Veel mensen hebben gemerkt dat de boodschappen veel duurder worden door de torenhoge inflatie. Bovendien rijzen de prijzen van veel grondstoffen zoals gas de pan uit. Velen moeten plotseling bij de jaarlijkse afrekening honderden euro’s bijbetalen. Veel minima moeten zich in de schulden steken om dat allemaal te kunnen betalen. De armoede lijkt toe te nemen en in de media verschijnen veel interviews met mensen, die niet meer rond kunnen komen en in een financieel moeras terechtkomen waar geen uitweg uit is.
De afgelopen drie jaar heeft de beweging voor14 druk aan de weg getimmerd om een structurele oplossing van deze problematiek te eisen. Het is de beweging voor verhoging van het Wettelijk Minimumloon (WML) en de daaraan gekoppelde uitkeringen tot 14 euro per uur bruto. Deze eis is drie jaar geleden opgesteld, maar door de oorlog in Oekraïne waardoor alles duurder wordt, en de coronacrisis, lijkt deze eis alweer achterhaald. Waarbij ik overigens de indruk heb dat de oorlog in Oekraïne ook wel als smoes gebruikt wordt om de prijzen te verhogen.
Er gaan stemmen op 15 euro per uur te eisen. De beweging had succes. In veel sectoren, o.a. bij de gemeente-CAO en bij andere CAO’ s werd afgesproken dat het minimum uurloon 14 euro wordt. Terwijl drie jaar geleden een WML van 14 euro nog een utopisch perspectief leek, ver weg van de realiteit, hebben inmiddels veel politieke partijen verhoging van het WML als hun doelstelling aanvaard. Weliswaar niet allemaal 14 euro op korte termijn, maar toch een structurele verhoging van het WML. En ook de Sociaal Economische Raad adviseerde de regering het WML structureel te verhogen, al werden werkgevers en werknemers het niet eens over hoe hoog die verhoging dan zou moeten zijn.
Maar wat doet de nieuwe regering Rutte evenals de vorige regering Rutte? In de media debiteren Rutte en minister van armoede Schouten dat in het bedrijfsleven de lonen flink omhoog moeten. Maar dat werkgevers en werknemersorganisaties daarover gaan. Vrijblijvende propaganda voor de bühne. Zelf doen ze niets structureels. Ze reageerden op de campagne voor verhoging van WML door in het nieuwe regeerakkoord af te spreken dat het WML verhoogd zou worden met 85 cent per uur (7,5%) tegen het einde van de kabinetsperiode. Ver weg van het WML van 14 euro, en volstrekt onvoldoende om de toenemende verarming van de bevolking tegen te gaan.
In plaats daarvan nam de regering, tijdens de coronacrisis en nu, hap snap maatregelen, incidentele tijdelijke uitkeringen aan groepen die het meest getroffen zouden zijn. Daarmee erkende de regering overigens wel, dat de hoogte van het WML en de daaraan gekoppelde minimumuitkeringen zoals bijstand voor velen volstrekt onvoldoende koopkracht opleveren om rond te kunnen komen. Laat staan dat ze een reserve kunnen opbouwen voor eventuele tegenslagen. Eerst werden tijdens de coronacrisis tijdelijke maatregelen genomen voor kleine zelfstandigen en ZZP-ers, die geen of weinig werk hadden door de lock downs, en werden bedrijven gesteund met tijdelijke loonkostensubsidies om mensen in dienst te houden. Nu heeft men na veel discussie besloten de volgens de regering 800.000 minima een energietoeslag van 800 euro te geven, een eenmalige uitkering die in de loop van 2022 uitbetaald moet zijn.
De gemeenten moeten de energietoeslag uitbetalen en nu al ontstaan er grote uitvoeringsmoeilijkheden. De 800 euro zou gelden voor alle minima tot 120% van het sociale minimum (bijstandsniveau). Maar veel minima tot 120% van het sociale minimum zijn bij de gemeente helemaal niet bekend en er moet dus een heel formulierencircus met vele ambtenaren uit de grond gestampt worden om die mensen in aanmerking te laten komen. De uitvoering van de uitbetaling van de energietoeslag via de gemeenten is erg ingewikkeld. Die uitvoering liep dan ook aanzienlijke vertraging op.
Veel gemeenten gaven in eerste instantie aan dat het geld dat de regering had uitgetrokken volstrekt onvoldoende was om dat aan de hele groep te betalen. Omdat de gemeenten bang waren er geld bij in te schieten kregen minima in sommige gemeenten alleen tot 110% van het sociale minimum een toeslag van 200 euro, in andere gemeenten smeren ze het geld uit over de groep tot 125% of 130% van het sociale minimum. Het is over het gehele land bezien volstrekt onzeker wie 800 euro krijgt en op wat voor termijn.
Daarop heeft de regering besloten na enige tijd achteraf nog eens een geldbedrag uit te trekken voor betaling van de toeslag. Geen structurele verhoging van het minimum maar werken met tijdelijke toeslagen heeft nog meer nadelen. Toeslagen zoals de energietoeslag voor een specifiek doel kunnen in strijd zijn met allerlei andere regelingen. Waardoor je daar niet meer voor in aanmerking komt. Zo moet bij kwijtschelding van gemeentebelastingen een zeer strenge vermogensnorm gehanteerd. Je vermogen moet 0 zijn. Staat de energietoeslag van 800 euro langer dan drie maanden op je rekening? Dan wordt het als vermogen gezien waar je belasting van kunt betalen. Gemeentebelastingen plus waterschapslasten kunnen oplopen tot wel 400 of 500 euro. Meer informatie vind je op de website van de Bijstandsbond. https://bijstandsbond.blogspot.com/2022/05/gevaar-bestaat-dat-minima-de.html
Kamerlid Pieter Omtzigt in de media: "Dit gaat in een nieuw uitvoeringsschandaal eindigen."
Er moet een structurele oplossing komen door verhoging van het WML en de gekoppelde uitkeringen tot 15 euro bruto en geen hap snap beleid dat leidt tot uitvoerings -schandalen.
Piet van der Lende
