onderhandelaars van verschillende huize die met de regering onderhandelen over toekomstige regelingen vooral inzetten op de Wajong en de WSW; daarbij worden de bijstandsgerechtigden en de langdurig werklozen die doorgestroomd zijn naar een ID-baan als wisselgeld gebruikt. De minister van Sociale Zaken De Krom heeft de politieke situatie scherp aangevoeld door nu al-vooruitlopend op de uitkomst van de vele onderhandelingen met maatschappelijke organisaties een reeks van scherpe bezuinigingen aan te kondigen op de bijstand, waarbij een deel van de maatregelen niets met bezuinigen te maken hebben maar kunnen worden gekwalificeerd als zinloze pesterijen. (Het beperken van de mogelijkheid met vakantie te gaan voor AOW’ers met een aanvullende bijstandsuitkering tot 4 weken ipv 13 weken). Zie hier voor een overzicht van de aangekondigde maatregelen in de bijstand. De SP wil in de Tweede Kamer een debat over de ontslagen van Roteb werknemers in Rotterdam. Waarom alleen de situatie in Rotterdam?.
Al met al kan de conclusie worden getrokken, dat de onderhandelingsstrategieën van de vakbonden en de linkse politieke partijen in het politieke steekspel over de bezuinigingen, de discussie over wie wat moet uitvoeren en de verschillende posities van (lokale) bestuurders belemmerend werken waar het gaat om het opzetten van massale oppositie tegen de bezuinigingen en de verdeel en heers politiek van de regering op basis van lokaal georganiseerde initiatieven die aansluiten bij de directe belangen van de mensen.
Piet van der Lende
Geen opmerkingen:
Een reactie posten