Discussiemiddag woensdag 18 november 2015, georganiseerd door de Bijstandsbond Amsterdam en BWZ Zaanstad
Enige tijd geleden is door Divosa het voorstel gemaakt voor de bijstand twee regelingen in te voeren. Overwegingen hierbij waren dat veel mensen in de bijstand arbeidsongeschikt zijn en dat er daarnaast een groep is die wel kan werken. Voor deze twee groepen zou een verschillend regiem moeten worden ingevoerd. Marc van Hoof, advocaat, vertelde dat veel bijstandsgerechtigden psychische klachten hebben. Bij veel van hen slaat de paniek toe wanneer ze een oproep krijgen van de geneente. Ze denken: wat staat me nu weer te wachten?. Veel bijstandsgerechtigdene hebben daardoor een terugval omdat ze zoals dat heet gaan decompenseren. Enige jaren geleden was het beleid dat iedereen in een traject moest. Mensen werden onder druk gezet veel uren vrijwilligerswerk te gaan doen of er werden trajecten opgezet om mensen ertoe tebrengen te participeren aan de samenleving terwijl veel mensen die druk helemaal niet aankonden. Dit heeft veel psychisch leed veroorzaakt. Dus erken dat er een groep is die weinig meer kan en laat die mensen met rust. Maar het bestaan van arbeidsongeschikten wordt ontkend. Onderdeel van de participatiewet is de loon waardebepaling. Eigenlijk kan niemand vrijgesteld worden van sollicitatie en re integratie verplichtingen. Het uitgangspunt is iedereen kan wel iets en kan daarmee een beetje bijverdienen. Als je op grond van de loonwaardebepaling 100 euro kunt verdienen dan moet je dat doen. Gemeente voeren dit beleid nog niet uit maar in de toekomst wanneer de druk van de bezuinigingen steeds groter wordt kan dit wel gaan gebeuren.
Een tweede punt heeft betrekking op wet boeten en maatregelen. Dit is een voorbeeld van zinloze bureaucratie. Je hebt een inlichtingenplicht. Je moet alles melden wat van belang zou kunnen zijn voor je uitkering. Met de nadruk op zou kunnen. In theorie betekent het dat je zo ongeveer alles wat in je leven passeert moet melden. 20 euro gekregen van je moeder? Je moet het melden. Doe je dat niet dan krijg je bij de tweede overtreding 150 euro boete. Als in de praktijk alle bijstandsgerechtigden zouden gaan melden wat van belang zou kunnen zijn zou het bureaucratisch systeem volkomen vastlopen. Maar je zult maar een klantmanqager treffen die op alle slakken zout legt.
Er zou eigenlijk een parlementaire enquete moeten worden gehouden over de besteding van de re integratie gelden in de afgelopen 20 jaar. Talloos zijn de onderzoekingen die aantonen dat er veel geld over de balk is gesmeten en dat alleen malafide re-integratiebureaus veel geld verdiend hebben. Een groot deel van de gemeentelijke r eintegratie trajecten zijn niet effectief. Het gaat over het algemeen om standaard trajecten die er goedkoop zijn en waar mensen net voorbij zien aan een persoonlijke belangen interesses en mogelijkheden basisvaardigheden leren zoals op tijd komen. Vaak hebben de mensen vaardigheden al omdat ze een werkzaam leven al achter de rug hebben. Veel werkzoekende leren niets op die trajecten en hun kansen op de arbeidsmarkt worden niet vergroot.
Een vertegenwoordiger van D66 brengt naar voren dat het grote probleem is dat niemand een overzicht heeft van alle re-integratiemogelijkheden voor alle groepen. Je zou dat overzicht moeten maken om de kansen op re integratie voor de verschillende mensen te vergroten. Nu is er een grote verkokering die de re integratie belemmerd. Dus je zou eigenlijk de verschillende groepen juist in een samenhang moeten beschouwen. Nu is er een concurrentie tussen verschillende regelingen waardoor het bijvoorbeeld moeilijk is om mensen te laten instromen in baanstede het voormalige sociale werkbedrijf van de gemeente Zaanstad. Geantwoord wordt dat dit wel waar kan zijn maar dat dir niets afdoet aan het argument van gebrek aan erkenning van de arbeidsongeschikten en dat er een overbodige bureaucratie is.
Een aanwezige ervaringsdeskundige brengt naar voren dat de bijstandsgerechtigden te weinig rechten en teveel plichten hebben. Dit is een groot Contrast met de werkgever voor wie alles vrijblijvend is. Ze Kan wat dit betreft uit eigen ervaring spreken. Ze heeft een half jaar bij een werkgever gewerkt met behoud van uitkering. Daarbij was de belofte van de werkgever dat ze na een half jaar in dienst zou worden genomen. Maar na dat half jaar kwam de werkgever zijn belofte niet na. Ze werd niet aangenomen. Op zo'n moment worden je door de sociale dienst weer allerlei verplichtingen opgelegd en je kunt nergens naartoe om je recht te halen. Werkgevers houden zich niet aan de afspraken En daar gebeurt niets mee.
Een andere vertegenwoordiger van D66 stelt de vraag: Is het niet een probleem de regel vrije op regelarme bijstand te zien als een opstap naar de basisinkomen? Want wat is een regelarme bijstand? Welke regels schaf je wel en niet af? Als je de toetredingvoorwaarden tot de bijstand gaat verruimen en je gaat de mogelijkheden voor mensen om zonder controle in de bijstand te verblijven vergroten dan hebben veel meer mensen recht op bijstand en dit is een beperking in de experimenten van de gemeenten. Zij kunnen een grotere toeloop naar de nijstand niet financieren. Terzijde: dit is ook het argument dat elders gebruikt wordt. Afschaffing van bijvoorbeeld de sollicitatieplicht of reintegratieverplichtingen betekent een toename van het aantal bijstandsgerechtigden. De druk die op hen wordt uitgeoefend heeft de afgelopen jaren wel degelijk gewerkt. In Amsterdam is het aantal bijstandsgerechtigden in de afgelopen decennia afgenomen van 70.000 tot 35.000.
Er wordt ook gediscussieerd over de werking van de arbeidsmarkt. Er heerst al decennia lang een massa werkloosheid. Er is gewoon te weinig werk. Dit wordt weer ontkent. Het is niet een kwestie van te weinig werk maar van geld. Het bestaande werk kan worden herverdeeld. Iemand brengt naar voren dat automatisering en robotisering als een bedreiging worden gezien. Zo van o jee wat moeten we nu met al die werklozen. We moeten het als een zegen zien dat al het rot werk door robots gedaan wordt.
Een punt wat ook naar voren kwam in de discussie is dat bij het werken met behoud van uitkering niet alleeen verdringing van betaald werk optreedt. Dit sluit aan op de hiervoor genoemde discussie over de concurentie tussen regelingen en voorzieningen. Door het vrijwilligerswerk en het werken met behoud van uitkering kunnen reguliere opleidingen zoals de ROC 's geen stageplaatsen meer vinden voor hun leerlingen.
Pvdl 20/11/2015
