Thais restaurant gedwongen om achterstallig loon te betalen
Dirk Kloosterboer
31 december 2005 – Een Thais restaurant in de omgeving van het Rembrandplein heeft onlangs 1.200 euro achterstallig loon betaald aan een voormalig werknemer. Activisten hadden de eigenaar onder druk gezet om over de brug te komen. Jan Müter van Searchweb legt uit hoe dit in zijn werk is gegaan.
De 25-jarige Abutaleb, geboren in Burma en opgegroeid in Bangladesh, heeft zes maanden gewerkt bij een aantal restaurants van exploitant R. In de woorden van Müter maakte hij ‘exotisch lange uren’: hij werkte een groot deel van deze periode zes of zeven dagen in de week, van twaalf uur ’s middags tot twee of drie uur ’s nachts.
Abutaleb kreeg aanvankelijk 25 euro per dag, naarmate hij zich bekwaamde als kok steeg dit naar 30 euro. Op een gegeven moment werd dit weer omgezet in duizend euro per maand. Zelfs dit salaris – ver onder het CAO-loon – was de werkgever blijkbaar te hoog, want die stopte met betalen. Hierdoor liep Abutaleb 1.200 euro mis.
Abutaleb kwam via vluchtelingenorganisatie ASKV bij Jan Müter terecht, die zich al vaker had ingezet voor werknemers in de horeca. Samen met mensen van de Anarchistische Groep Amsterdam (AGA) en Flexmens.org stippelde hij een strategie uit.
BENGAALS
Op 17 november ging een groep van zo’n vijftien activisten naar het restaurant om verhaal te halen bij de eigenaar. Aanvankelijk schrok deze, vervolgens kwam hij met een onsamenhangend verhaal.
“Elke paar zinnen sprak hij zichzelf tegen”, vertelt Müter. “Eerst kende hij Abutaleb niet, daarna zei hij dat hij hem onderdak had verschaft. Vervolgens dreigde hij om de politie te bellen. Hij begon druk zijn mobieltje te bewerken en zei wat in het Bengaals”.
Er kwam een man uit een ander restaurant. “Dat was wel een verassing, want die man herkende ik. Ik heb hem nog een tijd lang geadviseerd toen hij een conflict had met deze zelfde eigenaar. Blijkbaar was dat conflict inmiddels opgelost”.
Uiteindelijk gingen de activisten onverrichter zake weer weg, met het voornemen om later opnieuw contact op te nemen met eigenaar R. “Dat hoefde niet, want diens broer belde de volgende dag Abutaleb. Hij kon 500 euro krijgen, en de resterende 700 euro een paar weken later”. Het hele bedrag is inmiddels overgemaakt.
EXITSTRATEGIE
De groep had inmiddels ook contact met een advocaat. “Eigenlijk was die er wel tuk op om een procedure te starten. Zoiets kost de eigenaar handen vol geld, dus het is een effectieve manier om hem onder druk te zetten”.
Nu is de eigenaar er relatief goedkoop van af gekomen, volgens de CAO had de werknemer immers recht op veel meer geld. Müter: “Abutaleb wilde graag een deal maken. Een procedure via de rechter zou mogelijk zelfs repercussies kunnen hebben voor zijn verblijf in Nederland.”
“Onze werkwijze is vooralsnog alleen bruikbaar als ‘exitstrategie’, dus om als werknemer het ontslag voor de werkgever zo duur mogelijk te maken”. Abutaleb werkt inmiddels bij een ander Thais restaurant. Dit restaurant wordt gerund door een Surinamer, die geen contact heeft met R.
De betrokkenheid van Jan Müter bij de horeca valt terug te voeren op de komst van een aantal jongeren uit Spanje en Italië, die actief werden bij de AGA. De syndicalistische vakbondstraditie die zij kenden uit hun eigen land wilden zij ook introduceren in de Amsterdamse horeca, waar ze werkzaam waren. Müter ondersteunde ze daarbij.
WURGCONTRACTEN
“Bazen in de horeca zinspelen er vaak op dat zij de sterkste partij zijn, bijvoorbeeld door te dreigen met geweld. We wilden dit gebied verkennen, kijken of het lukt om een zekere macht te ontwikkelen. We stapten bij dubieuze werkgevers binnen om ze te confronteren. Een aantal keer is dit gelukt, een aantal keer is het mislukt”.
Bij zijn onderzoek ontdekte Müter dat de horeca een ondoorzichtige sector is, waarbij vaak sprake is van schimmige eigendomsconstructies en waar veel exploitanten zelf het slachtoffer zijn van wurgcontracten. Hun problemen wentelen ze weer af op de werknemers.
In februari 2005 organiseerde Flexmens een forum over precaire arbeid. Hier werd de aanpak in de horeca nieuw leven ingeblazen, en voegde zich ook een aantal studenten bij de groep. Onder de activisten zijn er verschillende die daarnaast actief zijn als kaderlid bij een vakbond.
Müter: “Dat is misschien nog wel de grootste winst: er is nu een groep mensen waarop we kunnen terugvallen. We kunnen snel mensen mobiliseren met enig besef van wat er speelt”. Via mond-tot-mond reclame raakt het initiatief steeds breder bekend.
MCDONALD’S
“Ik verwacht dat er wel meer telefoontjes binnen zullen komen van werknemers die problemen hebben. Maar werknemers die in zo’n positie zitten zullen niet zo snel actie ondernemen, dat doen ze pas als ze helemaal klem zitten”.
In het verleden heeft Müter samengewerkt met de FNV Horecabond. Hij heeft toen geopperd dat de bond een inloopcentrum zou moeten openen in de omgeving van het Rembrandplein en het Leidseplein.
“Momenteel spreken werknemers met elkaar af in de McDonald’s. De vakbond zou ze een plek kunnen bieden waar ze bij elkaar kunnen komen, ervaring kunnen uitwisselen, van elkaar kunnen horen welke werkgever personeel zoekt. Als de vakbond zo’n centrum zou exploiteren als een kroeg of een koffiehuis, dan hoeft het ook niet veel te kosten”.
“Al was het maar om ze een plek te bieden waar ze kunnen schaften. Veel werknemers in de horeca moeten zelf maar zien waar ze hun maaltijd genieten. Ze eten terwijl ze op de trap zitten, dat is heel naargeestig.”
Wantoestanden in de horeca kunnen worden gemeld bij de AGA, aga@squat.net. De AGA kan ook worden bezocht: elke zaterdag van 14.00 tot 18.00 uur aan de Eerste Schinkelstraat 14-16.
