Het Wetsvoorstel waarin de afschaffing van de huishoudinkomenstoets in de Wet Werk en Bijstand (WWB) wordt geregeld is aangeboden aan de Tweede Kamer. In het Begrotingsakkoord 2013 is afgesproken dat de huishoudinkomenstoets komt te vervallen. De toets wordt per 1 januari 2012 met terugwerkende kracht afgeschaft. Lees meer
Bijstandsgerechtigden die vanaf 1 juli 2012 onder de huishoudtoets of huishoudinkomenstoets vallen en die daardoor hun uitkering verliezen en die in de Wet Schuld Sanering Natuurlijke personen (WSNP) zitten moeten zo snel mogelijk contact opnemen met de bewindvoerder. Deze mensen hebben namelijk vanaf 1 juli geen eigen inkomen meer en de andere gezinsleden zijn niet verantwoordleijk voor de schulden en hoeven die niet over te nemen. Daardoor dreigen de bijstandsgerechtigden die hun uitkering verliezen uit de WSNP te vallen. Met de bewindvoerder moet contact worden opgenomen om te bezien hoe het vanaf 1 juli verder moet. Van belang hierbij is dat je niet verwijtbaar geen inkomen hebt. En dat in principe de WSNP dus gewoon door kan lopen. Zodat je na 3 jaar schuldenrvij/gesaneerd bent. De overkoepelende organisatie van bewindvoerders is hierover in overleg met de Rechtbanken.
Op het spreekuur van de Bijstandsbond druppelen steeds vaker mensen binnen die de wanhoop nabij zijn. Per 1 januari is de toets op het huishoudinkomen bij mensen in de bijstand ingevoerd. Voor bestaande gevallen gaat de toets per 1 juli in, voor mensen die nu een uitkering aanvragen geldt de toets nu al. Kort gezegd komt de nieuwe maatregel erop neer, dat alle bloedverwanten in de eerste graad die tot een huishouden behoren bij het gezin worden gerekend.
Tot nu toe kon zich bijvoorbeeld de situatie voordoen, dat ouders een bijstandsuitkering voor samenwonenden hadden en een inwonende meerderjarige zoon of dochter met inkomen uit arbeid. In de nieuwe situatie kan dat niet meer. Zoon en/of dochter die een inkomen uit arbeid hebben moeten voor hun ouders gaan zorgen. De ouders verliezen de bijstandsuitkering. In de nieuwe situatie worden de inkomens van grootouders, ouders, kinderen die eventueel onder een dak wonen bij elkaar opgeteld en als bijvoorbeeld het inkomen van de zoon 1350 euro meer bedraagt, moet hij voor de hele familie zorgen en hebben de anderen nergens recht op. Dezelfde situatie kan zich voordoen bij een ouder gezinnen. Er zijn veel situaties waarbij kinderen samenwonen met hun ouders. Dat komt door de grote woningnood onder mensen met een minimuminkomen.
Donderdag 23 februari was de lokale televisiezender At5 bij de Bijstandsbond op bezoek. Ze interviewden verschillende mensen, waaronder iemand die te maken heeft met die huishoudtoets. De man kwam op het spreekuur omdat hij tot tweemaal toe een aanvraag heeft gedaan voor een aanvullende bijstandsuitkering en in beide gevallen werd aanvraag afgewezen of buiten behandeling gesteld. De man heeft enige maanden WW gehad en werkte daarvoor in een technisch beroep bij een gemeentelijke instelling. Vanwege de bezuinigingen bij de gemeente Amsterdam is hij ontslagen. Zijn zoon en schoondochter en twee kinderen van zijn zoon wonen bij hem in. De zoon had een inkomen als ZZP-er in de bouw, maar is door de malaise in die bedrijfstak ontslagen en heeft geen inkomen. (ook geen recht op ww). De dochter verdient 700 euro bruto per maand. De vader die uit de WW kwam wilde bijstand aanvragen. Hij gaat vallen onder de huishoudtoets. Ze hebben met de hele familie bestaande uit 3 volwassenen en twee kinderen recht op maximaal 1350 euro. De schoondochter verdient 700 euro. Dus de aanvullende bijstand is maximaal 650 euro volgens de nieuwe toets op het huishoudinkomen. Daar moeten ze alles van betalen, huur, gas en licht, ziektekostenpremies voor 3 volwassenen, etc. En de opvoeding van de kinderen.
In de oude situatie, voor de invoering van de toets op het huishoudinkomen hadden ze recht op 650 euro in de maand meer. De man en zijn zoon solliciteren zich suf maar zijn tot nu toe niet aan de bak gekomen. 'Ik ben 55 zegt de man, mij nemen ze niet meer'. De zoon moest de boekhouding overleggen van zijn werk als zzp-er. Daarvoor moet je de boekhouder vragen een overzicht te maken, met de meest recente gegevens. Deze boekhouding kon niet binnen 1 week worden aangeleverd, waarop de aanvraag prompt buiten behandeling werd gesteld. Ze zitten al 2 maanden op het inkomen van de schoondochter en de schulden lopen op. 'Ik word dakloos' zegt de man. En mijn zoon, schoondochter en twee kinderen ook’.
At5 vroeg mij onder andere hoever wij als Bijstandsbond gaan in onze adviezen aan mensen. Ik heb gezegd heel ver. Op een vraag dienaangaande heb ik gezegd dat ik mij levendig kan voorstellen dat bovengenoemde vader die uit de WW komt een brood gaat stelen. Als je geen eten hebt, ga je dood. Hij staat met de rug tegen de muur. Dan mag je dat doen. Ik kan me ook voorstellen dat werklozen in bovengenoemde situaties zwart gaan werken onder Bulgaarse of Poolse arbeidsvoorwaarden. Dat is wat ze willen in Den Haag. Want er is de Europese dienstenrichtlijn, door Nederland goed gekeurd, die inhoudt dat bedrijven uit een bepaald land ook actief mogen zijn in andere landen van de Europese Unie, en dat als ze de hoofdvestiging bijvoorbeeld in Bulgarije hebben, dat ze zich dan niet aan de Nederlandse wet hoeven te houden maar aan de Bulgaarse. Dus ze hebben niks te maken met het wettelijk minimumloon in Nederland maar met de arbeidsvoorwaarden die in Bulgarije gelden.
De champignonboeren richten een Bulgaarse BV op en verkopen die champignons op stam aan die Bulgaarse BV. Vervolgens nemen ze Bulgaren in dienst onder zeer slechte arbeidsvoorwaarden waarbij ze geen Nederlands minimumloon hoeven uit te betalen. En de gemeente Rotterdam maar roepen dat Rotterdamse werklozen in de kassen moeten gaan werken waar dit soort praktijken zich voordoen. Ik kan me levendig voorstellen, dat ze dit gaan doen, maar in situaties zoals in het begin geschetst dan wel zwart, desnoods tegen Bulgaarse arbeidsvoorwaarden.
Dat is wat de gemeente Rotterdam en minister Kamp, eigenlijk willen. En ja als zoals nu met de toets op het huishoudinkomen niet alleen de Bulgaarse arbeidskrachten door armoede, werkloosheid en ellende in eigen land worden gedreven, en tegen hongerlonen gaan werken, waar ze overigens niet om gevraagd hebben, dan kan ik me voorstellen dat Nederlandse werklozen zeggen dit moeten wij ook want wij worden er ook toe gedwongen. Maar dan wel zwart, zou ik zeggen.
Bisschop Muskes heeft gezegd: 'een arme die honger heeft mag een brood stelen'. En zo is het maar net.
De verschillende onderdelen van het uitbuitingssysteem grijpen wel mooi in elkaar vind ik. Eerst hebben de Ministers De Jager en Kamp en hun collega’s en voorgangers de Europese Dienstenrichtlijn bedacht, toen hebben de rovende speculanten Griekenland naar de rand van de afgrond gebracht en vervolgens leggen hun medestanders in de Europese regeringen Griekenland een zogenaamd ‘reddingspakket’ op, waarbij de gewone Grieken gedwongen worden zo drastisch te bezuinigen op hun uitgaven voor voedsel, kleding en huisvesting dat velen in feite niet meer te eten hebben.
Wat gaan die Grieken doen? Door armoede, werkloosheid en ellende gedreven werken in de Nederlandse tuinbouw, lijkt mij. Want er is vrij verkeer van goederen en personen in de EG. En o ja, daar is de dienstenrichtlijn weer, die De Jager en consorten eerste bedacht hebben. Dus die Grieken gaan in Nederland werken onder Griekse arbeidsvoorwaarden, die De Jager c.s net aan Griekenland hebben opgelegd. En nu maar hakken op Nederlandse en Griekse werklozen, dat het luie donders zijn die geen recht hebben op een uitkering en daar meldpunten over openen.
Op maandag 30 januari hebben ongeveer 50 mensen op verschillende tijdstippen de activiteiten van de Bijstandsbond en de stichting Wereldse Wijk bijgewoond die georganiseerd werden in het Dijktheater aan de Da Costakade. Het programma begon om 15.00 uur met een inleiding van Marc van Hoof, advocaat, over de nieuwste veranderingen in de bijstandswet. De belangrijkste veranderingen per 1 januari werden over het voetlicht gebracht. Daarbij gaat het vooral om de toets op het huishoudinkomen, de veranderingen op het gebied van vakantieregels, de verplichting een tegenprestatie te leveren als je een bijstandsuitkering hebt en de gevolgen voor jongeren door opheffing van de Wet investeren in Jongeren (wet WIJ).
In de discussie die volgde kwam nog een vrijwel onbekende maatregel op tafel, waaraan in de publiciteit nauwelijks aandacht is besteed, maar die wel schrijnend is. In Osdorp is een instelling gevestigd die jonge moeders met een licht verstandelijke handicap ondersteunt in een begeleid wonen project. Wanneer deze vrouwen geen betaald werk hebben kwamen ze in aanmerking voor een bijstandsuitkering. Per 1 januari is deze uitkering drastisch verlaagd, tot iets van 200 euro per maand. Deze jonge moeders hebben daardoor bijna geen eigen inkomen meer.
Marc van Hoof en enige andere advocaten zijn aan het nadenken over een proefproces in verband met de toets op het huishoudinkomen en aan de rechter voor te leggen of dit zo wel kan. De aanwezigen constateerden, dat de nieuwe maatregelen erg ingewikkeld zijn met vele uitzonderingen. De toets op het huishoudinkomen wordt voor nieuwe gevallen per 1 januari ingevoerd, voor ‘oude’ gevallen op 1 juli.
We verwachten dan veel problemen bij de uitvoering door de gemeenten. Er zullen door de complexiteit van de regelgeving in eerste instantie veel fouten gemaakt worden bij de bepaling van de nieuwe uitkeringsrechten. Bovendien betekent de maatregel dat in veel gezinnen spanningen gaan ontstaan tussen kinderen en ouders. Dit kan leiden tot gebroken gezinnen, zwerfjongeren, toename van huiselijk geweld en andere problemen. De sombere verwachting is dat het hulpverleningscircuit hierdoor zal worden overspoelt.
Na de discussie volgde een pauze met muziek en daarna was er een discussie over projecten van de Bijstandsbond en Stichting Wereldse Wijk om in 2012 concreet vorm te geven aan de ondersteuning van mensen die door de vele maatregelen van de regering Rutte en oa de gemeenten worden getroffen. Uitgangspunt is daarbij, dat ervaringsdeskundigen elkaar op basis van solidariteit ondersteunen in activiteiten die ze zelf organiseren. Daarbij proberen we niet zozeer aan charitas te doen, dat wil zeggen a-politieke projecten waarbij mensen nog wat geld en/of goederen kunnen krijgen als druppel op de gloeiende plaat. Er zijn al veel van die projecten. We proberen een verband te leggen met belangenbehartiging, dwz dat mensen collectief opkomen voor hun rechten en belangen in de maatschappij. En de ontwikkeling van activiteiten om de rechten die er nog wel zijn ook daadwerkelijk te realiseren en fouten van uitvoeringsinstanties te corrigeren, zoals die bijvoorbeeld zullen ontstaan bij de invoering van de toets op het huishoudinkomen. Aan de orde kwam echter, dat de meer a-politieke charitas projecten en wat wij willen elkaar niet bijt en dat we elkaar over en weer kunnen ondersteunen in samenwerkingsverbanden en netwerken.
We denken bij de projecten van de Bijstandsbond aan een pool van vrijwilligers die met anderen meegaan naar instanties, een publiciteitsgroep om de gevolgen van onrechtvaardige maatregelen meer in de publiciteit te brengen, een stedelijk spreekuuroverleg van vrijwilligersorganisaties en een ‘overlevingsgids voor de mensen met een minimuminkomen’ met praktische tips hoe te handelen in noodsituaties, die door het regeringsbeleid ongetwijfeld meer zullen ontstaan.
Vervolgens was er de presentatie van een buurtproject in Amsterdam West van de Wereldse Wijk in samenwerking met de Bijstandsbond en andere organisaties. Dit project van Wereldse Wijk bestaat uit de viering van wereldvrouwendag op 7 maart, de wereldse keuken waarbij er bijeenkomsten worden georganiseerd waar mensen van verschillende culturen met elkaar een maaltijd bereiden en gezamenlijk eten en een muziekfeest op 21 juni, zoals in Frankrijk het ‘fete de la musique’ op deze dag georganiseerd wordt. In samenwerking met de Bijstandsbond worden vier bijeenkomsten georganiseerd in de vorm van wat we een ‘cultureel cafe’ noemen. Buurtbewoners die met kunst en muziek bezig zijn, als professional of als amateur, worden uitgenodigd tijdens de culturele cafe’s een activiteit te organiseren. Maar er wordt tijdens de culturele cafe’s ook plaats ingeruimd voor discussie over bijvoorbeeld de projecten van de Bijstandsbond die hierboven staan genoemd. Zo hopen we dat de solidariteit tussen mensen kan groeien op basis van onderling begrip en respect voor elkaars leefwijzen en culturen.
Na de presentaties en discussies was er een borrel voor de bezoekers, waar informeel kon worden doorgepraat. Verschillende mensen gaven zich op voor deelname aan de projecten van de Bijstandsbond.
Zie voor een alternatief verslag de website van Doorbraak.
20 december 2011 besliste de Eerste Kamer over de invoering van belangrijke wijzigingen in de Wet Werk en Bijstand (WWB). Bij het CDA in die kamer bestonden evenals bij de oppositie grote bezwaren tegen de invoering van een toets op het huishoudinkomen. Tot nu toe was er een partnertoets in de bijstand. Het inkomen van twee samenwonenden wordt opgeteld, om te bepalen of het inkomen van de beide partners voldoende is, dwz gelijk is aan of meer dan het sociale minimum. Is dit niet het geval, dan heeft men recht op (aanvullende) bijstand. Bij de nieuwe regels, die 1 januari ingaan wordt ook het inkomen van een meerderjarig kind meegerekend. Dus het inkomen van het totale huishouden wordt als uitgangspunt genomen. Het gaat daarbij wel om bloedverwanten in de eerste graad, dus bloedverwanten in de tweede graad (broers en zusters) vallen er buiten. Door de bezwaren van het CDA in de Eerste Kamer was er grote onduidelijkheid ontstaan over wat er ging gebeuren. Duizenden bijstandsgezinnen verkeerden daardoor in onzekerheid.Aan die onzekerheid is een einde gekomen in negatieve zin. De Eerste Kamer gaat akkoord met het kabinetsvoorstel voor een strengere bijstand.Staatssecretaris De Krom wil uitgaan van het gezinsinkomen. Zoals gezegd, behalve de oppositie maakte ook het CDA zich zorgen over de gevolgen van het plan. Als een volwassen inwonend kind gaat werken,zouden ouders hun uitkering kunnen kwijtraken.
Op een bijeenkomst in Bos en Lommer, georganiseerd door FNV lokaal kwam zondag naar voren, dat er bij hulpverleners een explosie van zwerfjongeren wordt verwacht, omdat als ouders geen uitkering meer krijgen en ze moeten leven van het baantje van zoon of dochter veel ouders zullen besluiten de kinderen uit hun huis te zetten. Met name in gezinnen waar de verhoudingen verstoord zijn zou dit het geval zijn. Ook kunnen de jongeren zelf besluiten het oduerlijk huis te evrlaten, zonder dat ze een andere vaste woon- of verblijfplaats hebben. Naar schatting van de regering zelf zullen minstens tienduizend gezinnen in Nederland op die manier worden gesplitst. In 8000 andere gezinnen zal de maatregel van toepassing zijn. Dit zijn officiele cijfers. De precieze omvang van de gevolgen is onbekend. Daarvoor heeft in veel gemeenten nog geen uitgebreid dossieronderzoek plaatsgevonden. Wajongers die gaan werken en thuis wonen, moeten dan van hun inkomen uit werk plotseling hun oduers gaan onderhouden. Daardoor zullen Wajongers al helemaal niet aan het werk gaan. (Wajongers met een Wajong uitkering die thuis wonen hoeven hun ouders niet te onderhouden). Er werden oa door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten nog veel meer bezwaren naar voren gebracht, oa dat de maatregel belastingtechnisch onuitvoerbaar is omdat daar een heel andere definitie van huishoudinkomen wordt gehanteerd. De Krom beloofde dat hij gaat praten met de gemeenten om werk meer lonend te maken, zonder dat hij iets verandert aan de uitgangspunten van zijn plan. Na die toezegging ging ook het CDA akkoord.
Het wetsvoorstel Werken naar Vermogen dat als het wet wordt als
uitgangspunt zal gaan dienen voor de samenvoeging van de Wajong, de
huidige Wet Werk en Bijstand en de Wet Investeren in Jongeren (Wet
WIJ) en de Wet Sociale Werk Voorziening (WSW) is voorzover ik kan
zien nog steeds niet openbaar. Wel zijn een reeks van belangrijke
wijzigingen van de Wet Werk en Bijstand WWB bij de Tweede kamer
aanhangig gemaakt. Daarbij wordt de Wet WIJ afgeschaft en een toets
op het huishoudinkomen ingevoerd. Wanneer dit wet wiordt weet ik
niet, het moet nog in de Eerste en Tweede Kamer behandeld worden, en
dus kan het op zijn vroegst 1 januari 2012 zijn lijkt mij. De
verplichtingen voor uitkeringsgerechtigden op zoek te gaan naar een
baan worden aangescherpt oa. De Raad van State vat het wetsontwerp
als volgt samen
´De belangrijkste maatregelen zijn het aanscherpen van de regels ten
aanzien van jongeren tot 27 jaar die thans in de Wet investeren in
jongeren (WIJ) zijn opgenomen, en deze over te hevelen naar de WWB,
het afschaffen van de bijstand voor inwonenden, het vervangen van de
toets op het inkomen van de partner door een toets op gezinsniveau
(huishoudinkomen), het vervallen van de specifieke ontheffing van de
arbeidsverplichting voor alleenstaande ouders met jonge kinderen, de
maximering van het gemeentelijke minimabeleid en de introductie van
de mogelijkheid om de verplichting op te leggen om maatschappelijk
nuttige werkzaamheden te verrichten als tegenprestatie voor
bijstandsverlening.´.
Aan dit laatste en ook aan de loondispensatie dus werken onder het
minimumloon, wijdt de Raad van State een hele beschouwing in het
kader van EVRM en de ILO verdragen, waarbij zij in feite met zoveel
woorden zegt dat het wetsvoorstel daarmee in strijd is.
Vanavond om half 9 belangrijke uitzending van het programma uitgesproken van de Vara over de afschaffing van bijstand voor duizenden inwoners
Regering van PVV, VVD en CDA met gedoogsteun van de SGP laat mensen met een minimuminkomen verrekken. Stem 2 maart in ieder geval wat anders!
De Vara heeft de hand gelegd op het wetsvoorstel de bijstand te wijzigigen. Op vrijdagavond 25 februari wordt in het VARA programma ‘Uitgesproken’ aangetoond, dat door een nieuw wetsvoorstel duizenden bijstandsgerechtigden hun uitkering zullen verliezen. In het regeerakkoord is al voorzien, dat in de WWB de bijstand voor inwonenden wordt afgeschaft en dat de toets op het partnerinkomen wordt vervangen door een toets op het huishoudinkomen. Daarmee komt bijvoorbeeld te vervallen dat er geen gezamenlijke huishouding is als je die voert met bloedverwanten in de eerste lijn. Nu hebben een vader en een moeder die een inwonende zoon van 23 hebben met een eigen inkomen nog 90% van het wettelijk minimumloon aan bijstand. In de nieuwe regeling zal de inwonende zoon met zijn inkomen voor zijn vader en moeder moeten zorgen. De ouders hebben geen recht meer op bijstand. Ook in andere leefsituaties zal de bijstand, met name bij een-ouder gezinnen met inwonende –soms gedeeltelijk studerende kinderen- komen te vervallen.
Ook duizenden Wajongers zullen hun uitkering binnen 2 jaar verliezen
De regering is ook bezig met een wetsvoorstel, om de Wajong, de bijstand en de sociale werkvoorziening samen te voegen in 1 regeling. Deze maatregel gaat op zijn vroegst 1 januari 2012, maar waarschijnlijk iets later in. Dan zal de nieuwe toets op de inwonenden ook van toepassing zijn op thuiswonende gedeeltelijk arbeidsongeschikten in de Wajong. Ook zij zullen hun uitkering verliezen. De regering is nog in overleg met sociale partners en de vereniging van Nederlandse Gemeenten VNG, maar loopt nu alvast vooruit op dat overleg door met afzonderlijke maatregelen te komen. Hierdoor worden de overlegpartners geschoffeerd en de armstejn ind e samenleving een perspectief op een uitweg uit de armoede ontnomen.
Er is in de Tweede kamer ook een wetsvoorstel ingediend door de VVD om iedereen die geen Nederlands spreekt uit te sluiten van de bijstand. Dit gevoegd bij andere maatregelen, zoals het gedwongen tewerkstellen van werklozen voor een loon dat beneden het wettelijk sociaal minimum ligt geeft aan, dat het deze regering ernst is om vooral de mensen die financieel het moeilijkst zitten keihard te pakken. Dan kan de hoogste schijf van het belastingtarief wel naar beneden. Om misselijk van te worden. Voor een samenvatting van het wetsvoorstel klik hier.
