Overzicht stukken evaluatie Participatiewet

Op de site van Berenschot vind je een prachtig overzicht van alle beleidsstukken in het kader van de evaluatie van 1000 dagen Participtiewet. Ik ga dat allemaal niet lezen, want ik ben niet zo dol op het lezen van beleidsstukken, ik word er een beetje depressief van, gezien de inherent neoliberale uitgangspunten, die altijd verpakt worden in wollig taalgebruik dat dingen moet verhullen maar misschien hou jij er wel van. Tenslotte komen uit dit soort conferenties vaak beleidsdoelstellingen of voorstellen die aangeven welke kant het in de toekomst opgaat. En daarbij hebben commerciële adviesbureau's zoals Berenschot een grote invloed. Hier is de oorspronkelijke pagina: https://www.berenschot.nl/algemene-onderdelen/diversen/evaluatie-participatiewet/
Of op de conferentie ook veel ervaringsdeskundigen aanwezig waren weet ik niet, maar ik betwijfel het. Misschien een enkel wat verdwaald clientenraadslid of zo.

Piet van der Lende

Evaluatie van de Participatiewet

In het kader van de monitoring en evaluatie van de Participatiewet zijn in de eerste helft van 2017 onderzoeken uitgevoerd onder werkgevers, gemeenten en werkzoekenden naar hun ervaringen met de Participatiewet.

De kamerbrief en volledige rapporten van deze onderzoeken zijn reeds gepubliceerd en aangeboden aan de Tweede Kamer. Deze staan ook hier voor u op een rijtje:

• Kamerbrief: Stand van zaken Participatiewet (pdf, 381 kB)
• Infographic onderzoek Participatiewet bij werkgevers (pdf, 321 kB)
• Rapport Berenschot: Onderzoek Participatiewet bij werkgevers (pdf, 2 MB)
• Rapport CentERdata: Ervaringen gemeenten met Participatiewet (pdf, 3.4 MB)
• Rapport Inspectie SZW: Klantonderzoek monitor Participatiewet (pdf, 14 MB)

1000 dagen ervaring met de Participatiewet

De bevindingen van bovenstaande onderzoeken zijn tijdens de conferentie ‘1000 dagen ervaring met de Participatiewet’ gepresenteerd door Paul Schenderling (Berenschot), Boukje Cuelenaere (CentERdata) en Hubert Zuurbier (Inspectie SZW). Hier vindt u de presentatie van de plenaire sessie.

• 1000 dagen Participatiewet: plenaire sessie (pdf, 2.4 MB)

Naast deze plenaire sessie heeft u ook verschillende workshops bijgewoond. Hieronder vindt u een overzicht van alle presentaties die tijdens de conferentie gegeven zijn. Zo kunt u bepaalde informatie nog nalezen of informatie van andere werksessies ophalen.

• Kwetsbare jongeren en de Participatiewet (pdf, 1.2 MB) (door Ad Baan en Emma Zwaveling)
• Sleutelen aan duurzame inzetbaarheid (pdf, 2.4 MB) (door Francel Vos)
• Best Practices: Ervaringen met inclusief werkgeverschap bij Berenschot (pdf, 1 MB) (door Ingrid Beukman, Bart Hoex en Johannes ten Hoor)
• Detacheren in de Participatiewet (pdf, 2.8 MB) (door Maarten Adelmeijer en Leo van der Pol)
• Overheid & Quotum (pdf, 641 kB) (door Maarten Adelmeijer en Anke van Rossum)
• Werk bespaart bijstand (pdf, 480 kB) (door Martin Heekelaar)
  • Inspiratietool Werk bespaart bijstand
  • Rekenblad bij inspiratietool
• Workshop over serviceafspraken omtrent het realiseren van de match (pdf, 3.4 MB) (door Paul Schenderling)
• Werkgeverservaringen Participatiewet: Innovatief herontwerp (pdf, 1.3 MB) (door René Niks, Senzer)

Voor een korte en overzichtelijke sfeerimpressie van deze ochtend verwijzen we u graag naar het verslag van de conferentie (pdf, 180 kB). Heeft u nog vragen of opmerkingen rondom dit thema? Neem dan gerust contact op met een van onze adviseurs.

Zie ook

• Blog - Aan de slag met inclusiviteit
• Nieuws - Werk bespaart bijstand
• Netwerk - Overheid & quotum
• Meer over werk en inkomen

Impressie van de conferentie

Anonieme enquête bereik van media onder Amsterdammers

De Vereniging Bijstandsbond heeft het initiatief genomen om een anonieme enquête te houden onder Amsterdammers. De enquête wordt o.a. ingevuld door spreekuurbezoekers. De enquête kan online worden ingevuld, per post opgestuurd of ingevuld worden op ons kantoor. We kunnen ook meerdere exemplaren van de vragenlijst opsturen.

Het is de bedoeling dat een representatieve groep Amsterdammers de enquête invult, niet alleen mensen met een minimuminkomen. Zo kan de enquête representatief zijn voor verschillende groepen, zoals arbeidsongeschikten, WW-ers, bijstandsgerechtigden en gepensioneerden of werkenden met een laag inkomen.

De enquête is bedoeld om een indruk te krijgen van de (sociale) media en andere methoden waarmee Amsterdammers in het algemeen en minima in het bijzonder hun informatie verzamelen om zo de informatieverstrekking van de Bijstandsbond over werk, inkomen, minimaregelingen etc. te kunnen verbeteren. Wij willen graag beter weten langs welke kanalen en met welke methoden wij het beste informatie kunnen verstrekken om de mensen te helpen de weg te vinden in de bureaucratische doolhoven met ingewikkelde formulieren.

Het zijn hopelijk heldere eenvoudige vragen, invullen kost 5 minuten. Wij zouden het op prijs stellen, als je dit bericht verder zou willen verspreiden.

Wij hopen met dit onderzoek opzienbarende resultaten te kunnen presenteren over het niet gebruiken van moderne communicatiemiddelen door verschillende groepen, jongeren, gepensioneerden, mensen met een minimuminkomen, etc. Zo lijken vele werkzoekenden niet actief te zijn op LinkedIn. Velen vinden de moderne middelen te duur, te ingewikkeld, velen hebben principiële bezwaren tegen bijvoorbeeld het gebruik van de DigId code of mijnoverheid.nl of de website van het UWV. Maar hoe groot is het probleem en als velen die moderne middelen niet gebruiken, hoe komen ze dan aan hun informatie?

U zou ons zeer helpen als u de enquête zou willen invullen wanneer u in Amsterdam woont op http://enquete.bijstandsbond.amsterdam

Bijverdienregelingen in de Participatatiewet en de experimenten met bijverdienen in Amsterdam

Globaal bestaan er in de Participatiewet drie bijverdienregelingen voor drie doelgroepen. Ten eerste voor  hoofden van een-ouder gezinnen. Die regeling kun je hier vinden.  Daarnaast zijn er regelingen voor bijstandsgerechtigden met en zonder een medische urenbeperking. Die kun je hier vinden.

Per 1 februari wil de gemeente Amsterdam een experiment beginnen om bijstandsgerechtigden niet een vrij te laten bedrag te laten houden, maar een premie te verstrekken van maximaal 200 euro per maand. Op 22 januari is er een voorlichtingsbijeenkomst in het Wibauthuis, waar ambtenaren van de sociale dienst (WPI) informatie geven over het experiment. Wibautstraat 3b. De voorlichting is van 19.00 uur tot 21.00 uur. Iedereen is welkom. Hier vind je de uitnodigingsbrief en een uitleg van het experiment.
Als je aan het experiment wilt meedoen, moet je je opgeven voor 31 januari. Je kunt ten allen tijde met het experiment stoppen.

Mensen bellen de Bijstandsbond met de vraag: wat vinden jullie hiervan? Drie opmerkingen hierover.

Ten eerste is het de vraag, of de uitvoering van de regeling wel vlotjes zal verlopen. Er zijn zoals hierboven omschreven al drie bijverdienste regelingen en bij de uitvoering daarvan worden veel fouten gemaakt. Met name bij de afdeling Terugvordering en Verhaal. Uitvoering van de regeling is ook erg ingewikkeld. Een voorbeeld. Iemand heeft een WW-uitkering van het UWV, die loopt per 4 weken. Daarnaast heeft betrokkene een aanvullende bijstandsuitkering die loopt per maand. Nou gaat zo iemand er in deeltijd bij werken, hoe moet je dat dan berekenen?  Nog een voorbeeld. Iemand gaat twee weken tijdelijk werken. De eerste week is de laatste week van de maand, de tweede week is de eerste van de volgende maand. Dan moet de eerste week van het werk aan een maand toegerekend worden en de tweede week aan de volgende maand. Ook worden er fouten gemaakt met bruto-netto verrekeningen. Onze ervaring is ook, dat bijstandsgerechtigden vaak helemaal niet op de hoogte zijn van de bijverdienste regelingen en ze worden er ook niet op gewezen, zodat ze alles inleveren zonder te weten dat ze recht hebben op meer. Dus er schort nog wel wat aan de voorlichting. En nu komt er dus nog een vierde regeling bij. Mensen die onder de andere drie regelingen vallen blijven er ook. En in die vierde regeling van Amsterdam specifiek gelden dus voor betrokkenen die onder het experiment vallen de andere regelingen niet.

Een tweede punt is, dat met name de mensen in experimentele groep 2 een intensieve begeleiding krijgen. Het is vooralsnog onduidelijk wat die begeleiding inhoudt. Worden ze sterker onder druk gezet, alles maar te aanvaarden? Als je in die groep van het experiment terecht komt weet je dus niet wat je te wachten staat. In alle drie de groepen krijg je bovendien te maken met wetenschappelijke medewerkers van de Universiteit, die je gaan onderzoeken, interviewen, etc. Dit gebeurt meerdere malen. 

De gemeente kondigt wel aan, dat het experiment 1 februari ingaat, maar politiek Den Haag ligt dwars, met name de VVD en andere rechtse fracties. Op 18 januari was er een kamerdebat over de experimenten, ook in andere gemeenten en daaruit kwam naar voren, dat de gemeente wel verder mag met het experiment. Dus het mag uitgevoerd worden. Maar de staatssecretaris van de VVD kondigde tegelijkertijd aan, na de gemeenteraadsverkiezingen in gesprek te willen met het nieuwe college over de invoering van de zogenaamde tegenprestatie. Van groot belang dus om straks bij de gemeenteraadsverkiezingen NIET te stemmen op een partij die daar voorstander van is. 

Wij hopen dat op de voorlichtingsbijeenkomst bezwaren en onzekerheden weggenomen kunnen worden en er meer duidelijkheid komt over de ins en outs van het experiment.

Piet van der Lende

Notitie de regionale arbeidsmakrt in Amsterdam

De Werkgroep Economie & Arbeidsmarkt van Lokaal FNV Amsterdam heeft de Notitie Economie& Arbeidsmarkt Amsterdam uitgebracht. De notitie gaat over de economie en de arbeidsmarkt in de regio Amsterdam. De notitie is o.a. gebaseerd op een enquête. De werkgroep heeft veel onderzocht en besproken en daarvan verslag gedaan in de notitie. De werkgroep ziet het duidelijk als een afronding van een stap in een proces. Er is nog zo veel meer om uit te zoeken, er is nog meer om te bespreken. De werkgroep hoopt dat u met hen mee wil denken en mee wil praten. Mogelijk kan men dan nieuwe onderwerpen bepalen en nieuwe werkgroepsleden vinden om Lokaal FNV Amsterdam in de vorm van deze werkgroep te versterken. Misschien worden punten uit de notitie gehaald om in de FNV-discussies met de politieke partijen naar voren te brengen die in februari plaatsvinden naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen. De nota kunt u hier vinden. https://tinyurl.com/fnvlokaal

Massaprotesten Bulgarije tegen de regering

Mededeling

Hoewel dit bericht niet specifiek over de sociale zekerheid gaat, bij uitzondering een bericht over protesten in een ander land, nl Bulgarije, waar een medewerker van de Bijstandsbond middenin zit en waar in de Nederlandse pers ik niets van gehoord heb.

Protesten in Bulgarije tegen de corruptie van de regering en de financiële instellingen. Duizenden mensen op de been in Sofia. Er zijn protesten in negen steden. Petar schrijft het volgende:
In de demo was een zeer waardevolle vrouw. Katya ilieva is haar naam. Buig voor haar moed, om naar buiten te komen en dit allemaal te zeggen zonder angst. Onthoud die naam! Die informatie die ze me gaf, schudde me met geweld en volledig. Haar woorden bevestigden alles wat we allemaal voelden en vermoedden. Er werd bevestigd dat de criminaliteit in ons land aan de macht is en in alle financiële instellingen.
Bulgarije is vandaag voor het eerst voorzitter van de EU en de regering heeft aangekondigd, dat ze de euro in het EU land wil invoeren, maar bij de protsten wordt juist gevraagd om de steun van de EU om de grote corruptie en malversaties van de regering in het armste land van de EU te bestrijden. Het is mij op dit moment niet helemaal duidelijk of de protsten ook tegen de invoering van de euro gericht zijn. Petar maakt voor Nederlanders reportages van de protesten op facebook.


piet

”Westerse markteconomie heeft langste tijd gehad”

De Nederlandse Piketty?

Historisch onderzoek naar opkomst en verval van markteconomieën

Alweer uit halverwege 2016, maar iemand wees mij op onderstaand boek. Al in de negentiger jaren van de vorige eeuw ontwikkelde Van Bavel zijn transitieteeoriën in zijn dissertatie. B.J.P. van Bavel – (1999) Transitie en continuiteit. De bezitsverhoudingen en de plattelandseconomie in het westelijk gedeelte van het Gelderse rivierengebied ca 1300 ca 1570. Werken Gelre 52. Hilversum. Dat boek is uit 1999 en onderstaand boek verscheen in 2016 dus je kunt zeggen dat Van Bavel lang over de materie nagedacht heeft, hoewel dat ook weer geen absolute garantie is dat iemand iets zinnigs heeft te zeggen, overigens. Maar ik ga een poging wagen dit te lezen. Van Bavel is gisteren op de radio geweest omdat zijn boek is vertaald naar het Nederlands, oorspronkelijk alleen in het Engels uitgegeven. Ook de Nederlandse titel 'De onzichtbare Hand'. Hij heeft een voorwoord en nawoord bij de vertaling gegeven en gaat in op de huidige situatie. Amerika bevindt zich volgens zijn theorie in de laatste fase van ineenstorting van de markteconomie en verwijst naar de regering trump met zes miljardairs daarin. Het recente belastingplan  met nagenoeg afschaffing van de erfbelasting waardoor de rijkdom wordt veiliggesteld en vergroten kan. In Nederland duurt het volgens hem nog tien tot 20 jaar voordat de markteconomie ineenstort.

Bas van Bavel, 'The Invisible Hand? How Market Economies have Emerged and Declined Since AD 500'

De markteconomie van onze westerse samenleving wordt vaak gezien als voorwaarde voor blijvende vooruitgang en economische groei, maar dat blijkt een misvatting. Het boek van economisch historicus prof. dr. Bas van Bavel van de Universiteit Utrecht maakt duidelijk dat alle markteconomieën door de eeuwen heen een cyclus doormaken en na een periode van opbloei in verval raken en zelfs verdwijnen. Bepaalde symptomen die in het verleden steeds het verval van een markteconomie aankondigden, zijn in onze tijd ook zichtbaar. Het is daarmee aannemelijk dat het einde van de Westerse markteconomie in zicht is. Meer informatie: https://www.uu.nl/nieuws/westerse-markteconomie-heeft-langste-tijd-gehad

Piet

Uitspraak Hoge Raad brengt slag toe aan mantelzorgers en de participatiemaatschappij

De Hoge Raad adviseert in een uitspraak op 8 december dat de wetgever de uitzondering, dat bloedverwanten in de tweede graad wanneer er sprake is van mantelzorg geen gezamenlijke huishouding voeren, te schrappen. De wetgever moet deze beslissing nemen. (HR:2017:3081 te vinden op rechtspraak.nl). Dit heeft grote negatieve gevolgen voor het inkomen van de mantelzorgers, die hun broer, zuster of bijvoorbeeld grootouder verzorgen omdat ze soms zelfs zonder inkomen kunnen komen te zitten. Dit is de zoveelste (bureaucratische) tegenwerking van mantelzorgers, die hun naaste willen verzorgen. Er zijn niet alleen grote gevolgen voor de mantelzorgers, maar ook voor de hulpbehoevende mensen die verzorgd worden, die het door deze uitspraak extra zwaar krijgen. De verzorging komt onder grote druk te staan. Een overzicht van hoe mantelzorgers en verzorgden al worden tegengewerkt voor de uitspraak van de Hoge Raad vindt u op http://www.bijstandsbond.org/activiteiten/persberichten/opsommingjanuari2018/mantelzorgers.html

 

De Hoge Raad heeft de uitspraak gedaan in een procedure die was begonnen door een mantelzorger die vond dat hij/zij geen gezamenlijke huishouding voerde met de verzorgde. Op basis van het criterium gezamenlijke huishouding had betrokkene geen recht op een bijstandsuitkering omdat de verzorgde een minimuminkomen had. Wel of geen gezamenlijke huishouding voeren heeft grote gevolgen voor het inkomen op basis van de sociale zekerheidswetten.

In de procedure werd een beroep gedaan op het non-discrimintatie beginsel van artikel 26 van het IVBPR. (Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten). De advocaat van de betrokkene voerde aan, dat bij bloedverwanten in de tweede graad er geen sprake is van een gezamenlijke huishouding (broer en zuster, grootouder en kleinkind) en bij anderen wel. Dit op basis van artikel 3 lid 2 onderdeel a van de Participatiewet (voor bijstandsuitkeringen) waarin deze uitzondering geregeld is. 

 

De Hoge Raad heeft nu uitgesproken dat er bij het bovenstaande artikel in de Participatiewet inderdaad sprake is van discriminatie. De Centrale Raad van Beroep had eerder in deze zaak ook uitgesproken, dat er sprake was van discriminatie en dat om alles gelijk te trekken niet alleen bij bloedverwanten in de tweede graad, maar bij iedereen in een mantelzorgsituatie er vanuit moet worden gegaan, dat er geen sprake is van een gezamenlijke huishouding. De Hoge Raad zet hier een streep door en tikt de Centrale Raad dus op de vingers.

 

Volgens de Hoge Raad kan deze discriminatie ook worden opgeheven door het schrappen van deze uitzondering. De Hoge Raad acht de keuze van de CRvB, om de uitzondering ook van toepassing te verklaren op de situatie van belanghebbende, in strijd met het uitgangspunt van de Participatiewet om bij de beoordeling of een persoon recht heeft op een bijstandsuitkering, in situaties van een gezamenlijke huishouding rekening te houden te houden met de middelen van de partner, ongeacht de graad van verwantschap. De Hoge Raad acht de wijze waarop de geconstateerde discriminatie moet worden opgeheven, in beginsel voorbehouden aan de wetgever. Voor ingrijpen van de rechter kan wel aanleiding bestaan indien de wetgever na kennisneming van dit arrest nalaat zelf een regeling te treffen die de discriminatie opheft. 

De uitspraak betekent dat de wetgever nu een beslissing moet nemen, gaan we de uitzondering schrappen of gaan we die op iedereen van toepassing verklaren. Met het advies van de Hoge Raad…. de uitzondering te schrappen. Dit is een slag in het gezicht van veel mantelzorgers, die een bloedverwant in de tweede graad verzorgen en van degenen die verzorgd worden.

Veel mantelzorgers gaan samenwonen met degene die zorg nodig heeft, om de verzorging goed te laten verlopen. Als dan wordt aangenomen dat je een gezamenlijke huishouding voert heeft dat grote gevolgen voor de verzorging en op het gebied van de sociale zekerheid. Het heeft gevolgen voor eventuele toeslagen van de belastingdienst, die lager kunnen worden, en wanneer bijvoorbeeld de mantelzorger of degene die verzorgd wordt een bijstandsuitkering heeft kan die komen te vervallen wanneer de ander ook een inkomen heeft. Er kunnen door alle problemen extra spanningen ontstaan tussen de verzorger en de verzorgde.

Nu al nemen veel potentiële mantelzorgers de beslissing, de verzorging niet op zich te nemen, vanwege de grote gevolgen die dit heeft op allerlei gebied. Een overzicht van hoe mantelzorgers in allerlei opzichten worden tegengewerkt kunt u vinden op http://www.bijstandsbond.org/activiteiten/persberichten/opsommingjanuari2018/mantelzorgers.html

 

Naast een overzicht is er een relaas van een mantelzorger, die zijn woning dreigt kwijt te raken, nu degene die hij verzorgde overleden is.

Piet van der Lende

Vereniging Bijstandsbond <info@bijstandsbond.org> Bijstandsbond

Strijd tegen extreemrechts combineren met de strijd tegen de roof- en afbraakpolitiek

 

Meriç Esin

Nog niet lang geleden hield koning Willem-Alexander zijn jaarlijkse kersttoespraak. Heel even had ik de neiging om daar onmiddellijk commentaar op te schrijven. Toch zag ik daar in eerste instantie van af. Je hoeft ook niet overal commentaar op te schrijven, niet waar? Maar toen ik onlangs in een artikel de nieuwjaarsverklaring van António Guterres (algemeen secretaris van de VN) las, besloot ik het commentaar toch maar te gaan schrijven.

 

De essentie van de kersttoespraak van de koning en die van de verklaring van António Guterres hebben namelijk  inhoudelijk met elkaar te maken. De koning gaf in zijn toespraak aan zich grote zorgen te maken over de afnemende gemeenschappelijkheid in de samenleving en de zwakker wordende verbinding tussen de burgers onderling. António Guterres stelde in zijn verklaring vast dat het jaar 2017 teleurstellend was omdat  parallel aan de toegenomen crises ook het nationalisme wereldwijd toegenomen zou zijn, net als vreemdelingenhaat en sociale ongelijkheid. António Guterres waarschuwde ons bovendien voor nieuwe gevaren in 2018 en meldde hij het alarmniveau tot rood te zullen verhogen.

 

In de verhalen van de beide lieden worden belangrijke maatschappelijke problemen aangestipt waar wij sinds jaar en dag over horen en lezen en die we bovendien ook zelf aldoor beleven, in verschillende vormen en maten. Problemen die de loonafhankelijke en uitkeringsgerechtigde mensen ongelukkiger maken, problemen die de levens van mensen ‘kapot maken’ en problemen die mensen tot wanhoopsdaden drijven en tot zelfmoordpogingen die soms lukken en soms ook mislukken.

 

Maar dat alles, wisten we al lang. Dat hadden we niet nog eens van de koning, algemeen secretaris of welke andere ‘hoogwaardigheidsbekleder’ dan ook hoeven te horen. Wij kennen onze problemen, beter dan wie dan ook. Ons interesseren echter meer de oplossingen? Wat en waar zijn die? Hoe zullen die oplossingen gerealiseerd worden? En wanneer? Daarover spreken de ‘hoge’ lieden geen enkel woord uit. Door onze problemen te benoemen en die bijna op poëtische wijze te beschrijven trachten zij ons te paaien en in slaap te sussen. Want oh, ‘wat zijn zij solidair met ons en wat knap dat zij onze problemen zo goed kennen en ons zo goed begrijpen’.

 

De manier waarop zij ons aanspreken lijkt empathisch, begripvol en solidair maar is in werkelijkheid erg bespottend, vernederend en bedrieglijk. Zij spreken ons aan met het ‘medeleven’ waarmee dieven hun slachtoffers aanspreken die zij zojuist bestolen hebben. Ook de manier waarop zij het over onze problemen hebben is erg opmerkelijk. Zij spreken over onze problemen als of het natuurverschijnselen zijn, als of het meteorieten zijn die uit de hemel op de aarde zijn gevallen. Als of die door niemand veroorzaakt worden omwille van smerige belangen en grote winsten van uitbuitende, parasitaire klassen. Zij spreken over onze problemen als of wij voorbestemd zijn die problemen te hebben, ons er bij neer te leggen en er nooit van af te komen.

 

Laten we niemand toestaan om ons voor de gek te houden. Laten we ons ook niet wijs maken dat zulke zaken toevallig, doelloos en onschuldig zijn. Alles heeft een oorzaak en zulke zaken komen voort uit zekere belangen. Die belangen worden door zekere lieden nagestreefd. Die lieden denken en handelen in overeenstemming met hun belangen. Hun belangen bepalen hun plannen en doelen, hun positie, hun verhaal en hun retoriek. En hun belangen bepalen hun verhouding tot diverse groepen burgers in de samenleving.

 

Koning Willem-Alexander zegt zich zorgen te maken om het feit dat de eenheid van de samenleving onder druk staat.

 

Maar de regering waar de koning deel van uitmaakt voert een beleid dat die verdeeldheid juist bevordert. Alle ‘optimistische’ analyses, statistieken en vergelijkingen met slechtere situaties in andere landen ten spijt, zijn de maatschappelijke problemen in Nederland nog altijd groot, chronisch en schrijnend. De kloof tussen de sociaal-economische groepen in de samenleving is groot. Aan de ene kant de multimiljardairs, de multimiljonairs en de miljonairs en aan de andere kant degenen die met een loon of een uitkering moeten rondkomen. De trant van ‘rijk wordt rijker en arm wordt armer’ wordt in het economische en politieke crisisklimaat van vandaag maar niet doorbroken. Integendeel zelfs, deze trant is onverminderd van kracht en wordt bovendien door neoliberaal regeringsbeleid zelfs verder gestimuleerd.

 

Een ander punt is de groeiende extreemrechtse beweging met haar fascistische,  rechtspopulistische, racistische, islamofobische en andere soortgelijke ingrediënten. De propaganda, de manier van politiek bedrijven en het praktische optreden van verschillende onderdelen van deze beweging hebben een afbrekend effect op dit land en deze samenleving. Deze beweging  bevordert op alle terreinen van het sociale leven de tweedeling en het conflict. Waar er tussen groepen burgers aan verzoening, samenwerking, solidariteit en verbroedering gewerkt zou moeten worden, pleit deze extreemrechtse beweging met al haar onderdelen voor haat, angst, wantrouwen en geweld tussen die groepen burgers. Zo wordt door extreemrechtse krachten op alle fronten de basis gelegd voor een toenemende polarisering  en  vervreemding. Twee fenomenen die wij onwenselijk dienen te achten, gezien hun schadelijkheid voor onze gezamenlijke belangen.

 

Het is zeer verbazingwekkend en bovendien erg bevreemdend en ronduit teleurstellend dat de koning het niet eens met een enkel kritisch woord heeft gehad over de bovenbeschreven problematiek die toch zo breed leeft. Hij had met een zin kunnen wijzen op de schadelijkheid en onwenselijkheid  van de extreemrechtse benadering die een aanslag vormt op het maatschappelijk leven. Het is niet toevallig of onbewust dat hij dat niet gedaan heeft. Bij nader inzien is het eigenlijk ook niet vreemd of raar dat hij dat niet gedaan heeft. Hij maakt immers deel uit van een sociale klasse met veel geld en macht en van een regering die door en door neoliberaal en conservatief is.

 

Blijkbaar hebben neoliberalen en conservatieven, waaronder de koning, geen problemen met extreemrechts en de verschillende ingrediënten daarvan. Blijkbaar hebben neoliberalen en conservatieven de propagandistische activiteiten en andere (mis)daden van extreemrechts juist nodig om hun roof- en afbraakplannen uit te kunnen voeren. Blijkbaar hebben de neoliberalen en conservatieven aan de ene kant en de rijkgeschakeerde extreemrechtsen aan de andere kant meer dan genoeg gemeenschappelijke en wederzijdse belangen om elkaar niet de pas af te snijden. Het zijn net meerdere vieze vuile handen op een dikke vette buik.

 

Voor ons de conclusie dat deze neoliberaal-conservatieve regering, met inbegrip van het koninklijke aandeel, het verdient om stevig door ons bestreden te worden. Zoals ook extreemrechts het verdient met dezelfde stevigheid door ons bestreden te worden. De strijd tegen extreemrechts gecombineerd met de strijd tegen de roof- en afbraakpolitiek van deze neoliberaal-conservatieve regering en de rijken daarachter! In de combinatie zit de essentie! In die richting dienen we gezamenlijk onze gedachten en strijdpraktijk verder te ontwikkelen.

 

Meriç Esin

Vereniging Bijstandsbond <info@bijstandsbond.org> Bijstandsbond

Daklozen als probleem van openbare orde

Ongeveer tweederde van de daklozen in Amsterdam wordt niet geholpen om hun leven weer op de rails te krijgen. Ze worden aangemerkt als “zelfredzaam”, op basis van een onduidelijke beoordeling via een krakkemikkig testje: de “zelfredzaamheidsmatrix”. Sinds enkele weken verschijnt er een stortvloed aan rapporten en mediaberichten over de slechte behandeling van daklozen. Mijn eerdere artikel over “zelfredzame” daklozen was gebaseerd op spreekuurervaringen bij de Bijstandsbond en op een rapport van de Rekenkamer Metropool Amsterdam. Enige tijd geleden kwam het nieuws over de behandeling van daklozen op gang met een reportage van het televisieprogramma Een Vandaag. Daarin kwam naar voren dat de taser, het nieuwe stroomstootwapen van de politie, vooral wordt ingezet om verwarde mensen op straat onder controle te houden. Aangezien er voor deze groep mensen verder geen hulpverlening is, krijgen ze alleen maar met dit wapen te maken. De betrokkenen kunnen niet terecht bij de instellingen van de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ), want die moeten bezuinigen. En wat bleek? De taser wordt ook bij de GGZ gebruikt. Het wanhopige personeel belt de politie om mensen tot rust te brengen met het stroomstootwapen. Amnesty International reageerde daarop en constateerde dat het wapen vooral wordt toegepast bij de zwaksten in de samenleving. De Rotterdamse korpschef Paauw liet op 18 december 2017 weten dat de politie niets te zoeken heeft in die GGZ-instellingen. Maar “ze zeggen blij te zijn ons erbij te kunnen halen, als ze zelf patiënten niet meer onder controle kunnen krijgen”, aldus de korpschef. Midden- en Oost-Europa Daarna verschenen er veel rapporten over de problematiek van op straat of in opvanghuizen rondzwervende mensen. Uit een onderzoek van het Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico, in samenwerking met het actualiteitenprogramma Nieuwsuur en weekblad De Groene Amsterdammer, blijkt dat volgens experts het aantal ‘nieuwe’ daklozen in de nasleep van de financiële crisis sterk is gegroeid. Het totaal aantal daklozen in Nederland groeide tussen 2009 en 2015 met 74 procent (van 18 duizend naar 31 duizend), aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek. Die stijging is mede een gevolg van de bezuinigingen op de GGZ- en jeugdopvang. Ook dit onderzoek laat zien dat de problematiek te lijf wordt gegaan door “zelfredzame” daklozen uit te sluiten van de hulpverlening. Een ander rapport werd uitgebracht door de Participatieraad in Amsterdam. Dat is een adviesorgaan van de gemeente waarin allerlei belangenorganisaties zitting hebben. In september en oktober 2017 interviewde deze raad Amsterdamse dak- en thuislozen over de bejegening door drie speciale daklozenloketten. Hier was de constatering dat in Amsterdam verreweg de meesten geen gebruik maken van de publieke voorzieningen, met uitzondering van de winteropvang aan de Havenstraat. Zij leven zonder uitkering, zonder budgetbeheer. De Participatieraad meldt dat de inventiviteit en de overlevingskunst onder de daklozen groot is, maar dat ze het niet zouden redden zonder de hulpverlening van particuliere en kerkelijke initiatieven. Een groot deel van de daklozen komt uit Midden- en Oost-Europa. In het Nederlands Juristenblad van december 2017 stond ook het artikel “De zelfredzame dakloze”, geschreven door Jochem Westert en Caroline de Groot. Dakloze mensen zonder psychische problemen of verslavingsproblematiek worden in feite geacht zichzelf te redden, al dan niet met behulp van een eigen netwerk of aanvullende particuliere initiatieven. De verwachtingen die de overheid heeft van de dakloze en zijn netwerk zijn echter niet reëel. De staat zou objectieve criteria moeten invoeren aan de hand waarvan kan worden bepaald of er sprake is van individuele nood die opvang rechtvaardigt. De uitsluiting van de toegang tot opvang op basis van het “eigen kracht”-criterium kan maatschappelijke teloorgang tot gevolg hebben. Om die reden zou het criterium van “zelfredzaamheid” minder tot uitsluiting van opvang moeten leiden. Incidenten Op 18 december merkte diezelfde Rotterdamse korpschef ook nog op dat zijn dienst grote zorgen heeft over het toenemend aantal gewelddadige incidenten met verwarde mensen. Ook de ernst daarvan is in 2017 toegenomen. Het korps heeft de categorie “verwarde personen” voor het eerst opgenomen in het “dreigingsbeeld”, een overzicht van onderwerpen die “een potentieel risico vormen op ontwrichting van de Rotterdamse samenleving”. Het aantal heel ernstige incidenten blijft toenemen. In 2014 werden er ruim zesduizend gemeld bij de Rotterdamse politie. In 2017 verwacht de korpschef uit te komen op ruim achtduizend. De politie wordt ook ingeschakeld door de crisisdienst van de gemeente om mensen onder controle te krijgen die zichzelf of anderen willen verwonden. Paauw laat weten dat de oorzaken onduidelijk zijn, maar ook hij meent dat bezuinigingen in de zorg een rol hebben gespeeld. Verder wijst hij op de afname van de mogelijkheden om iemand op te nemen, en op verminderd medicijngebruik. No go area’s Hé, ze worden wakker bij de media en de politie. Duizenden mensen zwerven op straat rond of trekken uitzichtloos van opvanghuis naar opvanghuis. Hun aantallen zijn de afgelopen jaren fors toegenomen. En dan hebben we ook nog de ‘verborgen’ armoede bij bijstandsvrouwen, baanlozen en ouderen, om maar eens wat te noemen. Je merkt er op straat niet veel van. Deze mensen bezorgen geen overlast en proberen wanhopig om in stilte de eindjes aan elkaar te knopen. Dagen bezuinigen op het eten, schulden maken en met kunst en vliegwerk schulden aflossen. De kloof neemt toe tussen de rijken die steeds rijker worden en de armen die steeds armer worden. Minister-president Rutte en zijn aanhang proberen de mensen rustig zand in de ogen te strooien. Het gaat fantastisch met de economie, beweert men. Maar nu begint vanwege alle bezuinigingen in de sociale zekerheid en bij de gezondheidszorg in het algemeen en de GGZ in het bijzonder een openbare orde-probleem te ontstaan. Nu gaat men optreden. Want ja, we moeten er geen last van hebben, natuurlijk. Protesteren ze bij de GGZ tegen de bezuinigingen? Staat de GGZ-leiding achter het wanhopige personeel? Nee dus. Ach, verklaart de GGZ Nederland officieel, de cijfers van de politie zeggen weinig. Er worden mensen dubbel geteld die meerdere malen overlast bezorgen. En de samenleving wordt intoleranter, enzovoorts. In feite laat men de burgerij weten: gaat u maar rustig slapen, wij gaan meer politieagenten inzetten met nieuwe wapens die de zaak onder controle moeten houden, ook intern. Op weg naar een samenleving, net als in de VS, met in sommige gebieden no go area’s waar het geweld welig tiert en mensen op straat sterven door honger, armoede of geweld. In Nederland wordt in veel steden een keihard beleid gevoerd tegen de mensen die in armoede leven. Meerdere mechanismen worden ingezet om mensen uit te sluiten van een uitkering of opvang, om op die manier weer meer bezuinigingen te kunnen uitvoeren. Met de bovenomschreven gevolgen. Piet van der Lende

Bijstandsbond tussen hemel en aarde

Een wethouder van sociale zaken die de Bijstandsbond de hemel in prijst en vergelijkt met profeten uit de bijbel. Dat was eventjes slikken toen ik de lezing van de Amsterdamse SP-wethouder Arjan Vliegenthart onder ogen kreeg, die hij op 3 december in de Rode Hoed voor de Ekklesia hield, met als thema ‘profeten van nu’. Hier is de lezing
Visioenen kwamen plots bovendrijven... ik zag mijzelf met Piet en Anke en al die andere medewerkers van de Bijstandsbond op een wolkje zitten met 'harpjes‘ in de hand.

Maar alle gekheid op een stokje. Als jongen van de jaren zeventig en tachtig uit de vorige eeuw heb ik altijd geleerd op te passen als overheden je plots de hemel in gaan prijzen. Zeker als ze je daarvoor altijd als halve idioten, warhoofden hebben weggezet, die niet meer van deze tijd zijn. Dus wat is hier aan de hand?

Heeft het iets te maken met de gemeenteraadsverkiezingen, die in maart worden gehouden en waarbij de SP er niet goed voorstaat. Om alsnog het tij te keren is die partij weer bezig om zich een activistisch karakter aan te meten. En dan moet je inderdaad bij de Bijstandsbond zijn. Maar pas op, velen bij de Bijstandsbond herinneren zich nog de werkwijze van de communistische partij uit het verleden.

Kort samengevat kwam die erop neer: communisten in gemeentebestuur, spandoeken achter slot en grendel. Communisten uit bestuur, spandoeken op straat. Of recenter, vier jaar geleden verraste de SP vriend en vijand door samen met aartsvijanden VVD en D66 het Amsterdamse gemeentebestuur te vormen.

Het pluche was nog koud of daar was een alleraardigste persoon die ons vooral op het hart drukte de SP een kans te geven. Jullie begrijpen dat die persoon door ons daarna meewarig werd aangekeken. Want zoals Vliegenthart het formuleert in de lezing, wij zijn niet onder de indruk van welk politiek bestuur dan ook.

Dit brengt me dan ook gelijk bij een ander punt uit de lezing dat heel wat ambtenaren het gezeur van de Bijstandsbond nu wel zat zijn. Hun goeder trouw zou ter discussie worden gesteld. Dat is dus niet het geval. Maar zolang mensen via een door ons opgestarte bezwaarprocedure of jarenlang durende rechtsstrijd alsnog in het gelijk gesteld worden, valt er nog wel een hele wereld te winnen. Niet alleen voor ons, maar ook voor de ambtenaren in kwestie. En moeten we dus blijven ‘zeuren’, zoals de wethouder het behaagt te zeggen.

Of in onze eigen woorden: opbouwende kritiek blijven leveren.

Jacques Peeters is spreekuurmedewerker van de Bijstandsbond

Aan de (potentiële) leden en donateurs van de Bijstandsbond,

Amsterdam, 02-01-2018

Allereerst mede namens de andere medewerkers van de Bijstandsbond de beste wensen voor 2018. Ik hoop dat het dit jaar goed met je mag gaan.
Hierbij vraag ik aan het begin van het nieuwe jaar weer de contributie voor 2018 over te maken. Mocht je alleen lid willen zijn van de gratis berichtenlijst en geen lid of donateur willen worden dan is dat geen probleem. Je kunt dan deze tekst als niet geschreven beschouwen.

De contributie bedraagt 17 euro per jaar maar meer of minder mag ook. Je kunt de contributie overmaken op girorekening NL22 INGB 0004 5548 41 t.n.v Bijstandsbond Amsterdam. Maar je kunt de contributie ook contant betalen op ons kantoor tijdens spreekuurtijden. Indien je nog niet bezig bent met internetbankieren kun je een overschrijvingskaart gebruiken. De acceptgiro's hebben wij afgeschaft. Het spreekuur is op dinsdag en donderdag om 11.00 uur tot 16.00 uur, en vanaf 13.00 uur is een advocaat van VHM advocaten aanwezig. http://vhmadvocaten.nl

De Bijstandsbond is een vereniging van vrijwilligers. Er zijn geen betaalde krachten. De werkzaamheden worden verricht door mensen die zelf een minimumuitkering of minimum inkomen uit ander werk hebben. De vereniging ontvangt geen structurele subsidie van de overheid of particuliere fondsen. De staande organisatie wordt gefinancierd door incidentele subsidies en bijdragen van de leden. De kosten kunnen laag gehouden worden omdat we in het woon-werk pand Tetterode in Amsterdam weinig huur betalen. De Bijstandsbond heeft de ANBI status. De Bijstandsbond zit momenteel erg krap in haar financiële jasje en we zouden een financiële bijdrage erg op prijs stellen.

Wij zijn ook een crowdfunding campagne begonnen om inkomsten te krijgen naast de inkomsten uit contributies. U kunt uw bijdrage ook betalen door te surfen naar http://www.bijstandsbond.amsterdam (dus niet .nl) en dan op de knop ‘support’ drukken. De rest wijst zich vanzelf.


Met vriendelijke groet,
Piet van der Lende