Nieuwe groep met problematische schulden

Op het spreekuur van de Bijstandsbond komen de laatste weken steeds meer
mensen, die betalingsachterstanden hebben bij energieleveranciers zoals
de NUON, bij ziektekostenverzekeraars zoals de Agis en bij verhuurders
vanwege een huurachterstand. Het lijkt hier te gaan om een nieuwe groep
bijstandsgerechtigden, die tot nu toe met kunst en vliegwerk net het
financiele hoofd boven water konden houden, maar die nu in de problemen
komen.

structureel rood staan

Vaak was er al sprake van onregelmatige betalingen van maandelijkse
lasten aan bovengenoemde organisaties, en kon men zich al te grote
problemen van het lijf houden door betalingsregelingen. Mensen komen
echter steeds meer structureel rood te staan (bijvoorbeeld in plaats van
een halve maand de hele maand) waardoor afspraken in dat opzicht niet
kunnen worden nagekomen, omdat de bovengenoemde schuldeisers altijd als
voorwaarde stellen, dat de betalingsregeling via een automatische
afschrijving moet verlopen. Wanneer mensen rood staan kan die
afschrijving niet plaatsvinden. Daarop wordt vaak meteen een
incassoprocedure automatisch in werking gesteld, waarbij hoge
incassokosten in rekening worden gebracht omdat men zich niet aan de
betalingsregeling zou willen houden. Door de onregelmatige betalingen
van de afgelopen maanden of zelfs jaren, het niet kunnen doorvoeren van
automatische afschrijvingen en soms de administratieve chaos bij de
schuldeisers ontstaat vaak een verwarrende situatie. De
bijstandsgerechtigden worden daarbij van het kastje naar de muur
gestuurd en moeizaam contact met de schuldeisers waarbij je een call
center medewerker of een van niets wetende medewerker aan de telefoon
krijgt die rigide volgens beperkte instructies werkt leidt vaak niet tot
helderheid.

De Nuon

De Nuon bijvoorbeeld stuurt, wanneer een automatische afschrijving van
een betalingsregeling niet kan plaatsvinden, meteen zonder verder
contact of brieven een acceptgiro waarin meteen incassokosten in
rekening worden gebracht. De uitkeringsgerechtigde die al op een
financiele grens leeft wordt zo geconfronteerd met oplopende
inningskosten naast de oorspronkelijke schuld, waardoor alleen een gang
naar de schuldhulpverlening nog een oplossing kan bieden. De strategie
waarbij de uitkeringsgerechtigde de financiele gaten periodiek geheel of
gedeeltelijk opvulde met bijvoorbeeld het vakantiegeld of de
langdurigheidstoeslag werkt niet meer.

Erop af methode

 In Amsterdam wordt getracht de gang naar de schuldhulpverlening te
voorkomen door de Erop Af methode, maar het is de vraag of dit in de
toekomst een voldoende houdbare verdedigingslinie is. Zoals gezegd is
dit een nieuwe groep, die vaak al jaren op een reserveloze financiele
grens leefde, maar buiten het zicht van schuldhulpverlening en andere
hulpverleners bleef, en die nu toch in moeilijkheden komt. Door de erop
af methode zochten In 2013 iets minder Amsterdammers hulp bij een
schuldhulpbureau. In totaal zochten 10.400 Amsterdammers hulp, 1% minder
dan een jaar eerder. Maar ook blijkt dat de gemeente Amsterdam fors meer
signalen van zorgverzekeraars, energiebedrijven, de Belastingdienst en
woningcorporaties over betalingsachterstanden van Amsterdammers. In
totaal ging het om 10.555 meldingen, tegen ruim 8.500 een jaar eerder.
In dit kader heeft de gemeente Amsterdam de maatregel genomen dat bij
bijstandsgerechtigden de Agis premie wordt ingehouden op hun uitkering.
Maar zoals gezegd is het de vraag of dit soort maatregelen ik de
toekomst soelaas bieden zeker vanaf 1 januari 2015, wanneer de nieuwe
Participatiewet wordt ingevoerd, waarbij vele minima gezinnen en er soms
wel enkele honderden euro's per maand op achteruit gaan.

Schuldhulpverlening landelijk

Op 31 maart  presenteerde de NVVK, vereniging voor schuldhulpverlening
en sociaal bankieren, haar jaarcijfers schuldhulpverlening over 2013.
Opnieuw is er een stijging van het aantal mensen dat zich bij de
NVVK-leden meldt en opnieuw is de gemiddelde schuld toegenomen  In 2013
waren er 89.000 aanmeldingen, in 2012 waren dit er 84.500. De gemiddelde
schuld steeg in een jaar tijd van 33.500 euro naar 37.700 euro. Dit
meldt de NVVK  op de site.

daling koopkracht

Uit de korte termijn ramingen van het Centraal Planbureau blijkt ook dat
er een verarming van de bevolking optreedt: de koopkracht voor
verschillende groepen is in de jaren 2011-2014 met 6 tot 4% gedaald.
Voor de onderste inkomensgroepen, die afhankelijk zijn van allerlei
toeslagen waarop bezuinigd wordt, zal de koopkrachtdaling nog sterker
zijn. Het CPB geeft hiervan geen cijfers.