Met de uitspraak van de Meervoudige Kamer van de Rechtbank Amsterdam, sector bestuusrecht, van 7 september 2006 is een belangrijke vooruitgang geboekt. De Rechtbank heeft geoordeeld dat in het algemeen een onaangekondigd huisbezoek zonder bijzondere aanleiding bij een lopende (bijstands-)uitkering niet is toegestaan.
De zaak betrof de intrekking van een bijstandsuitkering met terugwerkende kracht na de vondst van een aanzienlijke hoeveel-heid softdrugs in de woning van betrokkene in januari van dit jaar. In het kader van het 'Klant in Beeld'-project hadden controleurs van de gemeente zonder dat er sprake was van een concrete en specifieke aanleiding een huisbezoek afgelegd. Eén en ander betrof een steekproef op basis van een niet gerichte selectie uit de controlegroep. Volgens de bewoner hadden de controleurs van de Dienst Werk en Inkomen (DWI) geen toestemming van hem gekregen om zijn woning binnen te gaan en te doorzoeken.
De rechtbank heeft geoordeeld dat er een bijzondere aanleiding moet zijn om bij iemand met een lopende uitkering een onaangekondigd huisbezoek af te leggen. Als die aanleiding, zoals in deze zaak, er niet is, valt zo’n inbreuk op de privacy niet te rechtvaardigen. De rechtbank gaat niet akkoord met een huisbezoek bij wijze van steekproef. Ook niet om misbruik van gemeenschapsgeld tegen te gaan. De rechtbank laat de vondst van de drugs dan ook buiten beschouwing.
B&W hadden aangevoerd dat de bewoner wel toestemming had gegeven voor het binnentreden van de woning. Volgens de rechtbank maakt de toestemming van de bewoner echter geen enkel verschil voor de inbreuk op de privacy. Bovendien zijn B&W er niet in geslaagd aannemelijk te maken dat die toestemming in dit geval ook was gegeven. Voor het antwoord op de vraag, of de gemeente kan bewijzen dat er toestemming is verleend is het uitdelen van een folder en het noemen van het doel van het huisbezoek niet voldoende. De meervoudige kamer formuleert zwaardere eisen. Dit is ook van belang voor de huidige huisbezoeken.
Vanzelfsprekend heeft deze uitspraak grote gevolgen voor niet alleen de collectieve actie van 15 september aanstaande (zitting 11:00 uur in het Paleis van Justitie te Den Haag, Prins Clauslaan 60), maar voor de sociale zekerheid in zijn geheel.
Hoewel deze uitspraak over een lopende uitkering gaat, zal het wellicht ook gevolgen hebben voor aanvragers van een uitkering. Je kunt je afvragen of gezien de overwegingen van de meervoudige kamer, die we nog zullen vermelden, een standaard huisbezoek bij aanvragers van een uitkering-zonder enige aanleiding- dan wel is toegestaan.
