GGD gaat zonder overleg onaangekondigd over tot spoedontruimingen

 

Bij de Bijstandsbond komen verschillende signalen binnen dat de GGD op grote schaal bezig is met onaangekondigde spoedontruimingen. Sommige mensen hebben hun huis volgebouwd met spullen die ze verzameld hebben van oude kranten tot prullaria. De gemeente is van mening, dat deze mensen in strijd handelen met het bouwbesluit. Omdat door de grote verzamelingen in het huis gevaarlijke situaties ontstaan. Daarom wordt er rigoreus ingegrepen. De GGD komt onaangekondigd langs en gaat via een spoedprocedure, zonder overleg je huis leeghalen. Alles wordt weggegooid terwijl het in een groot aantal gevallen helemaal niet op die manier hoeft. Er vindt zoals gezegd geen overleg plaats over eventuele dingen die je wilt behouden, of een overleg over hoe de situatie verbeterd kan worden. Er wordt kunstmatig 'spoed' gecreeerd en de ontruimingen gebeuren met een machtiging van de burgemeester. Zelfs deurwaarders werken niet op deze manier.

Piet van der Lende

Sociaal ondernemen in de marge

 Ook verschenen op Konfrontatie.nl

maandag, 14 maart 2022

Nederland kent een rijke traditie van activiteiten, die in een of meerdere opzichten het tegenbeeld zijn van het kapitalisme, waarbij (groepen) mensen concrete alternatieven proberen te ontwikkelen door de productie van goederen en diensten zelf ter hand nemen op basis van idealen als solidariteit, gelijkwaardigheid in de beslissingen, kleinschaligheid, milieuvriendelijkheid, afschaffing van loonarbeid, doorbreking van de scheiding tussen hoofd- en handarbeid, etc. Velen zien hierin een manier om van binnenuit het kapitalisme te hervormen. Is dat een reele optie?

Tine de Moor is van huis uit een historica die de opkomst en ondergang van initiatieven voor zelfbeheer en zelfregulering door burgers heeft bestudeerd. Ze noemt dat 'instituties voor collectieve actie'. Daarbij blijken er drie grote golven geweest te zijn in de West-Europese geschiedenis waarin mensen zelf het heft in handen namen, los van de staat en gedeeltelijk tegen het marktdenken in, waarbij ze groepsgewijs de productie van goederen en diensten en de regulering van de lokale samenleving vorm gaven.

De eerste golf van initiatieven ligt in de Middeleeuwen. Na ongeveer 1100 ontstonden in Nederland de steden en werden kooplieden steeds belangrijker in de handel. Ook werd de productie van niet-agrarische goederen, dus door ambachtslieden, in die steden geconcentreerd. De opkomst van de steden ging gepaard met een bevolkingsexplosie. Nieuwe moerasgebieden werden ontgonnen waarbij de boeren die dat deden niet langer meer horige van een heer wilden zijn, maar vrije boeren wensten te worden die pacht zouden gaan betalen.

Vanaf 1200 tot 1300 zien we dan de opkomst van gilden en markegenootschappen in de dorpen, met grond in gemeenschappelijk eigendom en gezamenlijk bestuurd, in burenhulpstructuren, en in het noorden van Nederland een grote mate van zelfstandigheid in het besturen van de samenleving in min of meer autonome gebieden, die niet meer onderworpen waren aan de principes van het leenstelsel. Omstreeks 1100 was er wel een rauw soort kapitalisme in opkomst in de groter wordende steden, al bleven veel rurale gebieden sterk op zelfvoorziening buiten de markt gericht. De opkomst van collectieve instituties was een reactie op de doorgeschoten marktwerking.

De tweede golf van initiatieven ligt aan het einde van de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw. Toen was er onder leiding van de liberalen een sterk doorgevoerde kapitalistische markteconomie, die veel ellende, armoede, verpaupering en desintegratie met zich meebracht. In de opkomende arbeidersbeweging werden nieuwe collectieve instituties opgericht, de vakbonden, die de rechten van de arbeiders moesten verdedigen. Maar daarnaast was er ook een nieuwe golf van initiatieven om in zelfbeheer de productie van goederen en diensten weer ter hand te nemen buiten de kapitalistische markteconomie om, of om als groep in die markteconomie sterker te staan tegenover puur kapitalistische producenten.

Zo kwam de cooperatieve gedachte op. Kleine ondernemers, bijvoorbeeld boeren, richtten cooperaties op om via samenwerking de leverantie van grondstoffen, verzekeringen tegen bedrijfsrisico's en de afzet van producten te organiseren, zodat ze puur kapitalistische ondernemingen beter konden beconcurreren en de opbrengsten van hun bedrijfsvoering aan hen zelf ten goede kwamen en niet verdwenen in de zakken van de rijken. Ook deze tweede golf van initiatieven is dus een reactie op de sterk doorgevoerde, rauwe kapitalistische markteconomie.

Volgens De Moor staan we nu aan het begin van een derde golf. Cooperatieve samenwerkingsverbanden, broodfondsen voor zzp-ers, woon-werk gemeenschappen, collectieven voor de productie van duurzame energie en dergelijke schieten als paddenstoelen uit de grond. Dergelijke initiatieven zijn er bijvoorbeeld ook veel in de zorg. De Moor produceert statistieken waaruit die derde golf blijkt. Bijvoorbeeld de sterke toename van het aantal cooperatieve samenwerkingsverbanden sinds 2005.

De Moor ziet naar aanleiding van de derde golf wat al te rooskleurig een nieuwe samenleving opdoemen, waarin staat, markt en collectieve instituties elkaar zouden aanvullen en waarbij een grotere sociale rechtvaardigheid bereikt zou worden. Een opbouw- en welzijnsorganisatie als stichting Omslag focust sterk op wat zij noemen sociaal ondernemers. Van de website: 'Sociaal ondernemers nemen het initiatief om werk toegankelijk te maken voor iedereen. Zij stellen het doel (werk) voor de winst en investeren in mensen. De Europese Commissie stimuleert. Nu moeten we de omslag maken'.

Laten we eens een schatting maken van hoe groot de beweging is die Tine de Moor en de stichting Omslag naar voren halen. Sociaal ondernemen is de laatste jaren sterk in opkomst. In vijf jaar tijd groeide het aantal bedrijven in Nederland met 80 procent tot circa 5000 in 2019, blijkt uit de Social Enterprise Monitor 2019. Maar Nederland kent maar liefst 1.9 miljoen bedrijven (CBS 2020). De meeste sociale ondernemingen hebben tussen de 2 en 10 mensen in dienst (51%).

Ondanks de sterke groei maken sociale ondernemingen, die voor 46% als sociale doelstelling hebben gehandicapten en langdurig werklozen in dienst te nemen, slechts een zeer klein deel uit van de totale economie. Zij helpen -dikwijls met grote loonkostensubsidies- slechts tussen de 10.000 en 50.000 mensen aan het werk op een beroepsbevolking van 9,7 miljoen. Dit zet geen zoden aan de dijk en heeft geen invloed op macro-ontwikkelingen op het gebied van werkgelegenheid, werkloosheid en arbeidsmarkt.

Bovendien zijn in dergelijke sociale ondernemingen de werkwijzen soms aanvechtbaar, zoals de verspreiding van de werk-werk ideologie en het traditionele arbeidsethos, waarbij eraan voorbijgegaan wordt dat velen niet kunnen werken in betaald werk en waarbij de arbeidsvoorwaarden soms slecht zijn, zoals het werken met behoud van uitkering. We zijn dan ook zeer ver verwijderd van de omslag waar stichting Omslag voor pleit. Zelfs als de huidige sterke groei zich doorzet zijn we nog decennia verwijderd van een beetje invloed op de macro-ontwikkelingen.

Maar er kunnen ook andere doelstellingen zijn dan mensen aan het werk helpen, bijvoorbeeld in een cooperatie de energiebesteding ter hand nemen. Hoeveel cooperaties zijn er in Nederland, waarvan Tine de Moor zegt dat hun aantal sterk toeneemt? De Nationale Cooperatieve Raad (NCR) geeft de volgende cijfers. Er waren in 2020 3309 cooperaties actief in Nederland. Dit is een toename van 778 ten opzichte van 2016: ruim 30%. Tine de Moor haalt deze toename aan.

In het eerste kwartaal was er een totaal van 9304 ingeschreven cooperaties. Hiervan is een groot deel (64%) aangemerkt als 'niet cooperatief actief'. Deze cooperaties bevatten geen of zeer beperkte economische activiteiten, zijn niet cooperatief georienteerd en/of zijn niet zichtbaar. Soms bestaan deze uit financiele holdings of zijn ze als investeringsvehikel of om fiscale redenen ingeschreven als cooperatie.

De Energie sector is het meest gegroeid ten opzichte van 2016, met maar liefst 152 procent. Onder deze sector vallen cooperaties die zich richten op duurzaamheid, windenergie, zonnepanelen en biomassa. Deze cooperaties zijn vaak opgericht door burgers en/of agrariers die op eigen initiatief duurzame energie willen opwekken. Afgezet tegen het totale aantal bedrijven in Nederland is ook vanuit deze gezichtshoek het aantal bedrijven in cooperatieve vorm beperkt.

Laten we er nog op een andere manier naar kijken, bijvoorbeeld de voedselproductie. Wereldwijd was in 2019 ongeveer 72,3 miljoen hectare van alle landbouwgrond in gebruik voor biologische landbouw. Daarmee kwam het uit op een percentage van 1,5% van alle wereldwijde landbouwgrond. Het aandeel biologisch bewerkte landbouwgrond in Europa was in 2019 3,3% (16.5 miljoen hectare), in de Europese Unie 8,1% (14.6 miljoen hectare). In 2016 waren er 295.577 producenten. Qua landbouwareaal dat biologisch beplant wordt loopt Nederland met 4% (80.000 hectare) in 2021 achter op de rest van Europa. Begin 2021 telde Nederland 2115 landbouwbedrijven die biologisch gecertificeerd zijn bij Skal Biocontrole. Nederland telde in 2014 ongeveer 350 biologische melkveehouders. In 2017 was dit aantal gestegen naar 481.

Al deze cijfers zijn weliswaar een ruwe indicatie van het aantal ondernemingen die mooie doelstellingen bij hun productie hebben, zoals milieuvriendelijk produceren, werklozen aan het werk helpen, alternatieve energie produceren, democratie en zeggenschap over de productie, etc. maar ze maken wel duidelijk dat een alternatieve manier van produceren slechts een marginale rol speelt in de totale economie. We zijn wel zeer ver verwijderd van het ideaal van Tine de Moor, waarin naar aanleiding van de derde golf van initiatieven een nieuwe samenleving ontstaat, waarin staat, markt en collectieve instituties elkaar zouden aanvullen en waarbij een grotere sociale rechtvaardigheid bereikt zou worden.

Ook als de huidige groei doorzet zijn we nog vele decennia op zijn minst verwijderd van dat ideaal. De Moor overdrijft de invloed van de huidige golf van initiatieven. Het is onvergelijkbaar met de structuren in de Middeleeuwen, toen de gilden en de markegenootschappen in Noord-Nederland een groot deel van de productie uitmaakten en integraal onderdeel waren van de samenleving. Mijn conclusie is, dat het opzetten van sociale ondernemingen een mooie doelstelling is, maar weinig invloed heeft op de hoofdmanier waarop goederen en diensten geproduceerd worden in het kapitalisme.

Piet van der Lende

energietoeslag (II)

 Gisteren heb ik een bericht op de weblog gezet dat de minima 200 euro energietoeslag krijgen. Maar gisteren werd ook het volgende bekend

Het kabinet heeft besloten tot een pakket aan maatregelen om de prijzen van energie te dempen en de koopkracht te verbeteren. Hiervoor is 2,8 miljard euro uitgetrokken. De steun duurt in elk geval een half jaar.                                                         

De accijns op benzine wordt op 1 april met 17 cent per liter verlaagd. Dan gaat de dieselaccijn met 11 cent omlaag. Op 1 juli daalt de btw op gas en stroom van 21 procent naar 9 procent.                                 

Minima krijgen via hun gemeente een hogere tegemoetkoming voor de gestegen energieprijzen. Het eerder toegezegde   bedrag van 200 euro gaat naar 800 euro. Het kabinet wil de steun snel geven. 

Wanneer de verhoging van 200 euro naar 800 euro uitbetaald wordt is nog niet bekend. Ik neem aan dat 23 maart 200 euro uitbetaald wordt en pas later de resterende 600 euro omdat het te kort dag is om alles voor 23 maart te organiseren.. Maar weten doe ik het niet.

Piet van der Lende

 

Energietoeslag

U krijgt eenmalig  € 200,- energietoeslag. Met dit geld kunt u (een deel van) de gestegen energiekosten betalen.

Als u aan de voorwaarden voldoet en bekend bent bij de gemeente, krijgt u op 23 maart automatisch € 200,- op uw rekening.

U krijgt eind maart een brief om uw bankrekeningnummer door te geven als:

• wij uw rekeningnummer niet hebben of
• we willen weten of uw rekeningnummer nog juist is

U bent bekend bij de gemeente als:

• u een uitkering hebt van de gemeente. Bijvoorbeeld een bijstandsuitkering of IOAW, IOAZ of Bbz.
• u gebruikt maakt van een regeling voor Amsterdammers met weinig geld. Zoals de Stadspas met groene stip of collectieve zorgverzekering.

U bent niet bekend bij de gemeente

Dan kunt u zelf de energietoeslag aanvragen. U leest uiterlijk eind april hoe u dat kunt doen op deze pagina. U kunt ook uw e-mailadres aan ons doorgeven, dan mailen wij u tegen die tijd de informatie over zelf aanvragen.

Geef uw e-mailadres door

Voorwaarden

• U moet in Amsterdam of Weesp wonen.
• U hebt een laag inkomen en weinig vermogen
• U krijgt eenmalig  € 200,- per huishouden

Walgelijke inlichtingenplicht in de Participatiewet in Amsterdam voluit uitgevoerd

 Inlichtingenplicht Participatiewet in Amsterdam voluit uitgevoerd

Ondanks de kritische opmerkingen van wethouder Groot Wassink over de veel te strenge Participatiewet wordt de walgelijke inlichtingenplicht in Amsterdam voluit uitgevoerd, zoals blijkt uit een flyer die door de WPI (sociale dienst) wordt verspreid.

Het Gesprek is een teatervoorstelling over gesprekken die gevoerd worden bij de sociale dienst.

 

06-02-2022. Gratis Duitse bankrekening N26 door sociale dienst (WPI) geaccepteerd

Enige tijd geleden heeft de Bijstandsbond de gemeente gevraagd wat het beleid is m.b.t. gratis bankrekeningen. Dit naar aanleiding van een klacht die wij binnenkregen dat een gratis bankrekening van N26 in Duitsland niet werd geaccepteerd. De bankkosten kunnen bij zo’n gratis bankrekening volgens ons worden uitgespaard, en dat scheelt toch weer in de vaste lasten. Het antwoord luidt als volgt. Ook op de Nederlandse markt zijn verschillende FinTech banken actief die een gratis bankrekening aanbieden. Een aantal Amsterdamse minima laat hun bijstandsuitkering maandelijks overmaken naar een gratis rekening van de Duitse bank N26. WPI accepteert buitenlandse bankrekeningen dus N26 zal ook geaccepteerd moeten worden. Soms zijn er vanuit de gemeente extra handelingen nodig. Daar zijn inmiddels instructies voor gemaakt. Als bij clienten een buitenlandse bankrekening toch geweigerd wordt, kun je met ons contact opnemen, dan stellen wij het bij onze ambtelijk contactpersoon bij WPI aan de orde, die dan contact opneemt met de betreffende afdeling. 

Wij vroegen ook, te onderzoeken of bij de grote reguliere banken een gratis bankrekening mogelijk was, desnoods met steun van de gemeente. Daarop heeft wethouder Moorman het volgende geantwoord. De servicekosten bij een bank behoren tot de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan die ook uit een inkomen of uitkering op bijstandsniveau kunnen worden voldaan;

Het voorstel van de Bijstandsbond is moeilijk te realiseren, zowel voor de gemeente als voor de voornoemde banken. Er moet namelijk een systeem worden ontwikkeld dat de bankkosten weer gaat doorberekenen, als de rekeninghouder niet meer behoort tot de doelgroep minima. Bovendien worden de realisatie-, uitvoerings- en controlekosten van een dergelijke voorziening voor de gemeente veel te hoog;

De gemeente moet meer gegevens van minima met de betreffende bank(en) uitwisselen.  Dat vindt WPI onwenselijk vanwege de privacywetgeving;

Minima moeten om hier gebruik van te kunnen maken overstappen naar een andere bank (inclusief al hun lopende incasso’s);

De kostenbesparing voor minima is beperkt, in vergelijking met andere minimaregelingen (bijvoorbeeld de collectieve zorgverzekering). De jaarlijkse kosten van een bankpas bedragen bij de Nederlandse grootbanken tussen de € 20 en € 30;

Een gratis bankrekening bij de grote reguliere banken is dus niet mogelijk, maar de gratis bankrekening N26 (met betaalpas) is wel mogelijk. Ook als je een andere bank vindt waar geen uitvoeringskosten berekend worden, moet dat worden geaccepteerd.

Piet van der Lende

Verzoek om betaling jaarlijkse contributie

 Amsterdam, 30-01-2022

Aan de leden, donateurs en symphatisaten van de Bijstandsbond,

Allereerst mede namens de andere medewerkers van de Bijstandsbond de beste wensen voor 2022. Ik hoop dat het dit jaar goed met je mag gaan.
Hierbij vraag ik aan het begin van het nieuwe jaar de contributie voor 2022 over te maken. De contributie bedraagt 20 euro per jaar maar meer of minder mag ook.

Je kunt de contributie overmaken op girorekening NL22 INGB 0004 5548 41 t.n.v Bijstandsbond Amsterdam. Maar je kunt de contributie ook contant betalen op ons kantoor tijdens spreekuurtijden. Indien je nog niet bezig bent met internetbankieren kun je een overschrijvingskaart gebruiken. De acceptgiro's hebben wij afgeschaft. Het spreekuur is op dinsdag en donderdag om 11.00 uur tot 16.00 uur, en vanaf 13.00 uur is advocaat Mark van Hoof van VHM advocaten aanwezig.

De Bijstandsbond is een vereniging van vrijwilligers. Er zijn geen betaalde krachten. De werkzaamheden worden verricht door mensen die zelf een minimumuitkering of minimum inkomen uit ander werk hebben. De Bijstandsbond heeft de ANBI status.

Wij hebben ook een crowdfunding campagne om inkomsten te krijgen naast de inkomsten uit contributies. je kunt je bijdrage ook betalen door te surfen naar http://www.bijstandsbond.amsterdam (dus niet .nl) en dan op de knop ‘support’ drukken. De rest wijst zich vanzelf. Je kunt daarbij desgewenst ook een bijdrage betalen onder een andere naam of anoniem. Ik hoop wat van u te horen!


Met vriendelijke groet,
Piet van der Lende 

Rechter veegt de vloer aan met wet vereenvoudiging beslagvrije voet voor mensen met schulden

De “Wet vereenvoudiging beslagvrije voet”, is op 1 januari 2021 in werking getreden. Met deze wet wordt een standaard rekenwijze geïntroduceerd waarbij de beslagvrije voet wordt berekend. Deze wet heeft voor mensen met een AOW-gerechtigde leeftijd een negatief gevolg omdat in de nieuwe wet ervoor is gekozen om voor deze groep van een lagere bijstandsnorm bij de beslagvrije voet uit te gaan dan eerder het geval was. Mensen met een AOW-gerechtigde leeftijd in een schuldensituatie kunnen per maand daarom behoorlijk moeten inleveren. Geen rekening is gehouden met de extra hoge kosten van een AOW-gerechtigde. Toepassen van de nieuwe standaard methode heeft tot gevolg dat verzoekster niet meer in haar kosten van levensonderhoud kan voorzien.

De rechter vindt dit onredelijk

In een rechtszaak van een AOW gerechtigde van de Rechtbank Overijssel blijkt dit. De vereenvoudiging heeft dus tot gevolg dat in een beslagsituatie mensen met een AOW-gerechtigde leeftijd per maand behoorlijk moeten inleveren. Voor [verzoekster] is dit verschil € 156,- per maand. Aanleiding wordt dan ook gezien weer aan te sluiten bij de bijstandsnorm voor een AOW-gerechtigde. De beslagvrije voet wordt verhoogd, als verzocht, verzoekster blijft dan in staat om met minimaal 5% van haar netto inkomen op haar schuld af te lossen en houdt voldoende middelen over om in de kosten van levensonderhoud te kunnen voorzien, wat in overeenstemming is met het uitgangspunt van de wet.

Deze wijze van berekenen sluit ook aan bij de berekening van het vrij te laten bedrag volgens de Vtlb-methode van de Recofa, waar een correctie wordt toegepast zodat weer wordt aangesloten bij de bijstandsnorm voor een AOW-gerechtigde (zie art. 4.3 van het Vtlb-rapport versie juli 2021).

commentaar Bijstandsbond:

De wet vereenvoudiging beslagvrije voet is belachelijk, omdat nu in de praktijk iemand die zelf zijn schulden regelt meer moet aflossen dan iemand die in de WSNP of de vrijwillige schuldsanering zit, waarbij wordt gewerkt volgens de 'Vtlb-methode' een methode om de beslagvrije voet te berekenen. De rechter zegt nu dat ook in het onderhavige geval volgens deze methode moet worden gewerkt.

Zie voor de uitspraak https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBOVE:2021:4580

https://linkeddata.overheid.nl/front/portal/document-viewer?ext-id=ECLI:NL:RBOVE:2021:4580

De deels rechtse arbeidersklasse

 Ook verschenen op Konfronatie.nl

Afgelopen zondag 2 januari trok een menigte langs mijn huis in Amsterdam. Het was een verboden demonstratie van mensen, die tegen vaccinatie, coronamaatregelen en controles zijn. Maar een precieze leus van de demonstratie ontbrak. Het was een ratjetoe van rechtse, extreem rechtse en soms fascistische actievoerders.

Vlaggen met hamer en sikkel, van de National Bolshevism Party, een radicale politieke beweging die extreem nationalisme combineert met een vorm van communisme. Ook wel nazi-communisten genoemd. Verder Nederlandse vlaggen, Friese vlaggen, en spandoeken die opriepen tot vrijheid. Een spandoek met opschrift 'Trump 2024'. Een spandoek 'Geen repressie maar een goede gezondheidszorg'. Maar veel spandoeken waren er niet.

Ik zag af en toe wat rode ballonnen met het logo van Forum voor Democratie erop. De stoet werd begeleid door een ordedienst in een militair uniform, met voornamelijk rode en blauwe baretten, dus veteranen van de commandotroepen die uitgezonden zijn geweest met militaire missies in het buitenland.

De demonstratie zou georganiseerd zijn door de actiegroep “Nederland in verzet”. Blijkens een artikel in Het Parool van Roel van Duijn is Nederland in Verzet opgericht door ene Michel Reijinga die zegt te spreken namens ‘wij, bezorgde burgers’. De leus van de protesten luidt: ‘wij zijn de leugens zat!’, maar welke leugens hier worden bedoeld is niet duidelijk, en ook het eisenpakket van Nederland in Verzet is weinig helder. Een allegaartje aan wensen en belangen met een overkoepelende, zelfgeformuleerde boodschap: ‘Wij zijn het zat, Nederland gaat plat.’ (1)

Ik zag verschillende bekenden voorbijlopen die mij vriendelijk groetten. Er zijn in mijn omgeving trouwens toch wel verschillende mensen die sympathie hadden voor de demonstratie. Het was mooi weer en de opkomst was groot. Op Teletekst berichtte men, dat Halsema een demonstratie op het Museumplein had verboden. De demonstranten trokken daarop naar het Westerpark, alwaar blijkbaar een manifestatie was van Forum voor Democratie. De demonstratie vulde de straten tussen het Museumplein en een heel eind verderop de Frederik Hendrikstraat. Hoewel de politie heeft gezegd dat er 10.000 demonstranten waren schat ik gezien de lange stoet hun aantal op minstens het dubbele. De media brachten berichten over schermutselingen tussen de politie en de demonstranten, die het Museumplein moesten verlaten omdat burgemeester Halsema een noodverordening voor het gebied had afgegeven. Maar de demonstratie door de straten verliep rustig, er heerste een kalme sfeer.

's Avonds maar eens de pamfletten bestudeerd die ik gekregen had. Zonder uitzondering baarlijke nonsens, waar werkelijk geen touw aan vast te knopen valt. Sommige pamfletten waren doorspekt met willekeurige bijbelcitaten over de komst van het Grote Beest. Je kunt er echt niets mee. Mensen die deze pamfletten gemaakt hebben zijn volkomen de weg kwijt. Hoe moet je daarop reageren. Je gaat er bij het maken van een artikel van uit, dat het een kwestie is van een spel over logische argumenten en tegenargumenten, maar dat werkt bij deze pamflettenmakers niet. Ik heb niet de illusie dat ik die met mijn stukjes bereik.

Tegendemonstratie

Er was ook een tegendemonstratie. Een groep Joodse activisten is samengekomen bij het Joodse verzetsmonument naast de Stopera. Samen met een groep van zo’n vijftig andere activisten die zich hebben aangesloten in solidariteit met de Joodse activisten, roepen ze op om samen te strijden tegen het toenemende antisemitisme onderliggend aan de anti-coronademonstraties.

De actiegroep: ‘Steeds meer groepen mensen die demonstreren tegen de coronamaatregelen mengen zich met fascistisch gedachtegoed. Zij lopen zij aan zij met rechtse extremisten tijdens hun demonstraties. De anti-coronademonstranten vergelijken zichzelf met de slachtoffers van de Holocaust, dragen gele sterren en delen foto’s met nazi-vergelijkingen. FvD-partijleider Thierry Baudet maakt zich hier ook schuldig aan en deelt geregeld holocaustvergelijkingen op zijn sociale media. Onlangs heeft een rechter Thierry Baudet geboden de antisemitische uitlatingen te verwijderen.' (2)

Enquête

In een uitgebreide enquête van Peil.nl in oktober werd de mensen gevraagd wat volgens hen het nieuwe beleid van Rutte IV moest worden. De hoofdthema’s waren klimaat en energie, natuur en milieu, immigratie en integratie en Europa.

Voor de miljarden uitgaven die zijn aangekondigd voor het klimaatbeleid was weinig draagvlak. De burgers zijn bang dat zij moeten opdraaien voor de kosten van die uitgaven. De overgrote meerderheid van de enquêtedeelnemers zag niet de noodzaak van een veel geld kostend klimaat- en stikstofbeleid, was voor het grotendeels sluiten van de grenzen voor migranten, voor de bouw van kernenergiecentrales, tegen een al te uitgebreide bescherming van natuurgebieden en tegen de Europese eenwording.

Het betreft een midden-rechts blok, van stemmers op CDA, VVD, JA21, BBB, PVV en FvD, maar opvallend genoeg ook SP-stemmers en veruit de meeste zwevende kiezers, wat de standpunten over Europa betreft nog versterkt met de PvdD-stemmers. Over het algemeen heeft verder een grote meerderheid van de midden- en laagopgeleiden en (in iets mindere mate) de middeninkomens dezelfde voorkeuren als dit blok. De voorkeuren van dit blok zijn dan meestal ook de voorkeuren van een ruime meerderheid van de bevolking. (3)

Een rechtse arbeidersklasse

Het fenomeen van de voor een groot gedeelte rechtse arbeidersklasse is al oud. Vorige week zondag schreef ik voor de webzine van Solidariteit een artikel over dit fenomeen. (4)

Het afgelopen jaar hebben velen zich het hoofd gebroken over het politieke fenomeen dat de VVD bij de verkiezingen overwinning op overwinning boekt en veruit de grootste partij is. En dat ook blijft, ondanks de schandalen die zich voordoen en moties van wantrouwen in de Tweede Kamer. Wat je iets linkser zou kunnen noemen, met de nadruk op 'iets', is verschrompeld tot in totaal 41 Kamerzetels, de uitkomst van slechts ongeveer een derde van het electoraat. Velen op links vragen zich af hoe het kan dat mensen massaal op partijen stemmen die een beleid voeren dat flagrant in strijd is met wat wordt geanalyseerd als hun belangen.

Ook sociologen piekeren over het fenomeen. Een enigszins omstreden theorie is dat de arbeidersklasse wordt gekenmerkt door zowel economisch progressieve opvattingen (voor economische herverdeling ten gunste van minderbedeelden) als door autoritaire (overwegend intolerant en onverdraagzaam ten aanzien van andersdenkenden en migranten). Veelbesproken onderzoek zou inmiddels hebben uitgewezen dat het 'autoritarisme' van de arbeidersklasse vooral voor lager opgeleiden geldt. De enquête van Peil.nl bevestigd dat.

Er zijn aanwijzingen dat het cultureel conservatisme van delen van de arbeidersklasse samenhangt met de structuur van het dagelijks leven en daarmee met de inhoud van het werk dat zij verrichten. De eerste factor is de complexiteit van het werk. Werk is complexer naarmate de te verrichten werkzaamheden een groter beroep doen op de eigen oordeelsvorming. De tweede is de mate waarin de betrokkenen tijdens het werk onder toezicht staan. De derde factor is de 'routinisering' van het werk. Autoritaire en cultureel conservatieve opvattingen komen meer voor naarmate het werk minder complex is, onder strak toezicht staat en meer op routine berust.

Oorzaken

Veel over de oorzaken van de rechtse arbeidersklasse is onbekend, en er is veel verdeeldheid over binnen links.

Toch is onderzoek naar de oorzaken van de deels rechtse arbeidersklasse belangrijk, omdat je dan ook meer aanknopingspunten hebt om het te bestrijden. Je kunt geen concessies doen aan het autoritarisme, zoals grenzen dicht en zo. Je moet je oren daar niet naar laten hangen, zoals sommigen willen. Integendeel, je moet het autoritarisme te vuur en te zwaard bestrijden, maar dat is niet voldoende. Analyse van de oorzaken van de autoritaire arbeider is noodzakelijk.

Als het waar is, dat de werkomstandigheden (autoritair regime) invloed hebben op het autoritarisme van de arbeiders zelf, en dat zij veel last hebben van de toenemende controlemechanismen in de maatschappij, dan is dat een aangrijpingspunt om hen overtuigen Dus kritiek op het sociaal panopticum, en de alles en iedereen controlerende overheid, het gebrek aan democratie, waarmee niet alleen uitkeringsgerechtigden (toeslagenaffaire) te maken hebben, en kritiek op de autoritaire regimes in het bedrijfsleven en bij de overheid in het algemeen.

We zien dat punt terugkomen in de protesten tegen de coronamaatregelen, waarin een bijtende kritiek wordt geuit op de komst van een autoritaire maatschappij en de vernietiging van de democratie. Het is dan echter van belang, deze kritiek op de autoritaire controlemaatschappij te zuiveren van samenzweringstheorieen en rechtse propaganda, omdat nu Forum voor Democratie en andere rechtse stromingen ermee aan de haal gaan. Hun kritiek wordt gecombineerd met kritiek op het coronabeleid, en zij maken gebruik van het wantrouwen tegen de regerende elite dat bij de arbeidersklasse heerst.

Kritiek op het neoliberalisme

In het verlengde van de kritiek op de allesoverheersende controlemaatschappij ligt de kritiek op het neoliberalisme, dus de economische categorieën. Meermalen is aangetoond, dat het neoliberalisme geen laissez faire theorie is, maar juist een sterke overheid wil, die controle uitoefent op de maatschappij om de theorie van de vrije markt-mededinging ook in de praktijk te laten werken. Controle aan de onderkant, vrijheid aan de bovenkant. De vele controle-instituten en hun bureaucratie komen daaruit voort. We moeten in de analyse naar voren brengen, dat er verschillende autoritaire maatschappijmodellen mogelijk zijn en dat het neoliberalisme er daar ondanks alle retoriek van de liberalen over een vrije samenleving een van is.

Kloof tussen arm en rijk

Uit de enquête van peil.nl blijkt, dat velen met een smalle portemonnee die het hoofd financieel nauwelijks of niet boven water kunnen houden, bang zijn dat zij hoewel ze het niet kunnen betalen moeten opdraaien voor de hoge kosten van de energietransitie en de maatregelen ter bestrijding van de opwarming van de aarde, of het moeizame, veel geld kostende behoud van natuurgebieden.

Wat dat betreft wordt het beleid van Rutte IV desastreus voor het draagvlak van de milieumaatregelen. Er wordt nauwelijks geld uitgetrokken voor armoedebestrijding, op de gezondheidszorg wordt op termijn bezuinigd, het minimumloon wordt nauwelijks of niet verhoogd, de uitkeringen aan de onderkant gaan niet omhoog, flexibilisering van de arbeidsmarkt (bestaansonzekerheid) wordt nauwelijks bestreden, terwijl wel grote bedragen worden geleend voor andere doeleinden.

De grote vervuilers in de industrie en de rest van het bedrijfsleven krijgen bakken met geld om kosteloos een energietransitie en een milieuvriendelijke productie te kunnen realiseren, maar het principe van de vervuiler betaalt wordt in het regeerakkoord niet uitgewerkt. De CO2 heffing is een lachertje. Dat pikken de mensen niet meer.

Milieudefensie

Donald Pols, directeur van Milieudefensie ziet de bui al hangen. Hij legt in een interview in Trouw ook een verbinding tussen armoedebestrijding en milieu beleid. (5)

“In de laatste twintig, dertig jaar heeft de milieubeweging een verkeerde afslag genomen”, zegt Pols. Wat begon als een beweging van het volk, om mensen te beschermen tegen vervuiling in de buurt, is volgens hem een academische beweging voor hoogopgeleiden geworden. De nieuwe beweging Extinction Rebellion, die burgers wil beschermen tegen lakse overheden en bedrijven spreekt hem aan.

Milieudefensie wil zich hard maken voor de groep praktisch opgeleiden met weinig geld. “En denk niet: dat is een zielig klein groepje. De helft van Nederland houdt aan het einde van de maand geen geld over.” Die groep wil Pols een duurzame toekomst bieden, zonder dat ze ervoor opdraaien. Het principe moet gelden: de grote vervuilers betalen. “De Shell-zaak bewijst dat dit kan”, zegt Pols.

Voor er echter daadwerkelijk duurzame coalities komen tussen vakbonden, milieubeweging en andere sociale bewegingen met samenhangende doelstellingen op het gebied van milieu en armoedebestrijding hebben we nog een lange weg te gaan, denk ik.

Piet van der Lende

Noten:

(1) https://www.parool.nl/nederland/steeds-meer-mensen-sluiten-zich-aan-bij-de-coronaprotesten-maar-wie-zijn-het-en-wat-willen-ze~b1402310/

(2) Een verslag van de tegendemonstratie vindt je op de site van Doorbraak. https://www.doorbraak.eu/anti-fascisten-in-actie-tegen-antisemitisme-bij-wappie-demonstraties-beeldverslag/

(3) Lees hier het rapport over de enquête. https://nlslash.nl/mwenb/211212_Enquete_Rutte_IV.pdf

(4) Artikel in Solidariteit. https://www.solidariteit.nl/commentaren/com-450_2-1-2022.html

(5) https://www.trouw.nl/leven/directeur-van-milieudefensie-donald-pols-blikt-terug-op-de-klimaatzaak-tegen-shell-dit-was-mijn-zwaarste-jaar-ooit~b5dd2ee5/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.ecosia.org%2F

Beweging voor 14 euro, coalitie met werkenden

 Solidariteit - Commentaar 450 - 2 januari 2022

Piet van der Lende

Het afgelopen jaar hebben velen zich het hoofd gebroken over het politieke fenomeen dat de VVD bij de verkiezingen overwinning op overwinning boekt en veruit de grootste partij is. En dat ook blijft, ondanks de schandalen die zich voordoen en moties van wantrouwen in de Tweede Kamer. Rutte overleeft het allemaal en de VVD blijft groot, ook al zijn VVD-Kamerleden regelmatig verwikkeld in grote financiële schandalen.

Het onderzoeksplatform Follow the Money en de resultaten van andere onderzoeksjournalisten bieden aan de lopende band verhalen over de corruptie van bestuurders, vriendjespolitiek, onderhandse deals van de overheid met grote bedrijven en voorbeelden van mismanagement bij vele instellingen. Zonder enig effect, lijkt het wel. Velen blijven VVD stemmen. Wat je iets linkser zou kunnen noemen, met de nadruk op 'iets', is verschrompeld tot in totaal 41 Kamerzetels, de uitkomst van slechts ongeveer een derde van het electoraat. Velen op links vragen zich af hoe het kan dat mensen massaal op partijen stemmen die een beleid voeren dat flagrant in strijd is met wat wordt geanalyseerd als hun belangen.

Organisatie arbeid

Ook sociologen piekeren over het fenomeen. Een enigszins omstreden theorie is dat de arbeidersklasse wordt gekenmerkt door zowel economisch progressieve opvattingen (voor economische herverdeling ten gunste van minderbedeelden) als door autoritaire (overwegend intolerant en onverdraagzaam ten aanzien van andersdenkenden en migranten). Veel besproken onderzoek zou inmiddels hebben uitgewezen dat het 'autoritarisme' van de arbeidersklasse vooral voor lager opgeleiden geldt. (1)

Er zijn aanwijzingen dat het cultureel conservatisme van delen van de arbeidersklasse samenhangt met de structuur van het dagelijks leven en daarmee met de inhoud van het werk dat zij verrichten. De eerste factor is de complexiteit van het werk. Werk is complexer naarmate de te verrichten werkzaamheden een groter beroep doen op de eigen oordeelsvorming. De tweede is de mate waarin de betrokkenen tijdens het werk onder toezicht staan. De derde factor is de 'routinisering' van het werk. Autoritaire en cultureel conservatieve opvattingen komen meer voor naarmate het werk minder complex is, onder strak toezicht staat en meer op routine rust. (2)

Veertig jaar sociale strijd

In het verlengde van deze ontwikkeling ligt de evaluatie van veertig jaar sociale strijd tegen het neoliberalisme dat zich ondanks golven van verzet gewoon verder ontwikkelt en nog steeds dominant is. Velen op links vragen zich af hoe dit mogelijk is. Verschillende (ex)actievoerders die ik spreek uiten hun wanhoop en moedeloosheid over voortzetting van de strijd en gaan er zo langzamerhand van uit dat er weinig ten goede zal veranderen.

Het electorale succes van rechtse en rechtsere partijen en de beperkte invloed van de sociale strijd kunnen vooral toegeschreven worden aan het structureel gebrek van een duurzame, progressieve coalitie. Met aan de ene kant de werkenden en hun organisaties en aan andere kant de grote nieuwe sociale bewegingen die sinds de jaren zestig van de vorige eeuw af en toe opkwamen rond bijvoorbeeld milieu, uitkeringen en racisme. Dit ontbrak de afgelopen veertig jaar.

Strategiediscussies over hoe tot een ander beleid te komen, zijn de afgelopen decennia in alle sociale bewegingen gevoerd. Velen hadden het gevoel dat de ontwikkeling van het neoliberale beleid leidde tot een schier ondoordringbare muur.

In de beweging van uitkeringsgerechtigden kwam in de jaren negentig naar aanleiding van de vruchteloosheid van acties, de volgende redenering naar voren. Al die demonstraties en acties hebben geen zin, je bereikt er niets mee. De grote crises die op ons afkomen en het gevolg zijn van het rovend kapitalisme, zullen de machthebbers vanzelf op andere gedachten brengen over de inrichting van de samenleving. De weg van het overleg is dan ook een onvermijdelijke voorwaarde om daadwerkelijk veranderingen te realiseren. Leidende figuren verlieten het pad van actievoeren en werden actief in bijvoorbeeld cliëntenraden. De uitkeringsgerechtigdebeweging verschrompelde tot enkele wat radicalere groepen die geen massa-actie meer konden organiseren.

Dat deze beoordeling nog steeds geldt, hoorde ik 26 oktober jongstleden bij een discussie in Pakhuis de Zwijger over het nieuwe boek Thrive. (3) Dat presenteert een reeks van alternatieve modellen voor het huidige kapitalisme. Een interessant moment in de discussie was dat de betreffende wetenschappers niet uitgaan van de activistische benadering. Het verleden moet met respect behandeld worden, maar het huidige kapitalisme loopt op zijn eind. Er zijn al vele nieuwe initiatieven voor de nieuwe tijd die komen gaat. We moeten ervan uitgaan dat het kapitalisme zo niet verder kan en dus de nieuwe wereld komt, en laten we ons die voorstellen. Niet tegen afzetten, maar zeggen: bedankt fossiele industrie die ons welvaart bracht, met alle respect, nu komt er iets anders.

Beweging voor 14

De beweging voor "14 euro minimumloon" koos voor een andere benadering en handhaafde de activistische aanpak van de nieuwe sociale beweging: Samen voor 14. Een initiatief van de FNV dat bewust de samenwerking zoekt met buurtorganisaties, belangenverenigingen en actiegroepen om op voet van gelijkwaardigheid van onderop een sociale beweging op te bouwen. Het initiatief streeft naar een nieuw elan om de belangenbehartiging van mensen aan de onderkant van de samenleving nieuwe impulsen te geven. De beweging is nadrukkelijk antiracistisch en streeft op basis van diversiteit en inclusiviteit (dus niemand uitsluiten) naar de deelname van veel groepen in de samenleving. Gericht op het doorbreken van de kunstmatige, door rechtse propaganda aangewakkerde, verdeeldheid langs etnische, sociale en culturele scheidslijnen.

Omdat het ook een vakbondsinitiatief is, probeert de beweging van onderop antwoorden te geven op het vraagstuk van de rechts stemmende arbeiders. Een keerpunt nadat veertig jaar sociale strijd niet geleid heeft tot vaste coalities tussen werkenden en de nieuwe sociale bewegingen.

Maar dat laatste blijkt niet zo eenvoudig. Coalities met werkenden ('de sectoren') in de FNV kwamen niet op grote schaal van de grond. Met de komst van Ron Meijer, oud-voorzitter van de SP en bestuurder bij de FNV, als leider van de campagne is een discussie losgebroken over de te volgen koers. Actievoerders hoorden over de plannen die Meijer januari 2022 wil inzetten, toegespitst op de FNV-sectoren en de huidige "voor 14-euro" afdelingen. De 'community organising'-projecten zullen gedeeltelijk verdwijnen. De actievoerders van 'voor 14' zijn niet tegen de organisatie in de sectoren. Integendeel. Ze denken dat er zeer waardevolle verbindingen te leggen zijn tussen de strijd in de sectoren en de strijd die de sectoren overkoepelt: de verhoging van het minimumloon. Die hebben elkaar nodig.. Maar de FNV bobo's lijken de sectoren veel meer prioriteit te geven en geen personele steun meer te verstrekken aan het gemeenschappelijke project.

De tijd zal uitwijzen of de zo nodige coalitie tussen werkenden en nieuwe sociale bewegingen tot stand komt. In mijn ogen de voorwaarde voor een succesvolle strijd die de negatieve situatie van de afgelopen veertig jaar eindelijk doorbreekt. Het gaat ergens over.

(1) Zie Peter Achterberg en Dick Houtman, Het spook van de rechtse arbeidersklasse. Een culturele verklaring voor 'tegennatuurlijk' stemgedrag. https://www.aup.nl/journal-downloads/sociologie/nr_1_-_het_spook_van_de_rechtse_arbeidersklasse.pdf

(2) Voor een kritische analyse: Dick Houtman, Een blinde vlek voor cultuur. Sociologen over cultureel conservatisme, klassen en moderniteit. Van Gorcum, 2000.

(3) Thrive. Engelstalig boek over alternatieve economische modellen. Met bijdragen van veel schrijvers. Titel: Fundamentals for a new economy. Redactie: Kees Klomp en Shinta Oosterwaal.