De persoonlijke inflatiecalculator van het CBS

Wat aan het prutsen geweest met de persoonlijke inflatie calculator van het CBS. https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/persoonlijke-inflatiecalculator

Ik wou wel eens weten wat met mijn bestedingspatroon het effect is van inflatie op de koopkracht. Als je voor een groot aantal minima de calculator invult, kun je tot interessante conclusies komen. Ik ben benieuwd hoe de grafiek bij anderen is. Het verhaal is dat minima, maar ook middeninkomens, het meeste last hebben van inflatie. Echt een onderzoek naar deze stelling ken ik niet. Wel onderzoeken waarbij mensen wordt gevraagd heb je moeite om rond te komen. Het blijkt dan, dat minima de laatste tijd veel meer moeite hebben rond te komen dan hogere inkomens.
 
Het CBS publiceert iedere maand het inflatiecijfer volgens de consumentenprijsindex (CPI). Dit cijfer laat de prijsontwikkeling zien van een pakket goederen en diensten dat de gemiddelde consumptie van alle Nederlanders vertegenwoordigt. De gemiddelde Nederlander bestaat echter niet en waarschijnlijk is er niemand die precies dit pakket goederen en diensten consumeert. Hoe zou het inflatiecijfer eruit zien als het was gebaseerd op mijn

Met de persoonlijke inflatiecalculator kun je in grote lijnen je consumptiepatroon opgeven om zo een indicatie te krijgen van de gemiddelde jaarlijkse prijsontwikkeling die hoort bij het eigen consumptiepakket. De persoonlijke inflatie wordt met dezelfde prijsindices berekend als de officiële inflatie volgens de CPI. Het verschil is dat de onderscheiden consumptiecategorieën een andere weging hebben.

In de inflatiecalculator kun je je eigen uitgavenpatroon invullen en dan rolt er een inflatie gemiddelde over de jaren uit dat aansluit op jouw uitgavenpatroon.

Er is veel kritiek op hoe het CBS het inflatiecijfer berekent. Wat niet wordt meegenomen: Inkomstenbelasting en sociale verzekeringspremies, de premie voor de basis zorgverzekering, het eigen risico-bedrag in de zorgverzekering, aankoop van huizen en daarmee samenhangende kosten, aandelen en andere beleggingen. De conclusie van sommigen luidt dan ook, dat de inflatie veel hoger is en de mensen in koopkracht veel meer worden getroffen. wat dacht je van het verplichte eigen risico voor de zorgverzekering? Die was in 2010 nog €165 per jaar en is inmiddels met 133% gegroeid naar €385 in 2021.

Weer anderen zeggen, dat de inflatie juist lager is, omdat de energiekosten die weliswaar stijgen, als wegingsfactor veel te hoog worden ingeschat. Toch maar de calculator ingevuld om een globale indicatie te krijgen. Het cijfer van het CBS wordt door iedereen gebruikt en gehanteerd als het officiele inflatiecijfer, waar ook de vakbonden mee werken en de media over berichten, zodat het ook in het dagelijks spraakgebruik wordt gehanteerd. Je kunt er wel kritiek op hebben, maar invullen van de calculator geeft toch een (enigszins ruwe) schatting van de invloed van inflatie in jouw specifiek geval is mijn mening.

Totaal aan uitgaven heb ik ongeveer 1800 euro, ongeveer gelijk aan de inkomsten die ik ontvang. Het officiële prijsindexcijfer is gebaseerd op een uitgaven patroon van ongeveer 3300 euro met een eigen auto. Mijn statistiek ziet er als volgt uit:

Wat in de grafiek opvalt is dat in de jaren 2019-2021 ongeveer halverwege voor mij een veel hogere inflatie gold dan de officiële gemiddelden. In januari 2021 gold voor mij bijvoorbeeld een inflatie percentage van 3,6% terwijl het officiele inflatiecijfer 1,6% was. Dat in de periode 2020-2021 het inflatiepercentage waar ik mee te maken had aanzienlijk hoger was, komt waarschijnlijk omdat ik rook en in die tijd zijn de accijnzen op tabak verhoogd. Althans ik vermoed dat dat de reden is. Of heeft het ook met de corona-epidemie te maken? Het zou interessant zijn te onderzoeken of dit patroon zich ook voordoet bij andere minima.

In de jaren voor 2020 en de maanden na halverwege 2021 geldt voor mij juist een lager inflatiepercentage. Dat in de periode na halverwege 2021 voor mij een lager inflatiepercentage gold komt o.a. door de energieprijzen. Ik heb net mijn maandtarief verhoogd naar 130 euro per maand, omdat Vattenfall mij dat adviseert, maar ik geef vergeleken met anderen nog betrekkelijk weinig aan energie uit. Ik heb centrale verwarming met een hoog rendementsketel en een geïsoleerd huis. Wanneer je met mijn uitgavenpatroon het maandbedrag dat je nu betaalt verhoogt tot 180 euro, stijgt het persoonlijke inflatiepercentage waar je mee te maken hebt onmiddellijk tot boven het officiële gemiddelde.

Piet van der Lende

Mededelingen van het spreekuur i.v.m. de vakanties

 De Bijstandsbond houdt spreekuur op dinsdag en donderdag van 11.00 uur tot 16.00 uur. Vanaf 13.00 uur tot 15.00 uur is advocaat Marc van Hoof aanwezig.

De wekelijkse bijeenkomst over inflatie waar we uitwisselen wat waar het goedkoopst is en waar we de theoretische achtergronden behandelen is iedere woensdag in het kantoor van de Bijstandsbond. In verband met de vakanties kan het zijn, dat enkele malen geen bijeenkomst wordt gehouden. De eerstvolgende bijeenkomst is 20 juli.

In verband met de vakanties delen wij mee, dat het spreekuur open blijft maar Marc van Hoof is afwezig dinsdag 19 juli, donderdag 21 juli, dinsdag 26 juli, donderdag 28 juli, dinsdag 2 augustus en donderdag 4 augustus. Hij is weer aanwezig dinsdag 9 augustus.

Wil je hem nog spreken, dan kun je hem bellen tot 20 juli: 06-47816228

Voor overigen zaken het algemene nummer van de Bijstandsbond 020-6898806 of info@bijstandsbond.org.

FNV opent meldpunt Fraudeopsporing Gemeenten

De FNV heeft vandaag een meldpunt geopend waar mensen met een uitkering kunnen checken of ze bij het aanvragen van een uitkering door hun gemeente als mogelijke fraudeur zijn aangemerkt. Met de resultaten uit het meldpunt zal de vakbond vervolgstappen nemen om een einde te maken aan de discriminatie van uitkeringsgerechtigden.

Maureen van der Pligt, bestuurder FNV Uitkeringsgerechtigden: ‘Vanaf 2004 gebruikten maar liefst 158 gemeenten hiervoor de zogenoemde fraudescorekaart, waarmee mensen die een bijstandsuitkering aanvroegen werden ingedeeld op fraudegevoeligheid.’

Bij voorbaat verdacht
Mensen die een uitkering aanvroegen, liepen door het gebruik van de fraudescorekaart de kans al bij voorbaat verdacht te zijn. Van der Pligt: ‘Dat kan zomaar zijn omdat je bijvoorbeeld ooit bouwvakker of kapster was, of in een bepaalde wijk woonde of woont. Specifieke doelgroepen kregen het stempel van risicogroep/potentiële fraudeur.’

Onderzoek door journalisten
Het jarenlange gebruik van de fraudescorekaart door gemeenten kwam eind juni aan het licht door onderzoek van een journalistencollectief van Lighthouse Reports, Argos en NRC. Op basis van alle informatie hebben zij een tool gemaakt waarmee inwoners zelf kunnen nagaan of ze wellicht een hoge score hadden in hun gemeente.

Gemeenten gingen gewoon door
Vier gemeenten gingen, na een waarschuwing van de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) om te stoppen met de fraudescorekaart, gewoon ermee door. Ook een uitspraak van de rechter in 2020, waarbij deze de inzet van het algoritmesysteem SyRI (Systeem Risico Indicatie) door de overheid verbood, had geen effect.

Nog steeds gediscrimineerd
Van der Pligt: ‘De fraudescorekaart is dan misschien verleden tijd, maar dit soort discriminerende algoritmes zijn nog lang niet weg uit onze maatschappij. Dat betekent dat nog steeds mensen op basis van willekeurige gegevens worden gediscrimineerd.’ 

---

Bijlagen

Hyperlink Meldpunt Fraudeopsporing Gemeenten (website FNV)

 

Hyperlink Reconstructie fraudescorekaart Lighthouse Reports

---

Bijstandsgerechtigde uit Apeldoorn hoeft geen drie maanden bankafschriften te laten zien.

opmerkelijke uitspraak Centrale Raad van Beroep: laten zien van bankafschriften valt niet onder de inlichtingenplicht

 De Centrale Raad van Beroep heet een opmerkelijke uitspraak gedaan die de uitvoeringspraktijk van de Partcipatiewet op zijn kop zet. De gemeente Apeldoorn had een bijstandsgerechtigde, die geen bankafschriften had getoond, een terugvordering van 7 maanden bijstand opgelegd en een boete. De Centrale Raad beslist nu, dat de bijstandsgerechtigde zijn bijstandsuitkering niet hoeft terug te betalen en ook geen boete krijgt opgelegd. Het aanleveren van bankafschriften valt volgens de Centrale Raad van Beroep niet onder de inlichtingenverplichting.

Dus is er geen sprake van het schenden van de verplichting en hoeft de bijstandsuitkering niet terug betaald te worden en kan er ook geen boete worden opgelegd.

Gemeenten rekenen tot nu toe het aanleveren van bankafschriften en andere documenten die inzicht geven in de financiële situatie van een bijstandsgerechtigde onder de inlichtingenplicht. De CRvB oordeelt nu dat het aanleveren van documenten niet valt onder de inlichtingenverplichting. Bankafschriften zijn volgens de Raad geen ‘feiten of omstandigheden die van invloed zijn of kunnen zijn op het recht op bijstand

Overigens kan een gemeente bewijsstukken - dus ook bankafschriften - niet vorderen om het recht op bijstand te  controleren. Dat valt ook niet onder de medewerkingsverplichting. De gemeente kan nu de uitkering niet intrekken omdat er geen bankafschriften zijn verstrekt. Bij een aanvraag moet je nog wel aantonen dat je niks meer hebt. Dat valt onder artikel 11. Hier ging het over iemand, die al een bijstandsuitkering had. De gemeenten zullen het voortaan gaan gooien op Artikel 53a van de Participatiewet - De gemeente is bevoegd een onderzoek in te stellen en stukken op te vragen en niet meer op grond van artikel 17 inlichtingenplicht. Tot nu toe werd artikel 53a heel weinig als argument gebruikt. Er zijn heel veel zaken die nu lopen waarin de gemeente artikel 17 gebruikt. Al die zaken zullen nu voor de gemeente vast gaan lopen. Het is te verwachten, dat de regering als de wiedeweerga een wetswijziging gaat voorbereiden.  

https://www.uitspraken.nl/uitspraak/centrale-raad-van-beroep/bestuursrecht/socialezekerheidsrecht/hoger-beroep/ecli-nl-crvb-2022-1395 

Speciaal advies bij de Bijstandsbond over hoge energierekeningen

 Speciaal advies bij de Bijstandsbond over hoge energierekeningen

De Bijstandsbond houdt iedere woensdagmiddag een bijeenkomst met als thema inflatie. We gaan dan informatie uitwisselen over producten die in de aanbieding zijn. We gaan met elkaar trucs, tips en ideeën inventariseren over waar wat het goedkoopste is of welk product je het beste kunt kopen. Tevens gaan we theoretisch in op het thema inflatie. Wat is dat eigenlijk, wat zijn de oorzaken, heeft het overheidsbeleid invloed op het inflatiecijfer? 

Een van de uitkomsten van de discussies is, dat we een speciaal spreekuur organiseren over de hoge energierekeningen. Dit spreekuur wordt gehouden op woensdag van 12.00 uur tot 13.00 uur.

We constateren, dat veel mensen een hoge afrekening krijgen, en veel moeten bij betalen en dat hun maandbedrag plotseling veel hoger wordt. Maar we constateren ook, dat de afrekeningen bijvoorbeeld van Vattenfall volkomen onbegrijpelijk zijn en dat je er alleen niet uitkomt om te kijken of de berekeningen wel kloppen. Op de bijeenkomsten over inflatie  is een deskundige op dit gebied aanwezig, Jan, die het allemaal heeft uitgezocht en die ook energiecoach geweest is. Hij wil de energierekening vertalen voor mensen. Dat doet hij op het spreekuur maar er is ook de mogelijkheid een afspraak te maken voor een ander tijdstip. Je moet wel papieren meenemen waarop, voorschotten, verbruik en prijzen staan van de energieleverancier.

Ook kunnen we een soort tutorial publiceren op internet, waarbij een en ander aan de hand van een concrete energierekening wordt uitgelegd. Hoe zit het in elkaar. Kloppen de nieuwe termijnbedragen wel? Ook zijn er onderhandelingstrucs om de energierekening omlaag te krijgen. Vaak is het zo, dat als je belt en je dreigt met overstappen dat ze je dan al een voordeliger aanbieding doen. 

Je kunt contact opnemen met de Bijstandsbond als je een uitleg wilt of een onderzoek naar je nieuwe energierekening, dan brengen wij je in contact met Jan

Kantoor Bijstandsbond

Da Costakade 162

1053 XD Amsterdam

020-6898806

info@bijstandsbond.amsterdam

Verslag eerste bijeenkomst over inflatie en uitnodiging voor de tweede bijeenkomst

De Bijstandsbond gaat periodieke bijeenkomsten organiseren, iedere woensdagmiddag, met als thema inflatie. We gaan dan o.a. informatie uitwisselen over producten die in de aanbieding zijn. Het kan het zijn, dat een product of dienst bij een bedrijf 'in de aanbieding' is, maar dat bij nader inzien bij een ander bedrijf hetzelfde product niet in de aanbieding is, maar toch goedkoper. Ook passen bedrijvend e truc toe dat ze de prijs van een product eerst extra verhogen en dan het product zogenaamd in de aanbieding doen. 

De Bijstandsbond gaat wekelijkse bijeenkomsten organiseren, waar je naartoe kunt gaan om met anderen trucs, tips en ideeën uit te wisselen over waar wat het goedkoopste is of welk product je het beste kunt kopen.

inflatie

Tevens gaan we in op het thema inflatie. We bestuderen inflatie als economisch verschijnsel en gaan na wat de oorzaken zijn. Wat is dat eigenlijk, inflatie, gebruiken bedrijven het excuus van de inflatie niet om de prijzen te verhogen, terwijl dat niet nodig is? 

wekelijkse bijeenkomsten

Omdat aanbiedingen vaak tijdelijk zijn, en aanbiedingen voortdurend veranderen, gaan we wekelijkse bijeenkomsten organiseren. Iedere woensdagmiddag om 14.00 uur komen we bij elkaar in het kantoor van de Bijstandsbond om informatie over inflatie uit te wisselen. Kom ook! De toegang is vrij, aanmelden hoeft niet. Wil je op de mailinglijst van het initiatief, dan moet je even je e-mailadres doorgeven. We beginnen de wekelijkse bijeenkomsten in juli. De eerstvolgende  bijeenkomst is woensdag 13 juli 2022 om 14.00 uur.

Kantoor Bijstandsbond

Da Costakade 162

1053 XD Amsterdam

020-6898806

info@bijstandsbond.amsterdam 

Verslag van de eerste bijeenkomst op 6 juli

De volgende keer, op 13 juli, gaan we inflatie bestuderen aan de hand van een artikel van Kees Stad op globalinfo.nl Dat artikel is hier te lezen. https://www.globalinfo.nl/Achtergrond/inflatie-spook-of-echte-bedreiging

Je kunt een onderscheid maken tussen individuele manieren van handelen om goedkoop uit te zijn en kollektieve. Bij de eerste ga je individueel na, waar wat het goedkoopste is en welke goedkope oplossingen er zijn voor allerlei dingen. Bij de tweede ga je kollektief goedkoop producten inkopen, bijvoorbeeld bij een voedselcooperatie. 

We komen op de hoge energierekeningen. De beste strategie is, niet over te stappen van energiemaatschappij. We constateren, dat veel mensen een hoge afrekening krijgen, en veel moeten bij betalen en dat hun maandbedrag plotseling veel hoger wordt. Maar we constateren ook, dat de afrekeningen bijvoorbeeld van Vattenfall volkomen onbegrijpelijk zijn en dat je er alleen niet uitkomt om te kijken of de berekeningen wel kloppen. Het blijkt, dat op de bijeenkomst een deskundige aanwezig is, Jan, die het allemaal heeft uitgezocht en die ook energiecoach geweest is. Hij wil de energierekening vertalen voor mensen. Ook kunnen we een soort tutorial publiceren op internet, waarbij een en ander aan de hand van een concrete energierekening wordt uitgelegd. Hoe zit het in elkaar. We gaan een apart bericht maken dat Jan dit aan de mensen wil uitleggen. Ook zijn er onderhandelingstrucs om de energierekening omlaag te krijgen. Vaak is het zo, dat als je belt en je dreigt met overstappen dat ze je dan al een voordeliger aanbieding doen. 

Een groot knelpunt zijn ook de servicekosten bij woningbouwverenigingen zoals trappenschoonmaak. Jan heeft samen met andere bewoners een brief geschreven van: we doen het zelf wel. Daar zit de woningbouwvereniging nu mee in zijn maag, ze hebben nog geen antwoord gekregen. 

We constateren dat supermarkten en anderen de truc gebruiken dat ze eerst de prijs verhogen en dan een zogenaamde voordeelaanbieding doen. We vragen ons af hoe je dat kunt onderzoeken. Je zou eigenlijk van een reeks producten gedurende enkele weken een inventarisatie moeten maken en dan kijken bij welke producten die truc wordt toegepast. Maar dat is veel werk. We kunnen ook gewoon om de paar dagen in een bepaalde supermarkt een foto maken van wat schappen en dan de foto's vergelijken. We zouden mensen kunnen oproepen ons te helpen bij het onderzoek. Dan kunnen we het in de publiciteit brengen of andere acties voeren. Die truc van eerst duurder maken en daarna goedkoop mag overigens gedeeltelijk niet meer. Misleidende 'van-voor-kortingen' in winkels worden aan banden gelegd door het kabinet, als gevolg van een besluit van de EU daarover. Ondernemers mogen niet langer de prijs van een product kort verhogen om het daarna met een zogenaamde grote korting aan te bieden. De 'van-prijs' moet voortaan de laagste prijs zijn die in de afgelopen dertig dagen voor het product of de dienst is gevraagd. De maatregel gaat binnenkort in en geldt ook voor onlinewinkels. Uitzonderingen zijn er voor nieuwe spullen en versproducten als vlees en vis. De Autoriteit Consument en Markt is verantwoordelijk voor de handhaving. We kunnen ons bij het onderzoek dus richten op versproducten, vlees, vis en nieuwe spullen (?)  

We komen erop wat inflatie eigenlijk is en hoe ze het meten. Ze maken bij het CBS een soort boodschappenmandje, van consumptieartikelen, transport, etc. en kijken dan naar het gemiddelde van dat boodschappenmandje hoeveel alles duurder is geworden. Op die manier berekend is de inflatie het afgelopen jaar 8% geweest. Maar het is een zeer subjectief getal, want huizenprijzen, die de pan uitrijzen zitten niet in het inflatiecijfer. Dat percentage van 8% bestond al nog voor de oorlog in Oekraïne, dus er zijn andere oorzaken voor de inflatie dan de oorlog. 

De meest recente ontwikkeling in het inflatiecijfer is, dat de afgelopen maand energie iets minder sterk duurder is geworden, terwijl nu de prijzen van de consumptieartikelen de pan uitrijzen. 

Amerika voert als beleid van de centrale bank dat de rente verhoogd wordt om inflatie tegen te gaan waardoor de koers van de euro ten opzichte van de dollar daalt. De Euro wordt goedkoper dan de dollar, en dat maakt producten die in Europa ingevoerd worden in euro's duurder, hetgeen de inflatie bij ons aanwakkert. De Europese Centrale Bank (ECB) kan niet hetzelfde beleid voeren als de FED, de centrale bank in Amerika, omdat in Europa grote tegenstellingen bestaan tussen arme landen (Griekenland, Italië, Portugal, Spanje) en de rijke landen De arme landen hebben veel schulden, en een verhoging van de rente zou kunnen betekenen, dat ze hun schulden niet meer kunnen afbetalen. Daardoor kan Europa zich niet verdedigen tegen het feit, dat Amerika haar economische problemen exporteert. 

We komen erop dat een methode om je kosten te verlagen is een actie van de Bond van Precaire Woonvormen (BPW) die een campagne zijn begonnen om huurverhoging te weigeren. De BPW gaat spreekuren openen om mensen bij de weigering te ondersteunen. Er worden op de bijeenkomst bezwaren aangevoerd tegen zomaar weigeren van de huurverhoging, maar er wordt gezegd dat de BPW en andere huurdersverenigingen die meedoen veel ervaring hebben op dit gebied en heus wel weten wat ze doen.

We komen erop dat we ook inzicht moeten krijgen in hoe de prijsopbouw van producten is. Via welke schakels ligt een product uiteindelijk in de supermarkt of andere winkel waar de consument het kan kopen? We constateren, dat bedrijven weinig transparant zijn over de inkoopprijs die ze betalen, zodat wij het verschil met de verkoopprijs aan de consument niet kunnen zien. Albert Heijn zegt, dat de inkoopprijs die zij betalen bedrijfsgeheim is. We zouden research kunnen doen naar de prijsopbouw en op onze bijeenkomsten deskundigen uitnodigen om daar wat over te zeggen, bijvoorbeeld een kritische boer, of iemand van de FNV die met de supermarkten bezig is, of anderen die we wat kunnen zeggen over hoe de prijs in zijn of haar branche tot stand komt. In Frankrijk hebben boeren actie gevoerd om de lage prijzen die zij krijgen aan de kaak te stellen en zij hebben bereikt, dat in dat land op de verpakking van de producten moet staan behalve de verkoopprijs ook de inkoopprijs. Ook moet vermeld worden waar het product vandaan komt. Bij Landmark, een inkooporganisatie van supermarkten, heb je daar vaak geen flauw idee van. 

We komen erop dat de just in time productie waar veel bedrijven naar streven ook een oorzaak is van inflatie. Er is nu in de hele wereld een tekort aan chips die alsmaar duurder worden, en daarmee de producten waar ze in zitten, bijvoorbeeld computers. De reden is dat bij het begin van de corona crisis veel bedrijven die de chips gebruikten hun tijdelijke contracten met de toeleveranciers hebben opgezegd, zodat die geen chips meer produceerden. Nu de economie weer aantrekt is er plotseling ene tekort aan chips. Dit korte termijn beleid wordt ook gevoerd in allerlei publieke diensten, die volgens de principes van het bedrijfsleven worden gemanaged. Er is bijvoorbeeld in ziekenhuizen nu een tekort aan Operatiekamer personeel omdat voor de coronacrisis mensen zijn ontslagen of overgeplaatst, omdat de vraag een beetje terugliep. Het betekent, dat nu artsen de hele dag zitten te duimen draaien omdat de Operatiekamers niet bezet zijn. Just in time production betekent, dat de prijzen van producten volatiel zijn geworden, sterk wisselend, en ieder moment veel duurder kunnen worden. Speculanten maken van dit feit gebruik door veel geld te verdienen aan speculatie. Ze kopen een product, bijvoorbeeld grondstoffen in als het niet te duur is, en houden het dan vast, en verkopen het weer als het product door de Just in time productie plotseling veel duurder wordt. We zouden kunnen proberen speculanten op het spoor te komen om hun handelwijze aan de kaak te stellen. Voorbeelden zijn de graan en sojahandel. 

Volgende bijeenkomst woensdag 13 juli om 14.00 uur. We bespreken dan het artikel van Kees over wat is inflatie. https://www.globalinfo.nl/Achtergrond/inflatie-spook-of-echte-bedreiging

Aan degenen die zich opgegeven hebben voor wekelijkse bijeenkomsten over inflatie

 Dit bericht verschijnt ook op de algemene mailinglijst en de weblog. Mocht je ook alsnog belangstelling hebben, laat het dan even weten, dan weten we ongeveer hoeveel mensen er komen ivm de voorbereiding. Tot nu toe hebben zich 10 mensen opgegeven en enkele mensen hebben de enquete op twitter ingevuld dat ze komen. Zoals in het eerdere bericht aangegeven starten we op 6 juli om 14.00 uur in het kantoor van de Bijstandsbond. In de voorbereiding hebben we bedacht dat er twee onderwerpen aan de orde kunnen komen, een praktisch gedeelte en een theoretisch gedeelte. Maar ter plaatse kan de agenda natuurlijk altijd veranderd worden.

In het praktische gedeelte wisselen we informatie uit over wat waar goedkoop is. Waar kun je goedkoop uit eten? Welke aanbiedingen van de supermarkten kloppen, en welke niet? Etc. Deze informatie die op tafel komt wordt gepubliceerd op de website 'overlevingsgids' ook een initiatief van de Bijstandsbond. Enkele dingen die goedkoop zijn zijn alvast op een rijtje gezet. Dat kun je lezen op http://overlevingsgids.deds.nl/goedkoop/index.html We kunnen activiteiten aan de discussie verbinden, bijvoorbeeld afspreken een keer gezamenlijk te gaan eten in restaurant guerillakitchen, een maaltijd van het resultaat van 'dumpsterdiving'. @guerillakitchenamsterdam is te vinden bij restaurant Robin Food in de Frederik Hendrikstraat 111. Ze hebben een facebookpagina met mededelingen. Je kunt er op wo4ensdagavond eten voor een vrijwillige bijdrage van 18.00 uur tot 21.00 uur. <a href="https://www.facebook.com/guerillakitchenamsterdam/app/190322544333196/"> Bezoek de facebookpagina voor meer informatie</a> Je kunt overigens in <a href="https://robinfoodkollektief.nl/">restaurant het Robin Food Kollektief</a> ook op andere dagen van de week lekker veganistisch eten voor een tientje. <br><br> <p>

In het heoretische gedeelte gaan we onderzoeken wat inflatie eigenlijk is en wat de oorzaken zijn. Stijgende olieprijzen en de lagere koers van de euro ten opzichte van de dollar veroorzaken de snel  oplopende prijzen van benzine en daarmee van andere producten. De lagere koers van de euro tov de dollar heeft o.a. als oorzaak dat de Europese Centrale Bank de rente minder verhoogd in tijden van grote inflatie dan de Amerikaanse Centrale Bank. De Europese Centrale Bank mikt op inflatoire maatregelen om de economie te stimuleren. De inflatoire maatregelen zijn bijvoorbeeld lagere rentes, lagere bankreserves en kwantitatieve versoepeling. Inflatie is dus een gevolg van overheidsbeleid.

Tijdens de pandemie zijn de bestedingsgewoonten van de consumenten veranderd; door de lockdowns is de vraag naar diensten van bijvoorbeeld bioscopen en restaurants ingestort en is de vraag naar goederen gestegen. Deze trend zien we later in de pandemie aanhouden.

Een aantal fenomenen verklaren de hoge inflatie van vandaag. Zo zijn de toeleveringsketens (supply chains) verstoord door de pandemie en deglobalisering, terwijl de vraag naar goederen steeg. Dit zorgt voor aanbod gedreven inflatie. Ook de geldcreatie van centrale banken ter ondersteuning van de economie vertaalt zich nu in een hogere inflatie. Niet te vergeten draagt de heropening van de economie ook bij de acceleratie van inflatie. Deze synergieën drijven samen de prijsindexen hoger.

De afgelopen jaren werd tijdens de handelsperikelen tussen de VS en China duidelijk dat de globaliseringsgolf van de afgelopen decennia aan zijn einde lijkt te komen. Covid-19 geeft die globalisering het laatste zetje richting de afgrond. Want hoe kwetsbaar ben je als land, als je zelf geen enkele fabriek in huis hebt die mondkapjes kan maken of beademingsmachines kan leveren? Meer en meer zal sprake zijn van lokale productie van essentiële goederen en diensten. Deglobalisering is de nieuwe trend en dit gaat gepaard met toenemend protectionisme.

De meest voor de hand liggende indekking tegen inflatie zijn grondstoffen. Beleggers schakelen dan ook steeds meer over op grondstoffen aankopen, waardoor alleen daardoor al gronstoffen duurder worden. Grondstoffen hebben voor beleggers hebben buitengewoon goed gepresteerd in 2021, met een algemene stijging van 27% (Bloomberg Commodity Total Return Index). Grondstoffen hebben sinds 2000 niet zo goed gepresteerd. De meeste activa dekken zich minder goed in tegen inflatie. Aangezien grondstoffen intrinsieke componenten zijn van de prijsindexen, staan ze bekend de beste indekking te zijn tegen inflatie. Tot 50% van de prijsindex componenten zijn direct of indirect gekoppeld aan grondstofprijzen. Daarnaast stuwen ook de verstoringen van toeleveringsketens de grondstofprijzen hoger.

De voedselcrisis die het gevolg is van de pandemie en de oorlog in Oekraïne, wordt verergerd door speculanten die de prijzen van voedselprijzen verder opdrijven. Beleggers steken veel meer geld in financiële producten die gekoppeld zijn aan de prijzen van producten als tarwe en maïs, meldt Deutsche Welle.

Wetenschappers van de universiteit van Bonn constateren dat beleggers die hun geld voorheen in tech-aandelen of cryptomunten staken, zich nu op de voedselmarkt storten. Ze doen dat bijvoorbeeld door termijncontracten op te kopen. Als gevolg daarvan stijgen de prijzen van landbouwproducten verder.

Leveranciers misbruiken prijsstijgingen. Sommige fabrikanten van levensmiddelen slaan een slaatje uit de hoge inflatie door veel hogere prijzen voor hun producten te vragen dan noodzakelijk. Die beschuldiging uiten meerdere supermarktketens.

Piet van der Lende

De recente voorstellen van minister Schouten. De bijstand wordt nog geraffineerder en strakker

Gijs Herderschee is er ingetrapt. Toch een ervaren Volkskrant journalist. Woensdag 22 juni schreef hij op de voorpagina van de Volkskrant: ‘Kabinet versoepelt de regels voor bijstand’. Een juichend artikel over de maatregelen op het gebied van de Participatiewet die Minister Schouten dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer aankondigde. Uit de tekst: ‘Het roer gaat om in de bijstand’. En ‘de plannen zijn een trendbreuk’. De teneur van het artikel is, dat allerlei maatregelen genomen worden om het bijstandsregime te versoepelen. Op pagina 11 een paginagroot interview met de minister, die zonder tegenwerping de gelegenheid krijgt haar propagandaverhaaltje te houden over hoe sociaal dit kabinet in het algemeen en zijzelf in het bijzonder is. Ook andere media hebben dit beeld neergezet. En ook lobbyisten, die de deur bij politici platlopen om positieve veranderingen in de bijstand te bewerkstelligen door het aanvragen van argumenten in discussies, trapten erin. Joris Barendrecht, Beleidsmedewerker Ieder(in) (Arbeid), twitterde: ‘De toon van de brief stemt hoopvol: -vertrouwen weer centraal -eenvoud -toereikend bestaansminimum -passende ondersteuning’. En in een andere tweet: ‘Het manifest van de werkcoalitie en de gesprekken lijken gehoor te vinden. We houden de uitwerking natuurlijk goed in de gaten. ‘. 

Maandag 27 juni al gaat de vaste Kamercommissie voor Sociale Zaken erover praten. Betekenen de voorstellen inderdaad veel hoopvolle positieve veranderingen? Een twitteraar: ‘Beeldvorming versus inhoud. Een bekende ex landbouw minister weet hier alles van’. Tijd dus om de voorstellen eens kritisch onder de loep te nemen

De principes van de bijstand

Eerst in zijn algemeenheid een opmerking over bijstand. Ooit, in een grijs verleden bestond er een tamelijk gesloten sociaal zekerheidssysteem, met AOW als je 65 wordt, WAO als je arbeidsongeschikt wordt en AAW een volksverzekering tegen arbeidsongeschiktheid, voor de mensen die niet werkten en verzekerd waren toen ze ziek werden. Er was weliswaar ook toen al een kortdurende Werkloosheids Wet, maar er was ook de WWV, voor mensen die langer werkloos waren. De bijstand was echt alleen bedoeld als een tijdelijke noodmaatregel voor mensen die onverhoopt toch door de mazen van de wet vielen. Het was van het begin af een regeling, als noodoplossing, waarbij je alle andere bronnen van inkomsten moest verrekenen met de uitkering en waarbij kostenbesparingen (de partnertoets) tot lagere uitkeringen leidden. De minister doet in haar brief net, of deze situatie nog bestaat. De eerste zin van de brief: ‘in Nederland hebben we een uitgebreid stelsel van sociale zekerheid, met als vangnet de bijstand; ondersteuning voor wie (tijdelijk) niet zelf in de noodzakelijke kosten van het bestaan kan voorzien’. Nee, beste minister,  met het wegbezuinigen van de sociale zekerheid is de bijstand allang geen laatste redmiddel en vangnet meer voor een kleine groep als er geen andere mogelijkheden zijn. Velen, waaronder langdurig werklozen en arbeidsongeschikten, moeten een beroep doen op bijstand om in hun levensonderhoud te voorzien omdat ze niet in aanmerking komen voor andere sociale zekerheidswetten. Zij zijn gedwongen tot in lengte van dagen onder het hierboven geschetste bijstandsregime te leven. Er zitten inmiddels bijna een half miljoen mensen in de bijstand. De hierboven genoemde principes - andere inkomsten moeten verrekend worden en kostenbesparingen leiden tot een lagere uitkering - betekenen, dat vele duizenden permanent in armoede moeten leven zonder perspectief om eruit te komen. De Participatiewet is de nieuwste strenge bijstandswet, die leidde tot schrijnend onrecht, bij de verrekening van inkomsten en kosten besparingen. Gemeenten namen belachelijke maatregelen en legden boetes op zoals bij de vrouw uit Wijdemeren die in de publiciteit kwam en die wat boodschappen van haar moeder kreeg. De voorstellen van minister Schouten hebben de bedoeling, dit bijstandsregime wat te vereenvoudigen en rechtvaardiger te maken, door op verschillende terreinen tijdelijke uitzonderingen toe te staan en bepaalde bronnen van inkomsten gedeeltelijk vrij te laten. Maar de meeste maatregelen zijn allang jurisprudentie. Dat wordt hieronder uitgelegd. Aan de hoofdprincipes van de bijstand wordt verder weinig gesleuteld. Voorstellen voor het afschaffen van de partner- en vermogenstoets en de kostendelersnorm worden genegeerd. Dit leidt tot wat minister Schouten in het Volkskrant interview als haar dilemma formuleert. Over het gedoe met giften ontvangen zegt ze: ‘Mijn dilemma is nu dit: als ik het vastzet op een bedrag en het is zo dat iemand net daarboven iets krijgt, wat betekent dat dan? . We willen dit snel regelen, maar simpel een grens trekken levert in de praktijk nieuwe vraagstukken op’. Met andere woorden: de aanpak van de minister in de beperkte voorstellen die ze nu doet verschuift de problemen een beetje, maar ze blijven bestaan en het uitzicht op schrijnende onrechtvaardige situaties blijft hetzelfde. Op deze manier een onoplosbaar probleem. 

Minimale veranderingen

Het eerste wat opvalt is, dat het bij nadere beschouwing gaat om minimale veranderingen die voor een groot gedeelte in veel gemeenten al zijn ingevoerd of vaste jurisprudentie zijn. Veel maatregelen hebben betrekking op vereenvoudiging van het administratieve proces, dus eigenlijk ondergeschikte punten. Er komt een regeling dat je giften tot een bepaald bedrag mag houden maar dat staat allang in de wet en dat is in veel gemeenten allang praktijk. Verder worden allerlei knellende maatregelen niet afgeschaft maar een beetje versoepelt. De kostendelersnorm blijft gehandhaafd, maar je mag voortaan alleen in noodgevallen als bijstandsgerechtigde iemand tijdelijk in huis nemen zonder dat de kostendelersnorm wordt toegepast. Maar ja, wat is tijdelijk?? En ook deze ‘maatregel’ is in de jurisprudentie allang praktijk. Als bijvoorbeeld je huis voor 4 weken verbouwd wordt, en je trekt dan in bij je ouders, dan is de kostendelersnorm niet van toepassing. Het gaat erom, waar je je hoofdverblijf hebt, en als dat in feite niet verplaatst wordt, komt de kostendelersnorm niet eens in beeld. En inkomsten uit hobbymatig verkoop worden volgens vaste jurisprudentie allang niet meer tot de middelen gerekend. Ook op het gebied van geldleningen is al jurisprudentie. Ook geldleningen worden niet tot de middelen gerekend als het aan bepaalde voorwaarden voldoet. Deze zogenaamde versoepelingen van de minister zijn in feite een codificatie van uitspraken van de Centrale Raad van Beroep. Wat de minister in feite doet, is aan allerlei dingen maximumbedragen gaan koppelen en daarmee neemt ze de vrijheid van gemeentes weg. Dat is in strijd met dat de minister wil dat er maatwerk wordt geleverd. Feitelijk veranderd er weinig, maar het is zeer de vraag of de kwantitatieve normen die de minister nu aan de bestaande praktijk wil toevoegen een verbetering zullen betekenen. En verder: er is de zeer strenge inlichtingenplicht die tot schrijnend onrecht leidt, omdat zij zeer ruim geformuleerd is en je zo ongeveer alles wat je maar ontvangt en andere informatie moet doorgeven op straffe van stopzetting van de uitkering en boetes, er gaat een beetje aan gesleuteld worden, waarbij het beleid van de Sociale Verzekerings Bank en de gemeenten gelijk getrokken wordt want er schijnen blijkbaar verschillen in te zitten. 

Rechten van werkzoekenden

De rechten van werkzoekenden worden niet versterkt, bijvoorbeeld door herinvoering van het begrip passende arbeid. Nu moet de bijstandsgerechtigde die niet ziek is of gedeeltelijk ziek alle gangbare arbeid aanvaarden. Dit is zo ongeveer alles waar je maar aan kunt denken, behalve prostitutie. Ook ontbreekt het besef, dat bijstandsgerechtigden gedwongen kunnen worden flexibele onderbetaalde deeltijdbaantjes te aanvaarden. Hetgeen de verslechtering van arbeidsvoorwaarden versterkt omdat de werkgevers gemakkelijker op hun voorwaarden werkzoekenden kunnen aannamen. Het beleid bevordert zo de afbraak van arbeidsvoorwaarden en omstandigheden. Bij de cohortaanpak in Amsterdam bleek, dat  bijstandsgerechtigden machteloos staan tegenover de almacht van de klantmanager die je tot van alles en nog wat probeert te dwingen en dat van redelijk overleg en maatwerk niets terecht komt. In veel gevallen probeert de klantmanager - die vaak maar zeer beperkt tijd heeft - bijstandsgerechtigden een traject op te leggen of allerlei verplichtingen, hetgeen tot veel klachten leidt over de houding van de klantmanager en frustraties en slapeloze nachten bij de bijstandsgerechtigden, die soms extra ziek worden en het moeras ingeduwd in plaats van verder op de been geholpen. Dit speelt ook in andere gemeenten. Alleen versterking van de rechtspositie van de werkzoekende kan dit voorkomen, maar zoals gezegd, de minister doet geen voorstellen.  

Mantelzorgers en extra verplichtingen

Een specifieke problematiek ook in dit verband is de positie van mantelzorgers. Er wordt gezegd dat bijstandsgerechtigden die geen kans hebben op de arbeidsmarkt mantelzorg mogen verrichten. Bij mensen die wel kunnen werken ligt dat moeilijker. Dit klemt des te meer, daar de gezondheidszorg en de hulpverlening vaak lange wachtlijsten kent of anderszins moeilijk toegankelijk is, en bijvoorbeeld bejaarde ouders een noodgedwongen beroep moeten doen op hun kinderen. In deze en vergelijkbare situaties zou de mogelijkheid moeten komen de sollicitatieplicht op te heffen, maar de minister komt er niet mee, en dus is alles weer afhankelijk van de almachtige klantmanager, die iemand die in zo’n situatie zit kan maken en breken. Het lijkt erop dat ook deze minister de bijstandsgerechtigden zoveel mogelijk wil dwingen gangbare arbeid of vrijwilligerswerk te aanvaarden, door het opleggen van allerlei extra verplichtingen. Voor het uit de wet halen van de verplichte tegenprestatie worden geen voorstellen gedaan. Maar wel komen er maatregelen om de nu nog voornamelijk generieke arbeidsverplichtingen meer toe te spitsen op de situatie van de bijstandsgerechtigde. Daardoor zou de bijstandsgerechtigde de verplichtingen als reëel ervaren, ‘wat de effectiviteit ten goed komt’. Ja, daar gaat het om. Hoe kunnen we de bijstandsgerechtigde effectief onder druk zetten? Menige klantmanager weet er wel raad mee. En dan komen er specifieke extra verplichtingen voor bijstandsgerechtigden met ‘een grote afstand tot de arbeidsmarkt’. Deze specifieke verplichtingen zijn erop gericht om meedoen (participatie) te stimuleren, zo mogelijk met als uiteindelijk perspectief arbeidsinschakeling, en op periodiek contact met de gemeente (voorkomen van isolement). Met andere woorden: ook langdurig werklozen en arbeidsongeschikten moeten sterker onder druk gezet worden te dansen naar de pijpen van de namens de almachtige overheid optredende klantmanager zonder dat hun rechten zijn geformuleerd. Specifieke verplichtingen op periodiek contact met de gemeente kunnen door gemeenten misbruikt worden om iemand te pas en te onpas op te roepen, zonder concrete aanleiding, met het argument ‘we willen isolement voorkomen’ maar in werkelijkheid om bijvoorbeeld vast te stellen dat iemand niet wat te lang op vakantie is geweest zonder toestemming. Met andere woorden: de touwtjes worden strakker aangehaald en de controles worden uitgebreid. 

De conclusie moet luiden dat in tegenstelling tot de berichten die in de media verschenen er helemaal geen fundamentele beleidsomslag is. Integendeel, de bijstand wordt nog strakker en geraffineerder en meer vanuit het Rijk geregeld. 

Piet van der Lende