Dat komt zo. Gisteren werden we bij de Bijstandsbond overvallen door de grote publiciteit rond het idee van een VVD duo raadslid in Amsterdam die heeft voorgesteld bijstandsgerechtigden te laten sneeuwruimen. We werden bijna platgebeld door de pers, die onmiddelijk reacties van de Bijstandsbond en bijstandsgerechtigden wilden. Item daarbij was, een steeds terugkerende vraag, maar de bijstandsgerechtigden hebben toch niets te doen, die kunnen best gaan sneeuwruimen, en als ze niet willen dan strenge sancties. Dat is goed voor henzelf, en de samenleving wordt er beter van (begaanbare wegen) dus dat is een win-win situatie. En wij maar weer onze argumenten naar voren brengen. De discussie is volkomen voorspelbaar en keert steeds opnieuw terug, met steeds dezelfde argumenten wat je ook voor argumenten ertegen aanvoert. Ook is voorspelbaar wanneer dit soort discussies opduiken. Dat is bv in het najaar het vraagstuk van het aspergesteken, als het daar het seizoen voor is. Of bollenpellen en champions plukken. Als er grote rampen gebeuren, bijvoorbeeld de tsunami in Zuid-Oost Azie, dan worden we gebeld door de pers of er geen Nederlandse werklozen naar Thailand kunnen om te helpen. Ik geloof dat dit ook een voorstel was van de VVD. En dus bv sneeuwruimen als er sneeuw ligt. Ik werd op een gegeven moment door een radioverslaggever gebeld. U wilt over sneeuwruimen praten zei ik. Het was stil aan de andere kant van de lijn. Zijn wij zo voorspelbaar? Ja dus. Het bovenstaande betekende enerzijds dat wij om de moed erin te houden grappen begonnen te maken over dit item, we konden dit nauwelijks nog serieus nemen, hoewel die discussies in de zin van gestaag toenemende verslechteringen wel degelijk invloed hebben. En ik ging enigzins wanhopig op zoek naar nieuwe argumenten, in een poging de zich repeterende argumenten over en weer te doorbreken. Je kunt bij wijze van spreken een artikeltje over sneeuwruimen van twee jaar geleden in een krant gewoon kopieren en weer publiceren, dan is het weer actueel, met precies dezelfde argumenten. De journalisten die de actualiteit doen hebben geen verstand van het item, googlen wat, vragen links en rechts wat, en moeten in een uurtje zich verdiepen in de problematiek en vragen bedenken. En het vele dat (zogenaamde) deskundigen en ervaringsdeskundigen zeggen een samenvatting maken of een artikel in eigen bewoordingen. En dat is dus steeds hetzelfde. Voor het schrijven van het verhaaltje is niet veel tijd. De volgende actualiteit die met te weinig personeel moet worden verslagen wacht alweer. Hoezo communicatie?
Duitser
Daarbij ben ik op het bericht in de pers van gisteren over die Duitser gekomen die zijn buurman doodsloeg omdat die buurman geen sneeuw wilde ruimen. Ik dacht: dit is een mooie illustratie van de misschien wat filosofische vraag: als een ander iets niet wil doen, wat jij graag wilt dat hij doet, hoever ga je dan, om hem of haar daartoe te brengen? Hard tegen iemand schreeuwen, kwaad worden, mag dat? Iemand een gebalde vuist voor het gezicht houden, mag dat? Of.... stalken, mag dat? We hebben allemaal voor onszelf grenzen geformuleerd. Die liggen in beperkte mate voor iedereen misschien anders, maar voor de meeste mensen betekent het: je moet iemand wel in zijn of haar waarde laten, zijn of haar autonomie respecteren. Wij hebben tot nu toe argumenten aangevoerd dat het niet rechtvaardig is, bijstandsgerechtigden als enigen te laten sneeuwruimen, zeker niet bij mensen die dat best zelf kunnen, en dat banen zijn wegbezuinigd waarbij het werk dat blijft liggen door misschien dezelfde mensen die ontslagen zijn nu met een uitkering gedaan moet worden. En we hebben aangevoerd dat een substantieel deel van de bijstandsgerechtigden helemaal niet kan werken. Maar dacht ik, laten we er nu eens van uitgaan dat een bijstandsgerechtigde gezond van lijf en leden is, geen problemen heeft en weigert sneeuw te ruimen, afgezien van die argumenten. Hij heeft er gewoon geen zin in. Hoever mag de staat dan gaan, om die persoon tot een ander gedrag te brengen? Voor die Duitser die zijn buurman doodsloeg was er geen grens. Maar waar ligt de grens van de Nederlandse staat? Bijstandsgerechtigden zijn toch geen criminelen? Er zijn geen politieke partijen in Nederland die pleiten voor het doodslaan van werklozen, gelukkig niet. Maar waar ligt dan voor hen de grens? Want ik heb de indruk dat die grens voor bijstandsgerechtigden langzaam maar zeker steeds verder opschuift. Er is daarbij, hoewel ze (nog) geen criminelen worden genoemd wel degelijk een tendens tot criminalisering van bijstandsgerechtigden en werklozen. En, zegt de PVV, de meeste bijstandsgerechtigden zijn trouwens Turken en Marokkanen. Argumenten om werklozen in discrediet te brengen worden zowel door rechtse als linkse partijen gehanteerd. Rechts zegt: het zijn klaplopers, sommige zogenaamd progressief links-liberale mensen zeggen: o, het is zo conservatief zeventiger en tachtiger jaren van de vorige eeuw wat als tegenargumenten naar voren wordt gebracht.
schandelijk gedrag
O kijk eens, wat een walgelijk schandelijk gedrag vertonen die werklozen, hoe a-sociaal zijn ze, wat een gebrek aan solidariteit, we kregen via email het verwijt dat we bij de Bijstandsbond lui en elitair zijn in onze reactie, en er worden op internet allerlei ferme maatregelen voorgesteld. Nee, de dwangopvoedingskampen waarbij mensen op straat worden gearresteerd en naar zo'n kamp worden gebracht, nee, dat hebben we nog niet. Maar nogmaals, waar ligt voor die liberaal, die het sneeuwruimen heeft voorgesteld, de grens? Liberalen hebben een zeker wantrouwen tegen de staat, zeker als het gaat om het ingrijpen in het leven van de burger. Maar waar ligt voor die liberalen de grens (en trouwens ook voor bv sociaal-democraten). Of is er voor liberalen een principieel verschil tussen een burger met een uitkering, en mensen die werk hebben? Of mensen die geld hebben en rijk zijn en mensen met een minimuminkomen? Dwangkampen voor werklozen en wat asocialen werden genoemd hadden we in de 19e eeuw. In de grote steden in het westen werden armen op straat gearresteerd, zwerven of dakloos zijn of bedelen was een criminele daad, en ze werden vervoerd naar Drenthe en in de zogenaamde kolonien van de Maatschappij van Weldadigheid tewerk gesteld. In de vijftiger jaren vand e 20ste eeuw gebeurde dit in Amsterdam in oa Asterdorp, waar de a-socialen genoemden bij elkaar werden gezet. Ze moesten het 'fatsoenlijk wonen' leren. Waar ligt de grens? Stopzetten van de uitkering, en dan zoek je het maar uit? Dat is op dit moment wel een grens. Worden veel mensen daardoor niet in ellende gestort? Dat is blijkbaar geen argument om het niet te doen. Hoewel, ik zeg nou wel dat dit een grens is die de staat hanteert, maar hoe zit het met jongeren en andere doelgroepen die zonder vorm van proces in leer-opvoedingsinstellingen worden gestopt? Hoe kan het, dat Nederland van alle Westerse landen het grootste aantal gedetineerden per duizend inwoners heeft na de Verenigde Staten, waarbij een substantieel deel wordt opgesloten zonder vorm van proces?
overwegingen
Deze overwegingen hebben mij ertoe gebracht het bericht het bericht over de Duitser die zijn buurman doodsloeg omdat hij niet wilde sneeuwruimen op de mailinglijst van de Bijstandsbond te zetten. Het was daarbij verre van mij om een sensationeel bericht over een individueel geval naar voren te halen. Ik dacht, ik geef geen commentaar, de mensen snappen de vraagstelling wel. Maar dat moet je dus niet zo doen. Deze discussie heeft niet alleen betrekking op werklozen of bijstandsgerechtigden, maar ook op andere mensen, drop-outs op school, mensen met schulden, etc. Tot nu toe hebben wij voornamelijk via juridische procedures aan de orde gesteld: waar ligt de grens? En dus door in de publiciteit antwoorden te geven op vragen van journalisten. En soms door allerlei kleinere acties, die ook publiciteit trokken. Maar de rechters formuleren maar in zeer beperkte mate grenzen, moeten ook de wet uitvoeren. Een echte discussie wordt niet gevoerd. Zichzelf herhalende -mediagenieke- argumenten van (rechtse) bestuurders dienen om de druk steeds verder op te voeren en daarbij schuiven de grenzen steeds verder op. De rechtsstaat is de dupe. En een discussie over de relatie tussen de draconische bezuinigingen die nu worden voorgsteld en de rechtsstaat komt al helemaal niet aan de orde. Neem het 'volumebeleid' dat vooral door sociaal-democraten is voorgedragen als oplossing voor het dilemma dat je een sociaal minimum op een bepaald niveau moet handhaven voor mensen die het 'echt' nodig hebben en anderzijds beperking van de toestroom tot de bijstand of andere regelingen die noodzakelijk zou zijn omdat je wilt- denkt te moeten- bezuinigen. Hoe hangen de nu voorgestelde bezuinigingen en een steeds verder eroderende rechtsstaat samen? Het zijn vragen die in de huidige mediahype over sneeuwruimen door werklozen niet aan bod komen.
Piet