Geeft NOOIT uw Digid code af, ook niet aan functionarissen van de overheid

Op 25 maart van vorig jaar schreven wij een persbericht over een ambtenaar van de sociale dienst in Tilburg die bij een klant vroeg naar de inlogcode DigID.
Allerlei instellingen gaan in Nederland steeds meer over op de mogelijkheid, uitkeringen of andere diensten digitaal aan te vragen. Het voorbeeld uit Tilburg laat zien, dat deze methode tamelijk fraudegevoelig is.

Overheidszaken kun je via internet regelen met de Digitale Identificatie code (DigId). De aanvraag van een uittreksel uit de gemeentelijke basisadministratie bijvoorbeeld, of uw belastingaangifte of ene uitkering aanvragen. Hierbij moet de overheid alleen wel zeker weten wie u bent. Aan het loket laat u dan uw paspoort of uw rijbewijs zien, of u zet een handtekening. Op internet gebruiken we hiervoor DigiD. Je kunt een DigId inlogcode aanvragen via een website. Je krijgt dan een inlognaam en een wachtwoord. Op de website staat duidelijk dat je deze gegevens NOOIT aan derden moet verstrekken. Ze zijn strikt persoonlijk en alleen voor jezelf bestemd om je als persoon tegenover de overheid op internet te identificeren.

De Dienst Werk en Inkomen in Amsterdam heeft aangekondigd, dat het in de toekomst mogelijk is uitkeringszaken te regelen via een digitaal loket op www.werk.nl
De mogelijkheden al je adminstratieve taken via de computer af te handelen breiden zich uit. Voorlopig zullen in Amsterdam alleen klanten van het marktplein Oost/Centrum van deze faciliteit gebruik kunnen maken. Dit is voor de Bijstandsbond aanleiding nog eens de volgende waarschuwing te doen uitgaan. Geef nooit je Digidcode af, aan niemand.

Een sociale dienst ambtenaar uit Tilburg blijkt haar positie misbruikt te hebben om een klant van de dienst haar inlognaam en wachtwoord af te troggelen in verband met (controle op) de aanvraag kinderopvangtoeslag bij de belastingdienst. De ambtenaar wilde toen gebruikersnaam en wachtwoord weten en de klant heeft haar deze gegeven en op een papiertje geschreven.

Er bestaan veel hulpverleningssituaties, waarin afhankelijkheids en machtsrelaties bestaan. Hoewel wij ervan overtuigd zijn dat de meeste hulpverleners en functionarissen van de overheid van goede wil zijn, betekent de invoering van de Digid code in dit soort situaties toch dat het fraudegevoelig is. Je kunt mensen onder valse voorwendselen hun code aftroggelen. ‘Ik help je wel even’. Vervolgens kun je je tegenover de overheid digitaal voordoen als meneer of mevrouw die en die en zonder dat de eigenlijke mevrouw of meneer die en die het weet, allerlei dingen aanvragen en op je giro laten storten. Hoewel misschien in de verschillende systemen waarborgen zijn ingebouwd om dit te voorkomen houdt de Digid code toch bepaalde risico’s in.

Het is absoluut niet toegestaan dat ambtenaren hiernaar vragen. Wij hebben de betrokken klant in Tilburg geadviseerd onmiddelijk haar wachtwoord te veranderen. GEEF NOOIT je inlognaam en wachtwoord af aan wie dan ook. (Ook niet aan personen die zich voordoen als ICT -ers en die zich via Email of telefonisch of aan het loket voordoen als functionarissen van de overheid.)
We gaan ervan uit, dat de Dienst Werk en Inkomen richtlijnen voor de klantmanagers en andere functionarissen zal uitvaardigen, waarin staat dat zij nooit naar de Digid code vragen en dat de Dienst ervan uitgaat, dat het aanvragen van een Digid code vrijwillig is. Klanten mogen niet onder druk gezet worden de code aan te vragen.
Dit is tevens bedoeld als een oproep aan mensen zich ook bij ons te melden als ze dit wel hebben meegemaakt.

Sparen voor de oude dag

Op 08 februari kwam een man op het spreekuur met het volgende probleem. Door de gebrekkige administratie van het bevolkingsregister in Marokko in het verleden werd van de man niet de geboortedatum genoteerd, wel het geboortejaar. Bij zijn komst naar Nederland lang geleden is bij inschrijving in het Nederlandse bevolkingsregister de datum 1 januari aangehouden. Dit schijnt in de gemeentelijke basisadministratie gebruikelijk te zijn. Toen de man de leeftijd van 62 jaar had bereikt, op 1 januari dus officieel, zei de werkgever dat de werknemer een beroep zou kunnen doen op een VUT regeling via het sociaal fonds waarbij die werkgever was aangesloten. Na die drie jaar zou de man dan een beroep kunnen doen op AOW, in dit geval met aanvullende bijstand ook uitbetaald door de Sociale Verzekerings Bank. (SVB) Dit laatste omdat de man niet vanaf zijn 18e in Nederland gewoond heeft maar pas op latere leeftijd hier is gaan wonen. Je bouwt als je in Nederland woont vanaf je achttiende iets meer dan 2 procent AOW rechten op en dus had de werknemer onvoldoende rechten opgebouwd voor een volledige AOW.

Het sociaal fonds dat de VUT regeling uitvoert en de werkgever hebben afgesproken dat de regeling voor 3 jaar geldt. Voor deze werknemer ging de regeling dus in op 1 januari van het jaar waarin hij 62 werd. En nu komt het. Bij de uitvoering van de sociale zekerheidswetten zoals de AOW wordt als ingangsdatum voor mensen waarvan de geboortedatum onbekend is niet 1 januari aangehouden maar het midden van het jaar, dus 1 juli. Dit op grond van een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep uit de negentiger jaren van de vorige eeuw. Dit wordt door de SVB als richtlijn aangehouden. De werknemer heeft nu gebruik kunnen maken van de VUT regeling vanaf 1 januari van het jaar, waarin hij 62 werd tot 1 januari van het jaar waarin hij 65 is geworden. Dat kan niet langer, want de VUT regeling duurt maximaal 3 jaar. En de AOW gaat pas 1 juli in. Er ontstaat dus een gat van een half jaar waarin de man geen inkomen heeft. Hij zal voor zijn inkomen een beroep moeten doen op de bijstand en als hij vermogen heeft zoals spaargelden heeft hij pech gehad. In het onderhavige geval maakt dat niet veel uit, want ook na zijn 65ste zal deze man een beroep moeten doen op aanvullende bijstand. Anderen hebben dit soms niet nodig omdat zij naast een onvolledige AOW uitkering aanvullend pensioen ontvangen uit de tijd dat zij werkten waarmee zij op of boven het sociale minimum uitkomen. In dat geval is het wel schrijnend als iemand tijdelijk noodgedwongen ene beroep moet doen op bi9jstand, want dan mag je geen vermogen hebben boven een beperkt bedrag.

De werkgever en het sociaal fonds stellen zich op het standpunt, dat de VUT regeling maximaal 3 jaar duurt en geen 3 en een half jaar. Dus het is van tweeen een: de man krijgt nog een half jaar VUT en dan moet hij het eerste half jaar terugbetalen of hij krijgt het laatste half jaar geen VUT uitkering. Als de man en de werkgever dit geweten hadden en hij had op zijn 62ste nog een half jaar doorgewerkt dan was er niets aan de hand geweest. we gaan uitzoeken wat hieraan gedaan moet worden. Vooral voor migranten die in VUT regelingen zitten die beperkt zijn in tijd en die na hun 65ste geen beroep hoeven te doen op aanvullende bijstand kan het bijzonder schrijnend zijn dat bijstand de enige oplossing is, omdat zij daarvoor niet in aanmerking komen bij een gering vermogen. Zij moeten dan gedurende dat halve jaar leven van hun spaargeld, terwijl ze in hun werkzame leven tegelijkertijd premie betaald hebben voor een aanvullend pensioen. Ze betalen dus dubbel van hun spaargeld.

Acties tegen bezuinigingen op het openbaar vervoer

Op maandag 14 februari komt het personeel van het Amsterdamse openbaar vervoer-bedrijf GVB in actie tegen de privatisering en de bezuinigingen in het openbaar vervoer. Dinsdag zijn er acties in Den Haag en woensdag in Rotterdam. Ook het Amsterdamse Steuncomité Sociale Strijd (SSS), waar de Bijstandsbond aan deelneemt, en allerlei andere linkse activisten gaan op 14 februari protesteren tegen de afbraakplannen van het kabinet. Het SSS roept maatschappelijke organisaties op om een solidariteitsverklaring te ondertekenen en verder te verspreiden.

Zelfs de Amsterdamse VVD-wethouder Eric Wiebes lijkt zich rot geschrokken te zijn van de schandalige maatregelen die de regering voor het openbaar vervoer in petto heeft. “De situatie is nog veel ernstiger dan veel Amsterdammers denken”, stelt hij. Het gaat “om forse ingrepen waar veel Amsterdammers last van krijgen”. Het GVB moet in 2012 al avond- en weekenddiensten schrappen van bus- en tramlijnen. Ook worden er routes ingekort en wordt er minder vaak gereden. Voor de jaren daarna is het beeld nog somberder: tussen 2013 en 2017 moet er gemiddeld 70 miljoen worden bezuinigd. Van de 16 tramlijnen dreigen er 6 te verdwijnen, en van de 44 buslijnen dreigen er nog maar 24 over te blijven.

Aanstaande maandag wordt actie gevoerd vanaf 9 uur. Komt allen! Voor nadere informatie: steuncomite Sociale Strijd

Automatiseringssysteem Dienst Werk en Inkomen werkt nog steeds niet goed

Niemand weet hoeveel mensen financieel de dupe zijn.

Per 1 januari 2010 werd door de Dienst Werk en Inkomen een nieuw automatiseringssysteem ingevoerd, dat sindsdien veel kinderziektes kende. Het nieuwe computersysteem is een samenwerkingsverband in het kader van de G4, de vier grote steden in Nederland. Dus in andere steden moeten de hier gesignaleerde problemen ook zijn. Zo werden in januari in Amsterdam uitkeringspecificaties te laat verstuurd, werden verrekeningen van eigen verdiensten niet goed berekend en kregen mensen in juni onterecht geen vakantiegeld omdat het DWI in het verleden een vordering op hen had gehad.

systeem werkt nog steeds niet goed

En nog steeds werkt het systeem niet goed. Er komen mensen op ons spreekuur met een beschikking van de gemeente waarin wordt gesteld dat de gemeente cq het DWI een vordering op hen heeft. In de beschikking wordt verwezen naar een terugvorderingsbesluit van 1 januari 2011. (Nieuwjaarsdag) Het blijkt nu dat alle terugvorderingsbesluiten van 2010 op 1 januari door de computer automatisch zijn gebruteerd. De computer heeft vervolgens automatisch een brief verzonden. Dus die mensen moeten behalve de netto uitkering ook de ingehouden belasting aan DWI terugbetalen. Terwijl de gemeente als beleid heeft, dat wanneer er geen sprake is van verwijtbaarheid (bv de persoon in kwestie heeft eigen verdiensten wel opgegeven, maar de DWI heeft fouten gemaakt) de terugvordering niet wordt gebruteerd. Maar de computer weet dat niet. Nogmaals, de verzonden beschikkingen zijn automatisch door de computer aangemaakt, daar is geen mens aan te pas gekomen.
andere knelpunten

Dit heeft bij terugvordering nog andere gevolgen. Zo wordt in beschikkingen van een terugvordering soms verwezen naar voorgaande brieven, waarvan de datum wordt genoemd. Ook hier komt geen mens aan te pas. De functionaris van het DWI vult wat basisgegevens in, en de rest gaat automatisch. Uitvoeren berekeningen, opstellen van teksten en verwijzen naar eerdere brieven, versturen van brieven naar de klant via de centrale computer in Utrecht. Wanneer klanten een bezwaarschrift schrijven blijkt in bezwaar, dat die brieven waarnaar wordt verwezen soms helemaal niet bestaan en dus ook niet zijn verzonden. Bovendien vult de computer willekeurige bedragen in, waarvan niemand weet hoe de computer eraan is gekomen. Fictieve bedragen, die zomaar uit de lucht lijken te vallen. In bezwaar moet men dan erkennen, dat bij het DWI niemand weet hoe men aan die bedragen is gekomen en dat de berekeningen opnieuw handmatig moeten worden uitgevoerd. Maar wee degene, die niet in bezwaar gaat en denkt het zal wel kloppen. Vaak betaal je dan bedragen terug die onterecht zijn. Bij de automatische berekeningen van de computer wordt ook geen rekening gehouden met de persoonlijke omstandigheden, zoals de hoogte van het actuele inkomen, de computer berekent zonder dat er een mens aan te pas komt eenvoudigweg uit, het is zoveel, binnen die en die termijn terugbetalen. Hoezo individuele beoordeling.
Ter illustratie hieronder een tekst uit een beslissing op bezwaar.

‘Voor wat betreft uw vragen en opmerkingen tot het in het bestreden besluit genoemde bedrag van 2006,06 euro en het besluit van 1 januari 2011 merken wij het volgende op.

Het is volstrekt onduidelijk waar het bedrag van 2006, 06 euro genoemd in het besluit van 3 december 2010 en het bedrag van 1.461,04 euro genoemd in het besluit van 1 januari 2011 op stoelen.

In de besluiten van 21 september 2010 wordt verwezen naar een besluit van 8 juni 2010 en een besluit van 15 april 2010. Er bestaan echter geen besluiten van 8 juni 2010 en 15 april 2010.

Het betreft hier waarschijnlijk bedragen verkregen uit inkomsten die niet met uw uitkering verrekend kunnen worden en later als terugvorderingsbedragen in het systeem zijn opgenomen. Voorzover is te achterhalen zijn die inkomsten door u opgegeven en mag van brutering geen sprake zijn.

Wij zijn, na overleg met de afdeling handhaving, tot de conclusie gekomen dat u niet op een juiste wijze van vorderingen die DWI op u heeft in verband met niet verrekende inkomsten en andere vorderingen niet op de juiste wijze bent geïnformeerd middels een besluit of besluiten.

In overleg met de afdeling Handhaving is besloten dat aan u een degelijk besluit zal worden gestuurd waaruit blijkt om welke bedragen en redenen van terugvordering het gaat.’. Einde citaat.

De kromme wet Tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten

Af en toe komt er momenteel iemand op het spreekuur die verontwaardigd is omdat hij/zij chronisch ziek is maar niet in aanmerking komt voor de jaarlijkse vergoeding in het kader van de Wet Tegemoetkoming Chronisch zieken en gehandicapten. (Wtgc).

Bijvoorbeeld. Een vrouw heeft lichamelijke problemen en heeft een bijstandsuitkering. Tot 1 januari kwam zij in aanmerking voor een regeling van de gemeente Amsterdam in het kader van een chronisch zieken regeling. De gemeenten heeft deze regeling echter versoberd met bijvoorbeeld het argument, dat er nu een Wtcg is, die mensen een vergoeding geeft. Daarom werd in het kader van de gemeentelijke regeling de bijdrage aanzienelijk verlaagd. Maar.. deze mevrouw blijkt niet in aanmerking te komen voor de Wtcg, hoewel ze chronisch ziek is. Ze heeft thuiszorg om haar huishouden te kunnen doen. Mensen die thuiszorg hebben, kunnen in principe in aanmerking komen voor een vergoeding in het kader van de Wtcg. In het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) kun je om voor thuiszorg in aanmerking te komen kiezen tussen uitbetaling ‘in natura’, dus je krijgt iemand thuis, maar je hebt er verder financieel niet mee te maken. De levering van de dienst is ‘in natura’. Maar je kunt er ook voor kiezen om voor een Persoonsgebonden Budget (PGB) in aanmerking te komen. Dan krijg je geld en kun je zelf de thuiszorg betalen. En nu komt het. Mensen die voor levering ‘in natura’ kiezen komen in aanmerking voor een tegemoetkoming in het kader van de Wtcg, maar… mensen die een persoosngebonden budget hebben komen volgens de wet niet in aanmerking. Dus veel chronisch zieken met een persoonsgebonden budget voor ondersteuning krijgen geen uitkering in het kader van de Wtcg. Belachelijk, maar het is zo. Onze advocaat gaat voor mevrouw een bezwaarschrift schrijven en kijken of via de rechter de wet aangevochten kan worden.

Erfenissen en de bijstand

We krijgen veel vragen op het spreekuur over erfenissen en de bijstand. Vandaag belde een mevrouw die ziek is en die in maart 2011 AOW krijgt. Haar vader is begin december 2010 overleden en ze heeft nu bijstand. Ze vraagt wat er nu gaat gebeuren. Het kan nog wel enige tijd duren, voor ze geld krijgt. Ze heeft wel een brief van de notaris gekregen dat ze erfgenaam is. Maar ze heeft de erfenis nog niet aanvaard. Wat zeer vaak voorkomt bij mensen in de bijstand is, dat haar relaties met de rest van de familie, gedeeltelijk ook erfgenamen, ernstig verstoord is. Ze is naar eigen zeggen het zwarte schaap van de familie. Ze heeft dus geen contact met andere familieleden over de voorliggende zaken. Het is haar verder niet bekend of er meer bezittingen zijn dan schulden bij de erflater. Ze zit vol met vragen.

Eerste vraag na enig praten: moet ik de sociale dienst melden dat ik misschien recht heb op een erfenis?. Het antwoord luidt: ja. De officiële procedure is, dat de bijstandsgerechtigde meldt, dat de erflater is overleden en wanneer. Dan wordt vanaf die datum de bijstand omgezet in leenbijstand. Je uitkering wordt dan dus wel uitbetaald, maar je moet hem later terugbetalen als de erfenis vrijvalt.

Tweede vraag: welk bedrag moet ik terugbetalen? Daarbij geldt een grens van een vrij te laten vermogen, voor een alleenstaande iets meer dan 5000 euro. Dat mag je altijd hebben in de bijstand. Eerst wordt uitgerekend, hoeveel vermogen je had voordat de erfenis vrijviel (bezittingen minus schulden) en dan mag je tot de grens van het vrij te laten vermogen de erfenis houden. Dus als je vermogen 2000 euro was, dan mag je van de erfenis 3000 euro houden. Maar als je schulden had, bijvoorbeeld 3000 euro, dan mag je van de erfenis iets meer dan 8000 euro houden. Het gaat bij de uitgangssituatie altijd om bezittingen minus schulden. Deze mevrouw krijgt in maart AOW. Haar vader is begin december overleden. Dus ze moet drie maanden en tien dagen bijstand terugbetalen als de erfenis vrijvalt. Tenzij ze minder dan 5000 krijgt en ze bij het verkrijgen van de erfenis beneden de grens van het vrij te laten vermogen in de bijstand blijft. Dan hoeft ze niks terug te betalen. In de AOW hoeft ze niks terug te betalen, want in de AOW is het vermogen vrij. Die uitkering is vermogensonafhankelijk. Dus deze mevrouw hoeft nooit meer dan drie maanden en tien dagen bijstand terug te betalen.

De notaris, die ze daarover gebeld had, formuleerde het wat cryptisch, waar ze niets van begreep. Hij zei: ‘u bent nu al aan het interen’. De mevrouw begreep daar niets van. Ze had toch nog geen geld ontvangen? Maar het gaat er dus om, dat na melding bij de sociale dienst de bijstand wordt omgezet in leenbijstand en dat die later van de erfenis moet worden terugbetaald. Wij ervaren wel vaker, dat notarissen zich tegenover bijstandsgerechtigden zeer onduidelijk uitdrukken en van de hier behandelde materie eerlijk gezegd ook niet zoveel verstand hebben.

Derde vraag. Ik heb de erfenis nog niet aanvaard. Mag ik de erfenis weigeren? Het antwoord luidt: nee, tenzij. De bijstandsgerechtigde is verplicht alles te doen wat in zijn of haar vermogen ligt om uit de bijstand te blijven of uit de bijstand te geraken. Dus als je in principe recht hebt op een erfenis als erfgenaam, mag je die niet weigeren, zonder gevolgen voor je bijstandsuitkering. Tenzij.. ….de schulden van de erflater groter zijn dan de bezittingen. Het zou een beetje raar zijn als je verplicht zou zijn in de bijstand schulden van een erflater te aanvaarden als die groter zijn dan de bezittingen. Dan kom je zelf in de schulden. Dus dat hoeft niet. Deze mevrouw weet nog niet of er meer bezittingen zijn dan schulden, ze heeft nog geen overzicht. Daar zal ze de notaris naar moeten vragen, want als je een erfenis aanvaard, aanvaard je ook de schulden. Voor je de erfenis aanvaard, moet je dat wel zeker weten.

Deze mevrouw had nog veel andere vragen, zoals: wat gebeurt er met de langdurigheidstoeslag? Ik heb als chronisch zieke ook bijzondere bijstand en maak gebruik van minimaregelingen wat gebeurt daarmee? Wat gebeurt er met mijn zorgtoeslag, moet ik die later ook terugbetalen? Etc. Deze vragen zal ik een andere keer beantwoorden bij een andere case.

Piet van der Lende

Waarom 'links' bij de Statenverkiezingen een desastreuze nederlaag tegemoet gaat

Laat ik eens een voorspelling doen. Nou heb ik niet zoveel verstand van de dagelijkse politiek, ik ben geen lid van een politieke partij en heb geen ervaring in het bestuur, wel als belangenbehartiger. Dus misschien praat ik teveel vanuit mijn eigen ervaringen, maar wat vandaag gebeurt is in de Brakke Grond, op de bijeenkomst van sociaal-democratische en linksere politieke partijen en maatschappelijke organisaties, is desastreus. Ik wil graag met andere linkse mensen de strijd tegen het kabinet Rutte aangaan, niet door alleen maar negatief te doen, maar naast kritiek ook helder een eigen alternatief neer te zetten. En dat doen samen met anderen. Uit de discussie over duurzaamheid bleek, dat die alternatieven er zijn; dat je tegelijkertijd de kortzichtigheid van dit kabinet en je alternatief naar voren kunt brengen. Ik wil geen zwartkijker zijn, en met optimisme met anderen aan de slag gaan. Om met Roemer te zeggen: we moeten benadrukken wat we gemeenschappelijk hebben, en daarmee moeten we het kabinet bestrijden. Velen riepen op de bijeenkomst daartoe op. Maar...
.
Cohen en Sap met name hebben-aan de vooravond van verkiezingen- een tegenstrijdig signaal uitgezonden, dat getuigt van gebrek aan leiderschap en dat wel eens dodelijk zou kunnen blijken voor de toekomst van links in Nederland voor een langere periode. Terwijl ze aan de ene kant het kabinet bekritiseerden en benadrukten dat we niet mee moeten gaan in het zure gekanker van rechts, die de tweedeling in de samenleving bevordert en grote sociale tegenstellingen tot stand brengt, zeiden ze aan de andere kant dat er met dat rechts moet worden samengewerkt en deden daartoe voorstellen. En dat aan de vooravond van verkiezingen!

Sap betoogde omstandig hoe de zon scheen en iedereen optimistisch was, toen... er onderhandeld werd over het Paarse kabinet, dus met dezelfde VVD, een partij waarvan het actieve kader dat optreedt in openbare discussies niet nalaat iedere gelegenheid aan te grijpen om 'links' met alle communicatiemiddelen die hen ten dienste staan de keel uit te snijden. Hoezo uitgaan van eigen kracht? Dit is een zeer tegenstrijdig signaal dat mensen aan het twijfelen brengt (je eigen acherban) om er vol voor te gaan. Na de verkiezingen gaan we immers toch weer met 'ze' regeren, moet ik 'ze' nu bestrijden? De kaderleden van de linkse partijen moeten deze verkiezingsstrijd met PVV-ers en VVD-ers in de discussies aangaan terwijl hun leiders nu al zeggen: ja, maar na de verkiezingen gaan we met ze regeren. En Cohen stak ook de hand uit naar Mark Rutte en wil een onderwijspact, dus samenwerken met de huidige regering. Kaderleden zullen misschien in veel gevallen de neiging hebben, hoewel ze het er niet mee eens zijn, nu al enigzins toegevend te zijn in de discussies met rechts, je moet later toch met ze regeren. De VVD-ers en PVV-ers weten er wel raad mee, met die twijfelaars.

Dat er na de verkiezingstijd voor sociaal democraten een nieuwe situatie ontstaat snap ik. Dat ze dan toch weer compromissen met rechts zoeken, daar zijn het sociaal-democraten voor. Maar dat ook in verkiezingstijd benadrukken? De rechtse weblogs op internet en de nieuwe rechtse media op televisie, of de aanhangers van de PVV en de VVD weten er wel raad mee, met die twijfelende sociaal-democraten. Zij gaan er wel voluit voor, om alles wat links is met alle middelen in een kwaad daglicht te zetten en iedere toenadering af te wijzen. Cohen verkoopt de politiek-strategische tegenstrijdigheid van zijn beleid door de kaart van de redelijkheid te spelen: we moeten niet meegaan ind e truucs van rechts, niet framen zoals zij doen, redelijk blijven, proberen met hen in gesprek te komen, we moeten het samen oplossen. Zal dit de armen in de samenleving, die met de rug tegen de muur staan, of de middenklasse, die angstig afwacht wat de economische crisis hen nog zal brengen, overtuigen? Ik denk van niet. Ze zullen zeggen: de PvdA wil eigenlijk hetzelfde als rechts, daar vinden ze ook dat er veel waars zit in de standpunten van rechts, dus daar stem ik dan maar op. Of: alle politieke partijen zijn een pot nat, ik stem niet.

Is de in verkiezingstijd altijd optredende polarisatie in de politiek hetzelfde als sociale tegenstellingen in de maatschappij creeren, een concurrentie van allen tegen allen bevorderen? Ik vind van niet. Juist de vorming van een linkse tegenmacht die uitgaat van eigen kracht en argumenten, die alternatieven heeft voor de rechtse politiek en die daardoor de spreekbuis is van miljoenen kan mensen in de oude stadswijken en de middenklasse een alternatief bieden voor de geraffineerde combinatie van racisme, politieke en sociale uitsluiting en een schijn verdediging van rechten van de witte middenklasse die rechts propageert en zo de toenemende polarisatie in de samenleving voorkomen. Maar dan moet je wel helder zijn en de mensen die de politieke strijd aangaan een duidelijk verhaal vertellen. Weifelende mensen van links tegenover de keiharde politiek van rechts schiet niet op en betekent bij voorbaat de nederlaag. Of vinden Sap en Cohen dat er eigenlijk wel heel veel goede dingen zitten in het huidige kabinetsbeleid? Dat signaal zenden ze nu wel een beetje uit. Waarom dan op hun gestemd en niet op die rechtse partijen? Dat zullen veel mensen denken.

Piet van der Lende

Betuttelende Krabbé in schaamteloze werklozen-tv

Dagblad de Limburger

BYLINE: door Ivar Hoekstra

SECTION: Blz. 16

LENGTH: 498 words

Beeldenstorm

Nu de crisis over zijn dieptepunt is, slaat RTL er nog snel even een slaatje uit. Met een beetje geluk wordt het achtdelige werklozenprogramma een kijkcijferkanon. Beloof acht langdurig werklozen een baan en laat ze vervolgens in drie maanden tijd een volledig afgeragd hotel op de Veluwe opknappen. Als dat niet uit de klauwen giert, weet zelfs John de Mol het niet meer.

Hotel de Toekomst heet deze zoveelste vorm van hulp-tv. Kijkers scoren over de ruggen van werklozen, kan het nog vernederender?

Ja, dat kan. Gewoon Martijn Krabbé vragen voor de presentatie. De tv-hobbit die nog meer zelfingenomen is dan zijn vader (geloof me, dat is knap) en acht volwassen mensen aanspreekt op een toon alsof ze net zelfstandig hun eerste grote bah op het potje gedraaid hebben. Maar dan moeten jullie nu wel heel hard gaan werken, jongens. Niet meer op die bank gaan zitten, hé. Beloven jullie dat aan oom Martijn, jongens? Ja? Echt waar? Ja?" Je zou Krabbé voor straf drie maanden kippenstallen laten uitmesten in Barneveld, maar de wanhopige werklozen laten zich de betutteling gedwee aanleunen.

Ze willen zo graag een baan dat ze Krabbé op de koop toenemen.

De kandidaten zijn gelokt met de mededeling dat ze 'een baan in de horeca' krijgen.

Dat het drie maanden klussen in een bouwval wordt, is er vast niet bij verteld.Want als de acht het volstrekt uitgeleefde hotel zien, is de schrik enorm. Ze dachten in een gespreid bedje te komen. Dat valt dus tegen!", zegt projectmanager Jacco Voorn. Het type hotelschooldroogkloot dat zelf geen hamer kan vasthouden, maar zijn personeel wel graag zegt hoe het moet. Om de groepssfeer (lees irritatie) tussen de acht te versterken, moeten ze in één ruimte bij elkaar slapen.

En om dat er altijd wel iemand is die snurkt of tandenknarst, doen er zeven geen oog dicht. De Achterhoekse Jeanette, type 'lekker gek mens ben ik hé', doet allebei: snurken en tandenknarsen. Dus is iedereen al gebroken als het grote klussen nog moet beginnen.Ik voorspel dat in aflevering twee de Haagse randgroepjongere Jan de tanden uit Jeanettes mond slaat ('zo, ken je ook niet meer knarsen') en dat de voor veertig procent afgekeurde René halsoverkop naar het ziekenhuis wordt gereden, omdat de groep ook van hem honderd procent inzet eist.

Het vileine is dat RTL doet voorkomen eerzaam te werk te gaan. Dit is geen afvalrace.

De groep moet als team de eindstreep halen", benadrukt Martijn. En dan wacht het walhalla: een baan in de horeca. Juist die nadruk op met z'n allen doorzetten" vergroot de druk op de kandidaten individueel enorm. In een voorproefje op de tweede aflevering (komende dinsdag 20.30 uur, RTL 4) zien we dat Sanne er al na één week genoeg van heeft en naar huis wil. Ze pakt zelfs haar koffers, maar uit de commentaarstem valt op te maken dat ze op haar schreden terugkeert.

Want als er één vertrekt, moet de rest nog harder werken.

Als ik een van die acht was, wist ik het wel.

Hamer en kwast aan Martijn geven en weer een uitkering aanvragen.

Kafka in het Groen oftewel de Hoofdstedelijke Goelag

Werklozen in Amsterdamse Bos leggen een dag het werk neer.

Een getuigenverklaring

Op dinsdag 16 november ben ik begonnen met het 'leerwerktraject Groen & Onderhoud' in het Amsterdamse Bos. Op woensdag 15 december hield ik het daar voor gezien. Het 'leerwerktraject' doe je met behoud van uitkering Ik ben daar terechtgekomen via mijn 'klantmanager'. Hij heeft mij de volgende keuze voorgelegd: "of ik deel je in bij de categorie 'laag perspectief' of bij 'hoog perspectief'. Laag perspectief betekent dat het DWI de komende drie jaar niks voor je gaat doen ivm bezuinigingen, hoog perspectief betekent dat je in aanmerking komt voor een traject." In mijn geval ging het om bovengenoemd traject en het traject Formulierenbrigade. Achteraf heb ik er spijt van dat ik niet voor 'laag perspectief' heb gekozen. Dat is althans voor mij nog altijd beter dan dat zogenaamde 'hoog perspectief'. Orwell zou overigens watertanden van de door het DWI gebezigde "Newspeak".

De eerste week heb ik alleen op dinsdag en woensdag gewerkt. Op een van die dagen was er een incident met een rastafari (helaas weet ik zijn naam niet). Ik was er zelf niet bij maar heb het vernomen van verschillende collega's. Hem werd door Marleen in aanwezigheid van een aantal collega's te kennen gegeven dat zijn rastafarikapsel stinkt en dat hij het moet wassen. De collega's die hier getuige van waren spraken er schande van dat zij het zo aanpakte; Als je er al iets van wilt zeggen dan doe je dat onder vier ogen. Dit incident bleek exemplarisch te zijn voor de mijns inziens vernederende wijze wijze waarop sommige werkmeesters en Marleen ( als representante van het DWI) met ons omgingen/omgaan.

Bij groen & onderhoud werken 15 a 20 mensen (te herkennen aan hun fluorescerende gele pakjes) regelmatig aangevuld door mensen uit andere 'leerwerktrajecten'. Op het terrein (De Uitkijk, tegenover Hockeyclub Hurley) waar wij iedere ochtend om 7.45 uur moeten verzamelen staan verschillende keten voor het personeel en een loods waarin het gereedschap ligt opgeslagen. Behalve groen & onderhoud is hier ook het ' Leerwerktraject Toezicht' gevestigd. De deelnemers zijn jongens en meisjes die met behoud van uitkering en walkietalkies pak hem beet zeven uur door het bos mogen slenteren. Wij hadden verder weinig contact met hen.

Onze groep bestond uit voornamelijk mannen in de leeftijdscategorie van ongeveer 18 tot 55 jaar.( In een van de brieven van het DWI staat dat het traject bedoeld is voor mensen in de leeftijdscategorie van 18 tot 65(!!!) jaar die fysiek in staat zijn tot het verrichten van lichamelijke arbeid.) De groep werd begeleid/geinstrueerd door vijf 'werkmeesters' en Marleen die het contact met de diverse 'klantmanagers' onderhield. De onvrede op het werk betrof vooral twee 'werkmeesters' en in het bijzonder Marleen. Opvallend was ook dat de 'werkmeesters' over elkaar en over Marleen klaagden. Een werkmeester beweerde zelfs dat de problemen met de komst van Marleen waren begonnen en dat het er voor haar komst veel rustiger aan toeging.

In mijn derde week (ma 29 tot en met do 2 dec) begon het te vriezen. Op dinsdag en woensdag moesten wij werkzaamheden verrichten op twee eilandjes vlak bij de Bosbaan. Die eilandjes moesten worden ontdaan van wilgenopslag. Op de tweede dag vroor het een graad of vier bij een straffe noordoostenwind. De gevoelstemperatuur was volgens het KNMI zo'n 10 a 15 graden onder nul. Diegenen die op de eilandjes moesten zagen gingen er een voor een met een piepklein en wankel bootje heen.

Aangezien de weersvooruitzichten meer vorst beloofden heb ik verschillende keren aan verschillende werkmeesters gevraagd waarom we niet wachtten tot het ijs sterk genoeg zou zijn om ons te kunnen dragen. Een bevredigend antwoord heb ik niet gekregen. Het reeds aanwezige ijs moest worden stukgeslagen alvorens het bootje te water kon worden gelaten. Er waren ook geen waadpakken aanwezig. Met een waadpak had je gewoon naar de overkant kunnen lopen. Bij het eerste eilandje stonden een man of 15 waarvan gemiddeld de helft niks te doen had en dus noodgewongen stond te koukleumen. Er werd hierover door verschillende collega's geklaagd. Van de gerooide wilgenopslag werden bundels gemaakt die tussen de ijsschotsen door met een touw aan vaste wal moesten worden getrokken.

Tijdens (op woensdag of donderdag) het ontwilgen van het tweede eilandje is er iemand in het water gedonderd. Hij werd naar de loods gebracht en mocht daar in zijn natte kleren uren voor de kachel zitten drogen. Ik snap niet waarom ze hem niet naar huis hebben gebracht. Na dit incident werden de activiteiten op de eilandjes voorlopig gestaakt.....

Op donderdag 2 dec. hebben een aantal mensen, waaronder ondergetekende, van 9.30 uur tot 13.30 uur staan niksen op het terrein. Niksen doe je daar trouwens aan de lopende band maar die donderdag was het wel heel erg. Je dient om 7.45 uur aanwezig te zijn maar gemiddeld begin je pas om 8.30 uur wat te doen. Ik vroeg aan mijn collega's of ze er niet voor voelden om (zonder toestemming natuurlijk) naar huis te gaan. De meesten voelden er wel voor maar durfden de daad niet bij het woord te voegen. Ik ook niet.

Maandag 6 dec. heb ik me ziek gemeld. Alleen deed ik dat veel te laat. Als je ziek bent moet je dat om 7.45 uur melden en niet, zoals ik heb gedaan, om 13.00 uur. Dinsdag deelde Marleen, blijkbaar na overleg met mijn 'klantmanager', mij mee dat dit vergrijp een "ernstige waarschuwing" waard was. Ik heb maar niet gevraagd hoeveel waarschuwingen je moet krijgen om op je uitkering gekort te worden.

DInsdag was ik weer present en vernam ik dat er maandag een man of tien hadden gestaakt. Zij wilden ivm de gladheid door ijzel onder andere niet in busjes zonder winterbanden vervoerd worden. Zij werden door een van de werkmeesters gesommeerd naar de Laarderhoogtweg te gaan alwaar zich het 'opleidingscentrum' van het DWI bevindt. Misschien om zich daar bij Marleen te melden. De meesten echter kozen er voor om zelf contact op te nemen met hun 'klantmanager'.

Dinsdag werden de stakers een voor een bij Marleen op het matje geroepen ( in de loods van de 'werkmeesters'). Twee werden er uiteindelijk geschorst. Naar ik heb vernomen was dat omdat ze hun excuses niet wilden aanbieden. Ik wil overigens benadrukken dat volgens mijn collega's deze staking niet alleen te maken had met de weersomstandigheden op maandag maar dat deze het resultaat was van een reeks min of meer vernederende incidenten (o.a. het werken op de eilandjes). Maandag was de druppel. Dat de meeste mensen blijkbaar hun excuses hebben aangeboden of hebben beloofd nooit meer zoiets te ondernemen heeft vooral met geld te maken. Het korten van de uitkering of het dreigen daarmee is het ultieme chantagemiddel van het DWI.

Maandag 13 december december werd er besloten toch weer naar die eilandjes te gaan. Met hetzelfde bootje. Aangezien het nog steeds winters was moest er weer eerst ijs gebroken worden. Ik zei tegen een van de 'werkmeesters' "gaan we nou weer hier aan de slag?" Hij keek me nogal meewarig aan. Ik ben wat anders gaan doen. Na een uur bleek dat de werkzaamheden op het eilandje gestaakt waren omdat dezelfde jongen bijna opnieuw in het water was gedonderd.

Een van de 'werkmeesters' houdt nogal van commanderen. Op een dag lag er een krant in de deuropening van de loods. Hij (de 'werkmeester') stond er met zijn neus boven. Vervolgens wees hij iemand aan en zei: "He ruim jij die krant eens even op". Hetzelfde deed hij met lege koffiebekertjes. Toen ik hem daar op mijn laatste dag op aansprak zei hij dat hij niet goed werd van de troep die wij blijkbaar achterlaten en dat hij op zijn vraag "Van wie is dit bekertje" nooit antwoord kreeg. Dus het kan ook van een van de 'werkmeesters' zijn geweest.

Wij worden ook geacht de wc's en de keet van de 'werkmeesters' en de busjes waarmee wij worden vervoerd schoon te maken hetgeen helemaal niet in de taakomschrijving van het traject staat. Als het wel in de taakomschrijving had gestaan dan was ik niet aan dit traject begonnen. Toen ik dit een van de 'werkmeesters' onder de aandacht bracht besloot hij daar meteen werk van te maken en er voor te zorgen dat dit in de toekomst wel onder de taakomschrijving valt. (Ik zie nu overigens net dat in de brochure Gedragsregels en Voorwaarden van het DWI staat dat "de basislocatie alsmede het gereedschap gezamenlijk door de deelnemers wordt schoongehouden)

Een van de 'werkmeesters' heeft de gewoonte om ieder dag een of meerdere van mijn 'donkere' collega's onder het mom van een grapje aan te spreken met: "He kutneger" of "kutantilliaan". Ik heb een van hen horen zeggen dat deze 'werkmeester' "een racist" is.

In de brochure Gedragsregels en Voorwaarden van het DWI staat dat wekelijks de planning met de deelnemers wordt doorgenomen. Dat is in die maand dat ik er was niet een keer gebeurd. Het is in naam een leerwerktraject. In de praktijk komt van dat leren bijna niets terecht. Van de 15 a 20 man waren er geloof ik drie die met een kettingzaag konden omgaan. Ik weet overigens niet of ze dat gedurende dit traject hebben geleerd of dat ze dat al konden. Wat je "leerde" was o.a. hoe je met een handzaagje dikke balken van tropisch hardhout kunt doorzagen. Je "leert" dan dat je daar ongeveer 20 minuten over doet. Terwijl er gewoon kettingzagen aanwezig zijn. Je "leert" dan verder dat het niet met de kettingzaag kan omdat die dan bot wordt. Terwijl er gereedschap aanwezig is om de ketting weer scherp te maken.

Kortom, ik heb in een maand tijd meer incidenten meegemaakt en onbekwaamheid ervaren dan in de zes jaar bij mijn vorige werkgever. Het traject groen & onderhoud is wat mij betreft vooral één lange exercitie in vernedering, disciplinering dmv dreigen met straf (chantage), verveling en koukleumen. Ondanks het feit dat ik drie van de werkmeesters sympathiek vind. Het is vooral het systeem dat niet deugt. Onze aanwezigheid daar dient echter ook een hoger doel. Wij houden met behoud van uitkering vijf werkmeesters en een consulente van het DWI uit de bijstand/WW. Daar staat echter tegenover dat (dat deel van) het Amsterdamse Bos ook door een flink hoveniersbedrijf zou kunnen worden onderhouden. Afgezien van de onmenselijke werkomstandigheden vind ik dat ook de kwestie 'werken met behoud van uitkering' aan de kaak moet worden gesteld.

Tot zover.

Waar blijven de voorstanders van een basisinkomen?

De afgelopen weken stond de Bijstandsbond in de discussie over het sneeuwruimen in de ideologische vuurlinie waar het gaat om de koppeling van arbeid en inkomen en de verdediging van het traditionele arbeidsethos. Onze kritiek op die koppeling en op het arbeidsethos hebben wij nooit onder stoelen of banken gestoken. Wij zijn vanwege onze standpunten in de sijk genomen door rechts-radikale media, hebben bij andere media wel ons standpunt naar voren kunnen brengen, en worden op internet bestookt met reacties van vooral anonieme zogenaamde reaguurders die ons proberen neer te zetten als waardeloze losers, die egoisitisch en a-sociaal zijn en een gebrek aan solidariteit vertonen. Aan de andere kant hebben we ook veel positieve reacties gehad en proberen sommige individuen en websites het voor ons op te nemen. Wij proberen ons zo goed mogelijk te verdedigen en worden daarbij geconfronteerd met de wetten van de moderne media: het gaat om slogans, ze zeggen tegen ons: gaat u het nu in drie minuten vertellen, of: het item op televisie is precies twee minuten. In die twee minuten moeten zowel voor als tegenstanders aan het woord komen. Wat er aan beeld, geluid en tekst wordt geproduceerd heb je maar beperkt invloed op. Je praat een kwartier als Brugman en er wordt 1 minuut uitgezonden. (Of minder). Het gaat over beeldvorming, snelle indrukken, vaak oppervlakkig, waar onze tegenstanders heel getraind in zijn. En veel kijkers zijn zich er niet of nauwelijks van bewust dat de weergave in de media een systematische vertekening is van andere werkelijkheden.

Bovendien heeft een gedeelte van hen (het bestuur) de macht. Bij de discussie over het sneeuwruimen, die twee weken geleden al begon en die afgelopen dinsdag uitgebreid in de media kwam waarbij het ging om een discussie tussen burgers die wel of niet werklozen gedwongen wilden inzetten intervenieerden de bestuurders en het DWI in Amsterdam woensdag in de discussie door een persbericht uit te brengen waarin stond dat 30 jongeren met een uitkering bij bejaardentehuizen aan het werk werden gezet, en dat dit in januari 300 worden. Onder het motto: het is oud nieuws hoor, dat deden we vorig jaar ook al. Dit leidde tot goedkeurend gemompel van rechtsradikale sites als De Standaard en Elsevier. Zeker om de polarisatie in de samenleving te bestrijden, door toe te geven aan de rechts-radikale standpunten, zullen we maar zeggen. Tenslotte zit de VVD ook in de coalitie in Amsterdam. Tot hoever gaan ze daarmee door? Nu kun je zeggen, wij wenden ons van dit toneelspel af, gaan alleen inhoudelijke zelf gepubliceerde stukjes schrijven, bemoeien ons verder niet met die media-hypes, maar dat schiet ook niet op als het gaat om de verdediging van de belangen van uitkeringsgerechtigden. Bovendien, niet alle media zijn zo oppervlakkig of vijandig, je wordt juist door het feit, dat je in de publiciteit komt benaderd door meer serieuze massamedia, die wel een inhoudelijke discussie voeren. Dus het kan wel degelijk deel uitmaken van het opbouwen van invloed.

Maar ik heb de indruk, dat de rechtstreekse voorstanders van een basisinkomen maar mondjesmaat deelnemen aan de actuele discussies en niet met ons in de vuurlinie gaan staan. Op de website van de Vereniging Basisinkomen bijvoorbeeld worden veel behartenswaardige dingen gezegd waar ik het wel mee eens kan zijn (hoewel ik wel mijn bedenkingen heb bij de basisinkomen-modellen die naar voren worden gebracht) maar de denkrichting is goed. Maar ja, hoe zal ik het zeggen, het zijn tamelijk abstracte verhalen, vaak wel waar, maar niet voor iedereen begrijpelijk denk ik. Een beetje intellectualistisch wereldvreemd, zal ik maar zeggen. Neem bijvoorbeeld het volgende artikel van de website van de vereniging Basisinkomen. Het draagt als titel: Zinloos werk: ook een argument voor een basisinkomen. Je zou zeggen: een mooie probleemstelling, je hebt kritiek op zinloos werk en je hebt een oplossing. Dus een mooie gelegenheid om die meneer Aznani van de VVD eens flink de oren te wassen.

Maar nee hoor, het begint zo: 'Het grootste gevaar voor de toplaag van een hiërarchisch ingerichte maatschappij is overvloed. Overvloed brengt, in tegenstelling tot schaarste, vrijheid. In een situatie van overvloed, kunnen mensen namelijk doen wat ze zelf willen, zonder dat hun bestaan in gevaar komt. Mensen worden onafhankelijk. En onafhankelijkheid is vrijheid. En dat is precies tegenovergesteld aan de belangen van de machthebbers, omdat hun macht nou juist bestaat uit onze onvrijheid. '

Dit is wel een erg simpele verklaring voor het streven van 'machthebbers' om de lonen te verlagen en de werklozen onder druk te zetten. Er is toch overvloed? Het gaat erom, hoe het verdeeld is. Er worden ook argumenten van stal gehaald, die aanvechtbaar zijn. Bijvoorbeeld:

'In deze tijd wordt de productie van steeds meer zinvolle zaken geautomatiseerd. Dat wil dus zeggen dat daarvoor steeds minder arbeid nodig is. Er zijn daarmee steeds minder mensen nodig om de benodigde hoeveelheid aan zinvolle dingen te produceren. Het gevolg daarvan zou dus ook overvloed zijn, namelijk een overvloed aan tijd. Het wordt overbodig om steeds te blijven werken als er voldoende zinvolle zaken beschikbaar zijn. En die overgebleven tijd kan dan aan andere dingen besteed worden. Aan andere zinvolle dingen bijvoorbeeld. '

Het is gewoon niet waar dat er steeds minder zinvol werk komt. Er is weliswaar geen toename die voldoende is -zeker in deze tijd van crisis- om iedereen aan het werk te helpen, maar het is gewoon statistisch gezien niet waar dat er steeds minder arbeid nodig is. Dat hangt van veel factoren af. Het is kortom in mijn ogen een warrig verhaal, waar ik geen touw aan vast kan knopen.

Met zulke artikelen haal je de publiciteit niet. Ik blijf dus zitten met een paar vragen. Ik wil geen vooroordeel ventileren tegen de voorstanders van een basisinkomen (misschien is mijn indruk te impressionistisch) maar ik vraag me af: heeft het te maken met een coalitiepolitiek? Proberen zowel van links en rechts voorstanders van een (gedeeltelijk) basisinkomen te vinden, dus de VVD en D'66 niet teveel voor het hoofd stoten, proberen medestanders te vinden in kringen van voorstanders van bestaansonzekerheid, loonsverlagingen, afschaffing ontslagbescherming e.d. Of zijn er andere redenen? Een beetje een ivoren toren politiek, zo van: ach ik kijk neer op wat er in de massamedia gebeurt, daar doe ik niet aan mee, ik discussieer alleen met goede inhoudelijke argumenten over en weer. En probeer intern in overleggen te lobbyen voor het basisinkomen. Of is mijn waarneming gewoon onjuist? Ik weet het niet.

Zeker is, dat de huidige discussie over het verplichte sneeuwschuiven van werklozen slechts het topje van de ijsberg is. Het gaat om de rigoreuze herinrichting van de sociale zekerheid die eraan zit te komen naar aanleiding van de voorstellen van het nieuwe kabinet en de basisprincipes die daarbij gelden. (De voorwaarden waaronder een uitkering verstrekt wordt) Maar het gaat over veel meer dan dat. Het gaat ook over de positie van mensen die betaald werk hebben, bijvoorbeeld in de gezondheidszorg. Kunnen in de toekomst werklozen worden ingezet om werk te doen in bejaardentehuizen waar de huishoudelijke dienst is wegbezuinigd en de mensen met betaald werk volgens zeer strakke productie en tijdschema's alleen het hoogst noodzakelijke doen in een moordend tempo? En dan ook nog slecht betaald? Als het om deze discussies gaat verwacht ik niets van de liberale partijen, van D'66 tot VVD en PVV. Hoe denken de voorstanders van een basisinkomen hierover?

Piet van der Lende

VVD voorstel in strijd met de mensenrechten

Onder juristen is op internet een discussie ontstaan over wat in juridische zin dwangarbeid is. Hoe je daar verder ook over denkt, wij hebben immers onze argumenten in de discussie- is wel interessant dat de meest centrale rol in die discussie de criteria zijn die door Mark van Hoof en de Bijstandsbond zijn aangedragen in de rechtszaak over dwangarbeid in januari bij de Centrale Raad van Beroep. De Centrale Raad heeft toen (voor het eerst!!!!!) criteria geformuleerd waaraan moet worden voldaan wil er geen sprake zijn van dwangarbeid of verplichte arbeid die in strijd is met artikel 4 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. (EVRM).
De Raad formuleerde in die rechtszaak de volgende criteria:

1) de aard, de plaats, de duur en de werktijden van de in het kader van de aangeboden voorziening te verrichten werkzaamheden in relatie tot de mogelijkheden, de werkervaring, de opleiding en de gezinssituatie van de betrokkene,
2) de duur van de werkloosheid van de betrokkene,
3) of en zo ja, hoe de aangeboden voorziening kan bijdragen aan de arbeidsinschakeling van de betrokkene, en
4) de zwaarte van de sanctie bij niet meewerken aan de aangeboden voorziening.

Bij de categoriale werkverplichting die VVD en CDA in de Tweede Kamer bepleiten, (dat is om misverstanden te voorkomen, een voorstel wat een beetje losstaat van de publiciteit over het sneeuwruimen. Dit voorstel in de Tweede Kamer is gedaan bij de begrotingsbehandeling van het ministerie van Sociale Zaken) loopt het in ieder geval fout bij het eerst een derde criterium. ‘Iets terug doen voor de samenleving’ heeft immers niets te maken met het verkleinen van het gat tot de arbeidsmarkt.

Het grote verschil tussen wat nu gebeurt en wat VVD en CDA voorstellen is het doel van de arbeid. De hoogste rechter heeft bepaald dat wat tot nu toe gebeurde in het specifieke geval dat door Van Hoof werd aangedragen wel kon, het was volgens de Raad toegestane verplichte arbeid, maar tegelijkertijd zie de Raad erbij, dat het in andere individuele gevallen anders kan zijn. Bij de rechtszaak die wij in januari aandroegen, zei de Raad dat betrokkene wel had kunnen meewerken aan een onderzoek naar het wel of niet geschikt zijn van het Hoya traject in zijn individuele geval en dat pas daarna kon worden beoordeeld of er sprake was van dwangarbeid in dit individuele geval. Kunnen de huidige ‘work first’ trajecten door de Raad nog worden gezien- in individuele gevallen- als gericht op het weer naar de arbeidsmarkt toe leiden van de bijstandsgerechtigden, het leidende principe in het voorstel van VVD en CDA is niet het arbeidsmarktperspectief, maar het principe van reciprociteit: omdat je van de samenleving (lees: de hardwerkende Nederlander) bijstand ontvangt, mag die samenleving van jou verwachten dat jij werkzaamheden verricht ten gunste van die samenleving. In een principe van reciprociteit ontbreekt elke individuele toets: het maakt feitelijk niet uit of die werkzaamheden bijdragen aan het arbeidsmarktperspectief van de bijstandsgerechtigde.

Het voorstel van de VVD en meneer Aznani van die partij is dus in strijd met de mensenrechten. Het is daarbij voor mij zeer de vraag, of- wat de gemeente Amsterdam nu doet- jongeren uit hun toeleidingstraject naar de arbeidsmarkt halen en laten sneeuwruimen- in dit kader niet evenzeer in strijd is met artikel 4 EVRM.

Wie de discussie wil volgen

Piet