De Bijstandsbond heeft enkele malen gepraat met wethouder Rutger
Groot Wassink. Naar aanleiding van deze gesprekken had de
Bijstandsbond in een tweetal notities een aantal vragen gesteld,
waarvan nu de eerste antwoorden binnengekomen zijn. De knelpunten
die wij hebben gesignaleerd en de antwoorden erop zullen in
afzonderlijke artikelen worden gepubliceerd. Een van de punten die
wij aan de orde stelden was de zelfredzaamheidsmatrix op basis
waarvan wordt beoordeeld of iemand zelfredzaam is en het feit, dat
als zelfredzaam gekwalificeerde daklozen niet worden geholpen. De
gemeente Amsterdam is naar aanleiding van de signalen van plan een
pilot waarbij deze mensen beter worden geholpen uit te breiden.
Wij hebben de volgende tekst aan de wethouder voorgelegd.
zelfredzaamheid en de matrix
In toenemende mate zwerven daklozen op straat of van het ene adres
naar het andere. Zij worden gekwalificeerd als 'zelfredzaam', dus
niet verslaafd of psychiatrisch patiënt, en moeten het zelf maar
uitzoeken. Ze krijgen geen hulp van instanties om hun leven weer op
de rails te krijgen. Basis voor dit onderscheid tussen 'zelfredzame'
en 'niet- zelfredzame' daklozen is de zogenaamde
'zelfredzaamheidsmatrix'. De zrm is een test ontwikkeld door de GGD
Amsterdam en wordt gepromoot door Movisie. De zelfredzaamheid van
een cliënt wordt dan op elf levensterreinen in beeld gebracht.
Er is kritiek op dit testinstrument. Het is een grofmazig
instrument, dat een te globaal beeld geeft van de situatie. Voor een
goed ondersteuningsplan is juist concrete, specifieke informatie
over de cliënt nodig. Er moet uitgegaan worden van wat de cliënt
zelf, zo nodig met hulp van iemand uit de directe omgeving, aangeeft
waar zij of hij problemen ondervindt. De professional moet
aansluiten bij wat de cliënt aangeeft en doorvragen als deze
vermoedt dat er achterliggende problemen zijn. Dit gebeurt echter in
de praktijk te weinig. Onervarenen in het afnemen van psychologische
tests hanteren de matrix als houvast en gaan in de praktijk niet
flexibel met de matrix om. De matrix wordt daardoor een excuus voor
de overheid en hulpverleningsorganisaties, om aan een groot gedeelte
van het probleem van de dakloosheid niets te doen.
Op het spreekuur van de Bijstandsbond komen regelmatig zogenaamd
'zelfredzame' daklozen, die hiermee te maken hebben, voor wie alle
deuren op slot gaan en die volkomen verdwaald zijn geraakt in
bureaucratische doolhoven. Een voorbeeld. Een echtpaar boven de 50
jaar woont al 4 jaar in verschillende daklozenopvangen. Maar nu
moeten zij uit de opvang vertrekken en komen weer op straat
terrecht. Omdat zij geen problemen hebben zoals verslaving, schulden
of psychische problemen komen zij niet in aanmerking voor een
urgentie of tenminste een traject die ze kunnen volgen. Ze hebben de
afgelopen tijd wanhopige pogingen gedaan een woning te vinden, maar
dit is niet gelukt, omdat ze een minimaal inkomen hebben. Zij hebben
hulp nodig om niet weer op straat te komen. Maar die hulp is er
niet.
De wethouder formuleerde de volgende reactie
Zelfredzaamheidsmatrix
Anders dan de vraag veronderstelt is de zelfredzaamheidsmatrix als
instrument niet leidend in het nemen van een beslissing over een
traject van iemand die zich meldt voor Maatschappelijke Opvang. De
Zelfredzaamheidsmatrix is op zichzelf geen testinstrument. Bij het
gesprek tussen professional en aanvrager wordt de
zelfredzaamheidsmatrix (ZRM) ingezet om het gesprek van te
ondersteunen. De professionals gebruiken de ZRM om het functioneren
van de aanvrager op 13 levensdomeinen in kaart te brengen, waarbij
dus niet alleen naar psychiatrische klachten of
verslavingsproblematiek wordt gekeken. Deze ZRM wordt ingezet om te
zorgen dat het gesprek over diverse levensdomeinen gaat. Hierdoor
wordt voorkomen dat er alleen aandacht is voor levensdomeinen met
problemen. En er wordt bevorderd dat ook in beeld wordt gebracht
waar mogelijkheden liggen. Hiermee wordt juist minder naar diagnoses
gekeken en meer naar de wijze waarop mensen functioneren. De ZRM
dient ter ondersteuning van de afweging en de beslissing die door de
professional wordt gemaakt.
Amsterdammers kunnen zich bij de centrale Toegang voor
Maatschappelijke Opvang melden voor een screening. Deze screening
wordt uitgevoerd door zeer ervaren Sociaal Psychiatrisch
Verpleegkundigen van de GGD en zorgorganisaties. Voor de toegang
voor Maatschappelijke Opvang geldt dus geen onervarenheid met het
afnemen van psychologische testen.
Ondersteuningsaanbod daklozen
Het signaal dat dat Amsterdammers die niet in aanmerking komen voor
Maatschappelijke Opvang ‘het zelf maar moeten uitzoeken’ is de
afgelopen periode vaker naar voren gekomen. Naar aanleiding van dit
signaal heeft de gemeente onderzoek gedaan naar het aanwezige
ondersteuningsaanbod voor deze groep. De conclusie was dat er voor
Amsterdammers die dakloos zijn, maar niet in aanmerking komen voor
een intensief ‘Zorg met verblijf’ traject, wel ondersteuning
beschikbaar is. Het probleem is dat deze ondersteuning voor hen
moeilijk vindbaar is – vandaar het verdwalen in de zgn
bureaucratische doolhoven. Om dit aan te pakken, is de gemeente
afgelopen jaar een pilot gestart om de groep zelfredzame daklozen
voor korte tijd intensief te begeleiden door een vaste
contactpersoon richting de voor hen passende ondersteuning. De
eerste resultaten hiervan zijn positief, en momenteel wordt verkend
op welke wijze deze pilot kan worden uitgebreid.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten