Achtergrond:
Veel werkzoekenden die een WW-uitkering van het UWV of een bijstandsuitkering van de gemeente hebben worden naar allerlei reintegratietrajecten verwezen. Dat kan een sollicitatietraining zijn in verschillende vormen maar ook een werkproject, waarbij je gedurende een langere periode arbeid moet verrichten met behoud van uitkering, dus zonder dat je een loon krijgt. Veel gemeenten hebben dergelijke projecten. Er kunnen verschillende momenten zijn waarop je het werk in dergelijke projecten niet meer ziet zitten. Dat kan al aan het begin zijn, maar ook later in het traject, wanneer je bijvoorbeeld beloofd is dat je na een half jaar of een jaar een contract zult krijgen en dit blijkt niet het geval te zijn. Beloftes in dit opzicht worden lang niet altijd waargemaakt.
Het komt dan ook voor, dat werkzoekenden wel tot drie jaar in zo'n project zitten. Dat is in strijd met de wet Stimulering Arbeids Participatie, maar het gebeurt toch. Ook in andere opzichten opereren gemeenten wel in strijd met deze wet, bijvoorbeeld wanneer het geen additionele arbeid betreft zodat bestaande betaalde arbeid wordt verdrongen of concurrentievervalsing optreedt. Dit is vaak het geval bij werkzoekenden die met behoud van uitkering bij commerciële werkgevers tewerk worden gesteld. Maar ook gemeenten zetten werklozen in om projecten, bijvoorbeeld de digitalisering van archieven, goedkoop uitgevoerd te krijgen. Ook nemen dergelijke werkgevers vaak zo iemand om bedrijfseconomische redenen. (Goedkope arbeidskracht) en wordt er voor scholing en begeleiding niet voldoende gezorgd. Dat is ook in strijd met de wet. (Onder additionele arbeid wordt verstaan een speciaal gecreëerde functie of een al bestaande functie, bovenformatief, die de uitkeringsgerechtigde alleen met begeleiding kan verrichten.)
Ook kan het zijn, dat je tijdens je werkzaamheden wordt geïntimideerd door werkmeesters of begeleiders, waarbij je je vernederd voelt. Je kunt er niet meer tegen. Vaak wordt gedreigd met stopzetting van de uitkering wanneer je hun opdrachten niet meer vervult. Ook kunnen zich misstanden voordoen op het gebied van werkomstandigheden en is het werk vaak zeer eenvoudig inpakwerk dat erg afstompend en geestdodend is, zonder dat je perspectief hebt op een regulier contract.
Hieronder volgen enkele tips over wat je kunt doen als je het niet meer ziet zitten. Als je naar de jurisprudentie kijkt bepaalt Burgemeester &Wethouders, die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de bijstandswet, wat je moet gaan doen, moet je luisteren, moet je een gemotiveerde indruk maken, moet je geen stoorzender zijn, moet je je persoonlijke mening over trajecten, als ze negatief zijn, niet uiten, moet je op tijd komen, kortom de model werknemer zijn. Rechters toetsen het gemeentelijk beleid in dezen marginaal. Maar dit betekent niet, dat je rechteloos bent. Er zijn verschillende wegen om de misstanden aan de kaak te stellen.
Wat kan ik doen:
·Het is mogelijk met ons te overleggen over een collectieve actie van meerdere mensen in het project wanneer je met je collega's hebt overlegd en van mening bent dat je gezamenlijk wat moet doen. Wij kunnen je daarbij ondersteunen met adviezen, ook juridische, en wij hebben ervaring in het leggen van contacten met de pers en met de politiek. Misschien wil je eerst een besloten bijeenkomst van mensen uit het project om te overleggen. Dat kan bij ons op kantoor. Er zijn verschillende actievormen mogelijk, varierende van voorzichtig een brief schrijven in eerste instantie tot een actie op het project of de Bijstandsbond vertegenwoordigers treden in contact met bv de politiek om misstanden aan de kaak te stellen. Of bv het inschakelen van de Inspectie SZW. (Voorheen de Arbeidsinspectie). Maar alles gaat in overleg en de groep beslist.
·In ieder geval zorgen dat je als het ware bewijs hebt van alles wat je beweert of aan acties onderneemt. Probeer zo veel mogelijk schriftelijk vast te leggen. Wat sommige mensen doen is een dagboek bijhouden met alle namen, gebeurtenissen en contacten. Je kunt je later anders veel dingen niet meer herinneren. Maar niet iedereen is een dagboekschrijver. Het hoeven ook geen vloeiende teksten te zijn, je kunt kort noteren wat er gebeurd is. En dat per dag indelen. Vaak worden bepaalde dreigementen alleen mondeling geuit. Noteer die ook. Met tijdstip, datum en wie wat gezegd heeft.
·Bij klachten over je chefs of bijvoorbeeld werkmeesters schriftelijk reageren en kopie van maken. Vaak is er een klachtenprocedure bij de sociale dienst.
·Als je het echt niet meer ziet zitten kun je je ziek melden en naar de huisarts gaan. Bespreek met hem/haar de situatie. De procedure is dan meestal dat een keuringsarts gaat beoordelen of je echt niet meer daar kunt werken. Soms gaat de intimidatie zover dat er geen keuringsarts aan te pas komt en een re-integratie ambtenaar cq de klantmanager aan de deur komt. Je hoeft hem/haar geen medische gegevens te verstrekken. Hij/zij kan ook niet beoordelen of je ziek bent. Ook komt het voor, dat de gemeente bij een ziekmelding alleen via het werkproject een verzuimbureau inschakelt, waarbij ook een niet-arts zegt dat je weer aan het werk moet. Meestal de volgende dag. Ga in dat geval naar je huisarts, laat hem/haar beoordelen of je kunt werken, blijf ziek thuis en dien een klacht in bij de sociale dienst van je gemeente dat je niet gezien bent door een keuringsarts.
·Bij klachten over gedrag van leidinggevenden, probeer te zorgen dat je getuigen hebt.
·Voordat je actie onderneemt kun je het beste vertrouwelijk overleggen met derden, die meer met dit bijltje gehakt hebben. Niet alleen kun je de huisarts inschakelen, maar ook een advocaat, of personen uit je omgeving. Blijf er niet alleen mee zitten.
·Hou er rekening mee, dat hoe meer personen vertrouwelijk van de informatie op de hoogte zijn, hoe sterker je staat als het tot een conflict komt. Je kunt ook een gemeenteraadslid inschakelen die je vertrouwt en hem/haar vertrouwelijk inlichten. Uiteindelijk is het de gemeenteraad die verantwoordelijk is voor de situatie. Je kunt ook een vertrouwelijk gesprek vragen met de wethouder, maar kijk wel hoe die wethouder er in zijn algemeenheid over denkt.
·Als er werkelijk sprake is van intimidatie en misstanden kun je er toch zeker van zijn dat ze als de dood zijn voor publiciteit. Ze zijn erg bang negatief in het nieuws te komen met hun misstanden. Onze ervaring is, dat als een werkzoekende voor zijn rechten opkomt en 'reuring' maakt ze plotseling uit een heel ander vaatje gaan tappen, zeker als veel mensen op de hoogte gebracht zijn van de misstanden, en dat ze dan aan 'damagecontrol' gaan doen.
Waar kan ik terecht:
In Amsterdam kun je terecht bij de advocaat van de Bijstandsbond. Maar ook uit de rest van het land kunnen mensen bellen om advies te vragen. Je kunt ook een andere advocaat raadplegen, natuurlijk. Wij hebben ook contacten in de vakbonden en bij politieke partijen. Probeer iemand te vinden die met je meegaat naar gesprekken die je kan ondersteunen en die als getuige kan optreden. Een van de mogelijkheden om dingen aan de kaak te stellen is de publiciteit zoeken. Daar kunnen wij ook bij helpen. Maar weet wat dat betreft wel waar je aan begint. Soms zijn uitkeringsgerechtigden die met behoud van uitkering werken helemaal aan het eind van hun latijn en ondervinden ze ten gevolge van het werkproject grote psychische problemen. Je zult in eerste instantie misschien zwaar onder druk komen te staan omdat men gaat dreigen met stopzetting van de uitkering of opschorting en die druk moet je tegen kunnen. Onze ervaring is weliswaar, dat uiteindelijk alles op zijn pootjes terechtkomt, maar dat kan even duren. Wij publiceren dan ook niets zonder je toestemming. Alles gebeurt bij ons in overleg, overeenkomstig jouw wensen.
Bezoekadres Bijstandsbond: Da Costakade 162, 1053 XD in het gebouw Tetterode op de hoek van de Kinkerstraat ter hoogte van de Bilderdijkstraat, tram 7,17,12 en 10. Inloopspreekuur dinsdag en donderdag van 11.00 uur tot 16.00 uur. Telefoon: 020-6898806 info@bijstandsbond.org
